Ritmestoornissen en Risicostratificatie Wanneer een ICD

Vergelijkbare documenten
CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013

Hartziekten door PLN mutatie Wat is de rol van de cardioloog

ICD patiënten dag 25 september 2015

Cardiologisch onderzoek

Cardiomyopathie: de stand van zaken

QTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie

Ouizzzz. CNE 17 april Maria, Janine en Eefje

NOAC s. Bossche Samenscholingsdagen 2014 N. Péquériaux Laboratoriumarts/Medisch leider trombosedienst M. Jacobs Cardioloog

Zwangerschap en een ICD CarVasZ Wilma de Vries Verpleegkundig specialist Erasmus MC Rotterdam

Hartelijk welkom bij de Landelijke HCM dag Verleden, heden en de toekomst van Hypertrofe Hartspierziekte. 18 november

Onderzoeksprojecten. Phospholamban (PLN) p.arg14del cardiomyopathie. UMC Groningen. Rudolf de Boer, Cardioloog UMCG 3 November 2018, Groningen

Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen!

Acute behandeling van atriumfibrilleren en atriumflutter. Ad Oomen Cardioloog Amphia Ziekenhuis

Vraag & Antwoord over PLN. Dr. P.A. van der Zwaag Landelijke dag Erfelijke Hartaandoeningen 29 oktober 2016

Anti-artimica Marieke Aalbers Ziekenhuisapotheker Treant Zorggroep NVZA: SIG cardiologie

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Cardiogeneticapoli VUmc. Geïntegreerd traject van opsporing, diagnostiek en behandeling

Klinische Genetica. Hypertrofische Cardiomyopathie (HCM)

Atriumfibrilleren in de 2e lijn

Vragen/ Antwoorden n.a.v. Boezemfibrilleren-bijeenkomst in het Martini Ziekenhuis te Groningen


Mijn patiënt heeft palpitaties. Dr. Joris Schurmans 26/9/2015

Cardio-oncologie. Hartfalen en chemotherapie. dr. M.L. (Louisa) Antoni aios cardiologie LUMC. Geen disclosures

NEDERLANDSE SAMENVATTING

Boezemfibrillerenbijeenkomst in het Martini Ziekenhuis. Vragen en antwoorden

Disclosure. (potentiële) belangenverstrengeling. Voor bijeenkomsten mogelijke relevante relaties met bedrijven

Chronisch Atriumfibrilleren

Cardiogenetische testing (probands) - Antwerp. Cardiomyopathy panel (n=51 genes) Arrhythmia panel (n=51 genes) Aneurysm panel (n=30 genes)

Van harte welkom! 25 juni 2015

NOAC s: Antistolling bij atriumfibrilleren

Informatiefolder over boezemfibrilleren en Eliquis

Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Boezemfibrilleren

Supra-ventriculaire tachycardie

Kinderwens en Cardiogenetische aandoeningen Dr. Yvonne Arens, klinisch geneticus Afdeling Klinische Genetica, MUMC+

Behandeling en controle zijn erop gericht om de kans op nadelige gevolgen bij mensen met (een aanleg voor) LQTS zo klein mogelijk te houden.

CRT-D versus CRT-P. verschillende behandelingen voor dezelfde patiënt? CarVasZ M.L. Hendriks, MSc Dept. Cardiology VUmc.

Cardiologie Polikliniek Atriumfibrilleren (AF-poli)

Cardiologie Polikliniek Atriumfibrilleren (AF-poli)

Ventrikelstorm. Hoe zorg je dat de storm gaat liggen. J.G. van der Hoeven

Plotselinge hartdood bij sporters. Plotselinge hartdood bij sporters. Plotselinge dood in de Sport. Plotse dood tijdens sport in Nederland

Syncope : nieuwe inzichten

Hartfalen: pompen of verzuipen

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cardiologische zorg bij myotone dystrofie type 1

Cardiomyopathie door phospholamban mutatie

ICD patiënten dag okt 2016

Presentatie I. Hartstilstand incidentie, preventieve kansen en aanbevelingen loopevenementen door J.H. Bennekers

, herzien Klinische Genetica. Hypertrofische Cardiomyopathie (HCM)

Polikliniek atriumfibrilleren

Trombosezorg in het DOACtijdperk. nationale antistollingsdag 4 oktober 2017 sander van doorn

Hartritmestoornissen. Electrocardiogram. Electrocardiogram W. Einthoven

Cardiologisch onderzoek

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning

Casuistiek Hartfalen en nierfunctiestoornissen

Introductie ECG. Jonas de Jong

Preventie van plotse hartdood

HF & AF: Antistolling

Samenvatting, conslusies en toekomstperspectieven

transitiepoli: overgang van kind naar volwassene Daniëlle Robbers-Visser 22 juni 2019 Hartcentrum Afdeling Kindercardiologie

Klinische Genetica. Aritmogene Rechter Ventrikel Cardiomyopathie (ARVC)

ARTERIELE HYPERTENSIE

Boezemfibrilleren. Cardiologie

7e ICD informatiedag. Cardiologie Flevoziekenhuis & Tergooi

Atriumfibrilleren. Hartkloppingen (plotseling bonzen, fladderen of rammelen in de borst) Gebrek aan energie Vermoeidheid

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG

Sport en cardiomypathie. Harald T. Jørstad

Cardiologie. Boezemfibrilleren. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

Wil ik het wel weten?

Informatie na opname voor hartritmestoornissen

PILLENCOCKTAILS: HARTVEROVEREND. Aspecten van geneesmiddelen bij atriumfibrilleren

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex.

Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Is dit een normaal beloop? Is dit een normaal beloop? Wat doet u nu? Wat doet u nu?

Kosten en baten van actieve screening naar HCM

Chapter 10. Samenvatting

Plotse dood bij jongeren

Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist Hartcentrum OLVG

Behandeling van Voorkamerfibrillatie anno 2014 Dr Peter Geelen

CHECK-HF: Hartfalenbehandeling in Nederland. Dr. G.C.M. Linssen, cardioloog Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) Almelo en Hengelo

INTERLINE CARDIOLOGIE 2014 februari 2014 ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN

Behandeling van aangeboren hartafwijkingen. De grootste uitdagingen voor de toekomst

Van gen tot genoom en daarbuiten: recente revoluties in genetisch onderzoek

Medicijngebruik in de laatste levensfase optimaliseren met handvatten voor het EPD

, herzien VLC XXX Klinische Genetica. Phospholamban Cardiomyopathie

Cardio-oncologie Hartschade bij/na borstkanker

VLC 071 vervangen Klinische Genetica. Noncompaction Cardiomyopathie (NCCM)

De medicamenteuze behandeling van VKF. Do s & Don ts. Dr. Guy Lenders, MD Cardioloog Interventiecardioloog Afdelingshoofd cathlab AZ Monica

Cardiologisch onderzoek

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014

Palliatieve zorg voor hartfalenpatiënten in de praktijk

kwetsbaar en oud: wat doet de huisarts met AF? WDH Rijnstate 28 maart 2017 sander van doorn huisarts, phd student

Casus. PrevalenOe OSAS Als OSAS je na aan t hart staat Cardiovasculaire aspecten van OSAS. Disclosures

Boezemfibrilleren. Atriumfibrilleren. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op

Verlenging van de QT tijd door oncolytica, hoe gevaarlijk is dit?

Vernieuwingen in stroke preventie in atrium fibrilleren. Joep Hufman, Medical Scientific Liason

ESC richtlijn boezemfibrilleren 2016

Inhoud. Verpleegkunde Cardiologie. Symptomen. Diagnose. Verpleegkunde Cardiologie 1. Indeling New York Heart Association (NYHA)

Klinische Genetica. Het lange QT syndroom (LQTS)

Sebastiaan Blok Hypertensie in het digitale tijdperk

Stedelijke Transmurale Afspraken Atriumfibrilleren Amsterdam

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Transcriptie:

Hypertrofische Cardiomyopathie Ritmestoornissen en Risicostratificatie Wanneer een ICD Rudolf de Boer, cardioloog Cardiogenetica UMCG http://hart-erfelijkheid.nl/

Belangenverstrengeling Ontving onderzoeksgelden en/of financiele tegemoetkoming van AstraZeneca, Bristol-Myers Squibb, Novartis, Sphingotec, Trevena. Gesteund door een VIDI subsidie van ZonMW/NWO Gesteund door subsidies van de Nederlandse Hart Stichting Voorzitter werkgroep Hartfalen Nederlandse Vereniging voor Cardiologie Lid Hartfalen Board van de Europese Associatie voor Hartfalen (HFA)

Ritmestoornissen Supraventriculaire ritmestoornissen (uit de hartboezems, vaak atriumfibrilleren=af) Ventriculaire ritmestoornissen (uit de hartkamers, vaak ventriculaire tachycardie=vt)

Atriumfibrilleren

Atriumfibrilleren is het erg? Vaak snelle hartslag, minder goed verdragen Kans op hartfalen Kans op beroerte Ca. 20% van alle HCM patiȅnten krijgt AF Maar..20% van de algemene populatie ook (maar later)

Atriumfibrilleren en HCM Item Aanbeveling Opmerking Screenen AF bij HCM zonder klachten Wie moet bloedverdunners krijgen? Welke bloedverdunner? Welk anti-aritmicum? Plaats catheter ablatie? 24-48 Holter elke 6-12 maand als LA>45 mm Alle HCM patiënten Nieuwe orale anticoagulantia (DOACs) Beta-blokker, calcium antagonist, amiodarone, dysopiramide Overweeg ablatie eerder, zeker als het AF aanvalsgewijs is of als de boezem nog niet te groot is LA grootte is momenteel de enige risicofactor CHADS2VASC risicoscore is niet gevalideerd in HCM Alternatief is vitamine K antagonist Sotalol wordt ook gebruikt om de bijwerkingen van amiodarone te ontduiken Succespercentage ablatie is lager bij HCM dan bij andere patienten

Ventriculaire tachycardie

VT en risico-stratificatie HCM De belangrijkste vragen: Word ik er oud mee? Word ik net zo oud als een ander? Kan ik iets doen om te voorkomen dat ik risico loop? Moet ik iets laten om minder risico te lopen?

HCM: risico op plotse hartdood De meeste patiënten gelukkig niet, of een heel laag risico Die groep willen we niet overbehandelen Maar een klein gedeelte heeft wel een verhoogd risico Die groep willen we adequaat behandelen

Richtlijnen

Leeftijd: hoe ouder, hoe lager het risico

Septum: hoe dikker, hoe hoger het risico Linker boezem: hoe groter, hoe hoger het risico

LVOT gradient: hoe hoger, hoe hoger het risico

Eerste graads verwant plots overleden < 40 jaar (of bekende HCM met SCD) Non sustained kamer tachycardie (Holter) Onverklaarde syncope

Risico stratificatie Modellen zijn alleen geijkt op patiënten met HCM, niet op asymptomatische mutatiedragers! Omdat het risico alleen berekend kan worden door lange tijd de gegevens bij te houden, zijn de elementen van de score verouderd (bijv. geen MRI)

Risico <4% - geen ICD 4-6% - ICD overwegen 6% - ICD wordt aangeraden Maar.niks moet Individuele overwegingen Goede voorlichting

Voorbeeld Man, 33 jaar oud Septum 23 mm LA 38 mm, LVOT 10 mm Hg Vader SCD 35 jaar NS-VT: nee, collaps : nee 5-jaars risico op SCD : 3,95 %

Voorbeeld Man, 23 jaar oud Septum 23 mm LA 38 mm, LVOT 10 mm Hg Vader SCD 35 jaar NS-VT: nee, collaps : nee 5-jaars risico op SCD : 4,71 %

Voorbeeld Man, 23 jaar oud Septum 23 mm LA 40 mm, LVOT 60 mm Hg Vader SCD 35 jaar NS-VT: nee, collaps : nee 5-jaars risico op SCD : 6,16 %

Validatie studie Erasmus MC

Limitaties risk score Genetische varianten MRI/litteken Bijkomende hartziekten (LV dysfunctie, infarct/litteken)

Beta-blokkers, calcium antagonisten en septum reductie en risico op plotse dood Kleine onderzoeken geen harde aanbevelingen Myectomie: kans op VT s lijkt af te nemen, maar niet goed onderzocht

Implanteren we te veel ICD s in Nederland? 14/04/2015 24 Olde Nordkamp et al. Circ A&E 2013

S-ICD Bardy GH et al. NEJM 2010

Mag ik blijven sporten?

Risico re-stratificatie Om de hoeveel tijd? Klinische situatie/echo/holter/familie Eens ICD altijd ICD? Nee! Effect septum-reductie? Belang genetische mutatie?

Conclusies Ritmestoornissen zijn een belangrijke complicatie bij HCM AF VT Risicostratificatie is lastig, maar er zijn gevalideerde scores Mensenwerk, individuele overwegingen spelen altijd een rol

Acknowledgements & Collaborations Experimental Cardiology Wiek H. van Gilst Herman H. Silljé Peter van der Meer Laura M.G. Meems Wouter C. Meijers Tim Eijgenraam Navin Suthahar Salva Yurista Arnold Piek Aad Withaar Carolin Gehlken Janny Takens Marloes Schouten Clinical Cardiology Dirk J. van Veldhuisen Pim van der Harst Hans L. Hillege Adriaan A. Voors Maarten P. van den Berg Peter van der Meer Internal Medicine Stephan Bakker Ron T. Gansevoort Laboratory Medicine Anneke C. Muller Kobold Medical Biology Ruud A. Bank Harry van Goor Peter Heeringa Marten Hofker Medical Genetics Jan Jongbloed Irene van Langen Yvonne Hoedemaekers University of Wageningen, the Netherlands Henk A. Schols Free University of Amsterdam, the Netherlands Jolanda van der Velden Bianca J. Brundel University of Amsterdam, the Netherlands J. Peter van Tintelen University of Maastricht, the Netherlands Leon. J. de Windt Stephane Heymans University of Michigan, USA Bertram Pitt Boxford, MA, USA Pieter Muntendam University of California, San Diego, USA Alan S. Maisel Potential Conflicts of interest: Speaker fees: Medcon, Novartis Research grants: NWO-VIDI, Netherlands Heart Fourndation, AstraZeneca Minority shareholder: scpharmaceuticals