Toerisme in perspectief Januari NBTC Holland Marketing Afdeling Market Insights

Transcriptie

1 Toerisme in perspectief Januari 2018 NBTC Holland Marketing Afdeling Market Insights

2 Inhoudsopgave Inleiding 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 3. Analyse benchmark Noordwest-Europa 4. Belangrijke ontwikkelingen Verwachting inkomend toerisme Nederland 2

3 Inleiding In dit rapport wordt op hoofdlijnen een beeld geschetst van trends en ontwikkelingen in het (internationaal) toerisme en de factoren die daarop van invloed zijn. Daarbij wordt eerst kort ingegaan op ontwikkelingen wereldwijd. Vervolgens wordt nader stilgestaan bij de positie van Nederland. Een benchmarkanalyse geeft inzicht in de ontwikkeling van het inkomend toerisme naar ons land in vergelijking met de ons omringende landen: België, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Naast een terugblik wordt een verwachting gegeven voor het lopende jaar (2018). De volgende update van deze versie wordt in juli 2018 gepubliceerd op > Cijfers en trends > Algemene cijfers toerisme. NBTC Holland Marketing Afdeling Market Insights Januari 2018 Alle in dit document vermelde gegevens zijn eigendom van NBTC. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van NBTC beslist niet toegestaan. Niets uit deze publicatie mag verveelvoudigd en/of vermenigvuldigd worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, digitale technieken, internet, of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van NBTC Holland Marketing. Alle gegevens worden verstrekt zoals deze bij NBTC bekend waren bij de productie van dit rapport. Hoewel aan de samenstelling van dit rapport de uiterste zorg is besteed, is het toch mogelijk dat bepaalde informatie onvolledig of onjuist is. Voor de inhoud kan door NBTC geen aansprakelijkheid worden aanvaard. Aan de inhoud kunnen ook geen rechten worden ontleend. Wijzigingen voorbehouden. 3

4 1. Ontwikkelingen wereldwijd toerisme 4

5 Ontwikkeling wereldwijd toerisme Wereldwijd is het toerisme in 2016 met 3,9% gegroeid. Het aantal internationale aankomsten is daarmee uitgekomen op meer dan 1,2 miljard. Het aantal internationale aankomsten in Europa steeg in 2016 met 2,5% in vergelijking met Hierbij was er met name groei voor Midden-/Oost-Europa (+4,4%) en Noord-Europa (+6,1%). In West-Europa, waartoe ook Nederland wordt gerekend door UNWTO, bleef het internationaal toerisme gelijk, onder andere als gevolg van terroristische dreiging en aanslagen in Parijs en Brussel en de onzekerheden rondom de Brexit. De eerste tien maanden van 2017 laten een sterke groei zien: wereldwijd +7%, Europa +8% Aantal internationale aankomsten wereldwijd (x miljoen) Aankomsten (x miljoen) +/- 2016/ /- Jan-okt 2017/ Europa ,5% 8,4% Azië, Pacific ,7% 5,4% Amerika ,7% 2,8% Afrika ,6% 7,9% Midden- Oosten ,4% 4,7% totaal ,9% 6,6% Bron: UNWTO, December

6 2. Ontwikkelingen inkomend toerisme Nederland 6

7 Ontwikkeling inkomend toerisme Nederland Het inkomend toerisme naar Nederland heeft in het afgelopen decennium, afgezien van een dip tijdens de crisisjaren 2008 en 2009, een duidelijke groei doorgemaakt. Het aantal buitenlandse gasten dat in 2017 voor een vakantie of zakelijk motief in Nederland verbleef, is met 11% gegroeid ten opzichte van het voorgaande jaar. Het aantal gasten is daarmee naar 17,6 miljoen gestegen. In hoofdstuk 5 gaan we in op onze verwachting voor Aantal gasten in Nederland (x 1.000) Belangrijke verklaringen voor de groei in 2017: Toename van de vluchtcapaciteit van en naar Nederland. Economische groei in belangrijke herkomstlanden in Europa, Noord- Amerika en Azië. Maar ook Brazilië en Rusland laten weer groei zien. De zwakkere eurokoers, waardoor het goedkoper is voor inwoners van niet-eurolanden om de vakantie in Nederland door te brengen. Marketinginitiatieven en themajaren, zoals het themajaar Mondriaan tot Dutch Design, hebben tot veel internationale mediaaandacht en extra internationaal bezoek geleid Bron: CBS * trendbreuk i.v.m. verbeterde registratie ** Prognose NBTC o.b.v. jan-sept SLA cijfers 7

8 Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (1) In 2017 kwamen er 9% meer bezoekers uit andere Europese landen dan het jaar ervoor. Opvallend is de sterke groei van bezoek uit Duitsland. In 2017 hebben we naar verwachting bijna 5,2 miljoen gasten ontvangen uit dit buurland (+12%). De Duitse economie blijft groeien en er was in 2017 ook sprake van loonstijging en meer consumentenuitgaven. Dat alles leidde onder andere tot een toename van het aantal ondernomen korte vakanties. Nederland is voor de Duitsers, na Oostenrijk, de belangrijkste bestemming voor een korte vakantie. België is eveneens al jaren een groeimarkt en staat met ruim 2,2 miljoen bezoekers (+5%) op de tweede plek. Voor Belgen is ons land gezien de ligging en nabijheid een ideale bestemming voor een korte break. Het Verenigd Koninkrijk staat op de derde plaats met bijna 2,2 miljoen bezoekers (+7%). Alle accommodaties gasten (x 1.000) Bron: Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) CBS, bewerking NBTC +/- 17/ 16 Europa % - Duitsland % - België % - Verenigd Koninkrijk % - Frankrijk % - Italië % - Spanje % - Zwitserland % - Zweden % - Denemarken % - Rusland % - Noorwegen % - Overig Europa % Intercontinentaal % Totaal % Afbakening inkomend toerisme Het CBS registreert middels de Statistiek Logiesaccommodaties (SLA) hoeveel buitenlandse verblijfsgasten Nederland bezoeken. Basis voor deze statistiek vormen buitenlandse bezoekers die minimaal één overnachting doorbrengen in een hotel, op een bungalowpark, op een camping of in een groepsaccommodatie. Vakanties op (eigen) boten, verblijven in tweede woningen, cruises en overnachtingen in nieuwe opkomende vormen (zoals social travelling) worden niet meegenomen in de CBS-berekening. Tevens blijven dagbezoek en bezoeken aan familie, vrienden en kennissen buiten beschouwing. Meer dan een miljoen internationale gasten in Airbnb accommodaties 2016 Volgens Airbnb (2017) hebben accommodaties in Nederland gezamenlijk 1,4 miljoen gasten ontvangen, waarvan 83% uit het buitenland kwam. Dat betreft dus zo n 1,16 miljoen internationale gasten in Airbnb locaties. Recente cijfers over 2017 laten zien dat Utrecht, Rotterdam en Den Haag volgens Airbnb in 2017 tezamen zo n internationale gasten in Airbnb accommodaties hebben ontvangen. 8

9 Inkomend toerisme Nederland naar herkomstland (2) Ook de groei vanuit Amerika zet stevig door (1,45 miljoen bezoekers, +23%) mede ingegeven door de aantrekkende economie en de goedkopere euro. De BRIC-landen (Brazilië, Rusland, India en China) gaat het economisch weer meer voor de wind, wat een positief effect heeft op het internationaal reisgedrag. In 2017 is daarnaast de vluchtcapaciteit (in stoelen) vanuit Brazilië (+5,5%), Rusland (+20%) en India (+50%) fors toegenomen. Het lijkt erop dat (de angst voor) terreur tijdens een verblijf in Europa over het algemeen wat naar de achtergrond is geraakt in Japanners en Chinezen, die relatief risicomijdend zijn, weten Europa weer meer te vinden voor een vakantie of zakelijk verblijf. Alle accommodaties gasten (x 1.000) /- 17/ 16 Europa % Amerika % - USA % - Canada % - Brazilië % Azië % - China (incl. Hong Kong) % - India % - Japan % - Indonesië % Australië en Oceanië % Afrika % Totaal % Bron: CBS, bewerking NBTC 9

10 Economische waarde inkomend toerisme Nederland 2017 De gemiddelde zakenreiziger besteedt 1.035,- per verblijf De gemiddelde vakantieganger besteedt 599,- per verblijf Zo n aan bestedingen resulteert in één baan in het inkomend toerisme Totale economische waarde 2017 De 17,6 miljoen internationale verblijfsbezoekers in 2017 staan voor een economische waarde van 12,9 miljard, waarvan zo n 11,8 miljard ten goede komt aan de Nederlandse economie. Totaal aantal toeristische banen 2017 De economische waarde van 11,8 miljard leidt tot een directe werkgelegenheid van banen. Bron: Onderzoek Inkomend Toerisme NBTC (2014), bewerking NBTC (2017) Bron: Tourism Satellite Account CBS 10

11 3. Analyse benchmark Noordwest-Europa 11

12 Inkomend toerisme benchmarklanden Marktaandeel Nederland binnen NW-Europa 2016: 14,7% Binnen Noordwest-Europa nemen de bestemmingslanden Duitsland en het Verenigd Koninkrijk gezamenlijk meer dan twee derde van het inkomend toerisme voor hun rekening. Het marktaandeel van Nederland lag in 2015 op 14,3%, maar is in 2016 gestegen naar 14,7%. Het ligt daarmee boven Denemarken (10,4%) en België (6,9%). De benchmarklanden in Noordwest-Europa: Denemarken Duitsland België Nederland Verenigd Koninkrijk Eerste negen maanden 2017: groei marktaandeel voor Nederland Op basis van de tot nu toe beschikbare data voor 2017 (in de meeste gevallen cijfers van januari t/m september) laat Nederland ten opzichte van de benchmarklanden België, Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk de grootste groei zien in Bij gelijkblijvende ontwikkeling in Q resulteert dit in groei van het marktaandeel van Nederland binnen deze groep landen in Noordwest-Europa. Nederland heeft met +13% vooralsnog het hoogste groeipercentage gerealiseerd in Ontwikkeling inkomend toerisme Marktaandeel binnen Noordwest- Europa 2016 Groeipercentage inkomend toerisme 2017 (jan-sept, gasten of overnachtingen) België -10% 6,9% +12% (gasten, jan-sept 2017) Denemarken* +6% 10,4% +3% (overnachtingen, jan-sept 2017) Duitsland +2% 33,0% +5% (gasten, jan-sept 2017) Verenigd Koninkrijk +4% 34,9% +7% (gasten, jan-sept 2017) Nederland +5% 14,7% +13% (gasten, jan-sept 2017) Bron: Tourmis (o.b.v. statistiekbureaus benchmarklanden) 12

13 Duiding naar land Nederland profiteert in de eerste negen maanden van 2017 ten opzichte van de andere vier benchmarklanden bovengemiddeld van groei uit de landen Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. Herkomstlanden die in ons geval ook nog eens een aanzienlijk aandeel binnen ons inkomend toerisme hebben. Daarnaast heeft Nederland een relatief sterke toename in het bezoek vanuit Scandinavië en hebben alle intercontinentale herkomstmarkten hoge groeicijfers laten zien. Het Verenigd Koninkrijk laat in januari t/m september 2017 een overall groei zien van 7%, waarin met name de groei vanuit Amerika en de andere intercontinentale markten een grote rol heeft gespeeld. De naderende Brexit heeft geleid tot een koersdaling van de Pond Sterling, waardoor reizen naar het Verenigd Koninkrijk goedkoper is geworden. Na meerdere kleinere aanslagen gedurende 2016 in Duitsland werden op 19 december 12 mensen in Berlijn gedood tijdens een aanslag op de kerstmarkt. Dergelijke aanslagen hebben een afschrikwekkend effect onder internationale reizigers en zorgen voor verschuiving naar meer veilige bestemmingen in de perceptie van de reizigers. Dit heeft geleid tot een wat gematigder groei van het inkomend toerisme in Duitsland. Op basis van de overnachtingscijfers van de eerste 9 maanden van 2017 laat Denemarken een lichte groei zien van 3%. Hoewel het bezoek vanuit Duitsland en Nederland (voor Denemarken belangrijke herkomstlanden) hard is gegroeid, kan dit de daling van bezoek uit de Scandinavische landen (Noorwegen -4% en Zweden 0%) en het Verenigd Koninkrijk (- 3%) niet compenseren. Zij hebben in 2016 meer voor de Zuid-Europese en verre bestemmingen gekozen. België laat na de forse dip in 2016 weer herstel zien met een groei in de eerste negen maanden van 2017 van +12%. Wanneer deze trend zich in het laatste kwartaal voortzet zou België aan het eind van het jaar weer terug kunnen zijn op het niveau van 2015 (rond 8,3 miljoen aankomsten). De relatief sterke groei vanuit landen als Zwitserland, Spanje, Italië en Japan is een direct gevolg van het feit dat deze landen in 2016 een forse daling lieten zien (respectievelijk -23%, -15%, -24% en -48%) en er bij herstel sneller sprake is van hoge groeipercentages. 13

14 4. Spreiding en economische waarde 14

15 Spreiding Twee onderwerpen die binnen de HollandCity marketingstrategie* nadrukkelijk aandacht krijgen zijn spreiding en economische waarde. De ontwikkeling van het inkomend toerisme bekijken we dan ook in het licht van deze onderwerpen. Spreiding heeft betrekking op het spreiden van internationale gasten over het land, buiten de hotspot Amsterdam. Dit noemen we spreiding in ruimte. In de afgelopen jaren verblijft 36-38% van de gasten in Amsterdam tijdens hun verblijf in Nederland. Ook de marktaandelen voor de andere regio s in Nederland laten fluctuaties zien, waarbij er ten opzichte van 2014 wel sprake is van een stijging van het aandeel Overig Nederland en een relatieve daling van het aandeel gasten aan de kust. In absolute zin is echter nog steeds sprake van een stijging van het aantal gasten in alle regio s. Spreiding internationale gasten over Nederland 100% 90% 26,1% 27,4% 27,0% 27,2% 80% 70% 60% 15,6% 15,4% 14,7% 14,6% 50% 20,6% 20,7% 20,5% 20,7% 40% 30% 20% 37,8% 36,5% 37,8% 37,5% 10% 0% Amsterdam Overig Randstad Kust Overig Nederland Bron: CBS, prognose 2017 NBTC (op vijfduizendtallen) Internationale gasten (x 1.000) 2016 Prognose 2017 # Groei 17/ 16 % Groei 17/ 16 Amsterdam % Overig Randstad % Kust % Overig Nederland % Totaal % Daarnaast gaat het over het aantrekkelijker maken van ons land als jaarrondbestemming, dus niet alleen in het hoogseizoen (3 e kwartaal): spreiding in tijd. Uit de cijfers van 2017 volgt dat er met name groei is geweest in het tweede kwartaal met bijna internationale gasten meer dan een jaar eerder. Terwijl het derde kwartaal een groei van zo n half miljoen laat zien. Internationale gasten (x 1.000) 2016 Prognose 2017 # Groei 17/ 16 % Groei 17/ 16 1e kwartaal % 2e kwartaal % 3e kwartaal % 4e kwartaal % Totaal % *zie voor meer informatie over de HollandCity marketingstrategie: 15

16 Economische waarde Bij economische waarde kijken we naar de waarde die de internationale gasten vertegenwoordigen. Uit pagina 10 van dit rapport volgt al dat de Aandeel gasten, overnachtingen en economische waarde van gasten uit Europe en de andere continenten (2017) 17,6 miljoen internationale gasten in ons land staan voor een (directe) economische waarde van 12,9 miljard. Hierin zitten alle bestedingen van gasten aan reis en verblijf (dus inclusief vlieg- of treintickets, 21% 16% accommodatie, bezoek aan attracties, eten en drinken etc.). 39% Intercontinentale gasten besteden relatief veel Aangezien de gemiddelde bestedingsbedragen per land van herkomst verschillen, heeft een veranderende bezoekersmix ook effect op de bestedingen. In 2017 komt 79% van het internationale bezoek uit andere Europese landen en zelfs 84% van de overnachtingen, maar slechts 62% van de totale bestedingen wordt door deze groep gedaan. De intercontinentale gasten nemen 39% van de bestedingen voor hun rekening. 79% 84% 61% Intercontinentaal Europa Wanneer we specifiek naar een aantal herkomstlanden kijken, zijn deze verschillen ook goed duidelijk. Zo nemen Duitsers veel van de gasten en overnachtingen voor rekening, terwijl het aandeel bestedingen relatief lager ligt. Bij gasten uit het Verenigd Koninkrijk is dit meer in balans, terwijl voor de Amerikanen geldt dat zij juist relatief veel bijdragen aan de totale economische waarde van het inkomend toerisme voor Nederland. Gasten, overnachtingen en economische waarde Duitsland (2017) 29% 41% 18% Gasten, overnachtingen en economische waarde Verenigd Koninkrijk (2017) 12% 10% 11% Gasten, overnachtingen en economische waarde Verenigde Staten (2017) 8% 6% 13% 16

17 5. Verwachting inkomend toerisme Nederland 17

18 Beïnvloedingsfactoren inkomend toerisme Nederland 2018 Factoren met een positief/stimulerend effect op het inkomend toerisme Factoren met een negatief/remmend effect op het inkomend toerisme Veel economieën wereldwijd trekken aan, waaronder de Europese en Noord- Amerikaanse. Maar ook de Russen en Brazilianen reizen weer. Relatief zwakkere eurokoers maakt het voor inwoners van niet-eurolanden goedkoper om de vakantie in eurolanden te spenderen Leeuwarden Culturele Hoofdstad 2018 en de aantrekkingskracht hiervan op de internationale reiziger met interesse in cultuur Internationale instabiliteit (geopolitieke spanningen, terreuraanslagen/- dreiging), die steeds dichterbij zijn gekomen (aanslagen in Parijs, Brussel en Berlijn). Nederland wordt (vooralsnog) gezien als een relatief veilige bestemming. Bezettingsgraad hotels in Amsterdam neemt verder toe (beperkte ruimte om te groeien, stijgende kamerprijzen), (ervaren) drukte in de toeristische hotspots Beperkte groeimogelijkheden Schiphol 18

19 Verwachting inkomend toerisme Nederland 2018 Alle accommodaties Gasten (x 1.000) Prognose 2017* Prognose 2018* +/- 18/ 17 Europa % - Duitsland % - België % - Verenigd Koninkrijk % - Frankrijk % - Italië % - Spanje % - Zwitserland % - Zweden % - Denemarken % - Rusland % - Noorwegen % - Overig Europa % Verwachting 2018 Voor 2017 verwacht NBTC een groei van het inkomend toerisme van 5% voor Nederland. Het aantal buitenlandse verblijfstoeristen zal daarmee uitkomen op bijna 18,6 miljoen; een nieuw recordjaar. De buurlanden zullen in absolute aantallen in 2017 verantwoordelijk zijn voor de meeste groei. Bijna de helft van de verwachte groei ( gasten) komt uit Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk. De intercontinentale herkomstlanden groeien procentueel gezien bovengemiddeld. Amerika % - USA % - Canada % - Brazilië % Azië % - China (incl. Hong Kong) % - India % - Japan % - Indonesië % Australië en Oceanië % Afrika % Totaal % Bron: CBS, bewerking NBTC, raming 2017 & 2018 * Afgerond op vijfduizendtallen 19