Provinciale Staten Voorstel aan Provinciale Staten HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Verkenning N 322 Zaltbommel; vervolgaanpak van het fileknelpunt HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Beknopte samenvatting van inhoud voorstel: De N 322 bij Zaltbommel is een van de grootste verkeersknelpunten in Gelderland. Het verkeer staat in de spits dagelijks vast, bewoners langs de weg hebben last van stank en lawaai. Dat is de uitkomst van de zogeheten vijf preverkenningen uit het coalitieakkoord 2007-2011. Op basis van deze conclusie heeft het college dit jaar een verkenning uitgevoerd om mogelijke oplossingen voor de N 322 bij Zaltbommel in kaart te brengen. In deze verkenning hebben wij ook een voorkeursalternatief geformuleerd. Oplossing 4 (omleiding Middelweide met afsluiting Van Heemstraweg-west) komt in de verkenning als beste naar voren. Deze variant verbetert de doorstroming en de leefbaarheid rond woonwijk de Waluwe. Bovendien sluit de weg aan op gemeentelijke plannen voor gebiedsontwikkeling in Middelweide (aanleg van een sportcomplex). Wel doorsnijdt de oplossing waardevol open landschap. Ons college stelt voor de rondweg te realiseren in twee fasen. Eerst aanpakken van het deel tussen de A 2 en het Esso-tankstation bij de Hogeweg (onderdeel van alle vier de tracéalternatieven), dan de omleiding Middelweide en de afsluiting Van Heemstraweg-west. Aanleg van de voorkeursoplossing in twee delen stelt de provincie in staat de eerste fase snel en binnen het beschikbare budget te realiseren. Dat brengt een snelle verbetering van de leefbaarheid en doorstroming met zich mee. Bovendien geeft gefaseerde aanleg de gemeente Zaltbommel meer tijd om haar plannen rond het sportcomplex en de Tijningenplas te ontwikkelen. Die zijn op dit moment planologisch nog onvoldoende uitgekristalliseerd. Daarnaast komt de geplande woningbouw (in onder meer de wijk Spellewaard) door de economische recessie minder snel van de grond dan verwacht, zodat de urgentie minder groot is om de omleiding Middelweide snel aan te leggen. Aan Provinciale Staten Inleiding ===== Op 8 juli 2009 hebben uw Staten besloten 125 miljoen te reserveren voor de aanpak van knelpunten op provinciale wegen (PS2009-464). Het gaat hier om het vervolg van de 'vijf preverkenningen' uit het coalitieakkoord 2007-2011. Een van die knelpunten is de N 322 bij Zaltbommel. De N 322 Zaltbommel is één van de grootste bereikbaarheidsknelpunten in Gelderland. Na de preverkenning hebben wij een verkenning uitgevoerd met als doel uit verschillende alternatieven een voorkeursalternatief kiezen. Inlichtingen bij dhr. E.T.M. Vermeulen, telnr. (026) 359 84 82 e-mailadres: post@gelderland.nl code: 997565.doc
Uitgangspunt was de vraag: "Welke van de alternatieven biedt het grootste oplossende vermogen voor de problematiek van de N 322 Zaltbommel en leidt tot een politiek gedragen voorkeursbesluit?" Oplossingen dienen in beginsel gevonden te worden binnen het budget waarvoor uw Staten in 2009 een reservering binnen de reserve wegenbouwprojecten (MJP) hebben opgenomen, te weten 13 miljoen euro. De gevolgde werkwijze sluit aan bij het Advies Versnelling besluitvorming Infrastructurele Projecten, in 2008 uitgebracht door de Commissie Elverding. Dit betekent dat ons college in de verkenningsfase een beperkt aantal alternatieven en mogelijke oplossingsrichtingen heeft bedacht, onderzocht en geselecteerd. De meest kansrijke alternatieven zijn vervolgens beoordeeld en getoetst. Het resultaat hebben wij neergelegd in een verkenningenrapport, waarin de keuze voor een voorkeursalternatief is beargumenteerd. Dit voorstel bevat de belangrijkste resultaten uit de verkenning en vormt daarmee de beslisinformatie op hoofdlijnen voor een robuuste bestuurlijke keuze. Een uitgebreider samenvatting van de verkenningsfase is opgenomen in het Verkenningenrapport N 322 Zaltbommel van oktober 2010. In bestuurlijk startoverleg in december 2009 is het projectplan voor de verkenningsfase vastgesteld. De kaders, aanpak en projectplanning zijn aldus met Zaltbommel gedeeld en over en weer akkoord bevonden. Op 22 september 2010 heeft bestuurlijk overleg plaatsgevonden over de tracékeuze voor de N 322 Zaltbommel. Daarin is de informatie over de verschillende oplossingsrichtingen aan de orde gekomen en zijn actuele inzichten gedeeld. Op basis daarvan hebben de bestuurders teruggekoppeld met hun achterban. Op 6 oktober 2010 heeft opnieuw bestuurlijk overleg plaatsgevonden. Het resultaat van dit proces is meegenomen in de keuze voor de oplossing zoals beschreven aan het eind van deze notitie. Probleembeschrijving De N 322 is van groot belang voor Zaltbommel en de Bommelerwaard. Het is voor de regio de enige aansluiting op de A 2; een goed alternatief is er niet. Maar het verkeer op de N 322 bij Zaltbommel staat dagelijks vast. De capaciteit van de weg is onvoldoende om tijdens de spits de kruisende verkeersstromen te kunnen verwerken. Dat heeft negatieve gevolgen voor de leefbaarheid en de doorstroming. Kenmerkend voor de slechte doorstroming zijn de opstoppingen die de conflicterende verkeersstromen tijdens de spits veroorzaken. Als gevolg hiervan staat de bereikbaarheid van Zaltbommel en de bedrijventerreinen onder druk. De verkeersproblemen beïnvloeden ook de leefbaarheid in de omgeving van de belangrijkste verkeersstromen, zoals in de woonwijk de Waluwe. Het brandpunt van de verkeersproblemen op de N 322 ligt op het gedeelte tussen de Hogeweg en de op- en afritten van de A 2. Dat wegdeel heeft niet genoeg capaciteit om het verkeer tijdens de spits voldoende af te wikkelen. Hierdoor ontstaan lange wachtrijen op de Hogeweg en de Steenweg. Het gevolg is dat sluipverkeer andere gemeentelijke wegen gebruikt om de wachtrijen naar de A 2 te omzeilen. De gemeentelijke wegen zijn hiervoor niet geschikt, zodat daar de verkeersveiligheid onder druk komt te staan. Daarnaast ontstaan in de nabije toekomst ook wachtrijen op de A 2, omdat de N 322 het verkeer vanaf de snelweg niet meer kan verwerken. 2
Uit de probleemanalyse in de preverkenning blijkt dat de verkeersdrukte op de rondweg bij Zaltbommel de afgelopen tien jaar flink is toegenomen (met ruim 42%). Oorzaken zijn de uitbreiding van Zaltbommel met bedrijventerreinen en woonwijken. In de toekomst neemt de druk op de N 322 alleen maar toe. Dit komt onder meer door geplande ruimtelijke ontwikkelingen als de nieuwbouwwijken Spellewaard, Waluwe II en het bedrijventerrein Wildeman (aan de oostzijde van de A 2). Deze verwachting is gebaseerd op verkeersmodellen waarin de ambities van de gemeente zijn meegenomen, uitgedrukt in groeiprognoses. In de Netwerkanalyse Gelderland is de aansluiting Zaltbommel met de A 2 dan ook als knelpunt aangeduid. Onderzochte tracéalternatieven De verkenning zet een viertal tracéalternatieven (oplossingsrichtingen) naast elkaar: Referentiesituatie; - Oplossing 1: opwaardering van de huidige weg, de zogenaamde nulplus-variant; - Oplossing 2: omleiding om de watertoren met afsluiting Steenweg; - Oplossing 3: omleiding Middelweide; - Oplossing 4: omleiding Middelweide met afsluiting Van Heemstraweg west. Bij alle varianten is sprake van een wegverbreding: het huidige tracé vanaf A 2 tot bij het Essotankstation krijgt 2 x 2 rijstroken. Ook het viaduct over de A 2 dat eigendom is van Rijkswaterstaat moet verbreed c.q. verdubbeld worden. 3
Figuur 1: Schematische weergave van de oplossingsrichtingen Verkeerskundige analyse Voor de verkeerskundige analyse heeft een onafhankelijk bureau zogenoemde statische en dynamische modelberekeningen uitgevoerd. Ook zijn onderzoeken gedaan naar herkomst en bestemming van het verkeer. De resultaten daarvan zijn vermeld in het rapport "Verkenning verkeerseffecten alternatieven N 322". De vier tracéalternatieven zijn verkeerskundig doorgerekend en beoordeeld. De varianten met de omleiding Middelweide (oplossing 3 en 4) komen hierbij als beste verkeerskundige oplossing naar voren. Zij zorgen voor de beste doorstroming en zijn het duurzaamst. 4
Effecten oplossingsrichtingen voor de leefomgeving Een randvoorwaarde voor het uiteindelijke voorkeursalternatief is dat de oplossing ook bijdraagt de kwaliteit van de leefomgeving. Dat houdt in dat de aspecten lucht, geluid en - daarvan afgeleid - gezondheid belangrijk zijn voor de besluitvorming. Verder zijn uitdrukkelijk het belang van het waardevol open gebied aan de orde en de beperkingen die gelden op grond van deze status. Waardevol open gebied Het gebied De Middelweiden, waarover een tweetal tracéalternatieven loopt, is in de Streekplanuitwerking aangeduid als 'waardevol open gebied' en 'waardevol landschap'. Vanuit het provinciaal ruimtelijk beleid gelden hier beperkingen op het gebruik. Ruimtelijke ingrepen die de openheid aantasten, zijn niet toegestaan. Vooralsnog lijkt de aanleg van een weg door waardevol open gebied mogelijk aangezien hierdoor - mits zorgvuldig vorm gegeven - de openheid niet wordt aangetast. De gemeente Zaltbommel wil in het gebied het sportcomplex Middelweiden aanleggen. Al in oktober 2007 heeft de provincie een bestuurlijke toezegging gedaan hieraan mee te werken (aanpassen verstedelijkingscontour ten koste van Waardevol open Landschap). Bij de start van de verkenningsfase is afgesproken de procedures voor de aanleg van de weg en die voor de sportvelden zo veel mogelijk gezamenlijk te doorlopen (mits de omleiding door de Midddelweide natuurlijk als beste oplossing uit de bus komt). Een nieuw tracé door de Middelweiden buigt om het sportcomplex heen richting de huidige N 322. Een andere mogelijkheid is dat het tracé ombuigt bij een nieuwe aansluiting op de huidige N 322. Dit om de toekomstige uitbreiding van woningbouw in Spellewaard-west te ontsluiten. In het eerste geval betekent de weg een definitieve afronding van het stedelijk gebied; in het tweede geval ligt de nieuwe weg wat verder in het open landschap. Bij de verkenning is ervan uitgegaan dat het sportcomplex gerealiseerd zal gaan worden. Uitgaande van een ruimtelijke reservering hiervoor zal na de vaststelling van de voorkeursvariant het tracé zo nodig worden geoptimaliseerd. Tevens is daarbij van belang dat helderheid ontstaat over de toekomst van Spellewaard-west met eventuele nieuwe aansluiting op de bestaande N 322. Hier ligt in belangrijke mate een rol voor de gemeente Zaltbommel als initiatiefnemer van beide ruimtelijke ontwikkelingen. Ten aanzien van het open landschap hebben de nulplus-variant en de omleiding direct om de watertoren (oplossing 1 en 2) de minste gevolgen. Oplossingen 3 en 4 doorsnijden het open landschap wel. De implicaties daarvan zijn mede afhankelijk van de wijze waarop de weg landschappelijk wordt ingepast. Zodra de gemeente het sportcomplex aanlegt, neemt het landschappelijk effect van de nieuwe weg af. De weg loopt dan immers direct om het nieuwe complex heen. Geluidshinder, luchtkwaliteit en gezondheid De aanpak van de verkeersproblematiek leidt in principe tot een betere doorstroming van het verkeer. Dit komt de leefbaarheid in de omgeving van de weg ten goede. Hoe sterk de positieve invloed van de nieuwe weg is, verschilt per tracéalternatief. Het nulplus-alternatief heeft nauwelijks positieve gevolgen voor de leefbaarheid. Ook bij oplossing 2 (omleiding om de watertoren) is de verbetering van de leefbaarheid beperkt. Tracéalternatieven 3 en 4 verbeteren in woonwijk de Waluwe de leefbaarheid voor een groter aantal woningen. Ter hoogte van de Nieuwe Tijningen wordt de situatie bij een beperkt aantal woningen minder gunstig. 5
Dit is niet alleen het gevolg van de omleiding Middelweide maar vooral ook het gevolg van de geplande aanleg van de aansluiting Spellewaard op de N 322; de nieuwe aansluiting fungeert naar verwachting ook als ontsluiting voor het verkeer van en naar de kern van Zaltbommel. Oplossing 3 en 4 scoren akoestisch gezien het best. Ten aanzien van de luchtkwaliteit verschillen de oplossingen niet of nauwelijks van elkaar. Vanuit gezondheidsoptiek gaat de voorkeur uit naar oplossing 4, en in tweede instantie naar oplossing 3. Afweging: keuze voor een voorkeursalternatief Verkeerskundig De conclusie uit het verkeerskundig onderzoek is dat de twee varianten met de omleiding Middelweide (oplossingen 3 en 4) verkeerskundig het beste zijn. Deze oplossingen bieden de beste doorstroming op de N 322 en zijn het duurzaamst. Oplossing 4, waarbij uiteindelijk ook de een deel van het bestaande tracé van de Van Heemstraweg West wordt afgesloten, komt verkeerskundig als beste en meest duurzame alternatief naar voren. Leefbaarheid Het effect op de leefbaarheid is bij de oplossingen 3 en 4 het gunstigst. De weg komt immers op grotere afstand van de woonwijken te liggen. Vooral woonwijk de Waluwe profiteert hiervan. Ter hoogte van de Nieuwe Tijningen wordt voor een beperkt aantal woningen de situatie iets minder gunstig. Dit is niet alleen het gevolg van de omleiding Middelweide maar vooral ook het gevolg van de geplande aanleg van de aansluiting Spellewaard op de N 322; de nieuwe aansluiting fungeert naar verwachting ook als ontsluiting voor het verkeer van en naar de kern van Zaltbommel. Per saldo betekenen oplossingen 3 en 4 echter een duidelijke verbetering van de leefbaarheid. Maatschappelijk draagvlak. Leefbaarheid versus behoud van het open landschap De maatschappelijke discussie rond de plannen richt zich op de vraag: willen we de leefbaarheid in de Waluwe verbeteren of het waardevol open landschap behouden? Deze discussie speelt onder meer in de pers en op het internet, zoals op www.gelderland.nl/n322-zaltbommel. De oplossingen 3 en 4 betekenen een doorsnijding van het open landschap. De gevolgen hiervan zijn afhankelijk van de wijze waarop de weg landschappelijk wordt ingepast. Legt de gemeente Zaltbommel het sportcomplex Middelweiden aan, dan blijft de landschappelijke impact van de weg beperkt. Het nieuwe tracé loopt immers direct om het complex heen. Robuuste, duurzame oplossing voor de langere termijn Welk tracé lost de verkeersproblemen op de N 322 voor langere tijd op? Het antwoord op deze vraag bepaalt de robuustheid van elke oplossing. De nulplus-oplossing scoort hier niet goed. De oplossing is technisch lastig uit te voeren en levert verkeerskundig de minste voordelen op. Ook oplossing 2 scoort vanwege de lastige aansluitingen minder goed. Oplossingen 3 en 4 zijn daarentegen wel robuust, bovendien dragen zij bij aan de plannen voor een nieuw sportcomplex. In de verkenning N 322 Zaltbommel is als pilot het onderwerp duurzaamheid nader uitgewerkt voor de 4 mogelijke oplossingen. De zogenaamde 'triple-p' benadering is toegepast waarbij duurzaamheid is benaderd vanuit 3 dimensies: 'people', 'planet' en 'profit'. Advies Op basis van de verkenning adviseren wij uw Staten oplossingrichting 4 (met de omleiding Middelweide) tot voorkeursalternatief te benoemen. Daarbij zal op termijn dan ook een deel van het huidige tracé van de Van Heemstraweg West (ter hoogte van de Tijningenplas) worden afgesloten voor het doorgaande verkeer. 6
Op basis van de oorspronkelijke oplossingsrichtingen en de informatie uit de verkenning is een verder geoptimaliseerd voorontwerp gemaakt. Dit geoptimaliseerde ontwerp is in de onderstaande figuur weergegeven. Figuur 2 - Geoptimaliseerd tracé voor oplossing 4 Deze keuze is verkeerskundig gezien de beste oplossing. Per saldo levert deze oplossing ook de grootste winst op voor de leefbaarheid. Wel is het belangrijk op termijn te bekijken hoe het college de (beperkte) stijging van het geluidsniveau bij een aantal woningen aan de Nieuwe Tijningen kan tegengaan of wegnemen. Maatregelen hiervoor zullen in samenhang met de plannen voor de aansluiting Spellewaard bekeken moeten worden. De omleiding Middelweide houdt rekening met de komst van het nieuwe sportcomplex Middelweide. Dit betekent dat de provincie in de maatschappelijke discussie een duidelijke keuze maakt: we verkiezen een optimale verkeersoplossing en betere leefbaarheid boven voorkomen van doorsnijding van het waardevol open landschap. Dat betekent wel dat een zo goed mogelijke landschappelijke inpassing gewenst is. De landschappelijke inpassing hoeft zich daarbij niet te beperken tot de aanleg van de weg. Er kunnen ook kansen worden benut die ontstaan door het afwaarderen en (op termijn) afsluiten van de Van Heemstraweg West (ter hoogte van de Tijningenplas). 7
Risico's bij een keuze voor oplossing 4 De risico's van de aanleg van oplossing 4 heeft ons college in kaart gebracht. Uit de risicoscan blijkt dat we rekening moeten houden met een aantal substantiële risico's. De risico's van tracéalternatief 4 hebben voor een deel te maken met de ambities van de gemeente Zaltbommel. Zo is het realiseren van een sportcomplex in Middelweide een van de uitgangspunten van de keuze voor oplossing 4. Als het sportcomplex niet of niet binnen afzienbare termijn (binnen 5 tot 10 jaar) kan worden gerealiseerd, doet dit afbreuk aan het nut en de noodzaak voor oplossing 4. Gevolg kan zijn dat het maatschappelijk draagvlak afzwakt. Ook is het mogelijk dat de oplossing een eventuele Raad van State-procedure niet kan doorstaan. Een vergelijkbare redenering geldt voor de woningbouwprogramma's in de wijken Waluwe en Spellewaard. Blijft de woningbouw achter bij de ambities, dan valt een deel van de onderbouwing van oplossing 4 weg. De gemeente Zaltbommel heeft een belangrijke rol bij het beheersen van deze risico's. Zij moet bijvoorbeeld zorgen voor tijdige en goede besluitvorming over verplaatsing van de sportvelden. Het is haar taak de inwoners goed te informeren over nut en noodzaak van verplaatsing van de sportvelden naar Middelweide. Als het de gemeente niet lukt om tijdig het sportcomplex in Middelweide te realiseren, zal zij het uitstel goed moeten motiveren om de keuze voor oplossing 4 te legitimeren. Afwaardering en herinrichting van wegdelen op gemeentelijk wegennet maken onderdeel uit van een optimaal functionerende oplossing. Denk aan capaciteitsvergroting van cruciale kruisingen binnen de kom van Zaltbommel die zonder aanpassing tot terugslag op de N 322 leiden. Uitblijven van deze mitigerende maatregelen kan een risico zijn voor de doelen op het gebied van leefbaarheid, verkeersveiligheid en duurzaamheid. De provincie is hier afhankelijk van de gemeente Zaltbommel. Als de gemeente niet of niet tijdig de benodigde maatregelen treft, functioneert oplossing 4 niet optimaal. Dit doet afbreuk aan de onderbouwing van nut en noodzaak van de oplossing. Communicatietraject De provincie heeft samen met Zaltbommel tijdens de verkenning N 322 Zaltbommel actief over het project gecommuniceerd. Doel hiervan was dat mensen uit het gebied en weggebruikers (de belangrijkste doelgroepen) vroegtijdig op de hoogte zijn van de voornemens van de provincie en inzicht hebben in de problemen en te maken keuzes. Ook zijn de doelgroepen actief gestimuleerd om hun mening kenbaar te maken aan elkaar en aan de provincie. Met als doel om al in deze vroege (verkennings)fase alle belangrijke en gevoelige aspecten naar boven te halen, waardoor de kwaliteit van het project wordt verbeterd en er later sneller stappen kunnen worden gezet. Deze aanpak - inclusief een vroege en brede consultatie - is in de geest van het advies van de commissie Elverding en de werkwijze 'Sneller en Beter' zoals die bij het Rijk wordt gehanteerd (snellerenbeter.nl). In het N 322-project heeft de provincie een aantal communicatiemiddelen ingezet: informatie en consultatie via internet, (www.gelderland.nl/n322-zaltbommel), attendering op de site via borden langs de weg en een bericht op de gemeentepagina, persberichten, een bijeenkomst op locatie en een film met interviews met bestuurders en betrokkenen. Doelgroepen zijn dus meegenomen in het keuzeproces en kennen op hoofdlijnen de te maken afwegingen, waardoor de uiteindelijke keuze niet als een verrassing komt. Bovendien zijn groepen via internet en op de bijeenkomst ook in gesprek geraakt met elkaar, waardoor er begrip is ontstaan voor de verschillende standpunten. Uit de consultatie kwam een verdeeld en genuanceerd beeld naar voren. 8
Belangrijke en vaak gehoorde argumenten waren bijvoorbeeld de aantasting van het open landschap bij een brede omleiding, en het leefbaarheidsprobleem (geluid, lucht) voor bewoners van de Waluwe als de bestaande weg wordt verbreed. Ook bleek dat veel mensen begrip tonen voor de complexiteit van het project: iedere oplossingsrichting kent voor- en nadelen en de opgave is om daarin de beste keus te maken ("provincie, ik wens jullie veel wijsheid toe"). Er is vanuit de bevolking geen duidelijk voorkeurstracé naar voren gekomen, wel is bevestigd dat een substantieel deel van de mensen voorstander is van een brede omleiding (oplossing 3 of 4). Financiële aspecten Zoals in de inleidende paragraaf is aangegeven, hebben uw Staten na de preverkenning een reservering getroffen van 13 miljoen voor de aanpak van het bereikbaarheidsknelpunt op de N 322 Zaltbommel (inclusief planvoorbereiding en grondverwerving). Hiervan hebben uw Staten reeds 500.000,-- voor planvoorbereiding en 1,9 miljoen voor grondverwerving ter beschikking gesteld. De reservering van 13 miljoen is het budget waarbinnen de oplossing N 322 Zaltbommel dient te worden gerealiseerd. Bij de hier aan ten grondslag liggende kostenraming is destijds vooral gekeken naar verbetering van de N 322 zelf en niet naar - toen nog niet inzichtelijke - aanpassingen op het onderliggend wegennet. Bij de uitwerking van het voorkeursalternatief heeft ons college meer in detail gekeken naar het verkeerskundig goed functioneren van de oplossing. Het blijkt dat aanzienlijke aanpassingen aan het onderliggende wegennet nodig zijn om de aanpassing aan de N 322 goed te laten functioneren. Dit geldt overigens voor alle vier de onderzochte oplossingsrichtingen. Zoals hierboven geschetst, gaat het in de eerste plaats om capaciteitsvergroting van belangrijke kruispunten binnen de kom van Zaltbommel. Daarnaast zorgen de aanleg van veilige fietsvoorzieningen (zoals een fietstunnel) en afwaarderingsmaatregelen voor aanvullende investeringskosten. Deze verdiepingsslag heeft aldus beter zicht gegeven op de projectkosten. De totale kosten voor het voorkeursalternatief inclusief de aanpassingen aan het onderliggend (gemeentelijk) wegennet en de viaductverbreding over de A 2, worden nu geraamd op 20 miljoen euro, 7 miljoen euro meer dan in 2009 ingeschat. Omdat een belangrijk deel van deze meerkosten gerelateerd is aan werken op het gemeentelijk en Rijkswegennet is het overigens niet op voorhand vanzelfsprekend dat deze meerkosten (geheel) door de provincie worden gedragen. Ons college vindt het redelijk dat voor de viaductverbreding A 2 een financiële bijdrage door het Rijk wordt geleverd. Hier wordt namelijk een toekomstig probleem voor Rijkswaterstaat opgelost. Omdat het Rijk minder haast heeft met de aanpak van dat probleem zijn op dit moment geen middelen voor de viaductverbreding A 2 gereserveerd. Dat laat onverlet dat wij ons blijven inspannen om RWS er toe te bewegen bij te dragen aan de viaductverbreding. Vooralsnog valt de gehele viaductverbreding binnen de (financiële) scope van het provinciale project N 322 Zaltbommel. Dit laatste geldt ook voor de aanpassingen aan de rotonde Waluwe die gelegen is op het grondgebied van de gemeente Zaltbommel. Met de gemeente Zaltbommel wordt een redelijke bijdrage nader uitonderhandeld. 9
Gefaseerde aanpak voorkeursalternatief Voorstel vervolgaanpak Als uitkomst van de verkenning stelt het college - alles overwegende - voor de provinciale weg N 322 bij Zaltbommel conform oplossing 4 om te leiden via de Middelweide. Deze rondweg willen wij realiseren in twee fasen. Eerst wordt het deel tussen de A 2 en het Esso-tankstation verbreed en krijgt de weg langs de Waluwe stil asfalt. Vervolgens ontwikkelt de provincie in een tweede fase de omleiding Middelweide en de afsluiting Van Heemstraweg-west in samenhang met de gemeentelijke plannen voor gebiedsontwikkeling. Ons college heeft vier redenen om uw Staten voor te stellen te kiezen voor een gefaseerde aanpak. De op dit moment bestaande problematiek ten aanzien van de bereikbaarheid van de Waluwe en bedrijventerrein Wildeman (in casu afwikkeling van en naar de A 2), wordt met fase 1 opgelost. Deze problematiek is in de préverkenning als belangrijkste knelpunt benoemd. Een gefaseerde aanpak geeft de gemeente Zaltbommel meer tijd om haar plannen rond het sportcomplex en de Tijningenplas tot ontwikkeling te brengen. Die plannen zijn op dit moment nog onvoldoende uitgekristalliseerd om te beginnen met inpassing van de rondweg. De ruimtelijke ontwikkelingen uit het Ontwikkelingsplan Zaltbommel blijven door de economische crisis achter bij de ambities. Zo wordt het geplande woningaanbod in Spellewaard en de Waluwe minder snel gerealiseerd dan verwacht. Dat maakt de urgentie om de omleiding snel aan te leggen op dit moment minder groot is dan in de preverkenning verwacht. Voor oplossing 4 moeten gemeentelijke wegen worden aangepast om het verkeer goed door en langs Zaltbommel te leiden. Het provinciale budget van 13 miljoen euro voor de gehele uitvoering van oplossing 4 zou daardoor worden overschreden. De eerste fase kan worden gerealiseerd met het gereserveerde budget. Voordeel fasering Door de uitvoering van de voorkeursoplossing in twee delen op te knippen, worden de beschikbare middelen doelmatig ingezet. De eerste fase kunnen we snel uitvoeren. Bovendien kan dit zonder grote procedurele risico's, omdat de plannen voor fase 1 voor een belangrijk deel passen binnen de huidige bestemmingen. De verbreding van de N 322 tussen de A 2 en de Hogeweg is onderdeel van alle vier de onderzochte oplossingen en zorgt voor een betere doorstroming tussen de snelweg en het onderliggend wegennet. Ook aanpak van de verkeersproblemen bij de rotonde Waluwe trekt het college binnen de scope van de eerste projectfase. Op die manier boekt de eerste fase een optimaal resultaat. Aanbrengen van stil asfalt op de Steenweg langs De Waluwe zorgt er bovendien voor dat de ergste leefbaarheidsproblemen snel kunnen worden aangepakt. Toekomstige ontwikkelingen worden door deze keuze niet beperkt of geblokkeerd. Indien beoogde ontwikkelingen langdurig achterblijven, dan wordt met de keuze voor fase 1 ook ten aanzien van het open landschap nog geen onomkeerbare keuze gemaakt. Door de besluitvorming over de tweede fase uit te stellen, kan meer specifiek en dus zorgvuldiger worden ingegaan op de geuite zorgen vanuit met name Bruchem ten aanzien van gevreesde overlast en aantasting van het open landschap. 10
Voorstel Het college stelt uw Staten voor oplossing 4 als voorkeursoplossing te onderschrijven. Gezien de geconstateerde risico's die gekoppeld zitten aan het nieuwe weggedeelte door de Middelweide en de budgetoverschrijding die plaatsvindt bij volledige realisatie op dit moment, stellen wij voor slechts bindende uitspraken te doen over de eerste fase van het project. Ten behoeve van de realisatie van fase 1 vragen wij het restant van de gereserveerde middelen, te weten 10,6 miljoen als uitvoeringskrediet ter beschikking te stellen. Voor fase 2 doen wij u, afhankelijk van de ontwikkelingen in Zaltbommel, in de (nabije) toekomst een nieuw voorstel met betere onderbouwing toekomen alsmede een financieel dekkingsvoorstel. Het college van B&W van Zaltbommel stemt in met deze aanpak. Planning In 2011 zal als eerste het ontwerp voor fase 1 verder worden uitgewerkt. Het viaduct over de A 2 is eigendom van RWS en met die partij is intensieve afstemming nodig. Aan de verbreding als zodanig heeft RWS overigens haar medewerking toegezegd. Daarna vindt herziening van de (niet m.e.r.-plichtige) bestemmingsplannen plaats. De minnelijke grondverwerving start direct na het beschikbaar stellen van het uitvoeringskrediet. Na vaststelling van de bestemmingsplannen kan het college zonodig een onteigeningsprocedure beginnen. Het is de verwachting dat zowel de grondverwerving als de bestemmingsplanherziening(en) voor fase 1 onomstreden zijn. Afhankelijk van (het uitblijven van) beroeps- en bezwaarprocedures kan in de loop van 2012 met de uitvoeringsfase gestart worden. Nadat onderzocht is op welke wijze het werk het best op de markt kan worden gezet, kan het college de uitvraag voorbereiden. Dit werk leent zich mogelijk voor alternatieve contractvormen, waarbij private partijen eerder betrokken worden bij de planuitwerking. Vooral de verkeersafwikkeling tijdens de uitvoering en het ontwerp van het te verbreden viaduct bieden mogelijk kansen om op deze wijze de creatieve ideeën uit de markt te benutten. Op termijn zullen wij u hierover nader informeren. Oplevering van de werkzaamheden van fase 1 in 2013 achten wij realistisch. Mogelijk dat op dat moment ook een goede onderbouwing van fase 2 gegeven kan worden. Wanneer uw Staten instemmen met het ontwerpbesluit kan ons college fase 1 realiseren zonder dat nieuwe besluitvorming door uw Staten nodig is. Europese dimensie Geen Advies Wij geven u in overweging te besluiten in overeenstemming met bijgevoegd ontwerpbesluit nummer Het hierin onder 2. genoemde uitvoeringskrediet van 10,6 miljoen wordt gedekt uit de Reserve Grote Wegenwerken (planontwikkelingslijst). Arnhem, 26 oktober 2010 - zaaknummer 2009-021070 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris + + + + + 11
12