De brochure Kerncijfers Toerisme Veluwe is een product van VisitVeluwe dat tot stand is gekomen in samenwerking met het Bureau Economisch Onderzoek van de provincie Gelderland. Aan dit product kunnen geen rechten worden ontleend. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met VisitVeluwe op 0481 366 250. KERNCIJFERS TOERISME VELUWE Dorpsstraat 14, 6661 EK Elst Postbus 156, 6660 AD Elst E partner@visitveluwe.nl visitveluwe.nl/partners
KERNCIJFERS TOERISME VELUWE TOERISME OP DE VELUWE Gelderland is al jaren de favoriete vakantieprovincie van de binnenlandse vakantieganger. De Veluwe is daarbinnen de belangrijkste bestemming. In 2016 groeide het aantal toeristische overnachtingen met ruim twee procent ten opzichte van 2015. Binnen deze groei zitten wel verschillen: de belangrijkste logiesvormen, de campings en bungalows, zijn de afgelopen jaren stevig gegroeid. Het aantal hotelovernachtingen neemt daarentegen licht af ten opzichte van 2015. De gemiddelde verblijfsduur stijgt van 5,1 (in 2015) naar 5,5 dagen (in 2016). De gewenste verlenging van het verblijf krijgt daarmee vorm. De stijging wordt vooral gerealiseerd door de lange vakanties (meer dan 9 dagen). Toerisme is belangrijk voor de werkgelegenheid op de Veluwe. Ruim 21.500 mensen hebben op de Veluwe een baan in de vrijetijdseconomie. Dat komt neer op iets meer dan 6% van de totale werkgelegenheid. INHOUDSOPGAVE: PAG 4 > 10 > 14 > 16 > 18 > 20 > 22 > ONDERWERP 1. Kerncijfers Binnenlandse vakanties 2. Kerncijfers Activiteiten en attracties 3. Beoordelingen Activiteiten en accommodaties 4. Kerncijfers Bestedingen van toeristen 5. Kerncijfers Buitenlandse gasten 6. Kerncijfers Zakelijk bezoek 7. Kerncijfers Werkgelegenheid 2 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 3
KERNCIJFERS BINNENLANDSE VAKANTIES 1 Kerncijfers Binnenlandse vakanties WAAR KOMEN DE MEESTE BINNENLANDSE VAKANTIEGANGERS VANDAAN? 29,4% Zuid-Holland Noord- Holland 17,8% 10% Noord-Brabant VELUWE GEZINSSAMENSTELLING VAKANTIEGANGERS OP DE VELUWE 1 2 3 45,4% Gezinnen (vrouw ouder dan 35 jaar) zonder thuiswonende kinderen 21,4% Gezinnen met kinderen, jongste kind 0-5 jaar 13,8% Gezinnen met kinderen, jongste kind 6-12 jaar Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek. Cijfers zijn het gemiddelde van 2011-2016. Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek. Cijfers zijn het gemiddelde van 2011-2016 4 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 5
KERNCIJFERS BINNENLANDSE VAKANTIES WAAR VERBLIJVEN DE BINNENLANDSE VAKANTIEGANGERS OP DE VELUWE (IN % 1 )? ONTWIKKELING VAN HET AANTAL TOERISTISCHE VAKANTIES EN OVERNACHTINGEN OP DE VELUWE ijn Nijkerk 1% Scherpenzeel 1% Ermelo Harderwijk 3% Putten 6% 14% 9% Barneveld Ede 12% Veluwemeer Wageningen 1% Nunspeet 9% 3% Renkum Elburg 2% Oldebroek 4% 2% 8% Apeldoorn 13% 0% Rozendaal Arnhem 2 Epe Rheden 2% Hattem 1% Heerde 2% Zwolle Voorst 1% IJssel Brummen 1 De relatieve verdeling is bepaald o.b.v. de totale opbrengsten toeristen- en forensenbelastingen per gemeente; hierbij is niet gekeken naar verschillen in de tarieven per gemeente. 2 In Arnhem wordt vanaf 2015 geen toeristenbelasting meer gerekend. In deze verdeling blijft het percentage van 2% echter gelijk op basis van het gemiddelde van 2010-2014. 5% Zutphen Bron: Raming o.b.v. gerealiseerde opbrengsten toeristen- en forensenbelastingen (bron CBS), gemiddelde 2010-2015, Bureau Economisch Onderzoek provincie Gelderland Vakanties x 1000 vakanties overnachtingen 1500 7800 1300 1100 2007 2010 2013 2016 Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek BINNENLANDSE VAKANTIES EN OVERNACHTINGEN In 2016 brachten de Nederlanders 1.714.000 vakanties door op de Veluwe. Bijna twintig procent daarvan had plaats in de eigen stacaravan. Al deze vakanties betekenden ruim 7,6 miljoen overnachtingen. Relatief gezien is er een lichte daling in aantal toeristische vakanties, maar een stijging in aantal toeristische overnachtingen. Dit betekent dat er door minder mensen meer overnachtingen zijn gerealiseerd. De gemiddelde verblijfsduur steeg dan ook van 5,1 (in 2015) naar 5,5 dagen (in 2016). 7100 6400 Overnachtingen x 1000 6 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 7
KERNCIJFERS BINNENLANDSE VAKANTIES WAAR VERBLIJVEN DE TOERISTEN? HOE LANG VERBLIJFT DE TOERIST OP DE VELUWE? toeristische overnachtingen x 1000 4000 3000 2000 1000 0 3.570 3.707 2014 3.113 2015 2016 2.252 1.922 1.675 914 978 1.045 877 723 779 Hotel Bungalow Kamperen Overig Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek Toeristische vakanties in % (van totaal) 60% 40% 20% 49,6 35,7 53,1 33,7 50,0 50,3 36,4 14,6 13,3 13,6 kort: 2-4 dagen middellang: 5-8 dagen lang: 9 dagen of meer 2011 2012 2013 2014 2015 2016 47,2 38,1 39,4 11,6 13,4 50,8 31,9 17,4 Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek BINNENLANDSE OVERNACHTINGEN NAAR LOGIESVORM Ruim veertig procent van alle logiesaccommodaties in Gelderland bevindt zich op de Veluwe (513 stuks). Deze accommodaties zijn gemiddeld iets groter dan in de andere delen van Gelderland. De Veluwe heeft bijna 94.000 slaapplaatsen, 48% van het aanbod in Gelderland. Daarvan ligt het merendeel op kampeerterreinen. Kijken we bij de doorgebrachte toeristische vakanties naar de logiesvorm, dan blijkt dat bijna de helft is doorgebracht in een bungalow. En dertig procent op een camping. Het aantal toeristische overnachtingen in 2016 groeide met 2,2% ten opzichte van 2015. DE VERDELING OVER DE SEIZOENEN Hoewel de zomer traditioneel de belangrijkste vakantieperiode voor de binnenlandse vakanties op de Veluwe is, blijken de herfst en de winter in belang toe te nemen. Er is een duidelijke groei in het aantal vakanties in deze twee seizoenen. Deze ontwikkeling biedt volop kansen voor de opzet van aanbiedingen en acties, afgestemd op deze periodes. Zo kan er daadwerkelijk meer spreiding over het jaar en seizoensverlenging worden bereikt. Wist u dat de Nederlandse vakantieganger op de Veluwe... Gemiddeld 5,5 nachten op de Veluwe verblijft. Vooral overnacht in een bungalow. In de helft van de gevallen voor een korte vakantie (2-4 dagen) komt. Voornamelijk de leefstijl Uitbundig Geel en Gezellig Lime heeft. Kijk voor meer informatie over de zeven belevingswerelden op recron.nl. 8 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 9
KERNCIJFERS ACTIVITEITEN EN ATTRACTIES 2 Kerncijfers Activiteiten en attracties Top 1 Wandeling maken TOP 10 MEEST POPULAIRE ACTIVITEITEN OP DE VELUWE 1. Wandeling maken - 18,4% (899.800) 2. Uit eten gaan (in restaurant) - 17% (829.000) 3. Bezoek aan natuurreservaat, natuurgebied - 11,9% (582.200) 4. Fietsen - 9,8% (479.000) 5. Zwemmen - 9,5% (463.900) 6. Funshopping - 7,9% (387.800) 7. Bezoek aan bezienswaardige gebouwen - 5,4% (265.800) 8. Bezoek aan museum, oudheidkamer - 4,2% (206.500) 9. Bezoek aan dierenpark, safaripark, dolfinarium - 3,9% (190.300) 10. Bezoek aan pretpark, attractiepark - 2,2% (109.600) DE 3 MEEST POPULAIRE DAG RECREATIEVE ACTIVITEITEN OP DE VELUWE ZIJN: 1. Wandelen voor plezier (15%) 2. Uit eten in een restaurant/ eetcafé (11%) 3. Fietstocht voor plezier (10%) Top 2 Uit eten Top 3 Bezoek aan natuurgebied Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek 2014-2016 / Bewerking Bureau Economisch Onderzoek provincie Gelderland. Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vrije Tijds Onderzoek 2015. In 2018 wordt het Continu Vrije Tijds Onderzoek (CVTO) weer herhaald. 10 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 11
KERNCIJFERS ACTIVITEITEN EN ATTRACTIES TOP 10 BETAALDE DAGATTRACTIES 2016 TOP 10 GRATIS DAGATTRACTIES 2015 TOP 10 BETAALDE EVENEMENTEN 2016* TOP 10 GRATIS EVENEMENTEN 2016 1. Koninklijke Burgers Zoo, Arnhem (1.023.469) 1. Nationaal Park Veluwezoom, Rheden (1.495.000) 1. Veluws Zandsculpturenfestijn, Garderen (150.000) 1 Start Giro d Italia Gelderland, Apeldoorn (575.000) 2. Dolfinarium, Harderwijk (586.300) 3. Het Nationale Park De Hoge Veluwe, Otterlo (546.000) 4. Nederlands Openluchtmuseum, Arnhem (531.678) 5. De Apenheul, Apeldoorn (490.000) 6. Julianatoren, Apeldoorn (450.000) 7. Schateiland Zeumeren, Voorthuizen (354.000; opgave 2015) 8. Kröller-Müller Museum, Otterlo (346.352) 9. Paleis Het Loo, Apeldoorn (313.989) 10. Bezoekerscentrum Park De Hoge Veluwe, Hoenderloo (318.000) Bron: Respons. Gegevens over gratis dagattracties 2016 nog niet bekend. 2. Recreatiegebied Bussloo, Wilp (1.022.000) 3. Natuurpark Berg en Bos, Apeldoorn (500.000; opgave 2016) 4. Recreatiegebied Zeumeren, Voorthuizen (390.000) 5. Strand Nulde, Putten (268.000) 6. Bezoekerscentrum Veluwezoom, Rheden (200.000) 7. De Renderklippen, Heerde (200.000; opgave 2016) 8. Strand Horst, Ermelo (200.000) 9. Heerderstrand, Heerde (140.000; opgave 2016) 10. De Beeldentuin, Garderen (130.000; opgave 2014) 2. Internationale Tentoonstelling Sonsbeek, Arnhem (60.000) 3. Fashion + Design Festival Arnhem (FDFA), Arnhem (52.500) 4. Horse Event, Ermelo (42.250) 5. Sprookjesfestival, Arnhem (42.000) 6. Pasar Malam in de Bush, Arnhem (31.366; opgave 2015) 7. Beleef Landleven, Arnhem (30.000) 8. Gelderse Museumdag, Arnhem (28.000) 9. September Tuinmaand, Apeldoorn (27.000) 10. Spirit of Winter, Apeldoorn (22.960) Bron: Respons * Evenementen in GelreDome buiten beschouwing gelaten. 2. Gemaakt in Gelderland, Arnhem (215.000) 3. Heideweek Ede (150.000) 4. World Streetpainting Festival, Arnhem (150.000) 5. Bevrijdingsfestival Wageningen (130.000) 6. Vrijheidsdefilé Wageningen (130.000) 7. Koningsdag Apeldoorn (100.000) 8. Oud Veluwse Markt, Barneveld (100.000) 9. Winterfestijn Arnhem (100.000) 10. Koningsdag Arnhem (90.000) 12 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 13
BEOORDELINGEN ACTIVITEITEN EN ACCOMMODATIES 3 Beoordelingen Activiteiten en Accommodaties TRIPADVISOR ZOOVER 10 BEST BEOORDEELDE THINGS TO DO Schaal 0-5 sterren 10 BEST BEOORDEELDE HOTELS Schaal 0-5 sterren 10 BEST BEOORDEELDE BEZIENSWAARDIGHEDEN (met minimaal 20 reviews) 10 BEST BEOORDEELDE ACCOMMODATIES (met minimaal 50 reviews) 1. Airborne Cemetery 5 (313) 2. Nederlands Openluchtmuseum 4,5 (1.259) 3. Kroller-Muller Museum4,5 (1.204) 4. Airborne Museum Hartenstein 4,5 (632) 5. Park Sonsbeek 4,5 (477) 6. Het Nationale Park De Hoge Veluwe 4,5 (666) 7. Koninklijke Burgers Zoo 4,5 (1.375) 8. Paleis Het Loo 4,5 (973) 9. Apenheul 4,5 (848) 10. Nationaal Park Veluwezoom 4,5 (166) 1. Kasteel Engelenburg 4,5 (288) 2. Holiday Inn Express Arnhem 4,5 (373) 3. Hotel de Sterrenberg 4,5 (267) 4. Bilderberg Hotel de Klepperman 4 (516) 5. Van der Valk Hotel Apeldoorn De Cantharel 4 (1.884) 6. Hotel de Echoput 4 (502) 7. Bilderberg Résidence Groot Heideborgh 4 (523) 8. NH Arnhem Rijnhotel 4 (686) 9. NH Veluwe Sparrenhorst 4 (857) 10. Bilderberg Hotel De Keizerskroon 4 (687) 1. Kootwijkerzand 9 (54) 2. Thermen Bussloo 8,9 (3814) 3. Veluwsche Stoomtrein Maatschappij 8,8 (49) 4. Speulder en Sprielderbos 8,7 (227) 5. Nederlands Bakkerijmuseum 8,7 (115) 6. Airborne Museum Hartenstein 8.7 (56) 7. Het Nationale Park De Hoge Veluwe 8,6 (571) 8. Nederlands Openluchtmuseum 8,5 (398) 9. Park Sonsbeek 8,5 (38) 10. Paleis Het Loo 8,3 (407) 1. Bed and Breakfast Secret Garden 9 (189) 2. Bed and Breakfast De Droomhoeve 9,7 (541) 3. Vliegtuigsuite Teuge 9,7 (244) 4. Camping De Bunders 9,5 (105) 5. Camping Reeëndal 9,5 (192) 6. Bed and Beakfast Het Wellnest 9,5 (103) 7. Chalets op de heide Vierhouten 9,4 (67) 8. Camping De Reebok 9,4 (53) 9. Hotel De Slaapfabriek Teuge 9,3 (156) 10. Kampeerhoeve Bussloo 9,3 (287) Bron: tripadvisor.nl, geraadpleegd op dinsdag 17 oktober 2017. Waardering is het gemiddelde van alle reviews. Bron: zoover.nl, geraadpleegd op dinsdag 17 oktober 2017. 14 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 15
KERNCIJFERS BESTEDINGEN TOERISTEN 4 Kerncijfers Bestedingen van toeristen HOEVEEL BESTEEDT DE TOERIST GEMIDDELD PER PERSOON PER DAG, TIJDENS ZIJN VAKANTIE? BESTEDINGEN TIJDENS VRIJETIJDSACTIVITEITEN EN BINNENLANDSE VAKANTIES AANTAL EN BESTEDINGEN TIJDENS VRIJETIJDSACTIVITEITEN Op de Veluwe zijn in 2015 bijna 63 miljoen vrijetijdsactiviteiten ondernomen door Nederlandse toeristen. Dit leverde directe bestedingen op met een waarde van liefst 775 miljoen. Een licht lager bedrag dan de jaren ervoor. BESTEDINGEN TIJDENS BINNENLANDSE VAKANTIES Ook de bestedingen tijdens toeristische vakanties zijn in 2016, geheel conform landelijke trend, licht gedaald ten opzichte van 2015. Die vakanties betekenen evenwel een bedrag aan 251 miljoen. Worden standplaatsvakanties erbij opgeteld, dan levert dit 277 miljoen op voor de Veluwse economie. gemiddelde bestedingen x 1 euro 32,0 28,0 24,0 0 33,4 32,3 32,4 2014 2015 30,4 30,4 29,0 27,9 29,1 28,4 2016 Veluwe Gelderland Nederland Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Vakantie Onderzoek 16 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 17
KERNCIJFERS BUITENLANDSE GASTEN 5 Kerncijfers Buitenlandse gasten HERKOMST BUITENLANDSE VERBLIJFSGASTEN IN GELDERLAND GELDERLAND Er komen steeds meer buitenlandse gasten naar Gelderland. In 2016 werd er een groei van 3,4% bereikt ten opzichte van 2015. Bijna een half miljoen buitenlanders overnachtten 1.234.000 keer in onze provincie. Dit is 3,1% van het totaal aantal buitenlanders dat Nederland bezocht. Onze directe buurlanden zijn voor Gelderland de belangrijkste herkomstlanden. We kunnen ons in Gelderland verheugen in een flinke groei van dat aantal buitenlandse gasten. Met name Duitsers (+4%) en Belgen (+16%) kiezen steeds vaker voor een vakantie in onze provincie. Het totaal aantal buitenlandse overnachtingen is in Gelderland in de eerste zes maanden van 2017 nog sterker gegroeid (37,6%), tegenover een toename van 12,9% landelijk. gasten x 1.000 200 100 50 168 175 137 125 108 91 44 47 42 88 89 79 2014 2015 2016 18 14 17 17 22 21 19 20 17 7 7 6 0 België Duitsland Verenigd Koninkrijk Frankrijk Overig Europa Amerika Azië Overig Wereld Bron: CBS Statistiek Logiesaccommodaties WIST U DAT... 62% van de Duitse dagbezoekers een bezoek brengt aan een attractie in Gelderland? De meest bezochte attracties door Duitsers in Gelderland zijn: 1. Koninklijke Burgers Zoo (25%) 2. Het Nationale Park De Hoge Veluwe (15%) 3. De Apenheul (8%) 4. Nederlands Openluchtmuseum (7%) 5. Kröller-Müller Museum (5%) Bron: Monitor Inkomend Dagbezoek Duitsland 2016, NBTC Holland Marketing 18 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 19
KERNCIJFERS ZAKELIJK BEZOEK 6 Kerncijfers Zakelijk bezoek ZAKELIJK BEZOEK OP DE VELUWE De Veluwe is bij de Nederlander ook een geliefde bestemming voor het houden van een- en meerdaagse zakelijke bijeenkomsten. In 2016 was de Veluwe de bestemming voor ruim een kwart miljoen meerdaagse binnenlandse zakenreizen. Bij elkaar vertegenwoordigen die een economische waarde van 96 miljoen. Als onderdeel van die zakelijke bijeenkomsten vonden er 428.000 overnachtingen plaats, waarbij de meeste reizen één overnachting kenden. Ook bij de zakenreizen is een groei waarneembaar ten opzichte van vorige jaren. Zowel wat betreft aantal reizen als het bestede bedrag per persoon tijdens die zakenreis. De toename van het aantal zakenreizen op de Veluwe (+15%) bevindt zich boven Gelders en Nederlands niveau (beiden +4%). De gemiddelde besteding van een zakenreiziger op de Veluwe is nu 375 per persoon. ZAKELIJK BEZOEK OP DE VELUWE reizen/overnachtingen x 1.000 440 330 220 110 314 220 Reizen 254 481 323 428 Overnachtingen 2010/2011 2012/2013 2016 Het Continu Zakenreis Onderzoek heeft in 2016 betrekking op het kalenderjaar. In 2013 en 2011 hadden de resultaten betrekking op een gebroken jaar (okt. t/m sept.). Bron: NBTC-NIPO Research, Continu Zakenreis Onderzoek 20 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 21
KERNCIJFERS WERKGELEGENHEID 7 Kerncijfers Werkgelegenheid VERDELING WERKGELEGENHEID NAAR DEELSECTOR IN 2016 DE WERKGELEGENHEID IN DE VRIJETIJDSECONOMIE OP DE VELUWE 1.620 490 1.160 werkgelegenheid vrijetijdseconomie Werkgelegenheid vrijetijdseconomie, absoluut en in % totale werkgelegenheid 21.500 21.000 20.500 20.000 19.500 19000 werkgelegenheid vrijetijdseconomie in % totale werkgelegenheid 2007 2010 2013 2016 Bron: Provinciale Werkgelegenheid Enqûete Gelderland/De landelijke R&T standaard IPO 6,4 6,1 5,8 5,5 5,2 aandeel in % van de totale werkgelegenheid 2.440 670 Horeca Vervoer Sport Detailhandel/groothandel Logiesverstrekking Overig 4.560 10.610 Cultuur, recreatie en amusement Bron: Provinciale Werkgelegenheid Enqûete Gelderland/De landelijke R&T standaard IPO De werkgelegenheid in de vrijetijdseconomie op de Veluwe is de afgelopen 10 jaren met 1.850 arbeidsplaatsen toegenomen. Het aandeel in de totale werkgelegenheid is toegenomen van 5,8% in 2007 naar 6,2% in 2016. De horeca en logiesverstrekking nemen 70% van de toeristisch-recreatieve werkgelegenheid voor haar rekening. In totaliteit zijn er in de vrijetijdseconomie op de Veluwe 21.550 mensen werkzaam. 22 KERNCIJFERS TOERISME VELUWE KERNCIJFERS TOERISME VELUWE 23