B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn Academiejaar: 2007 2008 Studiepunten: 6 Niveau: Verdiepend Begeleidingsuren: 52.0 uren Dit opleidingsonderdeel kan niet gevolgd worden met een examencontract Docenten/didactisch team (coördinator) Neerinckx Eddy Begintermen Op het einde van dit opleidingsonderdeel zijn studenten in staat om de neurofysiologische achtergronden van pijn te kunnen uitleggen alsook de overgang van acute naar chronische pijn op een verantwoorde en efficiënte manier een behandeling (voor pijn) op te stellen en uit te voeren het belang van een biopsychosociaal referentiekader voor de benadering en revalidatie van chronische pijn naar waarde te schatten een analyse te maken van psychosociale factoren die chronische pijnproblemen belasten een kinesitherapeutische aanpak uit te werken zowel ter preventie als ter revalidatie van chronische pijnproblematiek Dit opleidingsonderdeel draagt ertoe bij dat studenten een ruimere kijk ontwikkelen op de eigen praktijk op een aanvaardbare en correcte manier pijn kunnen uitleggen aan de patiënt rekening houden met pijnbelevingsaspecten en Quality Of Life in de omgang met en de behandeling van patiënten de rol van de kinesitherapeut in een behandelingsprogramma kunnen situeren zelf aan nieuwe informatie betekenis kunnen verlenen om aldus levenslang de ontwikkelingen op het domein van onderzoek en behandeling van pijn te kunnen volgen Kennis principes van chemische bindingen de werking van chemische basisprincipes kunnen verwoorden en deze aan de hand van voorbeelden van chemische reacties of moleculaire processen kunnen uitleggen principes van een aantal fysische begrippen basiswetten van elektriciteit, elektrische kringen en schakelelementen belangrijke aspecten van golven, geluid en licht elementen uit de anatomie anatomie van de beenderen (osteologie), gewrichten (arthrologie) en spieren (myologie) de perifere zenuwen structuur en functie van het musculaire en neurogene systeem het perifeer zenuwstelsel het centraal zenuwstelsel afferente en efferente zenuwbanen het motorisch systeem de corticale structuren de subcorticale structuren principes van onderzoeksmethodologie design methodologie interpretatie van resultaten basisbegrippen van de sociale psychologie opbouw en visie van het ICF model Vaardigheid gebruik kunnen maken van PC en het internet algemene methodologische aspecten van wetenschappelijke artikels kunnen analyseren en interpreteren B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn 1
op een creatieve manier kunnen omgaan met de aangeboden informatie Attitude de student is bereid om vooroordelen inzake pijn op basis van wetenschappelijke evidentie los te laten de student heeft een attitude van openheid en empathie ten aanzien van patiënten met een chronisch gezondheidsprobleem Plaats in het onderwijsaanbod Bachelor in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie (Verplicht) Bachelor in de revalidatiewetenschappen en de kinesitherapie voor bachelors of masters in de lichamelijke opvoeding en de bewegingswetenschappen (verkort programma) (Verplicht) Beginvoorwaarden L01A6A Neuro anatomie, neurofysiologie en motorisch leren L00A3A Chemie en inleiding tot de biologische chemie L00A2B Natuurkunde en inleiding tot de biomechanica L01A4B Functionele anatomie Aard van het studiemateriaal Artikels en literatuur Presentatiesoftware Onderwijsleeractiviteiten B KUL L07A5a Acute pijn, chronische pijn en pijnmechanismen: theorie Studiepunten: 3.75 Werkvorm: hoorcollege interactiecollege/responsiecollege Begeleidingsuren: 32.5 uren Docenten/didactisch team Neerinckx Eddy Aan het einde van deze onderwijsleeractiviteit is een student in staat om de oorzaak van pijn en de overgang van acute naar chronische pijn te begrijpen, te plaatsen en uit te leggen zowel naar collegae als naar de patiënt toe de belangrijkste pijnsyndromen te onderscheiden, deze uit te leggen naar de patiënt toe en behandelingsprincipes inzake pijn adequaat toe te passen het effect van placebobehandeling naar waarde te schatten en toe te passen in de daarvoor geschikte situatie de tekorten van een strikt biomedische benadering voor chronische pijnproblemen te (h)erkennen het belang van een biopsychosociaal referentiekader voor de benadering en revalidatie van chronische pijn naar waarde te schatten een analyse te maken van psychosociale factoren die chronische pijnproblemen belasten een kinesitherapeutische aanpak uit te werken zowel ter preventie van chronische pijnproblematiek als de revalidatie ervan met voldoende basiskennis de noodzakelijke communicatie met patiënten en andere hulpverleners te kunnen voeren met betrekking tot de medicamenteuze en/of medisch technische behandeling van chronische pijn met voldoende basiskennis betrokken te worden in de multidisciplinaire revalidatie van bijzondere chronische pijnsyndromen Inhoud B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn 2
Acute pijn en pijnmechanismen Na een korte inleiding worden volgende topics behandelt: Hoofdstuk 1: van nociceptie tot pijngewaarwording Hoofdstuk 2: van acute naar chronische pijn Hoofdstuk 3: neurogene pijn Hoofdstuk 4: respons van immuun, endocrien, motorisch en sympatisch systeem op pijn Hoofdstuk 5: het meten van pijn Hoofdstuk 6: fantoompijn en enkele neurogene pijnsyndromen Hoofdstuk 7: gerefereerde en radiculaire pijn Hoofdstuk 8: behandeling van pijn Hoofdstuk 9: placebo Wat betreft chronische pijn worden volgende topics behandelt: Inleiding: is er een pijnloos individu in de zaal? 7 hoofdstukken * de pijnpoorttheorie: merites en lacunes * de neuromatrixtheorie : een beloftevolle hypothese voor de verklaring van chronische pijn * van theorie naar kliniek : wat maakt chronische pijnpatiënten bijzonder? * over de preventieve rol van de kinesitherapeut in de ontwikkeling van chronische pijnklachten Studiemateriaal Presentatiesoftware op Toledo Eigen notities Gedetailleerde powerpointpresentaties voor het stuk omtrent chronische pijn, vooraf verspreid via Toledo. In deze powerpointpresentaties zitten talloze verwijzingen naar belangrijke wetenschappelijke literatuur en kwaliteitsvolle websites, zodat de student de mogelijkheid heeft om de informatie uit de hoorcolleges verder te verdiepen. De meerwaarde van het deelnemen aan de hoorcolleges bestaat erin dat studenten de aangeleverde informatie geïllustreerd krijgen via meerdere kliniekvoorbeelden. Als zodanig vormen eigen notities een hulp bij de vertaling van het theoretische kader naar een adequate praktijkvoering. Beschrijving leeractiviteit Deel Acute pijn en pijnmechanismen Van de studenten wordt verwacht dat ze notities nemen tijdens de hoorcolleges, de verkregen informatie memoriseren, verbanden leggen tussen de verschillende onderdelen en zich oefenen in het concretiseren van de informatie naar een, voor de leek verstaanbare, uitleg omtrent pijn en pijnsyndromen. Deel Chronische pijn De leeractiviteit voor de lessen bestaat uit ex cathedra hoorcolleges. Belangrijk evenwel is te vermelden dat het onderwerp van de cursus voor alle aanwezige studenten niet onbekend is: iedereen heeft pijn (gehad) en de grote meerderheid heeft in zijn leefwereld mensen met chronische pijnproblemen. Dit biedt een uitstekende gelegenheid om de hoorcolleges te larderen met eigen ervaringen zodat hoor vaak tot interactiecolleges evolueren. Dat dergelijke, soms hoogoplopende discussies, de voortgang van het college op het eerste gezicht vertragen, is geen probleem. Het is belangrijker dat studenten nadenken dan dat zij zomaar kennis slikken. Van de studenten wordt verder verwacht dat ze notities nemen tijdens de hoorcolleges, de verkregen informatie memoriseren en daarnaast op een kritische manier verwerken aan de hand van wat er in de literatuur voorhanden is. B KUL L07C4a Fysiotechniek: theorie en praktijk Studiepunten: 2.25 Werkvorm: hoorcollege interactiecollege/responsiecollege Begeleidingsuren: 19.5 uren B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn 3
Docenten/didactisch team Inhoud Aan het einde van deze onderwijsleeractiviteit is een student in staat om op basis van een kritische houding, het belang van fysiotechniek in de kinesitherapie in te schatten de fysische, biofysische en fysiologische grondslagen van de fysiotechniek te onderscheiden en uit te leggen de besproken fysiotechnische behandelingsvormen toe te passen een rationeel gebruik toe te passen van dergelijke stroomvormen, eerder dan een receptenboek te hanteren De volgende fysiotechnische toepassingen worden besproken in het hoorcollege: * elektrotherapie pijndemping (o.a. TENS) spierstimulatie * mechanische golven * myofeedback In het practicum zijn 5 sessies voorzien rond volgende thema s * inleiding met RCT en meta analyse rond pijnbehandeling * pijndemping: stroomvormen, uitvoering en ervaringen * electrostimulatie: stroomvormen, uitvoering en ervaringen * ultrasonotherapie: stroomvormen, uitvoering en ervaringen * myofeedback: toepassingen, uitvoering en ervaringen Studiemateriaal Presentatiesoftware op Toledo Eigen notities Werkboek op Toledo Artikels Beschrijving leeractiviteit Evaluatieactiviteiten Van de studenten wordt verwacht dat ze notities nemen tijdens de hoorcolleges, de verkregen informatie memoriseren en daarnaast op een kritische manier verwerken aan de hand van wat er in de literatuur voorhanden is. Op basis van deze gegevens concretiseert de student de fysiotechniek naar de praktijk en beslist hij bij welke pathologieën de fysiotechniek een waardevolle behandeling kan zijn. Van de studenten wordt verwacht dat ze notities nemen tijdens het practicum, dat ze zelf de verschillende stroomvormen toepassen en ervaren en dat ze daarnaast op een kritische manier de gekregen literatuur verwerken waarbij een rapport moet worden geschreven rond evidentie en toepassing van 1 stroomvorm. Van elke sessie wordt ook een verslag geschreven omtrent hun ervaring met de verschillende stroomvormen. B KUL L27A4b Evaluatie : Kinesitherapeutische behandeling van pijn Evaluatievorm Modaliteit van de evaluatie: schriftelijk Tijdstip: examen tijdens de examenperiode Soort evaluatie: Gesloten boek Toelichting De delen die gedoceerd worden door S. Verschueren worden bevraagd aan de hand van 2 open vragen en meerkeuzevragen met 4 of 2 (waar of niet waar en leg uit) antwoordmogelijkheden. B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn 4
Het onderdeel gedoceerd door E. Neerinckx wordt bevraagd via 5 vragen waarin globaal inzicht in de problematiek (vraag 1), toepassing naar de kliniek (vragen 2, 3 en 4) en specifieke detailkennis (vraag 5) worden geëvalueerd ( sleutel 20% 60% 20%). De student wordt verwacht op de hoogte te zijn van het onderwijs en examenreglement alsook van de facultaire aanvullingen. B KUL L07A4B Kinesitherapeutische behandeling van pijn 5