Gezondheidsraad 29 november 2011 Gezondheidsraad Daan Kromhout Commissievoorzitter Vicevoorzitter Gezondheidsraad
Het adviesproces Adviesaanvraag: 18 augustus 2009 7 vergaderingen van multidisciplinaire commissie Toetsing conceptadvies: Beraadsgroep Voeding Beraadsgroep Geneeskunde Raadcommissie voor Gezondheidsonderzoek Terugkoppeling naar commissie Publicatiedatum: 29 november 2011
Adviesvragen Methoden voor screening Omvang & impact problematiek Mogelijk te behalen winst bij behandeling van ondervoede ouderen NL minister van volksgezondheid stelde in 2002 de Stuurgroep ondervoeding in om de problematiek aan te pakken. Doel van de adviesvragen is om lopende activiteiten te versterken met wetenschappelijke onderbouwing.
Afbakening WEL: Eiwit-energieondervoeding > 65 jaar NIET: <65 jaar Microvoedingsstoffen Ouderen (bij)gevoed via sonde/infuus Ouderen met kanker; ouderen op intensive care
SGA (Subjective Global Assessment) Screening
Conclusie screening Voor beoordeling van de kwaliteit van screeningsinstrumenten is een gouden standaard noodzakelijk Gouden standaard is er niet en daardoor is de validiteit niet vast te stellen
Criteria ondervoeding NL prevalentieonderzoek binnen de gezondheidszorg (LPZ) NL prevalentieonderzoek thuiswonend zonder thuiszorg (LASA) BMI < 20 BMI < 20 Ongewenst gewichtverlies: >3 kg in 1 mnd >6 kg in 6 mnd Ongewenst gewichtverlies: > 5% in 6 mnd Recent verminderde consumptie
Prevalentie (%) Hoeveel NL ouderen zijn ondervoed? 35 Ziekenhuizen Verpleeg- & verzorgingshuizen Thuiswonend met thuiszorg Thuiswonend zonder thuiszorg 30 25 20 15 10 5 0 LPZ gegevens LPZ = Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen LASA gegevens LASA = Longitudinal Aging Study Adam
Prevalentie (%) Hoeveel NL ouderen zijn ondervoed? 25 20 15 10 5 0 Ouderen in verpleeg- & verzorgingshuizen (beide kolommen: LPZ gegevens) LPZ criteria LASA criteria Thuiswonende ouderen met thuiszorg (beide kolommen: LPZ gegevens) LPZ criteria LASA criteria Lage BMI Onbedoeld gewichtsverlies Minder consumptie
Conclusie omvang probleem Schattingen van de prevalentie in NL op grond van de huidige criteria: 18-21% in verpleeg- en verzorgingshuizen 12-16% in de thuiszorg Ouderen die als ondervoed zijn aangemerkt hebben een gezondheidsprobleem, maar wie van hen heeft een voedingsprobleem?
ondervoeding gewichtsverlies lage BMI onderliggende oorzaak slechtere prognose infecties
onderliggende oorzaak gewichtsverlies lage BMI ondervoeding Leidt bijvoeding tot een betere prognose? ZO JA: voedingsprobleem ZO NEE: gezondheidsprobleem slechtere prognose
Effectiviteit van bijvoeding 62 onderzoeken (Milne et al in 2009) 26 recentere onderzoeken Kwaliteit onderzoek is slecht: niet gerandomiseerd niet geblindeerd weinig deelnemers korte duur aanpak statistische analyse onjuist Kwalitatief betere onderzoeken: 6 (Milne) + 6 (recenter)
Conclusie effectiviteit van bijvoeding Beeld 12 kwalitatief betere onderzoeken: Sterfte: Complicaties: niet consistent onvoldoende aanwijzingen Handgreepkracht: onvoldoende aanwijzingen Opnameduur: geen aanwijzingen We weten niet voor welke ondervoede ouderen bijvoeding effectief is. Onderzoek nodig van goede kwaliteit en voldoende omvang om aanpak effectiever te maken.
Reactie minister Beroepsgroepen en opleidingen zijn ervoor verantwoordelijk dat ondervoeding valide wordt vastgesteld en adequaat wordt behandeld. Ondanks ontbrekende kennis kunnen zorgprofessionals met de beschikbare screeningsinstrumenten invulling geven aan goede zorg rond ondervoeding. Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraken over ondervoeding (2010) zijn een handvat bij implementatie.
Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraken (LESA) over ondervoeding Opgesteld door: NL Huisartsen Genootschap Verpleegkundigen & Verzorgenden NL NL Vereniging van Diëtisten Afspraken over Screening door de (wijk)verpleging Diagnostiek en verwijzing door de huisarts Behandeling door de diëtist Momenten waarop consultatie of berichtgeving nodig is Gepubliceerd in 2010