Aanvallen bij kinderen

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Aanvallen bij kinderen"

Christiana Vermeiren
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Aanvallen bij kinderen Nicolien Brandenbarg ANIOS Kindergeneeskunde Freek van den Heuvel Kindercardioloog

2 Inhoud Wegrakingen bij kinderen & oorzaken Benadering en anamnestische clues Differentiatie tussen verschillende vormen Casus

3 Wegrakingen bij kinderen Komt veel voor 125 per per jaar komt bij een dokter Kortdurend bewustzijnsverlies met spontaan herstel Hoe vast te stellen? Anamnese: Amnesie Meestal op grond van de hetero-anamnese In 25% van de gevallen kan geen diagnose worden gesteld

4 Oorzaken van wegrakingen Syncope versus niet-syncope Wat is syncope eigenlijk? Vraag Een syncope is een wegraking veroorzaakt door: a. een ritmestoornis b. cerebrale hypoperfusie c. orthostatische hypotensie

5 Syncope Bewustzijnsverlies veroorzaakt door voorbijgaande globale cerebrale hypoperfusie Vraag Hoe vaak komt syncope voor? a. Syncope komt zelden voor bij kinderen b % van de mensen maakt ooit een syncope door c % van de mensen maakt ooit een syncope door 15-40% van de kinderen tot 18 jaar maakt een syncope mee

Syncope komt zelden voor bij kinderen b.

6 Oorzaken van syncope Vraag De meest voorkomende oorzaak van syncope bij kinderen is: a. Reflexsyncope b. Orthostatische hypotensie c. Cardiale syncope

7 Wegrakingen Oorzaken en voorkomen TLOC (niet-traumatisch) Syncope Nietsyncope Reflexsyncope (50-80%) Cardiale syncope (2-6%) Orthostatische hypotensie Epilepsie (2-9%) Psychogeen (<5%)

8 Oorzaken van wegrakingen & pathofysiologie Reflexsyncope Neuraal-gemedieerde syncope / vasovagale reactie Afwijkende reflex van een normaal functionerend autonoom zenuwstelsel

9 Oorzaken van wegrakingen & pathofysiologie Cardiale syncope Mechanisme: onvoldoende pompfunctie van het hart Structurele hartziekte Ritmestoornissen Gevaarlijk! Risico op plotselinge hartdood

10 Oorzaken van wegrakingen & pathofysiologie Orthostatische hypotensie / autonoom falen Mechanisme: insufficiënte vasculaire tonus orthostatische hypotensie Falen van normale mechanismen van autonome zenuwstelsel om bloeddruk te controleren Orthostatische hypotensie Daling 20 mmhg systolische bloeddruk en/of Daling 10 mmhg diastolische bloeddruk Treedt op binnen 3 minuten bij staan

mechanismen van autonome zenuwstelsel om bloeddruk te controleren Orthostatische hypotensie

11 Oorzaken van wegrakingen & pathofysiologie Epilepsie Mechanisme: abnormale overmatige neuronale activiteit in de hersenen Niet altijd samengaand met bewusteloosheid

12 Oorzaken van wegrakingen & pathofysiologie Psychogene aanval Beeld van syncope / epilepsie Afwezigheid van pathologisch substraat

13 Benadering van een kind met een wegraking 1. Is er sprake van een syncope of niet-syncope? 2. Indien syncope: reflexsyncope of cardiale syncope Hoe? Anamnese, heteroanamnese, familieanamnese Anamnese Anamnese Lichamelijk onderzoek Evt ECG of EEG

Indien syncope: reflexsyncope of cardiale syncope Hoe?

14 Vraag De meest waarschijnlijke oorzaak van een wegraking met trekkingen is: a. Een epileptische aanval b. Een reflexsyncope c. Beide Trekkingen ook vaak bij syncope De aanwezigheid van trekkingen sluit een syncope dus niet uit Echter wel verschillen in de beweging

Beide Trekkingen ook vaak bij syncope De aanwezigheid van

16 Syncope versus epilepsie Voorafgaand aan de aanval Syncope: Lang staan, mictie, defecatie, eten, hoesten, inspanning, emotie, pijn, stress Epilepsie Geen uitlokkende factoren Stress, slaapdeprivatie, koorts, visuele stimulatie, intoxicatie of onttrekking middelen

pijn, stress Epilepsie Geen uitlokkende factoren Stress,

17 Syncope versus epilepsie Begin van de aanval Syncope Symptomen cerebrale hypoperfusie (afh van snelheid) Epilepsie Wazig zien grijs zien zwart zien Freezing Vallen Kortdurende bewusteloosheid (meestal <20 sec) Aura; altijd zelfde fenomeen voor de aanval. Opstijgend gevoel vanuit de maag, onaangename smaak of geur, deja vu, macropsie

Vallen Kortdurende bewusteloosheid (meestal <20 sec) Aura; altijd zelfde fenomeen

18 Syncope versus epilepsie Kenmerken tijdens aanval Syncope In elkaar zakken (niet stijf), trekkingen, open ogen, tongbeet, incontinentie Epilepsie Voorover vallen (stijf), trekkingen, open ogen, laterale tongbeet, incontinentie, draaien van het hoofd, schuim in de mond, blauwe verkleuring gelaat, automatismen (smakken, knipperen), langere duur bewusteloosheid (>5 min)

trekkingen, open ogen, laterale tongbeet, incontinentie, draaien van het hoofd, schuim in de

19 Syncope versus epilepsie Trekkingen Bij syncope -Niet-ritmisch -Multifocaal seconden -Kleine amplitude -Volgen na de val Bij epilepsie -Massief -Duurt langer -Synchroon -Duidelijk unilateraal -Trekkingen voor wegraking

amplitude -Volgen na de val Bij epilepsie -Massief

20 Syncope versus epilepsie Na de aanval Syncope: Helder Autonome verschijnselen; misselijk, zweten, bleek Cardiale verschijnselen; hartkloppingen, pijn op de borst Epilepsie Verwardheid

21 Verschillende vormen van syncope Syncope het meest waarschijnlijke? Onschuldige reflexsyncope of levensgevaarlijke cardiale syncope? Anamnestische clues zoals hiervoor besproken Overzicht: Reflexsyncope Cardiale syncope Orthostatische hypotensie

22 Reflexsyncope Triggers: Angst, pijn, emotionele stress, Gastrointestinale stimulatie (bv viscerale pijn) Situatiegebonden Meest voorkomend: staan (lang / stilstaan) Vooral als circulatie al bedreigd wordt (dehydratie) Verschijnselen voorafgaand aan aanval door autonome activatie bleek, misselijk, zweten, pupildilatatie

23 Cardiale syncope Gevaarlijk! Risico op plotselinge hartdood Voorgeschiedenis + familie-anamnese Verschijnselen Spontane / abrupte wegraking Syncope tijdens inspanning, bij zwemmen Plotseling hard geluid / schrik, koud water Hartkloppingen / angineuze pijn

24 Orthostatische hypotensie Staande positie Hypotensie na inspanning Postprandiale hypotensie

25 Video-fragment Is dit epilepsie of niet? Wat zien we? Gaat zelf naar de grond Valt niet echt Pelvic thrusting Zoekende beweging met de handen Schuim rond de mond

26 Geen syncope, geen epilepsie? Psychogene aanval Geen ware bewusteloosheid Komt samen met epilepsie voor (1/3 e!) Anamnestische clues: Gesloten ogen Asynchrone convulsieve bewegingen, wisselend in mate / aanwezigheid Pelvic thrusts; schokken van de romp Tremor Geen postictale verwardheid, wel emotioneel / huilen na aanval Zeer frequente aanvallen (meerdere keren per dag) Lange duur van bewusteloosheid Ernstige psychosociale stressoren; trauma, misbruik, rouw etc

27 Psychogene aanval Lichamelijk onderzoek Niet reagerend Actief sluiten van de ogen Wegkijken van onderzoeker Plots loslaten van opgetilde ledematen korte twijfeling in lucht voor vallen Definitieve diagnose pas mogelijk na EEG monitoring tijdens aanval

28 Wegrakingen: soms toch cardiale syncope Freek van den Heuvel Kindercardioloog

29 Syncope, soms (toch) cardiaal Syncope in 2 5% cardiale oorzaak Dan vaak levensbedreigende aandoening Herkenning essentieel Alarmsymptomen in anamnese & familieanamnese Lichamelijk onderzoek Elektrocardiogram

30 Cardiale syncope - oorzaken Structurele afwijkingen Cardiomyopathie Coronair afwijkingen (aangeboren of verworven) Ernstige aortaklepstenose of geopereerde hartafwijking

31 Cardiale syncope - oorzaken Functionele afwijkingen Elektrische hartziekten Lang QT syndroom Brugada syndroom Catecholamine geïnduceerde polymorfe VT Wolff Parkinson White syndroom Compleet hartblok

32 Cardiale syncope - alarmsymptomen Anamnese Syncope treedt op tijdens inspanning Syncope bij duiken of onder water zwemmen Syncope onder ongewone omstandigheden Syncope bij hard geluid, schrikken of heftige emotionele stress Familieanamnese Acute dood < leeftijd van 40 jaar Hartspierziekte Hoge negatief voorspellende waarde

33 Cardiale syncope - aanvullend onderzoek Lichamelijk onderzoek Electrocardiografie Afwijkend ECG heeft betekenis, een normaal ECG niet - Pathologische QTc waarde - Afwijkende hartas of repolarisatie - Aanwijzingen voor hypertrofie Een normaal ECG sluit niets uit!

34 Conclusie Voor de herkenning van cardiale oorzaken van wegrakingen zijn anamnese & familieanamnese essentieel Alarmsymptomen rechtvaardigen gespecialiseerde evaluatie Lichamelijk onderzoek en het ECG hebben voldoende waarde om uit te voeren, maar normale bevindingen sluiten niets uit Palsma T, Van den Heuvel F, Brouwer O, Bink-Boelkens M. Wegrakingen bij kinderen: een systematische benadering. Tijdschr Kindergeneeskd. 2007;75:

35 Take home messages Onderscheid syncope of niet-syncope Reflexsyncope het vaakst Cardiale syncope het gevaarlijkst! Epilepsie loopt niet weg Zoek naar clues in anamnese belangrijkste diagnosticum Ook bij syncope trekkingen

36 Vragen?

37 Bronnen Palsma T, Van den Heuvel F, Brouwer O, Bink-Boekens M. Wegrakingen bij kinderen: een systematische benadering. Tijdsch Kindergeneeskd. 2007;75: Thijs R, Bloem B, Van Dijk J. Falls, faints, fits and funny turns. J Neurol. 2009;236:

Vergelijkbare documenten

Is het wel een wegraking?

Is het wel een wegraking? Criteria Voorbeelden Kennelijk bewusteloos? - Valneiging + abnormale motoriek - Niet responsief - Amnesie Ja Nee Val+ intact bewustzijn Veranderd bewustzijn zonder val TIA, beroerte