COMBAT in de Revalidatie. Henri Hurkmans Revalidatiegeneeskunde en Fysiotherapie Erasmus MC Rotterdam

COMBAT in de Revalidatie Henri Hurkmans Revalidatiegeneeskunde en Fysiotherapie Erasmus MC Rotterdam

COMBAT in de Revalidatie Presentatie Wat is COMBAT? Faciliteren van COMBAT COMBAT als therapie Onderzoek binnen COMBAT Toekomst van COMBAT

Wat is COMBAT? COMBAT = Computer Based Training Gebruik van active computer games binnen de revalidatie active video games, active based games

Wat is COMBAT? Virtual reality Interactie met een computer-gesimuleerde omgeving Output: - visueel (primair) - auditief (primair) - tactiel (force feedback, vibratie) Input: - muis, toetsenbord - handschoen, controller (volgen vd beweging mbv sensor) - video sensing (volgen vd beweging mbv camera)

Wat is COMBAT? COMBAT = Computer Based Training Speciaal voor revalidatie ontwikkeld, vb: CAREN Balance NAVE IREX Niet speciaal voor revalidatie ontwikkeld, vb: Dance dance revolution (DDR) Sony PlayStation II EyeToy Wii (-Sports)

Wat is COMBAT? Speciaal voor revalidatie ontwikkeld: CAREN = Computer Assisted Rehabilitation Environment - projectie in 1 vlak - platform (6 df) + krachtenplatform - bewegingsregistratie - laboratorium

Wat is COMBAT? Speciaal voor revalidatie ontwikkeld: Balance NAVE = Balance near automatic virtual environment - projectie in 3 vlakken - krachtenplatform - laboratorium

Wat is COMBAT? Speciaal voor revalidatie ontwikkeld: IREX =Interactive Rehabilitation and Exercise System - camera systeem (groene scherm) projectie van patiënt in virtuele wereld - interactie met objecten in virtuele wereld - laboratorium, ziekenhuis

Wat is COMBAT? Niet speciaal voor revalidatie ontwikkeld: DDR - active video game - projectie in 1 vlak - dansmat - ziekenhuis, thuis

Wat is COMBAT? Niet speciaal voor revalidatie ontwikkeld: Sony PlayStation II EyeToy - active video game - projectie in 1 vlak - camera (video sensing) - interactie met objecten in virtuele wereld - ziekenhuis, thuis

Wat is COMBAT? Niet speciaal voor revalidatie ontwikkeld: Wii-Sports - active video game - projectie in 1 vlak - controller: versnellingsensor; vibratie, audio - ziekenhuis, revalidatiecentrum, thuis

Faciliteren van COMBAT CAREN Wii Apparatuur kosten ~ 100.000,- ~ 300,- Randapparatuur optioneel video, audio Ruimte laboratorium kamer Personeel/bediening specifiek opgeleid iedereen Doel/Gebruik meten, therapie therapie

Faciliteren van COMBAT CAREN Wii

COMBAT als therapie Speciaal voor revalidatie ontwikkeld: CAREN Revalidatie: CVA, amputatie; balansstoornissen Diagnostiek: MS, Parkinson Fundamenteel onderzoek: balans, houding Balance NAVE Balans IREX Balans Oog-hand coördinatie

COMBAT als therapie Niet speciaal voor revalidatie ontwikkeld: DDR Functiestoornissen: - fysieke conditie - balans Patiëntgroepen: - CVA -CP,

COMBAT als therapie Niet speciaal voor revalidatie ontwikkeld: Sony PlayStation II EyeToy Functiestoornissen: - fysieke conditie - kracht (bovenste extremiteiten) - ROM (bovenste extremiteiten) Patiëntgroepen: - CVA -CP,

COMBAT als therapie Wii-Sports Potential to increase physical activity Toekomst: Wii op doktersvoorschrift Het Glenrose Rehabilitation Hospital is het eerste revalidatiecentrum in Canada die de Wii gebruikt om patiënten te behandelen met onder andere bewegingsstoornissen en balansproblemen. The Healing Power of Wii Interactive gaming is helping injured vets on the road to recovery. TIME: Is the Wii Really Good for Your Health? Thursday, Feb. 01, 2007 Wii Creeping Into Rehabilitation Hospitals The Glenrose Rehabilitation Hospital is now the first hospital in the country to use the Nintendo Will to treat patients with movement and balance issues.

woensdag 29 augustus 2007 op www.fysioforum.nl Wii op doktersvoorschrift Canadese doktoren vinden de bewegingsgevoelige controller van Nintendo uitermate geschikt voor het herstel van hun patiënten. The Glenrose Rehabilitation Hospital in Canada is het eerste ziekenhuis dat de Wiitechnologie gebruikt om revaliderenden te helpen met bewegings- en balansproblemen. Dokter Grigore Burdea is specialist in revalidatiebehandelingen met virtual-realitytechnieken en games. Hij verwacht dat over vijf jaar elk ziekenhuis en elke revalidatiekliniek gebruikmaakt van deze techniek. Volgens Burdea is de Wii al eerder gebruikt voor vermaak van patiënten, maar nooit eerder hielpen therapeuten patiënten met hun golfswing, tennisopslag of het gooien van een strike. Hiermee worden de bewegingen verbeterd en worden de hersenen getraind om snel te reageren op virtuele ballen of vuistslagen. 'Mensen zijn al snel verslaafd aan games en in dit geval leidt een verslaving tot positieve resultaten,' zegt Burdea. 'Het zou slim zijn als Bill Gates dit soort onderzoek zou sponsoren.' Ergotherapeut Don Simoneau zegt dat hij de technologie pas op vijf mensen uitgeprobeerd heeft, maar dat al tweehonderd ziekenhuizen staan te springen om hun voorbeeld te volgen. Patiënten die voorheen geen zin hadden in saaie therapiesessies waarbij ze ballen en ballonnen moesten overgooien, spelen nu uren met een Wii.

COMBAT als therapie Wii-Sports Functiestoornissen: - kracht (bovenste extremiteiten) - ROM (bovenste extremiteiten) - fysieke conditie - balans, Patiëntgroepen: - CVA -CP - trauma BE, Mogelijkheden? Exploratief, pionierswerk

COMBAT als therapie Wii-Sports Voordelen: Motivatie patiënt, therapietrouw ( fysiotherapie is saai ) Laag belastingsniveau (tennis vs Wii-Sports tennis) - type patiënt en tijdstip van herstel/revalidatie Competitie element (aanpassen pc aan niveau vd patiënt) Feedback (direct, visueel) Thuis training - Zelfstandig - tegen de computer - samen/tegen anderen (niet gezien als therapie) - Met fysiotherapeut (online, toekomst?)

COMBAT als therapie Wii-Sports Nadelen: Te laag belastingsniveau - bepaalde patiënten en bepaald tijdstip tijdens revalidatie Bewegen met bepaalde snelheid/versnelling: - sensor reageert niet op trage bewegingen - eigen beweging vs beweging door Wii-poppetje - reactie sensor? Bediening van de controller - minimale handfunctie

Onderzoek binnen COMBAT CAREN: hits (PubMed) Modulation of walking speed by changing optic flow in persons with stroke. Lamotagne et al., J Neuroeng Rehabil. 2007 Jun 26;4:22. Virtual reality environments for post-stroke arm rehabilitation. Subramanian et al., J Neuroeng Rehabil. 2007 Jun 22;4:20. Kinematic response characteristics of the CAREN moving platform system for use in posture and balance research. Lees et al., Med Eng Phys. 2007 Jun;29(5):629-35. Epub 2006 Sep 6. Locomotor rehabilitation in a complex virtual environment. Fung et al., Conf Proc IEEE Eng Med Biol Soc. 2004;7:4859-61. CAREN-Computer Assisted Rehabilitation Environment. Van der Eerden et al., Stud Health Technol Inform. 1999;62:373-8.

Onderzoek binnen COMBAT Balance NAVE: 0 hits (PubMed) IREX: 0 hits (PubMed) Zoeken op video capture virtual reality : 10 hits (PubMed) Virtual reality as a leisure activity for young adults with physical and intellectual disabilities. Yalon-Chamowitz and Weiss. Res Dev Disabil. 2007 20; [Epub ahead of print] Reaching within video-capture virtual reality: using virtual reality as a motor control paradigm. Dvorkin et al. Cyberpsychol Behav. 2006;9(2):133-6. Video capture virtual reality as a flexible and effective rehabilitation tool.. Weiss et al. J NeuroEng Rehab. 2004 Apr;1(12):1-12.

Onderzoek binnen COMBAT DDR: 3 hits (PubMed) Energy expenditure of sedentary screen time compared with active screen time for children. Lanningham-Foster et al., Pediatrics. 2006 Dec;118(6):e1831-5. Evaluation of the energy cost of playing a dance simulation video game in overweight and non-overweight children and adolescents. Unnithan et al., Int J Sports Med. 2006 Oct;27(10):804-9. Aerobic demands of the dance simulation game. Tan et al., Int J Sports Med. 2002 Feb;23(2):125-9.

Onderzoek binnen COMBAT Sony PlayStation II EyeToy : 8 hits (PubMed) Improving physical fitness of individuals with intellectual and developmental disability through a Virtual Reality Intervention Program. Lotan M et al. Res Dev Disabil. 2009 Mar-Apr;30(2):229-39. The Sony PlayStation II EyeToy: low-cost virtual reality for use in rehabilitation. Rand D et al. J Neurol Phys Ther. 2008 Dec;32(4):155-63. ''Playstation eyetoy games'' improve upper extremity-related motor functioning in subacute stroke: a randomized controlled clinical trial. Yavuzer G et al. Eur J Phys Rehabil Med. 2008 Sep;44(3):237-44. A low-cost video game applied for training of upper extremity function in children with cerebral palsy: a pilot study. Jannink et al. Cyberpsychol Behav. 2008 Feb;11(1):27-32.

Onderzoek binnen COMBAT Wii-Sports: 3 hits (PubMed) Use of a low-cost, commercially avalaible gamings console (Wii) for rehabilitation of an adolescent with cerebral palsy Deutsch et al., Phys Ther. 2008 Oct 88;10:1197-207. The contribution of upper limb and total body movement to adolescents energy expenditure whilts playing Nintendi Wii Graves et al., Eur J Appl Physiol. 2008 Nov;104(4):617-23. Comparison of energy expenditure in adolescents when playing new generation and sedentary computer games: cross sectional study. Graves et al., BMJ. 2007 Dec 22;335(7633):1282-4.

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 1. Exploratief onderzoek Mogelijkheden van Wii-Sports? Welke patiëntgroepen? Welke functiestoornissen? Voor- en nadelen?

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP en CVA Voor verbetering activiteitenniveau en fitheid Praktische haalbaarheid Energieverbruik

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Inleiding CP: groep motorische aandoeningen veroorzaakt door niet progressieve beschadiging van de onvolgroeide hersenen Uitvoeren ADL is belastend parese, abnormale spiertonus, spasticiteit, houdingstabiliteit Activity =hypo activity Physical fitness

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Inleiding Recent onderzoek door van Nieuwenhuijsen et al. (2009): - inactieve leefstijl - slechte fysieke fitheid Fysieke activiteit en fitheid : - Dagelijks functioneren - Kwaliteit van leven - Risico op hartvaatziekten Trainingsprogramma

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Inleiding Wii-Sports - Potentie om fysieke activiteit en fitheid te verbeteren - Vraag?: Leidt Wii-Sports tot voldoende toename in energieverbruik?

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Methode Patiënten: - spastische CP (n=10) - cohort uit onderzoek van Nieuwenhuijsen et al. (2009) - Gross Motor Function Classification System (GMFCS) 1 of 2 Exclusie: - Andere aandoeningen dan CP die lichamelijke activiteit of fitheid beïnvloeden (longaandoening, RA)

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Methode Praktische haalbaarheid - vragenlijst Energieverbruik: - Cosmed K4 b 2 - kj/min, kj/kg/min -METs(VO 2wii / VO 2rest )

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Resultaten: Praktische haalbaarheid - n=9: uitvoerbaar, gemakkelijk, thuis n=1: tennis niet uitvoerbaar

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Resultaten: - Energieverbruik (COSMED) (n=8) - Wii tennis 4,5 METs - Wii Boksen 5,1 METs Literatuur: Wii energie verbruik bij gezonde kinderen - Graves et al. (2007) - Wii tennis 2,5 METs - Wii Boksen 2,4 METs - van den Boogard et al. (2007) - TNO rapport - Wii tennis 4,4 METs

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 2. Wii-Sports bij volwassenen met CP Discussie/conclusie: NNGB ACSM (health) - min. 5 dagen/week 30 min min 5 days/week 30 min matig intensief: moderate intensity - jeugd (<18) = 5 8 MET - volwassenen (18-55) = 4-6,5 MET - adults (18-65) = 3 6 METs - 55+ = 3 5 MET

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 3. Wii-Behandelprotocollen Voor trainen arm-hand functie bij CVA en zitbalans bij dwarslaesie Reguliere behandelprotocol Wii-behandelprotocol Toepasbaarheid

Onderzoek binnen COMBATErasmus MC 4. Wii-Balanstherapie RCT: Wii Balanstherapie vs Reguliere balanstherapie Wii-Fit CVA

Toekomst van COMBAT Nieuwe ontwikkelingen Wii-revalidatie Wii specifiek voor toepassingen in de revalidatie Vanuit revalidatie? Vanuit ontwikkelaar (Nintendo)? Aanpassen hardware/software Thuis revalidatie Wii online!?

COMBAT Do Wii have questions? Dr. H.L.P. Hurkmans h.hurkmans@erasmusmc.nl www.erasmusmc.nl/revalidatie www.erasmusmc.nl/fysiotherapie