Aanbiedingsbrief. Aan de raad.



Vergelijkbare documenten
1. Aanbieding Financiële samenvatting Verloop reserve parkeerfonds exploitatie Risicoparagraaf... 5

Agendapunt. Op grond van artikel 192 van de gemeentewet is de raad het bevoegd orgaan om de begroting tussentijds te wijzigen.

OXT.?W III III MUI MUI INI II Advies B&W. Beslissing. Bespreken. Burgemeester Gelok. Registratienummer

Aanbiedingsbrief. Aan de raad.

Raadsvoorstel agendapunt

Financiële ontwikkelingen na gereedkomen primitieve begroting

Nr.: 06-50a Diemen, 15 september 2006 Onderwerp: Voorjaarsnota 2006 (aanvullend voorstel) Op 11 september behandeld geweest in de auditcommissie

Ontwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag. 4. Bijlage(n): Najaarsrapportage 2016

Doorkiesnummer : (0495) Agendapunt: 8 ONDERWERP

Doorkiesnummer : (0495) Agendapunt: 8 ONDERWERP AANLEIDING EN DOELSTELLING PROBLEEMSTELLING OPLOSSINGSRICHTINGEN

: Aanvullend voorstel voor voorjaarsnota 2006 en kadernota 2007

Onderwerp : Verwerking septembercirculaire 2014 in de begroting, als 1 e begrotingswijziging op de programmabegroting 2015

HJAM Hendriks en FWT Jetten. Telefoonnummer: Managementrapportage Begrotingswijzigingen

Begroting Aanbieding Gemeenteraad 20 september 2013

Bijlagen 1 Voorjaarsnota

Gemeente Langedijk. 2e Kwartaalrapportage Verzonden aan de raad 23 juli e Kwartaalrapportage Gemeente Langedijk - 1 -

Bijlagen -Bijlage 1 -Jaarstukken Verslag van bevindingen

Raadsvoorstel 26 juni 2014 AB RV

15 maart Begrotingswijziging

Raadsstuk. Onderwerp Decemberrapportage 2018 Nummer 2018/ Portefeuillehouder Snoek, M. Programma/beleidsveld 7.2 Algemene dekkingsmiddelen

Simpelveld. Advies aan burgemeester en wethouders. Onderwerp: jaarstukken gemeente. Behandelend ambtenaar:

8 februari Begrotingswijziging

Wat zijn de argumenten? De financiële rechtmatigheid is een belangrijk criterium bij de beoordeling van de jaarrekening door de accountant.

Raadsinformatiebrief llllllllllllllll llll! llllllllllllllllllll illllillllillllllii

1. Aanbieding Financiële samenvatting Verloop reserve parkeerfonds exploitatie... 5

Voorjaarsnota Aanbieding Gemeenteraad 26 april 2013

AAN DE AGENDACOMMISSIE

RAADSVOORSTEL. Aanleiding: Het college doet de raad voorstellen voor de financiële kaders voor de begroting 2016 en de meerjarenbegroting

Voorstelnummer: Houten, 1 oktober 2013

bedrag * begrotingsoverschot bij begroting

Bestuursdienst / advies aan Burgemeester en Wethouders

23 juni 2015 Financiële gevolgen meicirculaire 2015 gemeentefonds M.A. Bouter

Zienswijze ontwerp begroting 2018 Veiligheidsregio Brabant Zuidoost.

Raadsvoorstel. Onderwerp: Jaarrekening 2007 en begroting 2009 van de Veiligheidsregio Brabant-Noord. 1) Status

Meerjarenbegroting Gemeentefinanciën Bloemendaal

Gemeente Bladel Economisch hart van de Kempen llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

i^v RAADSINFORMATIEBRIEF

DOEL EN OMVANG RESERVES EN VOORZIENINGEN

* * Statenvoorstel

Raadsinformatiebrief B&W vergadering 22 november 2011

T.J. Kolsteren raad oktober 2012

23 november Begrotingswijziging 23 november 2017

R.T.G. Onderwerp: Jaarrekening 2007, begrotingswijziging , begroting 2009 en beleidsplan KOMPAS

Een aantal financiële ontwikkelingen zijn aanleidingen de begrotingcijfers 2015 bij te stellen.

Bijlagen: 1. Jaarverslag en jaarrekening Accountantsrapport 2011

Datum : 6 september 2005 Nummer : PS2005BEM41 Dienst/sector : CS Commissies : Alle. Inhoudsopgave Samenvatting pag. 1. Ontwerpbesluit I pag.

Voorstel van het college aan de raad. Raadsvergadering d.d. 7 juli 2016 Onderwerp: Jaarverslag en Jaarrekening 2015.

Samenvatting Voorjaarsnota - decembercirculaire

Onderwerp : Zienswijzemogelijkheid programmabegroting 2018 en jaarverantwoording met resultaatbestemming 2016 Veiligheidsregio Brabant-Noord.

AAN DE AGENDACOMMISSIE

Vergadering d.d.: 14 mei 2009 agendapunt: 9. Onderwerp: Vaststelling jaarverslag/jaarrekening 2008

Samenleving, Bestuur en Ruimte

Raadsvoorstel Zaak :

Algemene uitkering

Nota reserves en voorzieningen

Raadsvoorstel. agendapunt. Aan de raad van de gemeente IJsselstein. Onderwerp Eindrapportage risicovoller ramen ('Keuzes maken')

Onderwerp: De 10e wijziging van de begroting 2006 van de provincie Flevoland en de beschikbaarstelling

ADDENDUM KADERBRIEF 2015 INZAKE HERZIENE MEERJARENBEGROTING OMBUIGINGSOPERATIE GEMEENTE TUBBERGEN

Raadsinformatiebrief. Onderwerp Septembercirculaire 2014 algemene uitkering

datum voor Afdeling/cluster 23 juni 2015 Leden van de Raad Bedrijfsvoering

Notitie financiële positie gemeente Pekela

Raadsvoorstel. Aan de raad,

BIJDRAGE CONCERN AAN DEEL 3 BELEIDSBEGROTING d.d

Begroting Aanbieding Raad

Onderwerp Meicirculaire 2009 Gemeentefonds en aanpassingen begroting 2009

Raadsvoorstel. Openbare Raadsvergadering. datum 26 juni 2012 agendapunt 7

Raadsnota. Raadsvergadering d.d.: 11 december 2006 Agenda nr: 6 Onderwerp: Tweede algehele bijstelling begroting Aan de gemeenteraad,

Raadsvoordracht. Onderwerp: Vierde kwartaalbrief Datum: 6 november 2012 Perry van den Blink

Voorstel raad en raadsbesluit

GESPREKSNOTITIE VOORJAARSGESPREK 23 JUNI 2017 VS

20 september Begrotingswijziging 20 september 2018

Portefeuillehouder : W.C. Luijendijk Datum collegebesluit : 28 mei 2013 Corr. nr.:

SAMENVATTING RAADSVOORSTEL. H. Oude Hesselink PF Mu 11G / e wijziging Beleidsbegroting Middelen

Gemeentelijke bijdrage Centrumplan Vlijmen. Collegevoorstel

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 19 mei 2014 Agendapunt: 12

Portefeuillehouder Datum collegebesluit : 1 juni 2010 Corr. nr.:

IIIIIIIIIIIIIIIIIIII INI

2012 actuele begroting op

INHOUDSOPGAVE. I. Inleiding. II. Voorjaarsnota III. Uitgangspunten voor de begroting IV. Ontwikkelingen meerjarenperspectief 2014 Î 2017

19 mei 2015 Corr.nr , FC Nummer 36/2015 Zaaknr

1. Aanbieding Financiële samenvatting Verloop reserve parkeerfonds exploitatie... 5

College van Gedeputeerde Staten Statenvoorstel. Ontwerpbesluit pag. 5. Toelichting pag. 6

14 september Begrotingswijziging 14 september 2017

Raadsvoorstel Raadsvoorstel Voorstelnummer: Houten, 29 september 2015

1. Aanbieding Financiële samenvatting Verloop reserve parkeerfonds exploitatie Aanwendingen reserve structuurfonds...

VOORSTEL AAN DE GEMEENTERAAD

Zaaknummer : Raadsvergadering : Agendapunt : Commissie :

De heer J. Franx, wethouder Programmabegroting

Beslisdocument college van Peel en Maas

In de bijgevoegde analyse wordt weergegeven waardoor de verschillen ten opzichte van de meicirculaire zijn ontstaan.

AB 4 JULI 2018 HIT/ 2018-AB Aan het Algemeen Bestuur. Datum : 14 juni 2018 Onderwerp : begroting 2019 en meerjarenraming

Raadsvoorstel. Datum vergadering 25 juni 2014 Nr. 14

Financiële begroting 2015 samengevat

Bijlage: 3 Bij welk oorspronkelijk stuk hoort de bijlage: 2009i00970 discussiememo p&c cyclus

RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B&W-besluit d.d.: B&W-besluit nr.:

Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014

1. Inleiding. 2. Toetsing aan de richtlijnen. gemeente Haarlemmermeer. Onderwerp toetsing restant kredieten 2005

Najaarsnota 2017 Beleidsmatige en financiële actualisatie Provincie Gelderland

VOORSTEL AB AGENDAPUNT :

Datum Agendapunt Documentnummer. 8 november 2016 R12S004/z

Transcriptie:

Sector: Bestuursdienst Kerkrade, 20 oktober Aanbiedingsbrief Aan de raad. nr. 10it00507 Hierbij bieden wij u ter overweging en beslissing een ontwerpbesluit, nr. 10Rb042 inzake Najaarsnota aan. In de nota van toelichting, nr. 10Tl027, die het ontwerpbesluit vergezelt, zijn de overwegingen en nadere gronden aangegeven waarop het ontwerpbesluit berust. Het college, De secretaris, J.J.M. Som Mr. C.M. Kuikman

Ontwerpbesluit Nr.: 10Rb042 De raad van de gemeente Kerkrade; overwegende, dat in het kader van de jaarlijkse budgetcyclus de Najaarsnota wordt behandeld, inclusief alle bijstellingen; gelezen, de nota van toelichting, nr. 10Tl027, behorende bij dit besluit; het verslag van bevindingen van de raadscommissie Algemene Zaken en Middelen d.d. 11-10-; gelet op, beleidsveld: diverse, zie Najaarsnota gemeentelijk/regionaal beleidskader: Financiële verordening ex artikel 212 G emeentewet wetsartikel: desbetreffende artikelen van de Gemeentewet b e s l u i t : I. in te stemmen met de in de Najaarsnota weergegeven beleidsverantwoording; II. kennis te nemen van het actueel financieel kader in meerjarenperspectief; III. in verband met de bijstelling van de gemeentebegroting - 2014, de begroting van baten en lasten te wijzigen conform hetgeen is weergegeven in de nota van toelichting en Najaarsnota (inclusief mutaties reserves ). Aldus vastgesteld door de raad der gemeente Kerkrade, in zijn openbare vergadering d.d. 03-11-. De voorzitter van de raad, De griffier, J.J.M. Som. mr. drs. H.J.W. Jacobs-van Dongen.

Nota van toelichting Nr.: 10Tl027 Kerkrade, 22 oktober Deze nota van toelichting heeft betrekking op het ontwerpbesluit nr. 10Rb042, zoals dat uw raad ter overweging en beslissing is voorgelegd. In deze toelichting worden de mutaties per beleidsveld nader toegelicht. Aanleiding: In de beleidscyclus zijn een aantal rapportagemomenten voorzien: raadsvergadering voorjaarsnota 26 mei jaarrekening 2009 30 juni begroting 2011 3 november najaarsnota 3 november tarievennota 2011 15 december Thans is aan de orde de Najaarsnota conform de planning van de beleidscyclus. Doelstelling: In oktober 2009 is de primaire begroting door de raad vastgesteld. In juni is de Voorjaarsnota door de raad vastgesteld. Volgens artikel 7 van de Financiële verordening gemeente Kerkrade, ex artikel 212 van de Gemeentewet, zal het college de raad door middel van tussentijdse rapportages informeren over de realisatie van de begroting van de gemeente. In deze Najaarsnota wordt dan ook een actuele doorkijk gegeven per beleidsveld. Financiële consequenties: De financiële consequenties zijn samengevat in onderstaande begrotingswijziging. Voor een toelichting wordt verwezen naar de Najaarsnota. Adviesorganen / inspraak: niet van toepassing Informatie / communicatie: niet van toepassing Motivering: Voor een nadere inhoudelijke motivatie en achtergrond informatie wordt verwezen naar de Najaarsnota welke deel uitmaakt van dit raadsbesluit.

13 e t/m 32 e wijziging van de begroting Begrotingsjaar Omschrijving van de beleidstaak Mutatie (x 1.000) 2011 2012 2013 2014 mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten mutaties baten mutaties lasten totaal mutaties reserves baten totaal mutaties reserves lasten 9.840 4.812 1.357 6.385 4.672 5.953 1.281 0 2.880 2.805-75 0 3.635 2.955-680 0 3.085 2.405-680 0 Voor de budgetten na wijziging voor de jaren tot en met 2014 wordt verwezen naar het overzicht recapitulatie van baten en lasten t/m de Najaarsnota ( inclusief resultaatbestemming ), zie bijlage A. Alle mutaties op het meest gedetailleerde niveau (grootboekniveau) liggen voor u zoals gebruikelijk ter inzage.

Inhoudsopgave 1. Aanbieding...3 2. Financiële samenvatting...3 3. Vrije ruimte parkeerfonds en structuurfonds/reserve Essent...4 4. Risicoparagraaf...5 5. Toelichting per beleidsveld...6 Beleidsveld 0: Algemene dekkingsmiddelen / saldo kostenplaatsen...6 Beleidsveld 4: Economie en toerisme...8 Beleidsveld 5: Veiligheid en handhaving...8 Beleidsveld 6: Jeugd...9 Beleidsveld 8: Zorg...9 Beleidsveld 9: Werk en inkomen...10 Beleidsveld 10: Bestuur en bedrijfsvoering...10 Diverse mutaties relatie bedrijfsvoering...11 6. Toelichting investering en leningen - 2014...12 7. Beslispunten...14 Diverse bijlagen Bijlage A. Recapitulatie Lasten en Baten per beleidsveld tot en met Najaarsnota Bijlage B. Verloop begrotingssaldo 2014 (uitklapblad) Bijlage C. Investeringsprogramma 2014 (uitklapblad)

1. Aanbieding Het college informeert de raad in het kader van de planning & control - cyclus door middel van tussentijdse rapportages over de realisatie van de begroting. In de Voorjaarsnota zijn de mee- en tegenvallers welke begin april bekend waren meegenomen. De Voorjaarsnota, jaarschijf 2011, is financieel 1-op-1 vertaald naar de Begroting 2011. Deze wordt in de raadsvergadering van 3 november ter vaststelling aangeboden. In deze Najaarsnota zijn de bekende ontwikkelingen en door het college genomen besluiten t/m eind augustus meegenomen. Deze Najaarsnota wordt ook in de raadsvergadering van 3 november ter vaststelling aangeboden. 2. Financiële samenvatting De laatste formele bijstelling van de begroting dateert van 26 mei. Toen is door de raad vastgesteld de Voorjaarsnota. In de algemene beschouwingen van de begroting 2011 is een uiteenzetting gegeven over de twee lijnen die de komende bestuursperiode ergens met elkaar in verbinding zullen moeten worden gebracht. Te weten de lijn van het ambitieniveau (collegeprogramma, strategische visie, structuurvisie) en de lijn van de financiële positie. Bij de financiële positie doet zich de situatie voor dat er diverse incidentele middelen beschikbaar zijn om aan het ambitieniveau invulling te kunnen geven (reserve parkeerfonds, reserve structuurfonds, vrije ruimte reserve essent), doch dat met inachtneming van de aangekondigde rijksbezuinigingen de exploitatie in meerjarig perspectief structureel onder druk komt te staan. De mogelijkheid bestaat dat de rijksbezuinigingen voor Kerkrade kunnen oplopen tot meer dan 5 miljoen in 2015. Naast de effecten voor de algemene uitkering zullen de rijksbezuinigingen ook gevolgen hebben voor specifieke doeluitkeringen en de cofinanciering c.q. subsidies van Rijk en Provincie. Echter, hoe fors de rijksbezuinigingen daadwerkelijk zullen uitpakken en met welke snelheid is mede gelet op de moeizame kabinetsformatie en blijvende onduidelijkheid over het economisch herstel op het moment van schrijven nog niet bekend. Ambtelijke werkgroepen hebben de opdracht om inzichtelijk te maken welke keuzemogelijkheden er zijn, onafhankelijk van bestuurlijke voorkeuren, en daartoe voorstellen te formuleren. De eerste resultaten daarvan worden via een separaat traject aan de orde gesteld. De mutaties in deze Najaarsnota zijn beperkt tot die posten die eind augustus onontkoombaar bleken. Deze Najaarsnota geeft daarmee een actueel beeld van de financiële positie. In het oog springende elementen hierin zijn de junicirculaire (krimp, bijstand, wmo) en de met terugwerkende kracht vanaf 2009 verbeterde regeling Meerjarig Aanvullende Uitkering (MAU). Meer informatie hierover is opgenomen bij het betreffende beleidsveld (0 resp. 9). De resultaten van de septembercirculaire zullen zoals gebruikelijk in de Voorjaarsnota 2011 worden opgenomen. Na de mutaties van deze Najaarsnota vertoont het saldo van de begroting 2014 een meer evenwichtige reeks, echter met als majeure kanttekening de aangekondigde rijksbezuinigingen en de onzekerheid m.b.t. de feitelijke ontwikkeling van de aantallen bijstandsuitkeringen in relatie tot de hoogte van de algemene uitkering. In de risicoparagraaf wordt bovendien nog geattendeerd op een aantal overige belangrijke risico s c.q. aandachtspunten. 3

( bedragen x 1.000 ) 2011 2012 2013 2014 Saldo Voorjaarsnota 0 0-1.321-2.039-1.898 Mutaties Najaarsnota 5.452 3.819 2.486 2.894 2.252 Naar reserve parkeerfonds exploitatie - 5.452 Actueel saldo begroting 0 3.819 1.165 855 354 Indicatie mogelijke rijksbezuinigingen* -1.400-2.700-4.100 * Op basis van ambtelijke voorstellen ministeries april/mei, de reeks loopt op naar -/- 5,4 miljoen in 2015. Een geactualiseerde recapitulatie van de totale baten en lasten per programma t/m deze Najaarsnota is opgenomen in bijlage A. De mutaties van de Najaarsnota zijn in volgorde van beleidsveldnummer gespecificeerd weergegeven in bijlage B (uitklapblad Verloop begrotingssaldo 2014 ). De mutaties die geen gevolgen hebben voor het begrotingssaldo worden niet vermeld in deze bijlage. Voorts zijn er enkele mutaties en verschuivingen in het investeringsprogramma opgenomen. Het actuele investeringsprogramma treft u aan in bijlage C. In bijlage C wordt ook weergegeven het actuele verloop van het investeringsprogramma jaarschijf. Voorheen betrof dit alleen het reguliere investeringsprogramma, voor een beter inzicht is dit overzicht uitgebreid met de stand van zaken van alle overige investeringen en verstrekte leningen jaarschijf. 3. Vrije ruimte parkeerfonds en structuurfonds/reserve Essent De reserve parkeerfonds is een buffer vergelijkbaar met de algemene reserve, die waar nodig vrij ingezet kan worden. De reserve structuurfonds is in de Voorjaarsnota gevormd en bestemd voor structuurversterkende maatregelen, zoals centrumplan, atrium, avantislijn, gemeenschapshuizen, sport, onderwijs. Overigens zonder dat bij voorbaat al bedragen aan de verschillende maatregelen zijn gekoppeld. Voor de feitelijke bestedingen zal de raad steeds separate besluiten nemen. Het actuele verloop van de reserve parkeerfonds kan als volgt worden weergegeven: ( bedragen x 1.000 ) 2011 2012 2013 2014 Saldo begin 7.777 10.301 9.235 9.335 9.425 Mutaties t/m Najaarsnota 2009 exploitatie en egalisatie saldo Gefaseerde terugstorting uit egalisatiereserve afval * 150-1.901-1.154 Gefaseerde terugstorting vanuit schuldhulpverlening 100 100 100 90 Voorjaarsnota egalisatie saldo (raad mei ) 1.130 148 Rekeningresultaat 2009 (raad juni ) 828 Div. investeringen t/m Najaarsnota (zie ook inv.programma) ** Najaarsnota egalisatie exploitatiesaldo 5.452-3.235-160 Saldo eind 10.301 9.235 9.335 9.425 9.425 4

* De gefaseerde terugstorting vanuit de egalisatiereserve was oorspronkelijk in jaarlijkse termijnen van 50.000 voorzien, met nog een restschuld van 150.000 voor de jaren -2012. Dit bedrag kan thans ineens worden teruggestort naar de reserve parkeerfonds. ** Zoals bij de Voorjaarsnota nog gemeld, werd bij het opmaken daarvan op de valreep nog bekend dat er sprake was van een aanzienlijk voordelig aanbestedingsresultaat Socioproject, dat echter niet meer financieel kon worden meegenomen in de Voorjaarsnota. Het uiteindelijke voordeel van 346.000 kan, voorzover mogelijk, na afronding van het project nog ten gunste worden gebracht van de algemene middelen (i.c. de reserve parkeerfonds). In totaliteit bedraagt de geraamde belasting van de reserve parkeerfonds voor het doen van investeringen momenteel 3.395.000 (blokkenberg 500.000, gemeenschapshuizen 2.334.000, tenniscomplexen 361.000, sportpark Carisborg/kunstgrasvelden 200.000). Het voordelige begrotingssaldo wordt vooralsnog toegevoegd aan het parkeerfonds. Voor de jaren 2011 e.v. blijven de saldi voorlopig staan, in afwachting van de verdere ontwikkelingen. De vrije ruimte van parkeerfonds bedraagt nu circa 9,4 miljoen. Het actuele verloop van de reserve structuurfonds kan als volgt worden weergegeven: ( bedragen x 1.000 ) 2011 2012 2013 2014 Saldo begin 15.000 14.400 13.450 13.250 13.250 Herontwikkeling Atriumterrein (VJN ) - 600-200 - 200 Kunstgrasvelden (raad mei ) * - 750 Saldo eind 14.400 13.450 13.250 13.250 13.250 * In mei werd nog uitgegaan van besteding in, thans wordt uitgegaan van 2011. Daarnaast bedraagt de vrije ruimte nu van de reserve Essent nog 7,7 miljoen. Dit is conform het peil in de Voorjaarsnota. 4. Risicoparagraaf Er zijn nog diverse risico s en aandachtspunten die op basis van goed financieel beheer nopen tot verdere voorzichtigheid. De volgende risico s blijven bestaan: Wet Werk en Bijstand (WWB, open einde regeling, taakstelling uitstroom via Stichting Maatschappelijke Functies), algemene uitkering i.r.t. rijksbeleid (zie ook paragraaf 2), Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO, open einde regeling), daling aantal inwoners (krimpscenario), grondexploitatie (OBK), juridische trajecten Campus (arbitrage bouw, btw) en Parkstad Limburg Stadion / Roda JC Kerkrade (m.n. toekomstperspectief mede i.r.t. garantstelling t.b.v. stadion). Eventuele nadelige ontwikkelingen bij de verbonden partijen of deelnemingen die getroffen zijn of worden door de gevolgen van de economische crisis kunnen ook een risico inhouden. Bij het risico Wet Werk en Bijstand past nog een aanvullende toelichting. In juli heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid namelijk zijn voornemen tot aanpassing van de Meerjarig Aanvullende Uitkering kenbaar gemaakt. Kernpunt van de voorgenomen wijziging is dat de aanvullende uitkering jaarlijks achteraf zal worden vastgesteld op basis van het daadwerkelijke tekort over dat jaar. De gemeentelijke tekorten zullen hierdoor meer worden begrensd, hetgeen een aanzienlijk inperking betekent van het gemeentelijk risico voor wat betreft de bijstandsuitgaven. Er is nog wel sprake van een risico voor de hoogte van de algemene uitkering. Het aantal bijstandsontvangers speelt namelijk daarin een belangrijke rol. 5

5. Toelichting per beleidsveld Hierna worden de belangrijkste mutaties toegelicht. Daarnaast zijn er nog enkele (kleinere) mutaties die niet afzonderlijk worden toegelicht en ook meer gerelateerd zijn aan bedrijfsvoering. Beleidsveld 0: Algemene dekkingsmiddelen / saldo kostenplaatsen Algemene uitkering De Junicirculaire had voor de ontwikkeling van de Algemene uitkering in meerjarige perspectief een aantal belangrijke zaken in petto. Ingaande het uitkeringsjaar 2011 wordt de krimpmaatstaf in het gemeentefonds geïntroduceerd. Deze tijdelijke maatstaf met een looptijd van vijf jaar (t/m 2015) heeft voor Kerkrade een jaarlijks pluseffect van circa 1,2-1,3 miljoen (inclusief uitkeringsfactor). De W.M.O.- component wordt als gevolg van kortingen op het budget huishoudelijke verzorging structureel met 10% verminderd. Nadelig effect circa 0,6 miljoen. De stijging van het aantal bijstandsontvangers op basis van de indexering van het ministerie heeft voor de algemene uitkering een oplopende meeropbrengst tot gevolg. Deze bedraagt 1,2 miljoen in 2011, oplopend tot 2,4 miljoen in 2014 (inclusief uitkeringsfactor). Deze meeropbrengst is evenwel met de nodige risico s omgeven. Nieuwe inzichten betreffende de ontwikkeling van het aantal bijstandsontvangers op nationaal niveau kunnen voor het Rijk aanleiding zijn negatieve correcties op de algemene uitkering aan te brengen. Ook de lokale ontwikkelingen kunnen anders uitpakken dan geraamd. Daarnaast meldt de circulaire een aantal overige maatregelen o.a. betreffende A+O-fonds, inburgering en ontwikkeling uitkeringsbasis met duidelijk minder sterke plus/min-effecten. Salderend ontstaat de onderstaande financiële reeks: 2011 2012 2013 2014 - krimpgelden (tijdelijk 2011-2015) 1.300 1.300 1.300 1.200 - wmo - 600-600 - 600-600 - bijstand 800 1.200 1.800 2.400 2.400 - overige maatregelen 260 230 400 590 190 Totaal juni-circulaire 1.060 2.130 2.900 3.690 3.190 Dividenden Van enkele van onze deelnemingen ontvangen wij jaarlijks dividend. In de begroting en rekening wordt hier jaarlijks informatie over gegeven, o.a. bij de algemene dekkingsmiddelen. Dividenden mogen worden verantwoord op het moment dat in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders de dividenduitkering is vastgesteld, dat gebeurt normaliter het jaar erna bij het vaststellen van de jaarrekening van de deelneming. De jaarschijf van de Kerkraadse begroting wordt positief beïnvloed door een tweetal oorzaken. In de eerste plaats positieve resultaten 2009 bij enkele deelnemingen. In navolging van de meevaller dividend BNG dat reeds bij de Voorjaarsnota was meegenomen, blijken ook Enexis en Attero het jaar 2009 positief te hebben afgesloten. Ten opzichte van de raming van 270.000 is sprake van een meevaller voor Kerkrade van 154.000. Het ontvangen dividendbedrag 2009 van Publiek Belang wordt conform de voorschriften doorgestort in de voorziening Essent, zolang de procedure inzake Borssele loopt. Dit heeft dus geen budgettaire consequenties. Zie voor wat betreft deze systematiek ook de Voorjaarsnota. In betreft het een bedrag van 52.000. In de tweede plaats is sprake van incidentele meevallers als gevolg van de verdere afwikkeling van de verkooptransactie Essent. De oorspronkelijke verkoop van Essent aan RWE was uitgesteld van 30 juni naar 30 september 2009. Dat betekende ook dat de overdracht van de bruglening Enexis met 1 kwartaal was uitgesteld. Dat leverde een extra rentevoordeel op voor de oud-aandeelhouders, dat nu wordt uitgekeerd. 6

Daarnaast is sprake van vrijval van een speciaal door de oud-aandeelhouders gevormd aanvullend risicofonds, dat geen onderdeel uitmaakte van de transactie met RWE. Beide incidentele meevallers leveren samen circa 107.000 op, welke in de vorm van dividend is uitgekeerd. In totaliteit is dus sprake van een meevaller van 261.000 voor de jaarschijf. Onze Provinciale toezichthouder geeft jaarlijks richtlijnen voor de maximaal toegestane dividendramingen, mede aan de hand van recente dividenduitkeringen en -prognoses. Voorgesteld wordt om de dividenden van de Bank Nederlandse Gemeenten, Enexis en Attero thans op dit maximum niveau te ramen. Dat leidt tot een voordeel in de begroting van 180.000 in 2011 oplopend naar 360.000 in 2013 e.v. Het risico bestaat dat wanneer de bedrijfsresultaten van deze deelnemingen tegenvallen, dit direct gevolgen kan hebben voor de dividenduitkeringen richting de aandeelhouders. Kapitaallasten De kapitaallasten bestaan uit de financieringskosten en afschrijvingen. De gemeente Kerkrade hanteert het concept van totaalfinanciering op concernniveau. Op basis van actuele prognoses en diverse uitgangspunten kan een meevaller op de kapitaallasten worden geraamd. De belangrijkste uitgangspunten omvatten o.a. het maximaal blijven benutten van de kasgeldlimiet van 13 miljoen (kortlopende financiering), het besteden van 15 miljoen Essent-gelden in de periode t/m 2013, het hanteren van een percentage van 2% voor kort geld en 4,5% voor lang geld op basis van de huidige marktomstandigheden en verwachtingen, het huidige niveau van exploitatie-uitgaven/inkomsten en het huidige niveau van het investeringsprogramma met een bepaalde mate van onderuitputting op basis van ervaringscijfers. Hierin is tevens inbegrepen het in de tijd verschuiven van diverse investeringen op basis van actuele prognoses, zoals in paragraaf 6 wordt toegelicht. Per saldo kan op basis van genoemde uitgangspunten en verschuivingen een structureel voordeel van 700.000 worden geraamd op de kapitaallasten vanaf. Reserve OBK en reserve WMO De reserve OBK en de reserve WMO staan onder druk. Uit beide reserves wordt structureel geld onttrokken, bij reserve OBK ten behoeve van de wijkontwikkelingsplannen ( 300.000 jaarlijks) en bij de reserve WMO ten gunste van de exploitatie (circa 500.000 vanaf 2013, in de jaren ervoor betreft het hogere bedragen). Bij ongewijzigd beleid zal de reserve WMO eind 2013 zelfs fors negatief afsluiten. Bij de reserve OBK is dat nog niet het geval, maar het is sterk afhankelijk van de realisatie van de geraamde opbrengsten. Dat is met de nodige risico s omgeven. Inzake de uitvoering van de Wmo wordt aangetekend, dat in de periode van 2007 t/m een bedrag van ruim 2.000.000 via de algemene uitkering ontvangen Wmo gelden, niet ten gunste van de uitvoering van de individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning zijn verantwoord, maar zijn opgenomen in de algemene uitkering. De WMO-geldstroom binnen de algemene uitkering is namelijk binnen de huidige regelgeving en praktijk een algemeen, niet gelabeld dekkingsmiddel. De lokale uitvoering van de beleidstaak individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning kenmerkt zich door een gerealiseerde onderuitputting van gemiddeld 8,3%, gemeten over de periode van 2007 t/m en afgezet tegen de daadwerkelijk via de algemene uitkering ontvangen Wmo gelden. Indien een middelenbeleid was gevolgd waarbij de via de algemene uitkering voor bepaalde gemeentelijke taken ontvangen gelden toegerekend worden naar die betreffende gemeentelijke taak, dan was de bodem van de egalisatiereserve Wmo nog lang niet in zicht geweest. Op basis hiervan was het niet voor de hand liggend het nadeel Wmo binnen de algemene uitkering van circa 600.000 (zie toelichting bij algemene uitkering) automatisch taakstellend door te schuiven naar de uitvoering van de individuele voorzieningen maatschappelijke ondersteuning. Het structureel geld onttrekken aan reserves is financieel niet verstandig en kan overigens ook de provinciale toezichthouder niet bekoren. Negatieve reserves zijn helemaal niet toegestaan op grond van de verslaggevingsvoorschriften. Voorgesteld wordt om het structureel geld ontrekken aan deze reserves te verminderen, waardoor de druk wordt verlaagd. Het betreft dan vanaf 2013 een bedrag van 800.000, waarvan 300.000 voor OBK en 500.000 voor WMO. Bij wijze van ingroei is voor 2012 de helft hiervan opgenomen. Overigens maken de uitgaven wijkontwikkelingsplannen en WMO deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Het thans verminderen van de huidige druk op deze reserves laat onverlet dat men kritisch dient te blijven kijken naar het uitgavenniveau. 7

Reserve parkeerfonds exploitatie De reserve parkeerfonds exploitatie dient om fluctuaties in de exploitatie af te vlakken en als eerste risicobuffer om tegenvallers op te vangen. In paragraaf 3 is een meerjarig overzicht gegeven van het verloop van deze reserve. Het positieve begrotingssaldo van deze Najaarsnota wordt aan deze reserve toegevoegd. Beleidsveld 4: Economie en toerisme Bedrijventerreinen De Tender Investeringsprogramma s Provincies (TIPP) is een subsidieregeling bedoeld om een stimulans te geven aan bepaalde projecten gerelateerd aan bedrijventerreinen. De Provincie Limburg heeft de bijdrage voor Limburg verdeeld over diverse projecten, waaronder het Kerkraadse revitaliseringsproject bedrijventerrein Spekholzerheide. Dit project is inmiddels succesvol uitgevoerd en afgerekend. Als gevolg van een fors lager uitgevallen subsidiabele kostenstructuur van een ander project elders, is echter achteraf voor het project Spekholzerheide de investeringssubsidie circa 428.000 hoger vastgesteld. Aangezien de kosten voor dit project al volledig waren opgenomen in de gemeentelijke boekhouding, ontstaat er per saldo een vrij aanwendbaar overschot. Het bedrijventerrein Willem Sophia is door de Provincie aangewezen als sterk verouderd en is binnen de regio Parkstad Limburg opgenomen in het uitvoeringsprogramma Revitalisering. Het komt dan ook bij uitstek in aanmerking voor herstructurering en bijdragen van derden. Hiervoor waren nog geen gemeentelijke middelen geraamd. Zonder cofinanciering komt de gemeente echter niet in aanmerking voor bijdragen van derden (Provincie, Liof, Rijk, Europa). Bijna de helft van de Kerkraadse werkgelegenheid is ondergebracht op de bedrijventerreinen. Vanwege behoud en uitbouw van werkgelegenheid dient te worden geïnvesteerd in een gunstig vestigingsklimaat op de bedrijventerreinen. Aangezien dit overschot vanuit de TIPP is ontstaan, ligt het in de rede om het overschot aan te wenden voor de herontwikkeling van bedrijventerreinen. Derhalve wordt voorgesteld het overschot van afgerond 428.000 te reserveren voor het herontwikkelingsproject Willem Sophia. Voor het begrotingssaldo heeft dit geen gevolgen. Startersregeling In de Najaarsnota 2009 was voorgesteld de regeling in verband met het verstrekken van startersleningen per 1 oktober in te trekken. Reden hiervoor was dat de animo om deel te nemen uiterst beperkt was, ondanks versoepeling van de voorwaarden. In is de situatie evenwel veranderd. Naast de gemeentelijke startersregeling konden destijds koopstarters ook een beroep doen op een andere (landelijke) regeling; de Wet bevordering eigenwoningbezit (BEW, ook wel bekend onder de naam Koopsubsidieregeling). De beschikbare rijksbudgetten voor de BEW zijn inmiddels uitgeput. Als gevolg hiervan is het aantal verstrekte startersleningen in onze gemeente toegenomen ten opzichte van de voorgaande jaren. Daarom stellen wij voor om de werkingsduur van de Verordening VROM starterslening gemeente Kerkrade 2007 met 1 jaar te verlengen tot 1 oktober 2011. Dit heeft geen gevolgen voor het begrotingssaldo /2011. Beleidsveld 5: Veiligheid en handhaving Bouwleges De bouwleges blijven achter ten opzichte van de begroting door de algemene economische situatie en het steeds meer vergunningvrij mogen bouwen op basis van rijksregelgeving. Daardoor zullen de inkomsten met circa 260.000 achterblijven. De inkomsten en daarmee samenhangende uitgaven maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Structurele effecten kunnen derhalve pas worden meegenomen, nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt. 8

Brandweer In de commissie AZM van juni heeft u kennis kunnen nemen van de diverse financiële meningsverschillen c.q. problematieken rondom de Gemeenschappelijke Regeling Brandweer/GHOR Zuid-Limburg in het kader van het vaststellen van hun ontwerpbegroting 2011 en hun jaarrekening 2009. Thans wordt voorgesteld om de btw-kosten die uiteindelijk ten laste van de begroting van de gemeente komen voor een bedrag van 95.000 structureel op te nemen vanaf. Voorts wordt voorgesteld de kosten overgangsrecht Functioneel Leeftijds Ontslag voor een bedrag van 400.000 structureel op te nemen vanaf 2011. De genoemde bedragen zijn inschattingen op dit moment, de definitieve uitkomst zal pas later bekend worden. Overigens wordt momenteel bij de Brandweer nagedacht over bezuinigingsvoorstellen die in hun begroting 2011 kunnen worden verwerkt. Beleidsveld 6: Jeugd Voorgezet onderwijs exploitatiebijdragen De exploitatiebijdragen 2007-2009 t.b.v. de Campus konden in augustus definitief worden vastgesteld, omdat inmiddels op de laatste discussiepunten (energiekosten, bewaking/beveiligingskosten) helderheid was ontstaan. Thans blijkt dat de Muziekschool en Vazom te weinig middelen hebben om de exploitatiekosten Campus zelf volledig te financieren. Daarom wordt voorgesteld de exploitatiebijdrage t.b.v. de Campus voor deze instellingen structureel te verhogen met een bedrag van 60.000 vanaf. Samen met hen zal onderzocht worden of in de toekomst bij de exploitatie Campus besparingen mogelijk zijn. Beleidsveld 8: Zorg WMO Overeenkomstig de prijsindexbepalingen in de raamovereenkomst zijn de tarieven van de zorgaanbieders hulp bij huishouden bijgesteld, hetgeen leidt tot een nadeel van 60.000 in het jaar en een nadeel van 120.000 vanaf 2011. Deze worden vooralsnog gedekt uit de reserve WMO. Dit heeft geen gevolgen voor het begrotingssaldo. De uitgaven WMO maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt, kan deze voorlopige dekkingswijze nog worden aangepast. Bijzondere bijstand De uitgaven aan bijzondere bijstand zijn, voornamelijk als gevolg van de toename van het aantal aanvragen voor een bijdrage in de kosten van budgetbegeleiding, in toegenomen. Dit noopt tot een budgettaire bijstelling van 120.000 in het jaar. De uitgaven maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Structurele effecten kunnen derhalve pas worden meegenomen, nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt. Inburgering De Minister stelt in extra middelen ter beschikking voor gemeenten die hun ambitieniveau van het aantal te realiseren inburgeringstrajecten hebben verhoogd ( 198.000). Daarnaast zijn er via een decentralisatie-uitkering in de juni-circulaire extra middelen beschikbaar gesteld voor het organiseren van opstapcursussen om inburgeraars meer bewust te maken van nut en noodzaak tot alfabetisering en inburgering ( 50.000). In totaliteit gaat het derhalve om een bedrag van 248.000 aan inkomsten, waar evenveel uitgaven tegenover zullen staan. Ter realisatie van de extra ambities zijn uitvoeringscontracten afgesloten met het Arcus College en de Stichting Impuls. Voorzover bedragen ultimo nog niet daadwerkelijk zijn besteed, zullen deze worden gereserveerd danwel als nog openstaande verplichting op de balans worden opgenomen conform de voorschriften. Voor het begrotingssaldo heeft dit geen gevolgen. 9

Schuldhulpverlening In verband met de economische crisis heeft het Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid bij Algemene Maatregel van Bestuur een specifieke uitkering beschikbaar gesteld voor extra maatregelen ter voorkoming en oplossing van problematische schuldensituaties. Het gaat om een bedrag van 294.000 in en een bedrag van 295.000 in 2011. De geoormerkte, niet-bestede, middelen zullen bij de Sisa-verantwoording 2011 worden afgerekend. Middels het met de Kredietbank Limburg en de Stichting Impuls afgesloten convenant "Vroeg Eropaf" is aan een deel van deze extra middelen een bestemming gegeven. Aanvullende bestedingsmogelijkheden zullen nog verder vorm krijgen. Per saldo heeft dit geen gevolgen voor de begroting /2011. Beleidsveld 9: Werk en inkomen Langdurigheidstoeslag Door beleidsbijstellingen, waar onder het terugbrengen van de referte-eis van 5 naar 3 jaar, en de, mede als gevolg van de economische teruggang, toename van het aantal aanvragen zijn de uitgaven over ten opzichte van voorgaande jaren aanzienlijk gestegen. Dit noopt tot een budgettaire bijstelling van 150.000 in het jaar. De uitgaven maken deel uit van de voorstellen van de "werkgroep bezuinigingen". Structurele effecten kunnen derhalve pas worden meegenomen, nadat er duidelijkheid is over de definitieve keuzes die naar aanleiding van de voorstellen worden gemaakt. Rijksbijdrage FWI In juli heeft de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zijn voornemen tot aanpassing van de vangnetregeling MAU aangekondigd. De belangrijkste wijzigingen houden in het laten vervallen van het budgetplafond en het achteraf vaststellen van de aanvullende uitkering op basis van de werkelijke tekorten. De voorgenomen wijziging gaat terugwerkend vanaf 2009 gelden. Voor Kerkrade betekent dit dat er over de jaren 2009 tot en met 2011 een hogere aanvullende uitkering zal worden ontvangen. Hierdoor zal het, na de aanvullende uitkering, resterende tekort over de jaren 2009 tot en met 2011 met respectievelijk 2,7, 1,4 en 1,8 miljoen afnemen. Omdat het jaar 2009 al is afgesloten, worden de jaren 2009 en nu beide in de jaarschijf opgenomen ( 4,1 miljoen). In de actuele meerjarenbegroting is vanaf 2012 al rekening gehouden met de ontvangst van een hogere aanvullende uitkering. De verbeterde MAU compenseert tevens de recent aangekondigde kortingen op het landelijke macrobudget FWI, voor Kerkrade becijferd op circa 2 miljoen. Participatiebudget (onderdeel schuldhulpverlening) In verband met de onderbesteding van het Participatiebudget zijn de kosten voor schuldhulpverlening over 2009 deels onder de dekking van deze geoormerkte rijksmiddelen gebracht. Gezien de ruimte in het participatiebudget kan deze lijn voor worden doorgetrokken (voordeel 350.000). De mogelijkheid om deze kosten meerjarig, vanaf 2011, ten laste van het Participatiebudget te brengen is mede afhankelijk van de bestuurlijke keuzes met betrekking tot de inzet van deze geoormerkte rijksmiddelen (voorstellen werkgroep bezuinigingen ). Beleidsveld 10: Bestuur en bedrijfsvoering Verkiezingen Met de actuele verkiezingscyclus moet rekening worden gehouden met 3 verkiezingen in 2014 (Tweede Kamer, gemeente, Europa) en 1 verkiezing in 2015 (Provincie). Dit noopt tot een ophoging van het budget 2014 en 2015 van 110.000 resp. 30.000. De jaarschijf 2015 zal overigens pas in de Voorjaarsnota 2011 worden opgenomen. De bedrijfsvoeringsonderwerpen komen hierna aan bod bij Diverse mutaties relatie bedrijfsvoering. 10

Diverse mutaties relatie bedrijfsvoering P-budget In juli is het Arbeidsvoorwaardenakkoord 2009-2011 (CAO) tot stand gekomen, met daarin als resultaat van de onderhandelingen van de werkgevers en vakbonden o.a. een eenmalige aanvullende uitkering van 0,5% van het jaarsalaris in augustus, een verhoging van de eindejaarsuitkering met 0,5% per 1 januari, een salarisverhoging van 0,5% per 1 januari 2011 en een verhoging van de eindejaarsuitkering met 0,5% per 1 januari 2011. De premie WGA (regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten) is (landelijk) sterk gestegen vanwege de opgelopen kosten. De verwachting is dat deze premie verder zal stijgen. Het kabinet was overeenkomstig het coalitieakkoord voornemens om per januari 2011 de WGA volledig te privatiseren. De verwachting blijft dat de privatisering van de WGA er komt. In geval van verplichte privatisering moet iedere werkgever uit het publieke bestel stappen. Op basis van het huidige personeelsbestand en de mogelijke financiële risico s bij privatisering, is het voor Kerkrade voordeliger om het eigen risico WGA voortaan zelf te dragen. In 2008 en 2009 zijn overigens al circa 1.500 resp. 13.000 werkgevers in Nederland ons voorgegaan. Dit levert naar verwachting een structurele besparing van circa 40.000 op, mits het aantal WGA-gevallen niet sterk toeneemt. In dat geval is in de toekomst herverzekeren mogelijk, echter tegen de premiecondities die dan gelden. De totale loonsomgerelateerde ontwikkelingen nopen per saldo tot een bijstelling van 200.000 in en 300.000 vanaf 2011. Integrale dienstverlening In haar visie op publieke dienstverlening heeft de gemeente Kerkrade aansluiting gezocht bij het landelijk uit te rollen Antwoord concept. Het informatiebeleidsplan Alle ballen verzamelen (2007-), alsmede het dienstverleningsontwerp gemeente Kerkrade (november 2009) vormen in hun samenhang de onderlegger voor de ontwikkeling van het Klantcontactcentrum (oktober 2009). De ontwikkelingen moeten er toe leiden dat de gemeente in 2015 voldoet aan de voorwaarden die van Rijkswege worden opgelegd in het kader van publieke dienstverlening en daarmee tevens kan anticiperen op verdere ontwikkelingen richting 2020. De zgn. strategische agenda dienstverlening wordt verder uitgewerkt. De bijbehorende investeringskosten kunnen worden gedekt uit de beschikbare ruimte voor ICT-projecten. Met betrekking tot de exploitatie is echter een aanvullend budget nodig van structureel 112.000 vanaf. Enerzijds voor de bekostiging van de geschetste nieuwe ontwikkelingen, anderzijds omdat er in het kader van andere wettelijke verplichtingen (opgenomen in het informatiebeleidsplan) projecten zijn uitgevoerd zonder dat daartegenover na afloop van het project voldoende reguliere dekkingsmiddelen bleken voorzien. Automatisering De reguliere automatiseringskosten vallen de komende jaren hoger uit. Ten aanzien van de storage/opslagcapaciteit ontstaat vanaf een onvermijdelijk tekort in termen van onderhoudskosten. Verder zijn de onderhoudskosten van software (centrale en decentrale applicaties) de afgelopen jaren gestegen m.n. door contractuele indexaties. Dat zal de komende jaren ook het geval zijn, waardoor incidentele afdekking niet meer verantwoord is. Daarnaast biedt het budget geen ruimte meer om externe expertise in te schakelen in geval van verstoringen of preventief onderhoud om uiteindelijk de dienstverlening op een professionele wijze te kunnen leveren. Overigens maakt de gemeente Kerkrade slechts gebruik van de standaard fabrieksgaranties op hardware. Per saldo levert dit de volgende nadelen op: -/- 38.000 (), 0 (2011), -/- 87.000 (2012), -/- 107.000 (2013), -/- 129.000 (2014 e.v.). 11

Eerste resultaten werkgroep bezuinigingen Naar aanleiding van de eerste resultaten van de werkgroep bezuinigingen konden enkele posten nog worden meegenomen in deze Najaarsnota. Deze kwalificeerden namelijk als laaghangend fruit, oftewel posten waarop besparingen mogelijk zijn zonder gevolgen voor stad of burgers. Het betreft hier een correctie op de opbrengsten 2011 e.v. van naheffingsaanslagen parkeren (-/- 30.000), waar extra inkomsten van het Centraal Justitieel Incassobureau tegenover staan (+ 30.000), een vrijval uit de reserve liquidatie sanering mijnterrein (+ 35.000 in ), diverse kleinere budgetverlagingen bij een viertal producten in verband met minder noodzakelijke kosten/bijdragen (+ 15.000 in 2011, + 17.000 vanaf 2012), een aanpassing van het budget rekenkamercommissie naar het normbedrag van 1 per inwoner (afgerond + 9.000 vanaf ), een meevaller voor het product stortkade door lagere storttarieven en minder aanbod grof huishoudelijk afval (+ 13.000 in 2011 oplopend naar 19.000 vanaf 2013) en een aanpassing van het studie- en opleidingsbudget van de griffie, omdat blijkt dat in de jaren dat er geen gemeentelijke verkiezingen zijn de budgetbehoefte lager is (+ 10.000 in de jaren 2011-2013). In totaliteit geeft dit de volgende reeks voor de exploitatie: ( bedragen x 1.000 ) 2011 2012 2013 2014 + 44 + 47 + 52 + 55 + 45 Overige bedrijfsvoeringsmutaties Er zijn nog enkele kleinere mutaties die gerelateerd zijn aan bedrijfsvoering. Dit betreft het Kerkraads deel van de kosten van een regioarcheoloog gedurende 2 jaar met daarna een evaluatie (-/- 18.000 in en 2011), kosten GGD/Halt (-/- 27.000 in 2011, -/- 11.000 in 2012 e.v.), kosten voor een onderzoek in het kader van behoud en ontwikkeling Abdij Rolduc (-/- 10.000 in ) en meerkosten in verband met de (wettelijk verplicht) te intensiveren inspecties van kinderopvangcentra (-/- 26.000 vanaf 2011). In totaliteit geeft dit de volgende reeks voor de exploitatie: ( bedragen x 1.000 ) 2011 2012 2013 2014 -/- 28 -/- 71 -/- 37 -/- 37 -/- 37 6. Toelichting investeringen en leningen - 2014 Duurzaam veilig (beleidsveld 2) Hiervoor is al ingegaan op de eerste resultaten voor de exploitatie van de werkgroep bezuinigingen die nog in deze Najaarsnota konden worden meegenomen. In de investeringssfeer is de verschuiving van de investeringen verkeer en vervoer - duurzaam veilig (-/- 160.000 in 2012, -/- 170.000 in 2013, + 330.000 in 2014) reeds in deze Najaarsnota verwerkt. Onderwijshuisvesting (beleidsveld 6) In navolging van de overige investeringen die ten laste komen van de reserve onderwijshuisvesting, is nu ook het investeringsbedrag nieuwbouw basisschool Plein dat ten laste komt van deze reserve ( 1,7 miljoen, jaarschijf 2012) zichtbaar gemaakt in het investeringsprogramma, bijlage C, bij onderdeel II. Overige investeringen. Gemeenschapshuizen (beleidsveld 7) Zie paragraaf 3 voor wat betreft de verwerking van het aanbestedingsvoordeel Socioproject van 346.000 ten gunste van de algemene middelen (i.c. de reserve parkeerfonds). 12

Verschuivingen investeringsprogramma (diverse beleidsvelden) Op basis van actuele prognoses zijn een aantal investeringen in de tijd gezien verschoven, waardoor het meerjarig investeringsprogramma als volgt wijzigt: (bedragen x 1.000 ) omschrijving 2011 2012 2013 2014 I. Reguliere investeringen (kp) vervanging GBA-pakket - 200 200 (kp) diverse transportmiddelen * 80 (04) Euregionaal eurodepark - 24 24 (06) scouting gregor brokamp - 150 150 (07) groot onderhoud en renovatie sportvelden - 4 4 (10) stemmachines - 125 125 (11) regulier wegen, straten, pleinen * / ** -890 343 (11) gemeentelijke gebouwen - 162 162 (11) openbaar groen vervanging/reconstr. * - 33 (11) openbaar groen, project groene vingers - 40 40 II. Overige investeringen (07) kunstgrasvelden (parkeerfonds) *** - 160 160 (07) kunstgrasvelden (structuurfonds) - 750 750 (11) riolen (reserve riolen) - 1.947-540 235 235 235 III. OBK investeringen (1) afbouw centrum (reserve obk) - 34-700 700 34 * De toename van 80.000 bij diverse transportmiddelen kan worden gedekt door een afname van 47.000 bij wegen, straten, pleinen en een afname van 33.000 bij openbaar groen. ** Door het investeringsvolume van reguliere wegen, straten en pleinen eenmalig te verlagen met 500.000 in ontstaat er een vrijval van kapitaallasten. Deze vrijvallende middelen zijn aangewend ter afdekking van de loonkosten van een werkvoorbereider/toezichthouder bij de afdeling Openbare Ruimte. *** De naam sportpark Carisborg is gewijzigd naar kunstgrasvelden, daar dit een betere omschrijving is. Het betreft namelijk de kunstgrasvelden KVC Oranje en RKVV Haanrade, welke deels uit de reserve parkeerfonds en deels uit het structuurfonds worden bekostigd. Het effect van alle in deze paragraaf genoemde mutaties en van nog enkele verschuivingen in verwachte bestedingsmomenten van de reeds gevoteerde kredieten, is meegenomen in de berekening van het totale voordeel op de kapitaallasten, zoals genoemd in paragraaf 5 (beleidsveld 0). In bijlage C treft u aan een verloopoverzicht van de uitputting per 2 september alsook een geactualiseerd investeringsprogramma -2014. 13

7. Beslispunten Voorgesteld wordt in te stemmen met de financiële consequenties van de beleidsmutaties zoals toegelicht. De financiële consequenties zijn vertaald in de begrotingswijziging die is opgenomen in de nota van toelichting. 14

Recapitulatie baten en lasten per beleidsveld Bijlage A tot en met najaarsnota ( x 1.000 ) nr omschrijving beleidsveld bijgestelde bijgestelde meerjaren meerjaren meerjaren begroting begroting begroting begroting begroting 2011 2012 2013 2014 Lasten 00 Algemene dekkingsmiddelen 5.793 5.738 7.510 8.035 8.152 01 Bouwen en wonen 13.111 13.534 5.169 4.321 4.097 02 Verkeer en vervoer 1.486 1.272 1.253 1.242 1.222 03 Milieu 7.095 6.805 6.800 6.898 6.898 04 Economie en toerisme 1.507 1.161 1.098 1.075 1.095 05 Veiligheid en handhaving 5.501 5.616 5.615 5.615 5.610 06 Jeugd 9.516 6.960 6.531 6.551 6.407 07 Welzijn, sport en cultuur 12.595 10.041 9.004 8.858 8.669 08 Zorg 19.071 17.956 17.608 17.277 17.277 09 Werk en inkomen 66.320 66.721 64.754 64.745 64.744 10 Bestuur en bedrijfsvoering 9.475 8.865 8.716 8.453 8.615 11 Beheer 14.575 13.277 13.078 12.866 12.642 Totaal lasten 166.045 157.948 147.135 145.935 145.427 Baten 00 Algemene dekkingsmiddelen 69.010 69.544 69.578 68.950 68.304 01 Bouwen en wonen 9.357 9.961 1.731 1.018 963 02 Verkeer en vervoer 933 753 750 747 745 03 Milieu 6.559 6.405 6.435 6.485 6.485 04 Economie en toerisme 1.399 768 769 769 769 05 Veiligheid en handhaving 772 755 755 755 755 06 Jeugd 3.523 1.104 732 732 732 07 Welzijn, sport en cultuur 1.320 639 635 630 615 08 Zorg 2.419 2.013 1.673 1.673 1.673 09 Werk en inkomen 64.118 61.517 59.570 59.570 59.570 10 Bestuur en bedrijfsvoering 778 723 633 703 703 11 Beheer 5.504 5.312 5.456 5.607 5.607 Totaal baten 165.693 159.495 148.716 147.639 146.921 Resultaat voor bestemming -352 1.547 1.581 1.704 1.494 nr omschrijving beleidsveld bijgestelde bijgestelde meerjaren meerjaren meerjaren begroting begroting begroting begroting begroting 2011 2012 2013 2014 Mutaties reserves - toevoegingen 00 Algemene dekkingsmiddelen 12.002 3.679 3.531 2.960 2.870 01 Bouwen en wonen 268 794 621 345 295 03 Milieu 150 50 50 0 0 04 Economie en toerisme 200 200 200 200 200 Totaal toevoegingen 12.620 4.723 4.402 3.505 3.365 Mutaties reserves - onttrekkingen 00 Algemene dekkingsmiddelen 12.554 6.012 3.303 2.373 2.142 01 Bouwen en wonen 159 900 600 200 0 03 Milieu 49 0 0 0 0 11 Beheer 209 83 83 83 83 Totaal onttrekkingen 12.972 6.995 3.985 2.656 2.225 Saldo mutaties reserves 352 2.272-417 -849-1.140 Resultaat na bestemming 0 3.819 1.165 855 354

Verloop begrotingssaldo - 2014 Bijlage B Beleidsveld 2011 2012 2013 2014 saldo Voorjaarsnota 0 0-1.321-2.039-1.898 algemene uitkering 0 1.060 2.130 2.900 3.690 3.190 dividenden 0 261 180 325 360 360 kapitaallasten 0 700 700 700 700 700 reserve obk en reserve wmo 0-400 -800-800 bouwleges 5-260 brandweer 5-95 -495-495 -495-495 voortgezet onderwijs exploitatiebijdragen 6-60 -60-60 -60-60 bijzondere bijstand 8-120 langdurigheidstoeslag 9-150 rijksbijdrage FWI 9 4.100 1.800 participatiebudget (ond. schuldhulpverlening) 9 350 verkiezingen 10-110 diverse mutaties relatie bedrijfsvoering p-budget kp -200-300 -300-300 -300 integrale dienstverlening kp -112-112 -112-112 -112 automatisering kp -38 0-87 -107-129 eerste resultaten "werkgroep bezuinigingen" div 44 47 52 55 45 overige bedrijfsvoeringsmutaties div -28-71 -37-37 -37 reserve parkeerfonds exploitatie 0-5.452 saldo begroting Najaarsnota 0 3.819 1.165 855 354 Indicatie mogelijke rijksbezuinigingen -1.400-2.700-4.100

nr. blv. omschrijving VERLOOP INVESTERINGSPROGRAMMA bedragen x 1.000 euro actuele raming gevoteerd uitputting per 15 september restant budget kp. ICT investeringen 707 200 126 507 kp. projecten informatiebeleidsplan 214 0 0 214 kp. diverse transportmiddelen 109 29 28 80 00 onvermijdbaar 100 0 0 100 02 verkeer en vervoer: duurzaam veilig 160 160 84 0 02 parkeren 40 0 0 40 04 euregionaal eurodepark 200 200 29 0 07 gemeenschapshuizen 1.077 923 541 154 07 tenniscomplexen 554 554 545 0 07 groot onderhoud en renovatie sportvelden 66 31 31 35 07 Interregproject BIO-Ecologica 60 60 60 0 09 reguliere ICT projecten SoZaWe 50 0 0 50 11 regulier wegen, straten en pleinen 2.352 2.241 688 111 11 civieltechnische kunstwerken 150 125 104 25 11 openbare verlichting 155 0 0 155 11 gemeentelijke gebouwen 304 124 25 180 11 herinrichting park Erenstein 0 0 0 0 11 openbaar groen, vervanging, reconstructie 138 63 0 75 11 openbaar groen, project groene vingers 61 46 16 15 11 vastgoed info systeem 87 30 30 57 totaal reguliere investeringen 6.584 4.786 2.307 1.798 nr. blv. omschrijving actuele raming gevoteerd uitputting restant budget 06 blokkenberg (parkeerfonds) 500 500 91 0 06 onderwijsvoorzieningen 2.200 100 0 2.100 07 gemeenschapshuizen (parkeerfonds) 2.334 1.302 1.100 1.032 07 tenniscomplexen (parkeerfonds) 361 61 50 300 07 sportpark Carisborg/kunstgrasvelden (parkeerfonds) 40 40 12 0 08 wmo-hulpmiddelen 1.200 625 298 575 08 herontwikk. Atriumterrein (structuurfonds) 600 0 0 600 11 riolen 1.052 644 383 408 totaal overige investeringen 8.287 3.272 1.934 5.015 nr. blv. omschrijving actuele raming gevoteerd uitputting restant budget 01 inrichting bedrijventerreinen 7 0 0 7 totaal obk investeringen 7 0 0 7 nr. blv. omschrijving actuele raming gevoteerd uitputting restant budget 07 lening Holding Stadion Kerkrade BV 2.500 2.500 2.500 0 07 verstrekte leningen 8 8 8 0 totaal verstrekte leningen 2.508 2.508 2.508 0 totale investeringen en leningen 17.386 10.566 6.749 6.820

nr. u/v omschrijving I Reguliere investeringen raming raming 2011 bedragen x 1.000 euro raming 2012 raming 2013 raming 2014 Bijlage C raming - 2014 kp. v vervanging GBA-pakket njn 0 200 0 0 0 200 kp. v ICT investeringen 707 375 325 325 325 2.057 kp. u projecten informatiebeleidsplan 214 0 0 0 0 214 kp. v diverse transportmiddelen njn 109 39 41 43 41 273 00 u onvermijdbaar 100 100 100 100 100 500 02 u verkeer en vervoer: duurzaam veilig njn 160 160 0 0 500 820 02 v parkeren 40 20 20 20 20 120 04 u euregionaal eurodepark njn 200 724 515 465 415 2.319 06 u gymzaal plein 0 750 0 0 0 750 06 u scouting gregor brokamp njn 0 150 0 0 0 150 07 u gemeenschapshuizen 1.077 1.750 0 0 0 2.827 07 u tenniscomplexen 554 0 0 0 0 554 07 v groot onderhoud en renovatie sportvelden 66 74 70 90 90 390 07 u Interregproject BIO-Ecologica 60 20 0 0 0 80 09 v reguliere ICT projecten SoZaWe 50 50 50 50 50 250 10 v stemmachines njn 0 0 0 0 125 125 11 v regulier wegen, straten en pleinen njn 2.352 3.131 2.550 2.414 2.414 12.861 11 v civieltechnische kunstwerken 150 80 80 80 80 470 11 v openbare verlichting 155 155 155 155 155 775 11 v gemeentelijke gebouwen njn 304 592 450 450 450 2.246 11 v herinrichting park Erenstein 0 90 90 0 0 180 11 v openbaar groen, vervanging, reconstructie njn 138 429 300 300 300 1.467 11 u openbaar groen, project groene vingers njn 61 140 100 100 100 501 11 v vastgoed info systeem 87 30 30 30 30 207 totaal reguliere investeringen 6.584 9.059 4.876 4.622 5.195 30.336 II Overige investeringen 06 u blokkenberg (parkeerfonds) 500 0 0 0 0 500 06 u onderwijsvoorzieningen 2.200 200 200 200 200 3.000 06 u nieuwbouw basisschool Plein njn 0 0 1.700 0 0 1.700 07 u gemeenschapshuizen (parkeerfonds) 2.334 0 0 0 0 2.334 07 u tenniscomplexen (parkeerfonds) 361 0 0 0 0 361 07 u kunstgrasvelden (parkeerfonds) njn 40 160 0 0 0 200 07 u kunstgrasvelden (structuurfonds) njn 0 750 0 0 0 750 08 v wmo-hulpmiddelen 1.200 1.200 1.200 1.200 1.200 6.000 08 u herontwik.atriumterrein (structuurfonds) 600 200 200 0 0 1.000 11 u buitenring 0 3.600 3.600 3.600 3.600 14.400 11 v riolen njn 1.052 1.900 1.900 1.900 1.900 8.652 totaal overige investeringen 8.287 8.010 8.800 6.900 6.900 38.897 III OBK Investeringen 01 u inrichting bedrijventerreinen 7 0 0 0 0 7 01 u afbouw centrum njn 0 200 600 900 34 1.734 totaal obk investeringen 7 200 600 900 34 1.741 IV Leningen 07 u lening Holding Stadion Kerkrade BV 2.500 2.000 800 500 0 5.800 07 u verstrekte leningen 8 0 0 0 0 8 totaal leningen 2.508 2.000 800 500 0 5.808 totale investeringen en leningen 17.386 19.269 15.076 12.922 12.129 76.782