GEMEENTEN de digitalisering van de &omgevingsvergunning Enquête onder Nederlandse gemeenten over de mate van digitalisering van het proces voor omgevingsvergunningen april 2013 Bouwmanagement en Vastgoed DT - 3e jaar - Differentiatieminor - BIM & de Omgevingsvergunning - Inholland, University of Applied Sciences - Haarlem - Publicatiedatum: 31 augustus 2013
2
Enkele jaren geleden riep gemeente Amsterdam een project werken en leren in het leven voor het werven van bouwplantoetsers en buitendienstinspecteurs. Achtergrond 3 Het traject is opgezet door Stichting BWT-Opleiding. Onderdeel van dit traject is het behalen van het HBO diploma Bouwmanagement & Vastgoed bij Inholland. In het kader van mijn opleiding heb ik mij gespecialiseerd in BIM in relatie tot de omgevingsvergunning. Hierbij heb ik onderzocht wat nodig is om in de toekomst bouwplannen te kunnen toetsen uitsluitend via één 3D model. In het kader van mijn differentiatieminor wilde ik graag weten welke gemeenten reeds hebben geëxperimenteerd met BIM. Daarom heb ik een enquête rondgestuurd naar alle Nederlandse gemeenten. Ik ontdekte dat er BIM-compatible software is waarmee gemeenten al erg prettig kunnen werken in 2D. Aangezien Gemeente Amsterdam bezig is met de ovestap te maken naar digitaal werken vond ik het zinvol om uit te zoeken welke software gemeenten gebruiken om volledig digitaal bouwplannen te toetsen. Daarnaast wilde ik weten hoe ver gemeenten in Nederland zijn met het digitaliseringsproces voor het behandelen van aanvragen voor omgevingsvergunningen. Met een enquête die gestuurd is naar alle Nederlandse gemeenten, heb ik inzichten gekregen over de mate van digitalisering van Nederlandse gemeenten met betrekking tot het toetsen van bouwplannen en met welke software er op dit moment wordt gewerkt. Daarnaast heb ik kunnen nagaan hoever BIM bekend is binnen Gemeenten. Deze inzichten wil ik graag met iedereen delen die er interesse voor heeft. De introductie van de Wabo is een impuls geweest voor het digitaal indienen en digitaal behandelen van omgevingsvergunningen. Steeds meer gemeenten maken de overstap van papieren dossiers naar digitale dossiers, en daarmee ook de afhandeling van de aanvragen voor omgevingsvergunningen. Inleiding Lang niet alle gemeenten werken echter nog digitaal. Maar om hoeveel gemeenten gaat het dan precies? Zijn zij van plan binnenkort digitaal te gaan werken? En zoja, welke software willen zij hiervoor gaan gebruiken? Middels de enquête is duidelijkheid verkregen over welke gemeenten reeds digitaal werken, welke van hen bekend zijn met BIM, welke reeds geexperimenteerd hebben met 3Dmodellen voor het toetsen van bouwprojecten en welke programma s er gebruikt worden om (2D) digitaal te werken. Daarnaast wordt hiermee zichtbaar welke software hiervoor gebruikt wordt of gaat worden. De enquête is per e-mail gestuurd naar alle Nederlandse Gemeenten (408). 22% van hen hebben een antwoord gegeven. In totaal 89 gemeenten. In het rapport zal eerst worden toegelicht hoe ver het digitaliseringsproces is en hoe snel het zich ontwikkeld. Daarna wordt ingegaan op de softwarepakketten die gemeenten gebruiken.
4 Resultaten Uit de enquête is gebleken dat drie kwart van de gemeenten die gereageerd hebben nog niet digitaal werken, hoewel 44% ermee bezig meent te zijn. Van de gemeenten die zeggen ermee bezig te zijn heeft 27% al een datum gekozen (tussen 2013 en 2015). Bijna drie kwart weet echter niet wanneer zij ermee zullen beginnen. Als de gemeenten die zeggen tussen 2013 en 2015 over te gaan naar digitaal werken zich daaraan houden zal het percentage van gemeenten die digitaal werken volgend jaar groeien van 25 naar meer dan 37%. In 2015 zal dat minstens 45% zijn. Dit, zonder rekening te houden met de gemeenten die zeggen nog geen datum te hebben. Dat betekent dat dit proces sneller kan verlopen. Aan de andere kant kunnen ook gemeenten vertraging oplopen. Van de gemeenten die de overstap nog niet hebben gemaakt naar digitaal weet iets meer dan de helft nog niet welke software zij daarvoor gaan gebruiken. Software Om 100 % digitaal te kunnen werken dient een afdeling vergunningen van de gemeente te beschikken over een vergunningensysteem, gekoppeld enerzijds aan het omgevingsloket (OLO) en anderzijds aan DMS-software (een document management systeem, voor het archiveren van alle bestanden: brieven, aanvraagformulieren, en alle bestanden die de aanvrager indient). Veel gemeenten beschikken over een vergunningensysteem en een DMS. Ongeveer de helft van de gemeenten die digitaal werken beschikken daarnaast ook over een viewer. Een goede viewer is essentieel om 100% digitaal te kunnen werken, om overzicht te houden bij het bestuderen van grote bouwtekeningen. Deze viewers kunnen twee PDF-bestanden over elkaar leggen. Alles wat gelijk is wordt in zwart-wit afgebeeld. Alle verschillen tussen bestaand en nieuw komen gekleurd duidelijk naar voren (bestaand rood, nieuw groen). Daarnaast kan men met behulp van een goede viewer op een makkelijke manier afstanden, hoeken of oppervlakten meten. Bouwtekeningen met verschillende schalen kunnen makkelijk worden gecalibreerd. Bouwtekeningen van de bestaande- en de nieuwe situatie die geplaatst zijn op de zelfde pagina kunnen over elkaar heen worden gezet waarbij de juiste tekeningen met elkaar worden vergeleken. Daarnaast is er de mogelijkheid om notities toe te voegen en ook alle te vergunnen documenten met één druk op de knop te voorzien van handtekening e/o stempel. Bij het vergelijken van pdf bestanden op het scherm met het blote oog kunnen wel eens veranderingen aan het oog van de bouwplantoetser ontsnappen. Er zijn drie viewer s die gemeenten gebruiken om documenten te visualieseren en te vergelijken die BIMcompatible zijn. Dat betekent dat deze programma s lezen in IFC formaat: 1. Bluebeam Revu (75%) 2. Autovue (Oracle) (21%) 3. Brava (4%)
5 3D: Viewer s als Autovue (Oracle) of Bluebeam Revu (Bluebeam) kunnen zowel 2D alsook 3D IFC 1 bestanden openen. Het bekijken van 3D IFC-modellen is echter nog niet zodanig ontwikkeld dat men een bouwplan volledig zou kunnen toetsen in één 3D model. Op dit moment is in enkele Nederlandse gemeenten geëxperimenteerd met 3D modellen waarbij het 3D model informatief werd toegevoegd aan alle vergunbare (en archiefwaardige) 2D bescheiden. Het gebruik van een 3D model geschiedt meestal via de originele programmatuur waarmee de 3D modellen zijn vervaardigd. Dit model wordt niet gearchiveerd en vormt geen deel van de bij de vergunning bijgesloten bescheiden. Kennis van BIM bij gemeenten Meer dan de helft van de geënqueteerde afdelingen voor omgevingsvergunningen weet niet wat BIM is. Slechts 15% weet wat het inhoudt. Van de geënqueteerde gemeenten heeft slechts 2% met BIM en de omgevingsvergunning geexperimenteerd. Gemeenten die geexperimenteerd hebben met BIM zijn in ieder geval Gemeente Amersfoort en Gemeente Den Haag. Meer informatie over BIM en de omgevingsvergunning Binnenkort zal ik beginnen aan een afstrudeerscriptie over de baten voor gemeenten om bouwplannen te toetsen voor omgevingsvergunningen met BIM als hulpmiddel. Mocht u interesse hebben in de resultaten laat het even weten. Bouwplantoetser bij Stadsdeel Zuid, Amsterdam. Student Bouwmanagement & Vastgoed (Inholland) via Stichting BWT-Opleiding m.marzabalgalano@zuid.amsterdam.nl marzabalgalano@gmail.com 06-18881567 1 IFC: Industry Foundation Classes -formaat. Dit is een universeel 3D formaat. De meeste 3D bouwprogrammatuur moet een IFC 3D model kunnen openen.