ARBEIDSTRAINING EN COACHINGCENTRUM

ARBEIDSTRAINING EN COACHINGCENTRUM Zeeuws werkgelegenheidsproject voor jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt PRODUKTHANDBOEK & WERKWIJZER

Inhoud Pagina 1. Inleiding 5 Organisatieprofiel ATCC De Loods Aanleiding voor totstandkoming van deze Werkwijzer 2. Productbeschrijving aanbod ATCC De Loods 7 Overzicht in de 3 fasen naar werk Beschrijving per productaanbod 3. De Werkwijzer 27 Doel en doelgroep Visie en uitgangspunten Onderdelen in een traject op weg naar betaald werk Opzet van de werkwijzer 4. Overzicht van de fasen in het traject naar werk 30 4.1 Fase 1 Informatie verzamelen en een trajectplan opstellen 31 4.1.1 Kennismaken tussen deelnemer en organisatie 31 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten 4.1.2 Eerste informatie verzamelen 32 Doel en opbrengsten Deskundigheid van de deelnemer In te zetten instrumenten hulpmiddelen Formulieren 4.1.3 Aanvullend arbeidskundig onderzoek 33 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Wat kan en wat wil de deelnemer Specifieke aandachtspunten 2

4.1.4 Een (voorlopig) trajectplan opstellen 35 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten Verwijzen 4.2 Fase 2 Voorbereiden op werk 37 4.2.1 Voortgezette oriëntatie 37 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten 4.2.2 Trainen van algemene en specifieke werknemersvaardigheden 38 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten 4.3 Fase 3 Verkrijgen en behouden van een werkplek 41 4.3.1 Jobfinding 41 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten 4.3.2 Jobmatching 42 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten 3

4.3.3 Intensieve begeleiding/jobcoaching 44 Doel en opbrengsten Beginsituatie van de deelnemer Deskundigheid In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Formulieren Specifieke aandachtspunten 5. Bijlagen 47 Formulieren Instrumenten en modellen 4

1. Inleiding ATCC De Loods Vernieuwende samenwerking Steeds meer Zeeuwse jongeren verlaten de school zonder diploma. Anderen volgen (nog) wel onderwijs, maar dreigen toch voortijdig het onderwijs zonder diploma te verlaten. Gealarmeerd door deze ontwikkeling hebben enkele betrokken partijen in de provincie Zeeland aangedrongen op samenwerking en hebben de handen ineen geslagen. Het antwoord is? De Loods! Dit samenwerkingsproject oor werkgelegenheid en scholing is uniek voor Zeeland. Nooit eerder hebben zoveel organisaties hun krachten gebundeld met het doel nieuwe wegen te ontwikkelen naar school en werk. Een uitstekend vangnet voor de uitdijende groep risicojongeren werd en is een feit. Deze organisaties, de zogenoemde ontwikkelpartners, zijn afkomstig uit het onderwijs, de hulpverlening en de zorg. Ook de provincie Zeeland, de RMC s, de Kamer van Koophandel en een integratiebedrijf participeren in dit samenwerkingsverband. Geen startkwalificatie voor veel jongeren Voortijdige schoolverlaters lopen het risico door het voortijdig verlaten van het onderwijs drop-outs te worden. Geen startkwalificatie hebben betekend dat er voor deze doelgroep nauwelijks kansen zijn op de arbeidsmarkt. Daar komt vaak nog eens bij dat veel voortijdig schoolverlaters overhoop liggen met zichzelf en de buitenwereld. Sommigen zijn pas 12 jaar, anderen zijn al 23 maar de grootste groep zit daar ergens daartussenin. Maar hoe oud ze ook zijn, vaak ze komen er niet meer zelfstandig uit. Leren werken als hoogste prioriteit De Loods biedt deze jongeren nieuwe kansen. Hier leren zij in de allereerste plaats wat werken inhoudt. Werknemersvaardigheden zijn immers onmisbaar: alleen daarmee kunnen deze jongeren de toekomst in eigen hand nemen. Uiteraard wordt er gekeken naar de wensen en mogelijkheden. Na een periode van assessment en/of arbeidstraining zullen veel jongeren in een later stadium een opleiding gaan volgen, vaak in combinatie met werk. Dit gehele proces wordt ondersteund door een sterk op het individu gerichte en zeer intensieve begeleiding. Bovendien is bij De Loods een waaier aan kennis, ervaring en deskundigheid voorhanden. Met behulp van al deze ingrediënten wordt er vol ingezet op succes: deze jongeren moéten vlotgetrokken worden. En gaande gehouden! Ontwikkelpartners De Korczakschool Stichting Agogische Zorgcentra Zeeland (AZZ) Kamer van Koophandel voor Zeeland Stichting Samenwerkingsverband VO Walcheren (OPDC) Stichting Jongerencoach en -Integratie(SJCI) Provincie Zeeland ROC Zeeland ROC Westerschelde RMC Oosterschelde RMC Walcheren Maecon ZuidWest Praktijkonderwijs De Wissel Praktijkonderwijs Het Bolwerk 5

De Loods: daadkrachtig én flexibel Het project bestaat uit drie voorzieningen die samen één geheel vormen: het centrale aanmeldpunt, het Servicecentrum, en het Arbeidstraining en Coachingcentrum De Loods. Het centrale aanmeldpunt, nu nog ondergebracht bij De Loods zorgt voor een snelle intake en een adequate plaatsing. Het Servicecentrum zorgt voor een zeer brede ondersteuning. Hier bevinden zich het management en het secretariaat, wordt het netwerk onderhouden en deskundigheidsbevordering aangeboden. Daarnaast fungeert het Servicecentrum als basis voor de trajectbegeleiders. Het Arbeidstraining en Coachingcentrum De Loods is het kloppende hart van de organisatie. Hier kunnen de jongeren zich in meerdere opzichten ontplooien. Behalve een goede werkhouding leren zij er allerlei beroepsvaardigheden aan. Bovendien kunnen zij kiezen uit een breed en aantrekkelijk cursusaanbod. Ook een bromfietscertificaat of een tractorrijbewijs komt zo binnen hun bereik. Voor bedrijven of particulieren is er de mogelijkheid om per dagdeel arbeidskracht in te huren bij De Loods. Deze deelnemers zijn extra gemotiveerd, want zij bepalen zelf welke klussen bij hun persoonlijke ontwikkeling passen. Aanmelding en individuele route Iedere potentiële deelnemer wordt gediagnosticeerd en aangemeld door een verwijzende organisatie. Zodra de jongere bij De Loods is aangenomen, volgt er een assessment. Hierbij worden niet alleen de capaciteiten en de beroepskeuze onder de loep genomen, ook de sociale competenties en de vrijetijdsbesteding krijgen aandacht. Want bij deze groep gaat het meestal niet alleen om arbeidstoeleiding of onderwijs. Daarom kan het trajectplan van De Loods 40 uur per week beslaan. Met dit plan onder de arm gaan de deelnemers door naar een van de volgende voorzieningen: het arbeidstrainingscentrum van De Loods, Het Traject, Herstart, Op de rails, Rebound, Time-out of nog te ontwikkelen alternatieven. Aan het eind van de trajectperiode wordt er een keuze gemaakt voor school, werk of een combinatie van beide. Met de Loods kun je alle kanten op, maar altijd vooruit Aanleiding voor totstandkoming van deze werkwijzer Deze werkwijzer is een van de producten die ontwikkeld zijn binnen het Arbeidstrainings- en Coachingcentrum ATCC De Loods in Goes. In een inventarisatie van de stand van zaken in de laatste fase van het project kwam naar voren dat diverse organisaties in Zeeland werken aan de arbeidstoeleiding voor jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Er is vooral veel ervaringskennis over arbeidstoeleiding, maar deze kennis is zeer versnipperd, deze ligt bij verschillende organisaties en zit veelal in de hoofden van de professionals. Tijdens de inventarisatie bleek dat er in het werkveld veel behoefte is aan ontwikkeling en bundeling van kennis, om op die manier deskundigheid te bevorderen. Deze werkwijzer wil daaraan een bijdrage leveren. Er is geprobeerd zo veel mogelijk concrete handreikingen te bieden in de vorm van formulieren, nuttige adressen en voorbeelden van hulpmiddelen en instrumenten. Verder is de werkwijzer een informatiebron die laat zien hoe de specifieke kenmerken van jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt een rol kunnen spelen in de trajecten. Deze werkwijzer biedt slechts een kader. Omdat de trajectbegeleider maatwerk levert, is het onmogelijk een werkwijzer te beschrijven die voor alle individuele trajecten geldt en voor elke situatie voorschrijft wat de trajectbegeleider moet doen. Bij het ontwikkelen van deze werkwijze was een werkgroep betrokken bestaande uit professionals van diverse organisaties: Cluster 4 onderwijs, gemeente Goes en Maecon reïntegratie, die al meerdere jaren ervaring hebben met de arbeidstoeleiding van mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. 6

2. Overzicht producten en prijzen ATCC De Loods Omschrijving Doorlooptijd Prijs exclusief BTW in Prijs inclusief BTW in Fase 1: Informatie verzamelen en een trajectplan opstellen Kennismaken tussen de deelnemer en organisatie De Loods Eerste informatie verzamelen Arbeidskundig onderzoek/assessment en eventueel aanvullend onderzoek Een (voorlopig) trajectplan opstellen Intake en onderzoek Intakegesprek 10 werkdagen 250,00 297,50 Opstellen trajectplan 10 werkdagen 250,00 297,50 Doelgroepbepaling 4 weken 1.800,00 2.142,00 Beroepskeuzeonderzoek 5 werkdagen 1.200,00 1.428,00 Interesseonderzoek 5 werkdagen 800,00 952,00 Quick scan interesseonderzoek 1 werkdag 175,00 208,25 Capaciteitenonderzoek 5 werkdagen 600,00 714,00 Arbeidskundig onderzoek Op basis van contractafspraken Fase 2: Voorbereiden op werk/scholing Verwerven van basiscompetenties op het gebied van zelfredzaamheid Oriëntatie op de praktijksector Aanleren van basiskennis, basisvaardigheden en houding in de praktijksector Begeleiding Trajectbegeleiding Maximaal 18 maanden 100,00 119,00 per maand Intensieve begeleiding 4 maanden 1.377,50 1.639,23 Reguliere begeleiding 3-12 maanden 427,50 per 4 maanden 508,73 Fase 3: Verkrijgen en behouden van een werkplek/scholing Verdieping en verbreding van de verworven competentie Meer routinematig leren uitvoeren van arbeidsgerichte taken Oriëntatie op werken in de sector (stage). Routinematig uitvoeren van taken Specialisatie en voorbereiding op uitstroom naar bepaalde branche of bedrijf Leren functioneren in een werkorganisatie (stage of dienstverband) Programma Kort assessmenttraject 4 weken 1.095,00 1.303,05 Voorbereidingsprogramma 2 maanden 950,00 1.130,50 7

Sociale activering Maximaal 12 maanden 1.235,00 per kwartaal 1.469,65 per kwartaal Plaatsing en nazorg 6 maanden 570,00 678,30 Jobfinding 6 maanden 2.235,00 2.659,65 Work First 3 maanden 1.520,00 1.808,80 Sollicitatietraining 4 weken 800,00 952,00 8

Doel Omschrijving Voorwaarden Frequentie van deelnemercontacten Resultaat Doorlooptijd Prijs Opmerkingen Intake Op een systematische wijze inzicht verkrijgen in de vaak complexe situaties, die ontstaan in het geval van schoolverlaten werkloosheid/arbeidsongeschiktheid. Aanmelding van de deelnemer geschiedt door de opdrachtgever. De deelnemer wordt uitgenodigd voor een gesprek met de trajectbegeleider. De opdrachtgever en de deelnemer geven toestemming voor het opvragen van de noodzakelijke gegevens. Eén of meerdere gesprek(ken) in de periode van 10 werkdagen. Afstemming over doelstelling van het traject en de procedure die gevolgd wordt. Binnen 2 werkdagen wordt contact opgenomen met de deelnemer. De intake vindt plaats binnen 10 werkdagen na de aanmelding door opdrachtgever. 250,00 exclusief BTW 297,50 inclusief BTW 100,00 exclusief BTW bij no-show 119,00 inclusief BW bij no show Dit product wordt normaliter gekoppeld aan het product opstellen trajectplan. 9

Opstellen trajectplan Doel Het vastleggen van het persoonsprofiel, de uitgangssituatie, het stappenplan, tijdpad en einddoel als basis voor het traject. Omschrijving Aan de hand van de intake worden aspecten op het gebied van persoonlijke omstandigheden, motivatie en vaardigheden besproken. De volgende elementen worden hierin betrokken: opleiding, werkervaring, motivatie en flexibiliteit, mobiliteit, belemmeringen en kansen. Deze elementen worden in relatie gebracht tot arbeid en scholing. Met de deelnemer wordt besproken welke acties ontplooid moeten worden om het gedefinieerde doel te bereiken, welke inzet van hem verwacht wordt, welke ondersteuning de deelnemer van ATCC De Loods mag verwachten en welke tijd met het traject gemoeid is. Dit alles wordt verwoord in een trajectplan. Minimale activiteiten Eventueel een afstemming met de opdrachtgever of het voeren van een zogenaamd driegesprek tussen de vertegenwoordiger van de opdrachtgever, de deelnemer en de trajectbegeleider. Indien aan de orde, kan een huisbezoek bij de deelnemer worden afgelegd. Frequentie van deelnemercontacten Nadat de intake heeft plaatsgevonden volgt minimaal één gesprek om het trajectplan met de deelnemer door te nemen, indien nodig aan te passen en voor akkoord te tekenen. Resultaat Inzicht in de mogelijkheden tot begeleiden van de deelnemer, de tijd die daarmee gemoeid is, de inzet van instrumenten en de aan het traject verbonden kosten. Tevens vormt het trajectplan de basis voor het traject. Doorlooptijd Het gesprek met de deelnemer (en eventueel de opdrachtgever) en de trajectbegeleider aan de hand van het trajectplan vindt plaats binnen 10 werkdagen na het intakegesprek. Prijs 250,00 exclusief BTW 297,50 inclusief BTW Opmerkingen Dit product wordt normaliter gekoppeld aan het product intake 10

Trajectbegeleiding Doel Het organiseren en realiseren van het goedgekeurde traject met de optimale productenmix. Omschrijving Trajectbegeleiding houdt met name in het regisseren van een traject vanaf het moment dat dit door de opdrachtgever is goedgekeurd. Eerste aanspreekpunt voor alle belanghebbenden en de bij het traject betrokken derden is de trajectbegeleider. Competentie Trajectbegeleider/Administratief trajectbeheer. Voorwaarden Er is een goedgekeurd trajectplan. Minimale activiteiten De voortgang is een verantwoordelijkheid van de trajectbegeleider. De afgesproken rapportages dienen te worden geleverd en er zal interventie plaats moeten vinden bij stagnatie en calamiteiten. Daarnaast dient inkoop van activiteiten bij derden te worden verzorgd, zoals scholing. Het onderhoud van het deelnemervolgsysteem en het aanleveren van gegevens ten behoeve van andere rapportages aan de opdrachtgever. Frequentie van In principe geen, aangezien dit een organisatorisch en administratief product betreft. deelnemercontacten Resultaat Het traject verloopt volgens plan. De opdrachtgever ontvangt tijdig de gevraagde rapportages. Doorlooptijd Afhankelijk van het traject in relatie tot de doelstelling, maximaal 18 maanden vanaf het moment dat het trajectplan voor akkoord is getekend door de opdrachtgever. Bij dreigende overschrijding van deze termijn wordt de opdrachtgever door de trajectbegeleider vroegtijdig geïnformeerd. Prijs 100,00 per maand exclusief BTW 119,00 per maand inclusief BTW Opmerkingen 11

Doelgroepbepaling Doel Het meten van vaardigheden en het in kaart brengen van persoonskenmerken en talenten van de deelnemer (competenties) in relatie tot de mogelijkheden op de arbeidsmarkt en/of maatschappelijke positionering. Omschrijving In gespecialiseerde (eigen) centra wordt gemeten welke competenties een deelnemer bezit. Dit gebeurt door middel van een geobjectiveerd en meetbaar instrumentarium. Competentie Trainer TTC/beroepskeuzeadviseur en Trajectbegeleider. Voorwaarden De activiteit is door de opdrachtgever goedgekeurd. Minimale activiteiten De gespecialiseerde trajectbegeleider/onderzoeker brengt de vraag in beeld en voert de specifieke gesprekken aan de hand van het onderzoeksmateriaal. De deelnemer krijgt een schriftelijke uitnodiging voor de eerste dag. De deelnemer krijgt tekst en uitleg over het doel, de werkzaamheden, de huisregels en ARBO-voorschriften. De interesses, de studiehouding en de werkhouding worden door schriftelijke testen gemeten. De resultaten worden gecombineerd met de ervaringen van de trainer in het functioneren in de werkomgeving van het test- en trainingscentrum. Dit mondt uit in een advies ten aanzien van het vervolg. Frequentie van deelnemercontacten De trainer ATCC zal elke werkdag contact hebben met de deelnemer. Daarnaast zal de trajectbegeleider minimaal twee gesprekken voeren in de periode van 4 weken. Resultaat Een vervolgadvies ten aanzien van werk of scholing. Doorlooptijd Maximaal 4 weken. Prijs 1.800,00 exclusief BTW 2.142,00 inclusief BTW Opmerkingen 12

Beroepskeuzeonderzoek Doel Het verkrijgen van inzicht in de mogelijkheden van de deelnemer op het gebied van kennis, vaardigheden en attitude. Omschrijving Via een objectief testinstrumentarium worden de kansen en mogelijkheden met de deelnemer besproken. Rekening houdend met de capaciteiten, interesses en attitudes van de deelnemer wordt een passend advies ten aanzien van werk en/of scholing gegeven. Het advies zal door een erkend adviseur met de deelnemer besproken worden. Competentie Een gespecialiseerde en als zodanig officieel erkende trajectbegeleider. Voorwaarden De activiteit is door de opdrachtgever goedgekeurd. Minimale activiteiten Het uitnodigen van de deelnemer, het afnemen van de testen en het interpreteren en nabespreken met de deelnemer. Het opmaken van een advies voor de opdrachtgever. Frequentie van Er zullen minimaal twee deelnemerscontacten plaatsvinden: de testdag en de nabespreking. deelnemercontacten Resultaat Een passend advies ten aanzien van werk en/of scholing. Doorlooptijd 5 werkdagen. Prijs 1.200,00 exclusief BTW 1.428,00 inclusief BTW Opmerkingen 13

Interesseonderzoek Doel Het verkrijgen van inzicht in de interesses van de deelnemer in relatie tot werk. Omschrijving Via een objectief testinstrumentarium worden de kansen en mogelijkheden met de deelnemer besproken. Rekening houdend met de capaciteiten, interesses en attitudes van de deelnemer wordt een passend advies ten aanzien van werk en/of scholing gegeven. Het advies zal door een erkend adviseur met de deelnemer besproken worden. Competentie Een gespecialiseerde en als zodanig officieel erkende trajectbegeleider. Voorwaarden De activiteit is door de opdrachtgever goedgekeurd. Minimale activiteiten Het uitnodigen van de deelnemer, het afnemen van de testen en het interpreteren en nabespreken met de deelnemer. Het opmaken van een advies voor de opdrachtgever. Frequentie van Er zullen minimaal twee deelnemercontacten plaatsvinden: de testdag en de nabespreking. deelnemercontacten Resultaat Een passend advies ten aanzien van werk en/of scholing. Doorlooptijd 5 werkdagen. Prijs 800,00 exclusief BTW 952,00 inclusief BTW Opmerkingen 14

Quick scan interesseonderzoek Doel Het verkrijgen van globaal inzicht in de interesses van de deelnemer in relatie tot werk. Omschrijving Via een snelle, speciaal voor de doelgroep ontwikkelde test, wordt aangegeven in welke richting het traject verder ontwikkeld kan worden. Hierbij wordt rekening gehouden met eventuele (fysieke) beperkingen van de deelnemer. Het advies zal door de trajectbegeleider met de deelnemer besproken worden. Competentie Een gespecialiseerde en als zodanig officieel erkende trajectbegeleider. Voorwaarden De activiteit is door de opdrachtgever goedgekeurd. Minimale activiteiten Het uitnodigen van de deelnemer, het afnemen van de testen en het interpreteren en nabespreken met de deelnemer. Het opmaken van een advies voor de opdrachtgever. In de praktijk worden de testresultaten betrokken bij het opstellen van een trajectplan. Frequentie van Er zullen minimaal twee deelnemercontacten plaatsvinden: de test en de nabespreking. deelnemercontacten Resultaat Een passend advies ten aanzien van werk en/of scholing. Doorlooptijd 1 werkdag. Prijs 175,00 exclusief BTW 208,25 inclusief BTW Opmerkingen 15

Capaciteitenonderzoek Doel Inzicht verkrijgen in de haalbaarheid van in te zetten producten op het gebied van scholing, attitude en zelfstandigheid. Omschrijving Via een objectief testinstrumentarium worden de capaciteiten van de deelnemer gemeten. Dit kan nodig zijn om de haalbaarheid van een in te zetten product, met name opleidingen in te schatten. Het advies zal door de trajectbegeleider met de deelnemer besproken worden. Competentie Een gespecialiseerde en als zodanig officieel erkende trajectbegeleider. Voorwaarden De activiteit is door de opdrachtgever goedgekeurd. Minimale activiteiten Het uitnodigen van de deelnemer, het afnemen van de testen en het interpreteren en nabespreken met de deelnemer. Het opmaken van een advies voor de opdrachtgever. Frequentie van Er zullen minimaal twee deelnemercontacten plaatsvinden: de testdag en de nabespreking. deelnemercontacten Resultaat Een advies omtrent de haalbaarheid van een in te zetten instrument. Doorlooptijd 5 werkdagen. Prijs 600,00 exclusief BTW 714,00 inclusief BTW Opmerkingen 16

Doel Omschrijving Competentie Voorwaarden Minimale activiteiten Frequentie van deelnemercontacten Resultaat Doorlooptijd Prijs Opmerkingen Arbeidskundig onderzoek Doel van het arbeidsdeskundig onderzoek is een, op specifieke gronden gefundeerd, inzicht te verkrijgen in de belastbaarheid en mogelijkheden van de deelnemer. Indien er sprake is van tijdelijke of blijvende beperkingen bij de deelnemer, onderzoekt de arbeidsdeskundige welke mogelijkheden de deelnemer nog heeft. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar vooropleiding, leeftijd, capaciteiten en interesses van de deelnemer. Aantoonbaar gekwalificeerde arbeidsdeskundige. Het arbeidsdeskundig onderzoek start na opdracht door de opdrachtgever (accordering van het trajectplan met daarin diagnostiek) en nadat een medische keuring heeft plaatsgevonden. De verantwoordelijkheid voor de medische keuring kan bij de opdrachtgever liggen. Indien gewenst kan het medisch onderzoek door ATCC worden ingekocht Het onderzoeken en vaststellen van de mogelijkheden van de deelnemer. Rapportage van resultaten. Niet van toepassing, aangezien dit product bij derden wordt ingekocht. Een arbeidsdeskundig advies over de belastbaarheid van de deelnemer. Afhankelijk van inkoopafspraken. Op basis van inkoop. Indien opdrachtgever zelf een overeenkomst heeft, kan de opdrachtgever de deelnemer zelf aanmelden. 17

Doel Omschrijving Competentie Voorwaarden Minimale activiteiten Frequentie van deelnemercontacten Resultaat Doorlooptijd Prijs Opmerkingen Intensieve begeleiding Het aanleren van (baan)vaardigheden. Het beoordelen van verdere kansen van de deelnemer op uitstroom naar regulier werk of een andere dagbesteding. Het zoeken van een werkplek binnen of buiten het ATCC. Het aanleren van vaardigheden door middel van veelvuldige evaluatiegesprekken op de werkplek. Deze vaardigheden lopen uiteen van sociale en/of werknemersvaardigheden tot het efficiënt en effectief aanpakken van een taak. Het omgaan met collega s en de werkgever is een belangrijk aandachtspunt. Trajectbegeleider/jobcoach. Er is een goedgekeurd trajectplan. Het zoeken van een werkplek. Begeleiden van de deelnemer inzake aanpassingen door het opdoen van arbeidsritme. Observaties. Voortgangsgesprekken met de deelnemer en de werkbegeleider. Evaluatiegesprekken met de deelnemer, werkbegeleider en trajectbegeleider. Schriftelijke eindrapportage. Tijdens het zoeken van de werkplek vindt afstemming met de deelnemer plaats. Tijdens de werkstage zal de deelnemer minimaal eens per week gesproken worden. De deelnemer is gewend en aangepast aan arbeidsritme en de gevolgen daarvan voor het dagelijkse leven; tevens is de deelnemer baanvaardig. Maximaal 3 maanden; verlenging kan alleen plaatsvinden na vroegtijdige signalering door de trajectbegeleider aan de opdrachtgever en toestemming van de opdrachtgever. Het zoeken van de werkplek duurt uiterlijk 1 maand. 142,50 voor het vinden van een werkplek 169,58 voor het vinden van een werkplek en 1.235,00 per 3 maanden werkstage en 1.469,65 per 3 maanden werkstage exclusief BTW inclusief BTW 18

Doel Omschrijving Competentie Voorwaarden Minimale activiteiten Frequentie van deelnemercontacten Resultaat Doorlooptijd Prijs Opmerkingen Reguliere begeleiding Het behoud van verworven competenties op het gebied van baanvaardigheid. Het zoeken van een werkplek. Begeleiding van de deelnemer op het gebied van het verder ontwikkelen van vakvaardigheden. De deelnemer krijgt de kans te laten zien wat hij waard is. Trajectbegeleider/jobcoach. Er is een goedgekeurd trajectplan. Begeleiden van de deelnemer inzake aanpassingen door het opdoen van arbeidsritme. Observaties. Voortgangsgesprekken met de deelnemer en de werkbegeleider. Evaluatiegesprekken met de deelnemer, werkbegeleider en trajectbegeleider. Schriftelijke eindrapportage. Tijdens het zoeken van de werkplek vindt afstemming met de deelnemer plaats. Tijdens de werkstage zal de deelnemer minimaal eens per twee weken gesproken worden. Aantonen van het kunnen functioneren van de deelnemer en behoud van baanvaardigheden. Maximaal 3 maanden; verlenging tot maximaal 12 maanden kan alleen plaatsvinden na vroegtijdige signalering door de trajectbegeleider aan de opdrachtgever en met toestemming van de opdrachtgever. Het zoeken van een werkplek duurt uiterlijk 1 maand. 142,50 voor het vinden van een werkplek 169,58 voor het vinden van een werkplek en 285,00 per 3 maanden exclusief BTW en 339,15 per 3 maanden werkstage inclusief BTW 19

Sollicitatietraining Doel Het aanleren van die vaardigheden die nodig zijn om zelfstandig naar vacatures op zoek te gaan en te solliciteren. Omschrijving In overleg met de opdrachtgever wordt een groep samengesteld of wordt de training individueel uitgevoerd. De groep is zo homogeen mogelijk. Dit betekent dat zoveel mogelijk wordt uitgegaan van een vergelijkbare beginsituatie van de deelnemers. Competentie Trajectbegeleider/trainer Voorwaarden De groep bestaat uit 8 personen en er is voor betrokkenen een schriftelijke opdracht van opdrachtgever. Minimale activiteiten - opstellen individueel profiel; - inventarisatie vacaturebronnen; - bespreken diverse sollicitatiemethoden; - de sollicitatiebrief; - het voorbereiden op een sollicitatiegesprek; - het sollicitatiegesprek. Frequentie van deelnemercontacten De training bestaat uit acht dagdelen. Daarnaast zal de deelnemer minimaal één keer gesproken worden door de trajectbegeleider. Resultaat De deelnemer bezit vaardigheden om op een kansrijke manier te solliciteren. Doorlooptijd 4 weken. Prijs 800,00 per persoon bij een groep van 8 personen exclusief BTW 952,00 per persoon individueel traject inclusief BTW Opmerkingen Alleen in te kopen als los product. 20

Jobfinding Doel Het ondersteunen en adviseren van de deelnemer bij zijn benadering van de arbeidsmarkt. Omschrijving De eindfase van het traject bestaat uit het verwerven van een arbeidsplaats door de deelnemer. De deelnemer is in staat sollicitatieactiviteiten zelf uit te voeren en zich te presenteren tijdens een sollicitatiegesprek. De trajectbegeleider ondersteunt en adviseert de deelnemer bij het vinden van vacatures en het daadwerkelijk solliciteren en bereidt concrete gesprekken voor. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de kennis van de arbeidsmarkt en het netwerk in de regio. Competentie Trajectbegeleider. Voorwaarden Een geaccordeerd trajectplan door de opdrachtgever en volledige inzet van de deelnemer. Minimale activiteiten Het voeren van gesprekken met de deelnemer, het bijstellen en/of corrigeren van Curriculum Vitae en sollicitatiebrieven. Eventuele contacten met potentiële werkgevers. Frequentie van De deelnemer wordt minimaal eens per week, persoonlijk, gesproken. deelnemercontacten Resultaat De deelnemer verwerft een (gesubsidieerde dan wel) reguliere werkplek en arbeidsovereenkomst. Doorlooptijd Maximaal 6 maanden. Prijs 2.235,00 exclusief BTW 2.659,65 inclusief BTW Opmerkingen 21

Plaatsing en nazorg Doel Het ondersteunen van de deelnemer en de betrokken organisatie bij het aangaan van een overeenkomst. Het tijdig signaleren en ondervangen van eventuele problemen na aanvaarding van de functie en het daarmee zekerstellen van het duurzame karakter van de arbeidsovereenkomst. Omschrijving De trajectbegeleider coördineert de contractuele afspraken tussen de opdrachtgever en de deelnemer. Er worden afspraken gemaakt voor de nazorgperiode. De trajectbegeleider adviseert de betrokken organisatie bij het aanvragen van eventuele loonkostensubsidies en de inzet van andere begeleidingsinstrumenten, zoals een jobcoach. Nadat de deelnemer aan het werk is wordt deze nog maximaal 6 maanden gevolgd, waarbij gedurende de eerste maand extra intensief om afbreukrisico te voorkomen. Competentie Trajectbegeleider. Voorwaarden Gerealiseerde plaatsing in vervolg op een goedgekeurd trajectplan. Minimale activiteiten Het voeren van een plaatsingsgesprek en het maken van afspraken over aanvang en aard van de activiteiten/werkzaamheden. Het ondersteunen van deelnemer en organisatie bij het aangaan van de overeenkomst. Het adviseren over en bieden van ondersteuning bij een eventuele subsidieaanvraag. Het contact onderhouden om te vernemen hoe de plaatsing verloopt. Het voeren van evaluatiegesprekken. Frequentie van deelnemercontacten De deelnemer wordt minimaal 3 keer gesproken; tijdens het plaatsingsgesprek en tijdens de 2 evaluatiegesprekken in de eerste en vierde maand. Daarnaast zullen er, op verzoek, gesprekken met werkgever plaatsvinden. Resultaat Duurzame plaatsing in regulier dan wel in uitzendwerk conform de definities van de opdrachtgever. Doorlooptijd Maximaal 6 maanden. Prijs 570,00 exclusief BTW 678,30 inclusief BTW Opmerkingen 22

Work First Doel Het doel van dit product is om: 1. een filter te zijn voor deelnemers die hun aanvraag WWB willen en kunnen intrekken; 2. binnen 3 maanden na de start op een werkstage zo veel mogelijk deelnemers te laten uitstromen naar regulier (ongesubsidieerd) werk; 3. deelnemers te laten uitstromen naar dagonderwijs; 4. het aanbieden van een vervolgadvies voor deelnemers die niet is uitgestroomd. Omschrijving 1. het kennismakingsgesprek; 2. de beroepeninteressetest (quick scan); 3. het plaatsen van de deelnemer in een werkstage; 4. het opstellen van een trajectplan; 5. eventueel het opstarten van ondersteunende activiteiten; 6. het ondernemen van activiteiten om de deelnemer te laten uitstromen. Competentie Trajectbegeleider/trainer. Voorwaarden Een aanmelding door de opdrachtgever. Minimale activiteiten Het voeren van gesprekken met de deelnemer, het afnemen van de quick scan interessetest, het bespreken van de quick scan. Het voeren van een plaatsingsgesprek en het maken van afspraken over aanvang en aard van de activiteiten/werkzaamheden. Het plaatsen van deelnemer op een werkstage, beginnend op het eigen ATCC. De deelnemer stimuleren tot het ontplooien van sollicitatieactiviteiten (bijvoorbeeld inschrijven en langsgaan bij uitzendbureaus, doornemen vacaturekrant). Uitgangspunt is de eigen verantwoordelijkheid van de deelnemer hierin. Aan de hand van de werkstage en sollicitatieactiviteiten wordt een beeld gevormd over de mogelijkheden van betrokken deelnemer. Dit kan leiden tot het opstellen van een vervolgadvies bij het niet plaatsen in regulier werk of onderwijs. Frequentie van Minimaal 1 keer per week deelnemercontacten Resultaat 1. Indien de mogelijkheid zich voordoet een duurzame plaatsing in regulier dan wel in uitzendwerk conform de definities van de opdrachtgever 2. Plaatsing in regulier onderwijs 3. Vervolgadvies Doorlooptijd Maximaal 3 maanden. Prijs 1.520,00 exclusief BTW 1.808,80 inclusief BTW Opmerkingen 23

Voorbereidingsprogramma Doel Doel is eventuele knelpunten op te lossen, die een succesvolle reïntegratie op de arbeidsmarkt of scholing in de weg staan. Daarbij wordt vooral aandacht geschonken aan de mentale belemmeringen die een deelnemer weerhouden, zijn talenten en vaardigheden ten behoeve van zijn werk in te zetten. Het belangrijkste doel is om de deelnemer te activeren het heft in zijn leven (weer) in eigen hand te nemen (empowerment). Omschrijving Voortbordurend op de intakefase wordt geleerd hoe om te gaan met zijn belemmeringen die een goede participatie op de arbeidsmarkt bemoeilijken. Uitgangspunt daarbij is wat iemand kan en niet wat iemand niet kan. Daarbij kunnen verschillende instrumenten ingezet worden, die zowel attitudegericht zijn als ook de deelnemer stimuleren zich bepaalde vaardigheden eigen te maken. De verschillende instrumenten zijn: Zorg; Sociale interventies; Individuele psychosociale interventies; Motivatietraining. Competentie Trajectbegeleider. Voorwaarden Goedgekeurd trajectplan door opdrachtgever. Minimale activiteiten Het voeren van begeleidingsgesprekken. Frequentie van deelnemercontacten Gemiddeld één keer per week. Resultaat De bevindingen worden vastgelegd in een eindrapportage en voorzien van een vervolgadvies. Doorlooptijd Maximaal 2 maanden. Prijs 950,00 exclusief BTW 1.130,50 inclusief BTW Opmerkingen 24

Doel Omschrijving Competentie Voorwaarden Minimale activiteiten Frequentie van deelnemercontacten Resultaat Doorlooptijd Prijs Opmerkingen Sociale Activering Het verhogen van de maatschappelijke participatie en het voorkomen en/of doorbreken van sociaal isolement door maatschappelijk zinvolle activiteiten. De deelnemer wordt geactiveerd zijn persoonlijke situatie te verbeteren, waardoor deze in staat zou moeten zijn om activiteiten te gaan ontwikkelen, die op termijn kunnen leiden tot een vervolgtraject, al dan niet richting werk. Trajectbegeleider. Er is een goedgekeurd trajectplan. Inzetten van activeringstechnieken. Inzetten van motiveringstechnieken. Deelnemen aan maatschappelijk zinvolle activiteiten. Evaluatie/begeleidingsgesprekken. In het eerste half jaar is er wekelijks contact met de deelnemer, in het tweede half jaar gemiddeld één keer per twee weken. Deelnemer zodanig activeren, dat deze in staat is deel te aan een vervolgtraject, bijvoorbeeld richting (gesubsidieerd) werk. Maximaal 1 jaar. 1 e en 2 e kwartaal 1 e en 2 e kwartaal 1.235,00 per kwartaal exclusief BTW 1.469,65 per kwartaal inclusief BTW 3 e en 4 e kwartaal 665,00 per kwartaal 3 e en 4 e kwartaal 791,35 per kwartaal exclusief BTW inclusief BTW 25

Kort assessmenttraject Doel Een profiel van de deelnemer waaruit de ondersteuningsbehoefte blijkt in relatie tot de trajectdoelstelling van de opdrachtgever. Omschrijving Na een intake (inbegrepen), wordt in gespecialiseerde (eigen) centra globaal gemeten welke competenties een deelnemer bezit. Dit gebeurt door middel van een geobjectiveerd en meetbaar instrumentarium. Tenslotte wordt een op maat gesneden testbatterij afgenomen. Na deze stappen wordt het ondersteuningsprofiel opgesteld met een indicatie van de mogelijkheden van de deelnemer. Competentie Trainer TTC/beroepskeuzeadviseur en trajectbegeleider. Voorwaarden De activiteit is door de opdrachtgever goedgekeurd. Minimale activiteiten De gespecialiseerde trajectbegeleider brengt de vraag in beeld en voert de specifieke gesprekken aan de hand van het onderzoeksmateriaal. De deelnemer krijgt een schriftelijke uitnodiging. De intake wordt gerealiseerd en de deelnemer krijgt tekst en uitleg over het doel, de werkzaamheden, de huisregels en ARBO-voorschriften van het Test- en Trainingscentrum. De interesses, de studiehouding en de werkhouding worden door schriftelijke testen gemeten. De resultaten worden gecombineerd met de ervaringen van de trainer in het functioneren in de werkomgeving van het test- en trainingscentrum. Dit mondt uit in een advies ten aanzien van het vervolg. Frequentie van deelnemercontacten De trajectbegeleider heeft een contact in de intake en daarna voor plaatsing op het TTC en het maken van afspraken ten aanzien van de testen. De trainer TTC zal elke werkdag contact hebben met deelnemer. Resultaat Een vervolgadvies ten aanzien van reïntegratie. Doorlooptijd Maximaal 4 weken. Prijs 1.095,00 exclusief BTW 1.303,05 inclusief BTW Opmerkingen 26

3. De Werkwijzer Doel en doelgroep Deze Werkwijzer gaat over de arbeidstoeleiding van jongeren met een beperking en/of een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Het doel van de Werkwijzer is het ondersteunen van trajectbegeleiders en jobcoaches die zich bezighouden met de arbeidstoeleiding van jongeren met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. In de Werkwijzer wordt beschreven hoe in samenwerking met de deelnemer en zijn directe omgeving antwoord verkregen kan worden op de vraag welke ondersteuning nodig is om betaald werk te krijgen en te behouden. Heeft de deelnemer al een arbeidscontract, dan is de vraag welke ondersteuning eventueel nodig is om ervoor te zorgen dat de deelnemer het arbeidscontract voor langere duur behoudt. De beschreven werkwijze geldt voor alle trajecten, ongeacht de opdrachtgever (UWV, SW, gemeente, werkgever, verzekeraar zoals letselschade- of arbeidsongeschiktheidsverzekeraar, zorgorganisatie) of de financieringsbron (IRO, REA, WSW, AWBZ, werkgever). Naast deskundigheid op het gebied van arbeidstoeleiding moet de trajectbegeleider kennis hebben van de mogelijkheden en beperkingen van de deelnemer. Visie en uitgangspunten Hier beschrijven we kort een aantal belangrijke uitgangspunten voor de trajecten naar werk bij jongeren met een beperking en een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De volgorde waarin de punten genoemd zijn, is willekeurig. Betaald werk We gaan in deze Werkwijzer uit van trajecten naar betaald werk. We zijn ervan overtuigd dat meer jongeren met beperkingen en een grote afstand tot de arbeidsmarkt betaald werk kunnen vinden dan tot nu toe het geval is. Toch kan men er gedurende het traject achter komen dat betaald werk(nog) niet mogelijk is. De deelnemer kan dan (tijdelijk) worden doorverwezen naar arbeidsmatige dagbesteding of werken met begeleiding of ondersteuning. Door elk halfjaar te evalueren kan bekeken worden of de deelnemer een ontwikkeling doorgemaakt heeft die aanleiding geeft om het traject naar werk opnieuw op te pakken. De duur van de trajecten tot aan het arbeidscontract varieert enorm, van een halfjaar tot vier jaar. Dit heeft onder andere te maken met de wijze waarop de beperking en de afstand tot de arbeidsmarkt zich uit, de fase waarin de deelnemer zich bevindt en de mate van ondersteuning vanuit zijn directe omgeving. Bij verreweg de meeste trajecten stellen opdrachtgevers/financiers eisen aan de tijd waarbinnen een traject moet zijn afgerond. Dit heeft soms een negatieve invloed op de slagingskans van trajecten voor bovenstaande doelgroep, omdat zij vaak meer tijd nodig hebben om een betaalde baan of scholing te vinden dan de tijd die financiers daarvoor stellen. Multidisciplinaire benadering Omdat het in de meeste gevallen gaat om een complexe combinatie van problemen en stoornissen die van invloed zijn op verschillende levensgebieden, is een multidisciplinaire aanpak onontbeerlijk. Een team deskundigen levert vanuit de eigen deskundigheid een bijdrage aan de beeldvorming rond een deelnemer en aan de uitvoering van het traject. In de praktijk kom je de volgende deskundigen tegen bij trajecten naar werk: trajectbegeleiders, gedragskundige, arbeidstrainers, arbeidskundig onderzoekers, jobcoaches, systeembegeleiders en paramedici (zoals ergotherapeuten), artsen etc. Naast de beeldvorming vraagt ook de uitvoering van het trajectplan om een multidisciplinaire aanpak. De ondersteuning in de arbeidstoeleiding is, naast specifieke werkvaardigheden, vaak gericht op fysieke, cognitieve, emotionele en sociale vaardigheden en beperkingen van de deelnemer. Dit is ook de reden waarom naast het traject naar werk vaak gelijktijdig andere trajecten lopen, zoals begeleiding vanuit jeugdhulpverlening, cognitieve trainingen en ondersteuning in de thuissituatie. 27

Regie over het traject afhankelijk van de mogelijkheden van de deelnemer Kenmerkend voor de arbeidstoeleiding van jongeren met een beperking en/of grote afstand tot de arbeidsmarkt is het spanningsveld tussen eigen regie en de afhankelijkheid van ondersteuning door anderen. Dit is inherent aan de stoornissen die voorkomen bij jongeren met beperkingen en de beperkingen die daarvan het gevolg zijn. Ook de confrontatie met een nieuwe situatie, waarin ze nog niet goed kunnen aangeven waar hun grenzen en mogelijkheden liggen, speelt daarin mee. Dat kan betekenen dat trajectbegeleiders, in vergelijking met de arbeidstoeleiding van andere doelgroepen, meer de regie over het traject op zich nemen. Dit vraagt grote aandacht van de trajectbegeleider, zeker wanneer het betekent dat hij de deelnemer zelf laat ervaren waar zijn grenzen liggen. Ook de rol van de directe omgeving van de deelnemer is groter, mede vanwege het langdurige karakter van het traject. Aandacht voor werken, wonen en vrije tijd Energieverdeling is een belangrijk aandachtspunt binnen het traject naar werk. Werk is van grote invloed op waar iemand thuis nog energie voor heeft en andersom. De deelnemer moet strategischer leren omgaan met zijn betrokkenheid van de directe omgeving (het systeem). Op grond van de voorgaande twee punten is duidelijk dat de rol van de directe omgeving (woonbegeleiders, partner, vrienden, gezin, ouders) erg belangrijk is.voorlichting en begeleiding van de directe omgeving is noodzakelijk om eenduidigheid te bewerkstelligen. Verder is ondersteuning in de thuissituatie in veel gevallen noodzakelijk, naast het traject naar werk. Wanneer hiervan sprake is, moet er regelmatig contact zijn tussen de (systeem)begeleider en de trajectbegeleider. Niet alleen voor de deelnemer, maar ook voor zijn directe omgeving speelt acceptatie een grote rol. Nadruk op onderzoek (informatie verzamelen) Juist vanwege de complexe problematiek en specifieke kenmerken ligt er bij het begin van het traject veel nadruk op (multidisciplinair) onderzoek naar lichamelijke, cognitieve en psychische stoornissen of andere beperkingen. In vergelijking met trajecten naar werk voor andere doelgroepen is er, vooral bij de start, veel meer aandacht voor het in kaart brengen van competenties (mogelijkheden en beperkingen) en de gevolgen daarvan voor werk. Supported Employment In de opbouw van de fasen van het traject zijn de fasen van de methodiek Supported Employment terug te vinden. Uit wetenschappelijk onderzoek komt Supported Employment (Begeleid Werken) vaak als beste uit de bus als het gaat om toeleiding naar betaalde arbeid. In principe vindt alle ondersteuning, zoals training en coaching, plaats op een leerwerkplaats, een reguliere werkplek. Binnen het arbeidstrainings- en coachingscentrum De Loods wijken we op een aantal punten van deze methodiek af. Ten eerste is het voortraject langer door de grotere nadruk op arbeidsonderzoek, vindt een deel van de training vaak plaats in het trainingscentrum. Onderdelen in een traject op weg naar betaald werk Omdat het altijd om maatwerk gaat, verschillen de volgorde en het aantal onderdelen per traject. Er zijn verschillende factoren die het traject kunnen beïnvloeden, maar hoe het traject precies verloopt, bepalen de deelnemer en de trajectbegeleider. Overigens wordt de duur van (de onderdelen van) het traject voor een groot deel bepaald door de opdrachtgever (financieringsbron), omdat deze vaak doorlooptijden hanteert voor de afzonderlijke fasen. Rode draad gedurende het hele traject is het verzamelen van informatie over mogelijkheden en beperkingen en het evalueren van gestelde doelen. Zoals hiervoor al staat beschreven, verschillen trajecten naar werk binnen het ATCC De Loods op een aantal punten van die van jongeren met andere beperkingen. Dit komt door een meer complexe problematiek en de acceptatie van de nieuwe situatie tijdens het hele traject. Grofweg bestaat het traject naar werk uit vier fasen, namelijk: informatie verzamelingen een trajectplan opstellen, voorbereiden op een werkplek, verkrijgen van een werkplek en behouden van werk. In het overzicht staan de fasen uitgebreider beschreven. 28

Opzet van de Werkwijzer In elk hoofdstuk wordt een fase en de verschillende onderdelen binnen de fase beschreven. De hoofdstukken zijn vervolgens als volgt opgezet: Doel en opbrengsten Wat moet er aan het eind van de fase bereikt zijn: wat heeft de deelnemer geleerd, welke informatie is verzameld, et cetera? Beginsituatie van de deelnemer Welke informatie moet bekend zijn over de deelnemer voordat deze fase kan starten? Deskundigheid Om welke deskundigheid gaat dit, waarvoor wordt dit ingezet, voert de organisatie dit zelf uit of in samenwerking met een andere organisatie? In te zetten instrumenten/hulpmiddelen Korte beschrijving van onderzoeksmiddelen, instrumenten om informatie te verzamelen of methoden die bij een training kunnen worden ingezet. Formulieren Korte verwijzing naar formulieren die men tijdens de fase kan inzetten om de Informatieverzameling gestructureerd te laten verlopen. Specifieke aandachtspunten Het gaat hierbij om kenmerken waarmee men juist in die fase rekening moet houden. Naast de beschrijving van de verschillende fasen komen er ook een aantal andere onderwerpen aan bod, zoals diverse bijlagen, formulieren en achtergrondinformatie bij diverse aspecten van het traject. In deze werkwijzer noemen we de jongeren op wie de dienstverlening is gericht deelnemers. Deze terminologie sluit aan bij de huidige praktijk. In het kader van werk zou het wellicht meer voor de hand liggen om over werkzoekenden te spreken tot het moment van plaatsing en over werknemers vanaf het moment dat de deelnemer een arbeidscontract heeft. Waar in de tekst hij of zijn staat, dient ook zij of haar gelezen te worden. 29

4. Overzicht van de fasen in het traject naar werk Fase 1: Informatie verzamelen en een trajectplan opstellen Kennismaken tussen deelnemer en organisatie Eerste informatie verzamelen Arbeidskundigonderzoek/assessment en eventueel aanvullend onderzoek Een (voorlopig) trajectplan opstellen Fase 2: Voorbereiden op werk of scholing Voortgezette oriëntatie Trainen van algemene en specifieke werknemersvaardigheden Fase 3: Verkrijgen en behouden van een werkplek Jobfinding Jobmatching Intensieve jobcoaching Inwerken en voorlichting geven op de werkplek Coaching: langdurig behoud van het arbeidscontract 30

4.1 Fase 1 Informatie verzamelen en een trajectplan opstellen In de fase Informatie verzamelen en een trajectplan opstellen zijn een aantal onderdelen te onderscheiden. Het tijdpad en de precieze inhoud van de onderdelen kunnen per individu verschillen. De onderdelen zijn: Deelnemer en organisatie maken kennis: eerste verkenning en informatie-uitwisseling tussen deelnemer (en zijn directe omgeving) en de organisatie. Eerste informatieverzameling: eerste verzameling van gegevens over de deelnemer (wie is de deelnemer, wat wil hij, welke ondersteuning/voorwaarden zijn daarbij nodig) en een inventarisatie van vragen voor het arbeidskundig onderzoek. Aanvullend arbeidskundig onderzoek: antwoorden zoeken op een aantal vragen die van belang zijn voordat de deelnemer start met de volgende fase door het opvragen van rapportages, Opstellen van een (voorlopig) trajectplan: op basis van de informatieverzameling wordt samen met de deelnemer en zijn directe omgeving een trajectplan opgesteld, waarin onder andere doelen, acties en evaluatiemomenten helder omschreven staan. Dit onderscheid tussen de verschillende onderdelen is in de praktijk niet altijd zichtbaar. Soms kan er bij de kennismaking direct sprake zijn van verdere informatieverzameling. Daarnaast is deze fase een eerste, weliswaar belangrijke, aanzet voor de verdere informatieverzameling voor de rest van het traject. Het onderzoeksproces loopt dus eigenlijk tijdens het hele traject door. 4.1.1 Kennismaken tussen deelnemer en organisatie Eerste verkenning van zowel de deelnemer als de organisatie: de organisatie presenteert zich en de deelnemer licht toe wat zijn wensen en verwachtingen zijn. De deelnemer krijgt informatie over de organisatie en over de te volgen procedure (indicatiestelling en dergelijke), met een visitekaartje of gegevens van degene met wie hij gesproken heeft. Het is goed om een bedenktijd af te spreken en dan weer contact met elkaar op te nemen, omdat jongeren soms tijd nodig hebben om de informatie te laten bezinken en om te voorkomen dat ze impulsief aan een traject beginnen. Doel en opbrengsten De deelnemer weet wat de organisatie doet en heeft voldoende informatie om een beslissing te kunnen nemen over een eventuele aanmelding voor de eerste informatieverzameling. De deelnemer en de organisatie geven aan of ze met elkaar verder willen en kunnen. Wanneer een deelnemer geen gebruik kan of wil maken van de organisatie kan hij worden doorverwezen naar een andere organisatie (netwerk). Beginsituatie van de deelnemers In veel gevallen is er vooraf informatie bekend over de deelnemer. Vaak hangt dit samen met of iemand wel of niet is verwezen door een andere organisatie. De beginsituatie van de deelnemer kan bij de start van een traject erg verschillend zijn. Daarnaast zijn er grote verschillen in werkervaring, opleidingsniveau, mogelijkheden en beperkingen. De situatie van de deelnemer heeft invloed op de duur, de inhoud en de financieringsmogelijkheden van het traject. 31

Deskundigheid In de meeste gevallen zal de deelnemer een kennismakingsgesprek hebben met de trajectbegeleider. Dit is ook de professional die na aanmelding het traject naar werk of scholing zal coördineren. In te zetten instrumenten/hulpmiddelen ATCC De Loods kan zich op verschillende manieren presenteren aan de deelnemer. Juist in de ondersteuning van de deelnemer is dit een belangrijk punt, want zij kennen vaak de weg naar de verschillende organisaties op het gebied van arbeidstoeleiding niet. Zij zijn immers nooit eerder met begeleiding naar werk en scholing in aanraking geweest. Verder speelt mee dat de groep deelnemers erg divers is in de wijze van informatieverwerking, waardoor verschillende vormen van informatieverspreiding noodzakelijk zijn. Gedacht kan worden aan: open dagen, een individueel gesprek bij de organisatie of bij deelnemer thuis, video en folders. Het is dus erg belangrijk aan te sluiten bij de manier van communiceren van de deelnemer. Formulieren Bij een eerste gesprek is het prettig een grove leidraad te hebben. In de bijlage Formulieren is een formulier toegevoegd waarin een aantal punten staan genoemd. Pas op het moment dat beide partijen weten dat zij met elkaar verder willen, zullen meer gegevens nodig zijn. Dit komt bij de eerste informatieverzameling en het arbeidskundig onderzoek aan bod. Specifieke aandachtspunten Tijdens een eerste kennismaking is het heel belangrijk niet alleen te luisteren naar het verhaal van de deelnemer, maar ook een eerste observatie te doen. Wie is de deelnemer, hoe doet hij zich voor, is hij gemotiveerd, hoe verloopt het contact, hoe is de persoonlijke verzorging, de concentratie en het taalniveau? En wanneer het gesprek bij de deelnemer thuis plaatsvindt: hoe ziet zijn omgeving eruit? Het is prettig als er iemand uit het netwerk van de deelnemer bij een eerste kennismaking betrokken is, zeker wanneer deelnemers moeite hebben met het verwerken en onthouden van informatie. Houd er rekening mee dat het kan zijn dat iemand zich nadien nog nauwelijks iets van een gesprek herinnert. Eventuele afspraken die aan het eind van het kennismakingsgesprek gemaakt zijn, krijgt de deelnemer daarom altijd schriftelijk mee. Omdat er soms veel informatie op de deelnemer en het netwerk afkomt, is het belangrijk naast persoonlijk contact ook een folder mee te geven waarin informatie over de diensten en werkwijze van de organisatie nog eens nagelezen kan worden. 4.1.2 Eerste informatie verzamelen Dit onderdeel bestaat uit meerdere gesprekken met de deelnemer en (desgewenst) diens netwerk. De eerste informatieverzameling bevat de volgende elementen: Nadere kennismaking (onder andere informatie geven over de visie en werkwijze van de organisatie (wanneer er geen kennismakingsgesprek is geweest). Opbouwen van een samenwerkingsrelatie. Uitspreken van wederzijdse verwachtingen. Uitleg over de rol van de trajectbegeleider, de deelnemer en zijn directe netwerk. Benoemen van privacy van gegevens. Inventariseren van andere hulpverleningstrajecten. Informatie verzamelen over diverse onderwerpen. 32