Nummer : 09-02.2014 Onderwerp : Gezamenlijke afvalinzameling in Noord-Groningen Korte inhoud : Het college is voornemens toe te treden tot NV Fryslân Miljeu om de afvalinzameling in de gemeente Eemsmond verder te optimaliseren. Wanneer gemeenten willen toetreden tot een N.V. dient de gemeenteraad in de gelegenheid te worden gesteld wensen en bedenkingen te uiten. Middels dit voorstel wordt u in de gelegenheid gesteld wensen en bedenkingen te uiten aangaande deelname aan N.V. Fryslân Miljeu. Uithuizen, 16 januari 2014 AAN DE RAAD. Inleiding De gemeenten De Marne, Eemsmond, Loppersum en Winsum nemen deel in het Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen (VVWNG) en vormen samen met Omrin het Afvalbedrijf Noord Groningen (ANG) voor de be- en verwerking van afval. Op de locatie aan de Westerhornseweg in Usquert zijn ontwikkelingen die te maken hebben met de komende eindafwerking van de stortplaats. De gemeenten zien in deze ontwikkelingen een kans om naast de be- en verwerking van huishoudelijke afvalstoffen ook samen te gaan werken op het gebied van de afvalinzameling. Deze samenwerking wordt gezocht met bestaande partners, waaronder Omrin (NV Fryslân Miljeu) en de gemeente Groningen, die thans in drie gemeenten de inzameling verzorgt. Uitgangspunten samenwerking afvalinzameling De overheidsgedomineerde partijen beogen met de samenwerking de keten van afvalinzameling en verwerking te optimaliseren door in te gaan zamelen met afzetcontainers. Dit zijn grote verzamelcontainers waarin de minicontainers kunnen worden geleegd. Zij kunnen binnen het inzamelgebied worden gewisseld terwijl er nu centraal in Usquert wordt overgeslagen. Dat betekent dat per gemeente een of meer locaties worden aangewezen waar deze containers worden neergezet tot ze worden opgehaald. Ze worden daarna rechtstreeks naar de verwerker vervoerd. Bij deze andere werkwijze wordt rekening gehouden met het huidige personeel, materieel en de milieudoelstellingen. Daarnaast is er de financiële ambitie om kosten te reduceren. Het perspectief is een hoger efficiencyvoordeel door de samenwerking. Hiervoor is het nodig dat de vier afzonderlijke gemeenten ieder binnen hun eigen mogelijkheden, toegroeien naar een eenduidige inzamelvisie. Daar waar een gemeente toe is aan vervanging van de infrastructuur (voertuigen of
2 containers), ontstaat een mogelijkheid om aan te sluiten bij het nieuwe systeem. Voordeel hiervan is dat de overgang geleidelijk gaat. Vanuit de samenwerking worden met de gemeente Groningen afspraken gemaakt waarbij zij zorg blijft dragen voor de uitvoering in de Marne, Loppersum en Winsum. De gemeente Eemsmond zal in de eigen gemeente blijven inzamelen. Daarnaast worden met de gemeente Eemsmond door Afvalbeheer Noord Groningen afspraken gemaakt voor het verzorgen van het transport van afzetcontainers naar Oudehaske. Vanuit de samenwerking worden afspraken met gemeenten over de dienstverlening en het serviceniveau gemaakt. Die afspraken worden minimaal twee keer per jaar getoetst op klanttevredenheid. Relatiebeheer voorziet ook in het bijpraten over ontwikkelingen in de branche (denk aan resultaten van pilots om meer grondstoffen uit restafval te winnen of wijzigingen in wet- en regelgeving), het op verzoek meedenken met gemeenten over vraagstukken en openheid geven van de stand van zaken. De samenwerking in de keten leidt tot een logistieke optimalisatie op gebied van de inzameling en het transport naar een eindverwerker, uitwisseling van kennis bijvoorbeeld om scheidingsgedrag van burgers positief te beïnvloeden (waarvoor nu proeven in Friesland worden uitgevoerd) en duurzame innovaties door krachtenbundeling, bijvoorbeeld door rijden op groen gas. De samenwerking draagt daardoor bij aan CO2-doelstellingen en het behalen van de landelijke scheidingsdoelstelling van 65%. Samenwerkingsvorm: juridische structuur Het contract dat gemeenten hebben met Afvalbeheer Noord-Groningen (voor de be- en verwerking van het afval) blijft in stand. De regio B.V. gaat zich uitsluitend bezig houden met de inzameling van rest- en gft-afval, maar wordt geen eigenaar van het afval. De leverings- en dienstverleningsovereenkomst tussen gemeenten en ANG blijven gewoon van kracht. De nieuwe inzamelstructuur zal dus geen invloed hebben op onderwerpen die spelen bij de be- en verwerking van ons afval. Het zijn de gemeenten die zelf bepalen hoe zij de inzameling organiseren en het zijn ook diezelfde gemeenten die bepalen hoe de verwerking van het ingezamelde afval plaatsvindt. Voorgesteld wordt om de samenwerking te realiseren door toe te treden tot de NV Fryslân Miljeu (handelend onder de naam Omrin); bij toetreding als aandeelhouder van de NV zullen de gemeenten eigen letteraandelen krijgen die gekoppeld zijn aan een eigen B.V. De aandelen die een gemeente krijgt worden verdeeld naar rato van het aantal huisaansluitingen (zie voorbeeld statuten voor NV Fryslân Miljeu en de regio BV). Door de uitgifte van aparte letteraandelen krijgt de groep gemeenten uit dezelfde regio met dezelfde serie aandelen in NV Fryslân Miljeu, specifieke bevoegdheden met betrekking tot het eigen regiobedrijf. De zeggenschap in aandeelhoudersverband over het eigen regiobedrijf wordt dus niet gedeeld met andere aandeelhouders binnen NV Fryslân Miljeu, maar alleen met de aandeelhouders die dezelfde letteraandelen hebben.(in het huidige voorstel Winsum, Loppersum en De Marne). Elke gemeente besluit zelfstandig of desbetreffende gemeente meedoet. Het kan dus zo zijn dat er maar drie gemeenten deel gaan nemen. Hiermee vervalt een deel van de schaalvoordelen.
3 Voor elke groep aandeelhouders is in de NV een afzonderlijke dividendreserve aanwezig. Winst en verlies van de regio BV worden via deze dividendreserve verrekend. Winst of verlies in een andere regio B.V. heeft daarmee dus geen invloed op de andere B.V.'s. Bij faillissement is het verlies voor de gemeente gemaximeerd op 37.000, zijnde de verworven aandelen in NV Fryslân Miljeu. In de bijlage Samen werken met afval in Noord-Nederland (d.d. 2 april 2013) staan de achtergronden toegelicht voor de totstandkoming van deze samenwerking. Ook wordt in dit document de voorgestelde structuur en vorm van de BV toegelicht. Dit document is op 10 mei 2013 besproken in de vergadering van het Dagelijks Bestuur van het Vuilverwerkingsbedrijf Noord- Groningen (VVWNG). De BV heeft als voorlopige naam Afval Inzameling Groningen BV. De gekozen samenwerkingsvorm maakt het mogelijk dat via inbesteding diensten kunnen worden geleverd door de genoemde samenwerkingspartners. Dit betekent in de praktijk dat diensten van de gemeente Groningen of Eemsmond of Omrin over en weer kunnen worden geleverd. Deze constructie borgt onder andere de inzet van huidig personeel en materieel. Het is van belang dat samenwerkingspartners zich verbinden aan de samenwerkingsvorm, omdat anders de Europese aanbestedingsrichtlijnen van toepassing zijn op deze diensten. De gemeenten moeten hiervoor wel een alleenrecht voor de inzameling vestigen voor de eigen regio B.V. De uitvoerende taken die de eigen regio B.V. krijgt worden voor elke individuele gemeente in een maatwerkconstructie vastgelegd in een zogeheten dienstverleningsovereenkomst. In de dienstverleningsovereenkomst (per gemeente) wordt vastgelegd welke taken door de regio B.V. worden uitgevoerd voor die specifieke gemeente en welke vergoeding daarvoor is overeengekomen (zie bijlage voor voorbeeld). Samenwerkingsvorm: personeel en materieel Materieel Het is uiteindelijk de bedoeling om het materieel in de B.V. op te nemen. Hoe dit in de praktijk vorm krijgt is nog onbekend. Waarschijnlijk wordt bestaand materieel op een nader te bepalen moment overgedragen aan de regio BV (verkocht) en zullen zoveel mogelijk op natuurlijke momenten nieuwe investeringen worden gedaan door de regio B.V. Bij het eventueel beëindigen van de dienstverlening door een gemeente geldt binnen NV Fryslân Miljeu een opzegtermijn van vier jaar zonder dat daarvoor desintegratiekosten verschuldigd zijn. Personeel In de onderhavige situatie ligt een voorgenomen besluit tot herverdeling van de bevoegdheden c.q. een herverdeling van taken behorende bij een bepaalde functie in de onderneming voor. Er wordt immers een nieuwe vennootschap opgericht en aangewezen voor inzameling van rest en gft-afval. De OR dient van het voorgenomen besluit op de hoogte te worden gesteld en is derhalve gevraagd om een advies uit te brengen (zie ook bijlage mail Omrin visie over medezeggenschap). Het personeel blijft in dienst van de gemeente. Met de regio B.V. zal een overeenkomst worden gesloten over de te leveren personeelsdiensten. Dit heeft geen personele consequenties voor de aanstelling van het huidige
4 personeel dat belast is met de uitvoering van reinigingstaken (inzameling resten gft-afval). Het personeel zal, op basis van een dienstverleningsovereenkomst, worden aangestuurd vanuit de regio B.V. Of dit voor toekomstig personeel zo blijft, ligt aan keuzes die de gemeente maakt. De keuze voor het onderbrengen van de afvalinzameling in het eigen (regio)bedrijf impliceert dat aan dit bedrijf ook alle inzameltaken worden opgedragen. Alleen op die manier kan maximaal efficiency voordeel voor elke deelnemende gemeente worden gerealiseerd. Het is echter steeds de gemeente zelf die bepaalt welke taken zij aan het regiobedrijf wil opdragen. De gemeente Groningen heeft aangegeven in het kader van de samenwerking contracten te willen openbreken voor het onderdeel inzameling (rest- en gftafval). Overige diensten worden eerst niet overgeheveld/opgedragen aan de nieuwe samenwerkingsvorm. Als gemeente brengen we dus een deel van onze reinigingstaken (inzameling rest- en gft-afval en aftransport Usquert) in de nieuw te vestigen regio B.V. De regio B.V. sluit vervolgens een dienstverleningsovereenkomst af met onze gemeente om deze reinigingstaken uit te gaan voeren (inzameling rest- en gftafval en aftransport Oudehaske). Het verwachte voordeel zit in de efficientere aansturing van de B.V. door onder andere de schaalvergroting van de inzameling als geheel. Samenwerkingsvorm: financiën Door naast de verwerking in de keten ook samen te werken op het gebied van de inzameling tussen de gemeenten De Marne, Eemsmond, Loppersum, Winsum, Groningen en Omrin is een efficiencyvoordeel te behalen van minimaal 10%. Dit is haalbaar doordat in de nieuwe situatie de inzameling kan worden geoptimaliseerd over het gehele gebied van de vier Noord-Groningse gemeenten, daar waar optimalisatie nu per gemeente plaatsvindt. Door de samenwerking kan gebruik worden gemaakt van ervaring en infrastructuur bij Omrin waar inzamelen met afzetcontainers standaard is. Een efficiënte en doelmatige inzameling kan door routes te optimaliseren, waardoor de afzetcontainers een optimale vulgraad zullen hebben, en tijdig volle afzetcontainers te wisselen voor lege afzetcontainers over het gehele gebied. Deze processen heeft Omrin verregaand geautomatiseerd, waardoor optimalisatie ook kan plaatsvinden over de huidige individuele gemeentegrenzen heen binnen de gezamenlijke grenzen van deze vier Noord- Groningse gemeenten. Financiële consequenties Bij toetreding tot de NV dienen er aandelen aangekocht te worden voor een bedrag van 5,- per aansluiting (circa 37.000,-). Het bedrag wordt geactiveerd op de balans (vormt een bezit). Procedure In de gemeentewet staat beschreven dat wanneer gemeenten willen toetreden tot een N.V. de gemeenteraad in de gelegenheid gesteld moet worden om wensen en bedenkingen te uiten. Middels dit voorstel wordt u in de gelegenheid gesteld wensen en bedenkingen te uiten aangaande deelname aan N.V. Fryslân Miljeu. Nu het college een voorgenomen besluit heeft genomen dient ook de OR in de gelegenheid gesteld te worden advies uit te brengen.
5 Met een volgend voorstel kan het college, rekening houdend met de eventuele wensen en bedenkingen van de raad en adviezen van de OR, uiteindelijk besluiten wel of niet deel te nemen. In geval van een positief besluit, moet dit besluit volgens de gemeentewet door gedeputeerde staten van de provincie Groningen worden goedgekeurd. Nadat besluiten zijn genomen en goedgekeurd zullen dienstverleningsovereenkomsten tussen de samenwerkingspartners worden gesloten voor de over en weer te leveren diensten. Alle op dit voorstel betrekking hebbende stukken liggen op de gebruikelijke wijze ter inzage. Voorstel De raad wordt voorgesteld om: - zijn eventuele wensen en bedenkingen kenbaar te maken ten aanzien van toetreding tot NV Fryslân Miljeu. - Een krediet ( 37.000) beschikbaar te stellen voor toetreding tot NV Fryslân Miljeu van 5,- per aansluiting (Eemsmond heeft circa 7.400 aansluitingen) voor de verwerving van aandelen. De rentelasten bedragen circa 1.480; deze worden gecompenseerd door dividend en efficiencyvoordelen. Burgemeester en wethouders van de gemeente Eemsmond, M. van Beek, burgemeester B.L. Meijer, secretaris