Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download ""

Transcriptie

1 Hartkloppingen plaatje Duodagen IJsselland Ziekenhuis 27-28/3/2014 J Wassing Cardioloog J Hordijk Huisarts

2 Definitie van Hartkloppingen Is het gevoel van gewaarwording van je hartslag dat door patiënten beschreven wordt als onaangename sensatie van pulsatie en beweging in de borst of hartstreek

3 Epidemiologie Palpitatiesis een van de oorzaken waarom patiënt het vaakst naar huisarts/cardioloog/seh gaat. 16% van klachten zijn palpitatiesin een studie van 500 poliklinische patiënten (huisarts/polikliniek/ziekenhuis) Bij 190 patiënten die zich presenteerden met palpitatieswordt in 84% de diagnose gesteld. 43% is cardiaal 16% Atriumfibrilleren 10% Supraventriculairetachycardie anders dan AF 2% VT 3% structureel hartlijden 31% psychiatrisch/psychologisch 10% verschillende oorzaken (medicatie/schildklier/cafeïne/cocaïne/anemie/mastocytosis/feochromocytoom/red bull fenomeen) NB als gevolg van feit dat palpitatiessoms een manifestatie kunnen zijn van een in potentie levensbedreigende arrhythmie geeft dit vaak onnodig onderzoek.

4 Welk ECG Hoort Bij Welk Plaatje? A B c D D

5 Zoek De ECG S

6 Voorkomen Supraventriculairetachycardie komt voor bij 2-3 op de 1000 personen 50-60% is AVNRT (1-2 op de 1000) Atriumfibrilleren komt tussen 4-8/1000 voor in alle leeftijdgroepen AVRT komt voor bij 0,1% van de gehele bevolking

7 AF PREVALENTIE EN LEEFTIJD Prevalentie(%) Vrouwen(n=4053) Mannen(n=2590) NB: obvchadsvasc2 score indicatie anti-stolling starten >85 Leeftijd(jaar) Prevalentie op baseline van 6808 deelnemers aan het populatie-onderzoek in Ommoord(Rotterdam) Heeringa J et al. Eur Heart J 2006;27:

8 Voorkomen Gemiddeld wordt slechts bij 40% van de klachten ook een ECG verandering (al of niet pathologisch) aangetroffen. Andersom blijkt dat nog geen 10% van de patiënten met hartkloppingen in staat is de ECG-veranderingendie op een Holter-registratiezichtbaar zijn bij zichzelf op te merken. Desgevraagd zegt ruim 5% ( ) van de Nederlandse bevolking de afgelopen twee weken last te hebben gehad van hartkloppingen, vrouwen tweemaal zo vaak als mannen.

9 Wat is belangrijk bij anamnese? Wat vraagt u?

10 Anamnese Bij Palpitaties Omstandigheden waarin het begint (rust/slaap/ tijdens sport / na stress etc) (hoe was houding staand? Liggend?) Begin van de palpitaties snel of langzaam opbouwend? begeleidende factoren (pijn/moe/dypneu/flauwvallen?) Type Palpitatie snel/regulair/irregulair Bijkomende symptomen (POB, Syncope or Near Syncope, Zweten, Longoedeem, Angst, Misselijk, Overgeven, etc.) Hoe eindigt palpitatie? Plotseling of Langzaam afbouwend, vaak plassen, duur. Spontaan of met vagale manoeuvre of medicatie Achtergrond Leeftijd wanneer et voor eerst is begonnen, episodes, frequentie Cardiale Voorgeschiedenis Psychiatrische Voorgeschiedenis Systeem Ziekte Eerdere Schildklier ziekten Family history of cardiale ziekten, tachycardia or plotse hartdood Medicatie Drugs (alcohol and/or others) Electrolyten

11 Oorzaken Cardiale Arrythmieen Supra en Ventriculaire Extra systolen Supra en Ventriculaire Tachycardien Bradycardien: ernstige sinus bradycardie, sinus pause, 2- en 3 graads AV blok Anomalieen in the functie en/of programmering van pacemakers and ICDs Structurele Hart ziekten Mitraal Prolaps Ernstige MI Ernstige Aortaklep insufficientie Congenitale hart ziekten met significante shunt Cardiomegalie en/of hartfalen van verschillende etiologie Hyperthrophische cardiomyopathie Mechanische klepprothese Psychosomatische ziekten Angst en Paniek Depressie, Somatisering Systeem Ziekten Hyperthyreoidie, Hypoglycaemie, Postmenopausalsyndroom, Koorts, Anemie, Zwangerschap, Hypoglycaemie, Orthostatische hypotensie, Houdings afhankelijkl orthostatic tachycardie syndroom, Pheochromocytoom, AV fistel Medicatie/Stimulantia Sympathicomimetische medicatie in long medicatie, Vasodilators, Anticholinergics, Hydralazine Recent staken van β-blockers Alcohol, Cocaïne, Heroine, Amphetamines, Cafeïne, Nicotine, Cannabis, Synthetische afslank drugs

12 Hyperventilatie 2/3 van patiënten bekend met Supraventriculaire tachycardie was daarvoor uitgescholden als psychosomatisch dan wel paniek aanval. Veel van deze patiënten konden geholpen worden dmv catheter ablatie.

13 Casus 24 jr patiënte presenteert zich met palpitaties De Laatste tijd vaker. Vroeger altijd weggezet als hyperventilatie! LO 120/80, slank Hart en longen geen afwijking Wat is DD en wat wilt u nog meer weten?

14

15 Wat is uw DD en gaat u doen? Cardiomemo

16 Diagnostic flow-chart of patients with palpitations. *Indicated only in selected cases; refers to ECG symptom correlation available. Raviele A et al. Europace 2011;13: Published on behalf of the European Society of Cardiology. All rights reserved. The Author For permissions please journals.permissions@oup.com.

17 Klinische Symptomen suggestief voor palpitatiestgvarrhytmogeneorigine Structurele hart ziekten Primaire electrische Hart Ziekten Abnormaal ECG Familie geschiedenis van plotse hartdood Gevorderde leeftijd Snelle/Tachycarde Palpitaties Palpitaties met hemodynamische consequenties

Robert Bolderman cardioloog - PhD - fellow electrofysiologie. Palpitaties

Robert Bolderman cardioloog - PhD - fellow electrofysiologie. Palpitaties Robert Bolderman cardioloog - PhD - fellow electrofysiologie Palpitaties Een belangrijk probleem? Palpitaties - Hartkloppingen gevoel van abnormaal hartritme of een abnormale kloppende sensatie als normaal

Nadere informatie

Syncope met betrekking tot cardiologie

Syncope met betrekking tot cardiologie Syncope met betrekking tot cardiologie 20 maart 2018 Frank Brouwers AIOS cardiologie Gepubliceerd op 19 maart 2018! Inhoud Definitie Epidemiologie Classificatie Risico-stratificatie Kliniek en aanvullend

Nadere informatie

Mijn patiënt heeft palpitaties. Dr. Joris Schurmans 26/9/2015

Mijn patiënt heeft palpitaties. Dr. Joris Schurmans 26/9/2015 Palpitaties Mijn patiënt heeft palpitaties Dr. Joris Schurmans 26/9/2015 Palpitaties Palpitaties Hartritme-stoornissen Diagnostische work-up Hartritme-stoornissen Hartritme-stoornissen Palpitaties Palpitaties

Nadere informatie

non-profit / open access / physician moderated / up-to-date Ritmestoornissen

non-profit / open access / physician moderated / up-to-date Ritmestoornissen non-profit / open access / physician moderated / up-to-date Ritmestoornissen Indeling ritmestoornissen Naar origine Ritmestoornissen Nomenclatuur Extrasystolie : vroeg vallende slag Escapeslag: eerste

Nadere informatie

Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen!

Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen! Atriumfibrilleren, je zou er hartkloppingen van krijgen! ATRIUMFIBRILLEREN EN ANTISTOLLING RECENTE ONTWIKKELINGEN WETENSCHAPPELIJKE BIJEENKOMST 2012 Drs. S Rutten- de Jong, cardioloog Elkerliek ziekenhuis

Nadere informatie

QTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie

QTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie QTc, Wat moet je ermee? J.A. Janson fellow IC, AIOS cardiologie 01-11-2018 Waarom QT-tijd? - Verhoogd risico op levensbedreigende ritmestoornissen - Verlenging van QT-tijd bij veel medicijnen, derhalve

Nadere informatie

Syncope : nieuwe inzichten

Syncope : nieuwe inzichten Syncope : nieuwe inzichten Dieter De Cleen 2 februari 2019 TLOC Syncope Indeling Reflex syncope vasovagaal situationeel (niezen, mictie, defecatie, ) carotid sinus syndroom Orthostatische syncope medicatie

Nadere informatie

THEMA-AVOND ELEKTROCARDIOGRAFIE

THEMA-AVOND ELEKTROCARDIOGRAFIE THEMA-AVOND ELEKTROCARDIOGRAFIE Drs. E. Göbel; J. Rademakers Differentiaaldiagnose in tachy-aritmieën AV nodale reentry tachycardie (AVNRT) Twee gescheiden geleidingsbanen in AV knoop Snel geleidend,

Nadere informatie

Programma. Pijn op de borst Hartkloppingen AF en Nieuwe behandelmethodes

Programma. Pijn op de borst Hartkloppingen AF en Nieuwe behandelmethodes Acute cardiologie Lodewijk Wagenaar, cardioloog Jurren van Opstal, cardioloog Cees Doelman, klinisch chemicus Anja van Kempen, huisarts Mirella Nijmeijer, huisarts Programma Pijn op de borst Hartkloppingen

Nadere informatie

Ablatie en begeleiden van ablatie patienten

Ablatie en begeleiden van ablatie patienten Ablatie en begeleiden van ablatie patienten VS 13 september 2013 Anjo van Staaveren Verpleegkundig specialist OLVG Amsterdam DISCLOSURES Geen conflict of interest! Voorzitter van de NVHVV werkgroep ICD

Nadere informatie

Aanvallen bij kinderen

Aanvallen bij kinderen Aanvallen bij kinderen Nicolien Brandenbarg ANIOS Kindergeneeskunde Freek van den Heuvel Kindercardioloog Inhoud Wegrakingen bij kinderen & oorzaken Benadering en anamnestische clues Differentiatie tussen

Nadere informatie

Boezemfibrilleren. Lianne Permentier, cardioloog Ommelander Ziekenhuis

Boezemfibrilleren. Lianne Permentier, cardioloog Ommelander Ziekenhuis 27-10-2016 Boezemfibrilleren Lianne Permentier, cardioloog Ommelander Ziekenhuis Opbouw presentatie Bouw en werking hart Het normale hartritme Boezemfibrilleren Oorzaken boezemfibrilleren Behandelmogelijkheden

Nadere informatie

Voriconazol en ritmestoornissen

Voriconazol en ritmestoornissen Voriconazol en ritmestoornissen MDO bespreking 29-10-2014 Michelle Oude Alink Casus Man 68 jaar oud Voorgeschiedenis 2014, juni: myocardinfarct wv DES-stent Sinds september verdenking pneumonie, aanvankelijk

Nadere informatie

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex.

Hierbij gaat voor de delegaties document D043528/02 Annex. Raad van de Europese Unie Brussel, 8 maart 2016 (OR. en) 6937/16 ADD 1 TRANS 72 BEGELEIDENDE NOTA van: de Europese Commissie ingekomen: 7 maart 2016 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: het secretariaat-generaal

Nadere informatie

Vragenlijst Sportmedisch onderzoek SMA Mediweert

Vragenlijst Sportmedisch onderzoek SMA Mediweert Vragenlijst Sportmedisch onderzoek SMA Mediweert Naam: Geboortedatum: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: E-mail adres: Zorgverzekeraar: Polisnummer: Huisarts, woonplaats huisarts: Wilt u onderstaande

Nadere informatie

Hartziekten door PLN mutatie Wat is de rol van de cardioloog

Hartziekten door PLN mutatie Wat is de rol van de cardioloog Hartziekten door PLN mutatie Wat is de rol van de cardioloog Patiëntendag PLN vereniging Paul van Haelst, cardioloog Antonius Ziekenhuis Sneek Erfelijke hartziekten Welke hartziekten kunnen erfelijk zijn?

Nadere informatie

Hoe wordt het normale hartritme tot stand gebracht?

Hoe wordt het normale hartritme tot stand gebracht? Boezemfibrilleren De cardioloog heeft vastgesteld dat u een ritmestoornis heeft of heeft gehad, die boezemfibrilleren, ofwel atriumfibrilleren wordt genoemd. In deze folder kunt u hierover meer lezen.

Nadere informatie

Grenzen stellen bij hartfalen patienten. Anne van Vegchel Sportarts

Grenzen stellen bij hartfalen patienten. Anne van Vegchel Sportarts Grenzen stellen bij hartfalen patienten Anne van Vegchel Sportarts cv 2000-2006 geneeskunde 2007-2011 sportgeneeskunde 2008-heden bondsarts KNKV 2011-heden sportarts Bravis 2015-heden sportarts Sportsclinic

Nadere informatie

Cardiologische zorg bij myotone dystrofie type 1

Cardiologische zorg bij myotone dystrofie type 1 VOOR DE CARDIOLOOG Cardiologische zorg bij myotone dystrofie type 1 Informatie op basis van de multidisciplinaire richtlijn myotone dystrofie type 1 Cardiologische zorg bij myotone dystrofie type 1 Informatie

Nadere informatie

Boezemfibrilleren. Cardiologie

Boezemfibrilleren. Cardiologie Boezemfibrilleren Cardiologie Uw cardioloog stelde vast dat er bij u sprake is van boezemfibrilleren. Dit is een veel voorkomende hartritmestoornis die onschuldig is, als bijtijds de juiste maatregelen

Nadere informatie

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA

Nadere informatie

Verlenging van de QT tijd door oncolytica, hoe gevaarlijk is dit?

Verlenging van de QT tijd door oncolytica, hoe gevaarlijk is dit? Verlenging van de QT tijd door oncolytica, hoe gevaarlijk is dit? Trang Dinh Cardioloog 2 Disclosures Consultant for Medtronic, Boston Scientific, Bayer, Pfizer, Boehringer Ingelheim. 3 Casus 62- jarige

Nadere informatie

Plotse dood bij sporters. Ed Hendriks, sportarts Hanneke Andriesse Mariska van Eenige

Plotse dood bij sporters. Ed Hendriks, sportarts Hanneke Andriesse Mariska van Eenige Plotse dood bij sporters Ed Hendriks, sportarts Hanneke Andriesse Mariska van Eenige http://www.youtube.com/watch?v=wzhrn MX7sOU VRAGEN????? Welke vragen willen jullie zeker vandaag beantwoord hebben?

Nadere informatie

Syncope bij kinderen Onschuldig of niet?

Syncope bij kinderen Onschuldig of niet? Syncope bij kinderen Onschuldig of niet? Avondcolloquium 2016 Alumni Geneeskunde Universiteit Gent Hans De Wilde Dienst Kindercardiologie UZ Gent Dienst Invasieve Cardiologie en Elektrofysiologie UZ Gent

Nadere informatie

Johan Vijgen. ECG bij hartritmestoornissen

Johan Vijgen. ECG bij hartritmestoornissen Johan Vijgen ECG bij hartritmestoornissen De patiënt heeft ritmestoornissen De patiënt had ritmestoornissen De patiënt wordt behandeld voor ritmestoornissen ECG bij hartritmestoornissen De patiënt heeft

Nadere informatie

Hartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog

Hartfalen. Duo-avonden 20-4-2015. Jaco Houtgraaf, cardioloog Hartfalen Duo-avonden 20-4-2015 Jaco Houtgraaf, cardioloog Opbouw presentatie Inleiding Wat is het? Hoe ziet het eruit? Hoe ontstaat het? Behandeling Waar op te letten? Symptomen / klachten / dieet / vocht

Nadere informatie

non-profit / open access / physician moderated / up-to-date ECG cursus dagdeel 2

non-profit / open access / physician moderated / up-to-date ECG cursus dagdeel 2 non-profit / open access / physician moderated / up-to-date ECG cursus dagdeel 2 Overzicht dagdeel 2 Intraventriculaire geleidingsstoornissen Ritmestoornissen ST-T afwijkingen/ischemie Quiz Ter herinnering:

Nadere informatie

EFO / ablatie. Amstel Academie 10 januari 2008 Jonas de Jong AIOS cardiologie AMC

EFO / ablatie. Amstel Academie 10 januari 2008 Jonas de Jong AIOS cardiologie AMC EFO / ablatie Amstel Academie 10 januari 2008 Jonas de Jong AIOS cardiologie AMC EFO 1. Wat is ElectroFysiologisch Onderzoek? (EPS) 2. Welke patiënten krijgen een EFO / indicatie 3. Wat is ablatie 4. Effectiviteit

Nadere informatie

Is het wel een wegraking?

Is het wel een wegraking? Is het wel een wegraking? Criteria Voorbeelden Kennelijk bewusteloos? - Valneiging + abnormale motoriek - Niet responsief - Amnesie Ja Nee Val+ intact bewustzijn Veranderd bewustzijn zonder val TIA, beroerte

Nadere informatie

De oudere patiënt met comorbiditeit

De oudere patiënt met comorbiditeit De oudere patiënt met comorbiditeit Dr. Arend Mosterd cardioloog Meander Medisch Centrum, Amersfoort Dr. Irène Oudejans klinisch geriater Elkerliek ziekenhuis, Helmond Hartfalen Prevalentie 85 plussers

Nadere informatie

Het hoofd en het hart. F.C. Visser Stichting CardioZorg Amsterdam

Het hoofd en het hart. F.C. Visser Stichting CardioZorg Amsterdam Het hoofd en het hart F.C. Visser Stichting CardioZorg Amsterdam Inleiding Veel CVS/ME patienten hebben klachten van: Duizeligheid/licht in het hoofd bij staan, overeind komen, lopen Verwardheid, niet

Nadere informatie

Hartkloppingen. Afdeling Cardiologie

Hartkloppingen. Afdeling Cardiologie Hartkloppingen Afdeling Cardiologie Wat zijn hartkloppingen? Bij hartkloppingen voelt men het hart duidelijk kloppen. De meeste mensen hebben een hart dat klopt tussen de 60 tot 80 keer per minuut. Atleten

Nadere informatie

keurend cardiologen CBR update voor: Wijziging Regeling eisen geschiktheid 2000 uitgave december 2017 De huidige wijziging betreft geheel hoofdstuk 6

keurend cardiologen CBR update voor: Wijziging Regeling eisen geschiktheid 2000 uitgave december 2017 De huidige wijziging betreft geheel hoofdstuk 6 uitgave december 2017 U ontvangt deze e-mail omdat u bij het CBR bent aangemeld als keurend cardioloog. Via deze nieuwsbrief ontvangt u informatie die specifiek van belang is bij het verrichten van cardiologische

Nadere informatie

Cardiologie Artsenlijn 011/871187 Patiëntenlijn 011/309890

Cardiologie Artsenlijn 011/871187 Patiëntenlijn 011/309890 Cardiologie Artsenlijn 011/871187 Patiëntenlijn 011/309890 Risicostratificatie van syncope door de huisarts Kosteneffectieve aanpak van cardiale problemen Indeling! Is het een syncope?! Levensgevaar?!

Nadere informatie

Hart van slag Symposium 09-2012

Hart van slag Symposium 09-2012 Het hart in het midden Hart van slag Symposium 09-2012 Michel Vandermotte Cardioloog GZA Mede namens M.Eycken-D.Dielen W.Huybrechts- D.Raes R.Van Acker -R.Vercauteren I Kersschot E.Janssens- J.Verrostte

Nadere informatie

ICD patiënten dag 25 september 2015

ICD patiënten dag 25 september 2015 ICD patiënten dag 25 september 2015 Wie krijgt welke ICD? Mikael Kortz, cardioloog Flevoziekenhuis Wie krijgt welke ICD? waarom heb ik deze ICD? Mikael Kortz, cardioloog Flevoziekenhuis wie krijgt een

Nadere informatie

Inleiding Hoe werkt het hart? Wat gebeurt er bij een normaal hartritme?

Inleiding Hoe werkt het hart? Wat gebeurt er bij een normaal hartritme? Boezemfibrilleren Inleiding U bent in behandeling bij de cardioloog en/of verpleegkundig specialist omdat er boezemfibrilleren bij u is geconstateerd. In deze folder proberen we in het kort uit te leggen

Nadere informatie

Foetale hartritmestoornissen

Foetale hartritmestoornissen Casuïstiek bespreking RCPSNH 12 maart 2019 Dr. Els Grijseels, arts Prenatale Geneeskunde, Amsterdam UMC Opbouw presentatie: Achtergrond Overzicht hartritmestoornissen Etiologie Diagnostiek Behandeling

Nadere informatie

transitiepoli: overgang van kind naar volwassene Daniëlle Robbers-Visser 22 juni 2019 Hartcentrum Afdeling Kindercardiologie

transitiepoli: overgang van kind naar volwassene Daniëlle Robbers-Visser 22 juni 2019 Hartcentrum Afdeling Kindercardiologie transitiepoli: overgang van kind naar volwassene Daniëlle Robbers-Visser 22 juni 2019 Hartcentrum Afdeling Kindercardiologie Van de kindercardioloog naar de volwassen cardioloog? congenitaal cardioloog?

Nadere informatie

Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog?

Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog? Atriumfibrilleren: Altijd naar de cardioloog? Epidemiologie 1 op de 4 volwassenen in westerse wereld ontwikkelt AF In 2030 naar schatting 120.000 tot 215.000 nieuw AF per jaar Prevalentie hoger bij oudere,

Nadere informatie

Versie juni

Versie juni HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel

Nadere informatie

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning

Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum. Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Prof. dr. F. C. Visser Cardioloog Erasmus Medisch Centrum Electrocardiografische & fysiologische veranderingen tijdens inspanning Indicaties voor inspannings ECG Evaluatie van patienten met pijn op de

Nadere informatie

Ouizzzz. CNE 17 april Maria, Janine en Eefje

Ouizzzz. CNE 17 april Maria, Janine en Eefje Ouizzzz CNE 17 april 2018 Maria, Janine en Eefje Een kenmerk van ERN GUARD-Heart is: A. Dat alle Europese Ziekenhuizen deel kunnen nemen aan dit netwerk. B. Dat cardiologen met alle vragen over cardiologische

Nadere informatie

Mijn patiënt doet een. Syncope: Aanpak door de huisarts. Dr. Jan Verwerft 0479/

Mijn patiënt doet een. Syncope: Aanpak door de huisarts. Dr. Jan Verwerft 0479/ Mijn patiënt doet een Syncope: Aanpak door de huisarts Dr. Jan Verwerft 0479/430278 jan.verwerft@jessazh.be Relevantie? 40 % populatie heeft ooit een syncope 1 Prognose goed tenzij cardiale oorzaak/aritmie

Nadere informatie

OLVG, planning Hartcentrum / B3 Postbus 95500 1090 HM Amsterdam. Interventiecardiologie CAG

OLVG, planning Hartcentrum / B3 Postbus 95500 1090 HM Amsterdam. Interventiecardiologie CAG Checklist verwijzers Hartcentrum OLVG, Cardiologie Bijgaand een overzicht van welke gegevens nodig zijn voor onze cardiologische behandeling. In de verwijsbrief zien wij graag onderstaande gegevens. Daarnaast

Nadere informatie

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB

Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk. Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren in de dagelijkse praktijk Refik Kaplan Cardioloog SXB Boezemfibrilleren Ontbreken van relatie tussen sinusknoop activiteit en ventriculaire activiteit Elektrische activatie uit meerdere

Nadere informatie

Syncope-polikliniek. Neurologie Catharina Ziekenhuis

Syncope-polikliniek. Neurologie Catharina Ziekenhuis Syncope-polikliniek Neurologie Catharina Ziekenhuis Waarom syncope-poli? Vergeten categorie patiënten Veel voorkomend probleem Rijgeschiktheid Landelijk, internationaal 2 Hoe is de syncope-poli georganiseerd

Nadere informatie

Boezemfibrilleren. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Boezemfibrilleren. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Boezemfibrilleren De cardioloog heeft vastgesteld dat u een ritmestoornis heeft of heeft gehad, die boezemfibrilleren wordt genoemd. In deze brochure kunt u hierover meer lezen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Lotte Tibosch, kinderarts

Lotte Tibosch, kinderarts Lotte Tibosch, kinderarts Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling - Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Sponsoring of onderzoeksgeld - Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

24 september 2015. Van harte welkom!

24 september 2015. Van harte welkom! 24 september 2015 Van harte welkom! Programma 20.00: Welkom Wendy de Valk, verpleegkundig specialist cardiologie 20.10: Het vrouwenhart. Is er verschil tussen mannen en vrouwen? Mw. A. Lubbert-Verberkmoes,

Nadere informatie

Cardiologie. Boezemfibrilleren. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

Cardiologie. Boezemfibrilleren. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Cardiologie Boezemfibrilleren Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Uw cardioloog heeft vastgesteld dat er bij u sprake is van boezemfibrilleren. Dit

Nadere informatie

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014

Programma. Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg. Welkom en inleiding NHG standaard AF. Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 Atriumfibrilleren (AF) Ketenzorg Programma Welkom en inleiding NHG standaard AF de standaard en ontwikkelingen Hoofdbehandelaar 1 e en 2 e lijn 2014 resultaten van pilot studie Diagnostiek en behandeling

Nadere informatie

Informatie na opname voor hartritmestoornissen

Informatie na opname voor hartritmestoornissen Afdeling: Onderwerp: Cardiologie Informatie na opname voor hartritmestoornissen 1 Patiënteninformatie na opname voor ritmestoornissen U was opgenomen in verband met hartritmestoornissen. U ontvangt ook

Nadere informatie

Hartfalen Ritmestoornissen Pacemakers. Dr. C. Kirchhof, cardioloog Rijnland ziekenhuis, Leiderdorp

Hartfalen Ritmestoornissen Pacemakers. Dr. C. Kirchhof, cardioloog Rijnland ziekenhuis, Leiderdorp Hartfalen Ritmestoornissen Pacemakers Dr. C. Kirchhof, cardioloog Rijnland ziekenhuis, Leiderdorp Hartfalen Prevalentie 1-2%: 2000:176.400 patiënten in NL 2000-2020 verwachte toename van 42,5% 5-jaars

Nadere informatie

Pijn op de borst. Duodagen 2017 Cees van der Spek, huisarts Jasper Bennik, cardioloog

Pijn op de borst. Duodagen 2017 Cees van der Spek, huisarts Jasper Bennik, cardioloog Pijn op de borst Duodagen 2017 Cees van der Spek, huisarts Jasper Bennik, cardioloog Indeling Korte casus Achtergrondinformatie Pre test likelihood Waarde van de inspanningstest Aanvullende diagnostiek

Nadere informatie

Vermoeidheid & hartziekten

Vermoeidheid & hartziekten Vermoeidheid & hartziekten Menno Baars, cardioloog HartKliniek Nederland april 2014 Cardioloog van de nieuwe HartKliniek Nieuwe organisatie van eerstelijnscardiologiecentra Polikliniek & dagbehandeling

Nadere informatie

Tabellen bij de onderbouwing van Thema 5: Anamnese en lichamelijk onderzoek

Tabellen bij de onderbouwing van Thema 5: Anamnese en lichamelijk onderzoek Tabellen bij de onderbouwing van Thema 5: Anamnese en lichamelijk onderzoek JGZ-richtlijn Hartafwijkingen - 2017 Tabel 5.1. Een overzicht van de onderdelen van het onderzoek, gericht op de opsporing van

Nadere informatie

Hartkloppingen. Afdeling Cardiologie. Locatie Purmerend/Volendam

Hartkloppingen. Afdeling Cardiologie. Locatie Purmerend/Volendam Hartkloppingen Afdeling Cardiologie Locatie Purmerend/Volendam Wat zijn hartkloppingen? Bij hartkloppingen voelt men het hart duidelijk kloppen. De meeste mensen hebben een hart dat klopt tussen de 60

Nadere informatie

Hart & Vaatcafé, 26 november 2015 Hartfalen, mijn hart pompt niet goed. Wat nu?

Hart & Vaatcafé, 26 november 2015 Hartfalen, mijn hart pompt niet goed. Wat nu? Hart & Vaatcafé, 26 november 2015 Hartfalen, mijn hart pompt niet goed. Wat nu? Vraag 1 Ik heb hartfalen en gebruik een b-blokker, hierbij ben ik duizelig. De dosering is gehalveerd en nu ben ik minder

Nadere informatie

Ritmeteam UMCN. Voorbereiding. Indicaties voor EFO (ablatie) A.T. A.F. Atr. Flutter AVNRT AVRT VT. Waar. Electro Fysiologisch Onderzoek (EFO)

Ritmeteam UMCN. Voorbereiding. Indicaties voor EFO (ablatie) A.T. A.F. Atr. Flutter AVNRT AVRT VT. Waar. Electro Fysiologisch Onderzoek (EFO) Electro Fysiologisch Onderzoek (EFO) Ritmeteam UMCN Prof.Dr. J.Smeets: elektrophysiologie en hartstimulatie Drs.S.Westra: Fellow EP en hartstimulatie, implant devices Dr. H.Bos, E.Meindersma: ritmecardiologen,

Nadere informatie

Dag 2 Basiscursus ECG

Dag 2 Basiscursus ECG Dag 2 Basiscursus ECG Jonas de Jong Voorzitter Stichting Cardionetworks Ritmestoornissen non-profit / open access / physician moderated / up-to-date Cursusoverzicht Dag 1: Basis, systematische beoordeling

Nadere informatie

CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013

CARDIOGENETICA. Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013 CARDIOGENETICA Marja van Brug, Verpleegkundig Specialist CNE Hartfalen 29 oktober 2013 Inhoud Polikliniek Cardiogenetica DNA en mutaties Erfelijkheid en gedilateerde cardiomyopathie Taken Verpleegkundig

Nadere informatie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie

Staken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een

Nadere informatie

Kanker en diabetes 19-11-2012. Introductie. Co-morbiditeit. Kanker en comorbiditeit. Kanker en diabetes

Kanker en diabetes 19-11-2012. Introductie. Co-morbiditeit. Kanker en comorbiditeit. Kanker en diabetes Kanker en diabetes Introductie Kanker en comorbiditeit Landelijk Overleg Oncologie Verpleegkundigen 8 november 2012 M. Zanders, arts-onderzoeker IKZ Kanker en diabetes Casuïstiek Dillemma s in de praktijk

Nadere informatie

Samenwerken met patiënten, families en artsen om steun te bieden en informatie te verstrekken over syncope en Reflex Anoxic Seizures

Samenwerken met patiënten, families en artsen om steun te bieden en informatie te verstrekken over syncope en Reflex Anoxic Seizures Samenwerken met patiënten, families en artsen om steun te bieden en informatie te verstrekken over syncope en Reflex Anoxic Seizures Hebt u soms zonder aantoonbarereden last van De controlelijst voor onverklaarbaar

Nadere informatie

Dokter, is het mijn hart of zijn het mijn longen?

Dokter, is het mijn hart of zijn het mijn longen? Dokter, is het mijn hart of zijn het mijn longen? Zaterdag 8 oktober Ziekenhuis Gelderse Vallei Dr. Ronald Walhout, cardioloog Drs. Jeroen Verheul, longarts Het normale hart De normale longen Rechter long

Nadere informatie

RICHTLIJNEN. (Voor de EER relevante tekst)

RICHTLIJNEN. (Voor de EER relevante tekst) 8.7.2016 L 183/59 RICHTLIJNEN RICHTLIJN (EU) 2016/1106 VAN DE COMMISSIE van 7 juli 2016 tot wijziging van Richtlijn 2006/126/EG van het Europees Parlement en de Raad betreffende het rijbewijs (Voor de

Nadere informatie

ICD patiënten dag okt 2016

ICD patiënten dag okt 2016 ICD patiënten dag okt 2016 Behandeling van hartritmestoornissen W.P.J. Jansen Cardioloog elektrofysioloog Tergooi - Flevoziekenhuis Hartactie = electriciteit Hartritmestoornissen Te traag sinusknoop AV

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Atomoxetine is geïndiceerd voor de behandeling van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit

Nadere informatie

AngsAngst bij Hartfalen

AngsAngst bij Hartfalen AngsAngst bij Hartfalen Gini van Til,verpleegkundig specialist Hartfalen polikliniek CWZ Lezing Verpleegkundig Vizier 18-6-2015 Even voorstellen: Gini van Til Verpleegkundig Specialist intensieve zorg

Nadere informatie

Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose. prof dr Danny Schoors

Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose. prof dr Danny Schoors Symposium 2015 Geïsoleerde systolische hypertensie bij jonge volwassenen: betekenis en prognose prof dr Danny Schoors Arteriële hypertensie Epidemiologische studies Duidelijke relatie tussen bloeddruk

Nadere informatie

Lange termijn follow up van coarctatio aorta

Lange termijn follow up van coarctatio aorta Diagnostiek en chirurgie in de levensloop van een patiënt met een aangeboren hart-afwijking. Coarctatio Aortae Lange termijn follow up van coarctatio aorta Toon (A.L.) Duijnhouwer, cardioloog Take home

Nadere informatie

Kissing bugs. Ziekte van Chagas. S.Gadgil anios IC 23-11-2015

Kissing bugs. Ziekte van Chagas. S.Gadgil anios IC 23-11-2015 Kissing bugs Ziekte van Chagas S.Gadgil anios IC 23-11-2015 Casus Kissing-Bugs Conclusie Take home message Casus Man 38 jaar Voorgeschiedenis kinderleeftijd : orchidopexie Bij screening potentiele bloeddonor:

Nadere informatie

Angst & Verslaving. Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater

Angst & Verslaving. Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater Angst & Verslaving Angst en verslaving 10 oktober 2014 Bouwe Pieterse, psychiater Inhoudsopgave Achtergrond Etiologie Epidemiologie Diagnostiek Behandeling Kushner ea Multidisciplinaire Richtlijn alcohol

Nadere informatie

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose!

Definitie van infarct. Klinische diagnose. Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige prognose! Acuut Myocardinfarct I Dieter Nuyens Cardiologie Definitie van infarct Klinische diagnose Anamnese Cardiale enzymes ECG veranderingen Uitgebreidheid van necrose bepaalt de onmiddellijke en laattijdige

Nadere informatie

Dag 2 Basiscursus ECG

Dag 2 Basiscursus ECG Dag 2 Basiscursus ECG Jonas de Jong Voorzitter Stichting Cardionetworks Korte herhaling van 1 e twee dagen Ritmestoornissen non-profit / open access / physician moderated / up-to-date Cursusoverzicht Dag

Nadere informatie

Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom. Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog

Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom. Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog Thoracale pijn:het acute coronaire syndroom Marielle Eefting-Koper Interventiecardioloog Indeling Cardiale oorzaken thoracale pijn Stabiele AP IAP/Acuut coronair syndroom (ACS) Pericarditis Small-vessel

Nadere informatie

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG

Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen. Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Cardiologie De nieuwste ontwikkelingen Dr. S.A.J. van den Broek Thoraxcentrum/Afdeling Cardiologie UMCG Dhr. A, 48 jaar taxichauffeur s ochtends 06.20 uur acuut pijn op de borst met een zwaar gevoel in

Nadere informatie

Introductie ECG. Jonas de Jong

Introductie ECG. Jonas de Jong Introductie ECG Jonas de Jong Basics van het ECG Waarom? Diagnose acuut infarct Ritmestoornissen: wel of niet klappen? Screening: uitsluiten hartziekte Aantonen hartziekte: LVH Risico-inschatting medicatiegebruik

Nadere informatie

lage bloeddruk bij staan

lage bloeddruk bij staan lage bloeddruk bij staan 1. Orthostatisch: 2. Hypo: 3. Tensie: 1. Wat bij rechtstaan optreedt 2. Laag/ te weinig 3. bloeddruk 1. overeindkomen 2. Verplaatsing van bloed door de zwaartekracht naar de buik

Nadere informatie

Geriatrie. Patiënteninformatie. Flauwvallen (syncope) Slingeland Ziekenhuis

Geriatrie. Patiënteninformatie. Flauwvallen (syncope) Slingeland Ziekenhuis Geriatrie Flauwvallen (syncope) i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Algemeen Syncope (uitgesproken: sin-co-péé) is de medische term voor flauwvallen: een aanval waarbij u kort het bewustzijn verliest.

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Duizeligheid Wat is duizeligheid? Normaal gesproken krijgt ieder mens voortdurend informatie over de ruimte om zich heen en over de positie

Nadere informatie

Casuïstiek voor workshop SAFE-dag

Casuïstiek voor workshop SAFE-dag Casuïstiek voor workshop SAFE-dag CASUS 1 Mevrouw van Breukelen, 70 jaar, heeft onlangs een nieuwe heup gekregen en is sinds kort terug uit het revalidatiecentrum. U vindt dit een mooi moment om haar medicatie

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Dit materiaal beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van atomoxetine te

Nadere informatie

Polikliniek atriumfibrilleren

Polikliniek atriumfibrilleren P.J. Musters, verpleegkundig specialist Thoraxcentrum Erasmus MC Rotterdam Disclosure Geen potentiële belangenverstrengeling Eigen route voor specifieke doelgroepen Doelgroep-polikliniek Uniforme diagnostiek

Nadere informatie

Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt).

Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). Pre-hospital chest pain triage by paramedics using the HEART score (1 x hs-ctnt). D. Ali, MJ. Fokkert, RJ. Slingerland, R. Tolsma, A. Mosterd, M. Ishak, F. Van Eenennaam, K. Bruheim, J.M. ten Berg, A.

Nadere informatie

Atriumfibrilleren. Uitleg, adviezen, telefoonnummers en zaken die voor u van belang zijn. Afdeling Cardiologie

Atriumfibrilleren. Uitleg, adviezen, telefoonnummers en zaken die voor u van belang zijn. Afdeling Cardiologie Atriumfibrilleren Uitleg, adviezen, telefoonnummers en zaken die voor u van belang zijn. Afdeling Cardiologie Informatiebrochure Atriumfibrilleren Uitleg, adviezen, telefoonnummers en zaken die voor u

Nadere informatie

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen

4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc. Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen 4 September 2018 Alexandra Kleberger, MSc Palliatieve zorg bij Patiënten met Hartfalen Deel I Wat is hartfalen Oorzaken van hartfalen Symptomen Compensatiemechanismen Diagnostiek Behandeling Deel II Chronische

Nadere informatie

Duo avond 20 april 2015. Hartfalen van ziekte tot zorg, we hebben elkaar nodig

Duo avond 20 april 2015. Hartfalen van ziekte tot zorg, we hebben elkaar nodig Duo avond 20 april 2015 Hartfalen van ziekte tot zorg, we hebben elkaar nodig Doel hartfalenpolikliniek Intensieve begeleiding Instructie en begripsvorming Optitreren van medicatie Coördinatie van zorg

Nadere informatie

Troponitis. Echobijscholing Emmen 2015 M.L. Pentinga M. Venekamp Cardioloog en Echolaborant WZ Assen

Troponitis. Echobijscholing Emmen 2015 M.L. Pentinga M. Venekamp Cardioloog en Echolaborant WZ Assen Troponitis Echobijscholing Emmen 2015 M.L. Pentinga M. Venekamp Cardioloog en Echolaborant WZ Assen Troponine Is een onderdeel van de dunne filamenten van cardiaal spierweefsel. Het speelt een rol bij

Nadere informatie

Goed leven met hartfalen?! 26 juni 2012 Mgm Kolff-Kamphuis

Goed leven met hartfalen?! 26 juni 2012 Mgm Kolff-Kamphuis Goed leven met hartfalen?! 26 juni 2012 Mgm Kolff-Kamphuis Komt iemand bij de dokter.. Heb ik hartfalen? Indeling + Definitie + Statistiek + Oorzaken + Onderzoek + Behandeling: medicatie leefregels CABG/klepoperatie

Nadere informatie

Supra-ventriculaire tachycardie

Supra-ventriculaire tachycardie Supra-ventriculaire tachycardie (SVT) Dr. Sebastiaan Velthuis Cardioloog, Jeroen Bosch Ziekenhuis Typen SVT s Smal complex tachycardie (Inappropriate) Sinustachycardie AF Atriale flutter Atriale tachycardie

Nadere informatie

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling

Studie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken

Nadere informatie

Ritmestoornissen Amstel academie. Pieter Postema CCU/IC/SEH/MC/Anesthesie/Cardio-Thoracaal 10/4/2008

Ritmestoornissen Amstel academie. Pieter Postema CCU/IC/SEH/MC/Anesthesie/Cardio-Thoracaal 10/4/2008 Ritmestoornissen Amstel academie Pieter Postema CCU/IC/SEH/MC/Anesthesie/Cardio-Thoracaal 10/4/2008 Auteurs: Jonas de Jong Ivo van der Bilt Pieter Postema Joris de Groot Renee van der Brink Tymen Keller

Nadere informatie

Programma. Protocol Atriumfibrilleren. Ketenzorg. Pauze Ketenzorg AF. Transmuraal samenwerken. Vragen Afsluiting. protocol

Programma. Protocol Atriumfibrilleren. Ketenzorg. Pauze Ketenzorg AF. Transmuraal samenwerken. Vragen Afsluiting. protocol Protocol Atriumfibrilleren Ketenzorg Programma Pauze Ketenzorg AF protocol Transmuraal samenwerken consultatie, verwijzen, terugverwijzen visie op transmurale zorg vanuit de 2 e lijn Vragen Afsluiting

Nadere informatie

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Atomoxetine 2/6 RISICOMINIMALISATIE-MATERIAAL OVER DE RISICO S VAN ATOMOXETINE VOOR ZORGVERLENERS Dit materiaal beschrijft

Nadere informatie

Chronisch Atriumfibrilleren

Chronisch Atriumfibrilleren Chronisch Atriumfibrilleren Wanneer terugverwijzen naar de huisarts? Dr. C.J.H.J. Kirchhof, cardioloog Alrijne Zorggroep, Leiderdorp Disclosure potential conflicts of interest Geen Atriumfibrilleren 165

Nadere informatie

Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Is dit een normaal beloop? Is dit een normaal beloop? Wat doet u nu? Wat doet u nu?

Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Fleur. Is dit een normaal beloop? Is dit een normaal beloop? Wat doet u nu? Wat doet u nu? Inhoud Post reanimatie onderzoek Wat was de oorzaak van het arrest? Hans Breur, kindercardioloog Potentiële belangenverstrengeling: geen Introductie Waar praten we eigenlijk over? Oorzaken arrest welke

Nadere informatie

Maatschap Cardiologie. Boezemfibrilleren en cardioversie

Maatschap Cardiologie. Boezemfibrilleren en cardioversie Maatschap Cardiologie Boezemfibrilleren en cardioversie Datum en tijd U wordt (dag), (datum) om uur verwacht op de afdeling hartbewaking (CCU). Voorbereiding Wij verzoeken u twee dagen voor de elektrische

Nadere informatie

Methylfenidaat als onderdeel van een uitgebreid behandelingsprogramma

Methylfenidaat als onderdeel van een uitgebreid behandelingsprogramma ADHD-artsenhandleiding met betrekking tot het voorschrijven van methylfenidaat Inleiding ADHD is een veel voorkomende neuro-psychiatrische aandoening bij kinderen en adolescenten. Voor ADHD wordt een multimodale

Nadere informatie