in liefde loslaten workshop Monique Schirris & Chris Bavinck NVRG congres 15 september 2015
inhoud workshop voorstellen doelstelling moreel kompas bejegeningsverlegenheid De weg kwijt? casus
voorstellen voorstellen workshopleiders oefening aan de hand van meegebrachte foto
doelstelling bewustwording van eigen mentale toestand in hulpverleningsprocessen waarbij vragen over loslaten (in brede zin) aan de orde zijn. bewustwording van verwarring die optreedt bij dergelijke ingrijpende gebeurtenissen
moreel kompas durven onderzoeken van eigen houvast window of tolerance" kleine oefening als opwarmer
bejegeningsverlegenheid definitie Mentale toestand gekenmerkt door emotionele verwarring ten gevolge van een ingrijpende verandering binnen een vertrouwde relationele verhouding.
bejegeningsverlegenheid Confrontatie met het haperen van je sociaal-emotionele kompas Gevoelens van angst en onzekerheid; niet pluis gevoel Primaire coping reacties: vluchten, vechten, bevriezen: wegkijken/terugtreden, controle nemen, niets doen Vertrouwde omgangsvormen komen onder druk te staan
oefening aan de hand van foto stel: deze persoon brengt een euthanasieverzoek ter sprake wat doet dat met jouw moreel kompas? wat betekent dat voor jullie in de vertrouwde bejegening? Welke verlegenheidsreacties ontstaan er? Welke coping strategieën ontdek je bij jezelf en de ander?
de weg kwijt? euthanasiewetgeving vervagende grenzen Chabot is een beetje de weg kwijt
euthanasie geen recht van de patiënt geen plicht van de arts wetgeving is een kroonjuweel van de Nederlandse samenleving punt van discussie in huidige kabinetsformatie
euthanasie artikel 293 van het Wetboek van Strafrecht: Hij die opzettelijk het leven van een ander op diens uitdrukkelijk en ernstig verlangen beëindigt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste twaalf jaren of geldboete van de vijfde categorie.
euthanasie wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding; 2002 wetboek van strafrecht => zorgvuldigheidseisen vrijwillig en weloverwogen uitzichtloos en ondraaglijk lijden patiënt voorlichten geen andere oplossing tenminste een andere onafhankelijke arts zorgvuldige uitvoering
verlegenheid wat doet een verzoek tot euthanasie met ons als hulpverlener? wanneer brengt het ons in verlegenheid? welke weg wijst ons morele kompas?
euthanasie veel begrip bij terminaal zieke mensen veel bejegeningsverlegenheid bij grenzen euthanasie bij dementie euthanasie bij psychiatrische ziekten klaar met leven vraagstukken
N dement ie psy ouderdom / stapeling klachten levenseinde kliniek >2012 2007 2120??? 2012 4188 42 14? 32 2016 6090 141 60 244 498
NVVE ( bij ieder leven hoort een waardig einde ) euthanasie grenzen niet alleen artsen Stichting Einder ( humane dood in eigen regie ) Coöperatie laatste wil ( baas over eigen sterven ) Levenseinde kliniek ('geen stiekeme euthanasie, maar zorgvuldig handelen ) NOS journaal13/9/ 17 grote vraag naar middel 1/9/ 17 nieuws uur leden van 3.000 => 11.000
stichting waardig levenseinde https://youtu.be/3ftpfkfozpk
de weg kwijt Boudewijn Chabot zelf euthanasie ( De Uitweg 2010) De zorgelijke staat van de euthanasiewet ( De weg kwijt 2017)
Dames en heren, in Nederland worden demente patiënten die gaga zijn door artsen doodgemaakt. U bent verbaasd? Wen er alvast maar aan Bert Keizer, specialist ouderengeneeskunde. december 2016
dementie angst voor het verliezen van de geest angst voor verval angst voor onwaardig leven angst voor opname in verpleeghuis ANGST kan leiden tot bejegeningsverlegenheid maar is ook een emotie waar we als systeemtherapeuten mee uit de voeten kunnen. Is het lijden draaglijk te maken? citaat
dementie verricht de arts die een wilsonbekwame demente patiënt een slaapmiddel geeft en daarna euthanasie, een barmhartige daad, is zij/ hij een Reddende engel? of is het moreel weerzinwekkend om het leven te beëindigen van een hulpeloos mens?
casus Soms verwarde, 78 jaar oude dame met uitgezaaide kanker wordt door haar huisarts verwezen naar psychiater. Zij is bekend met depressies. Huisarts wil dat ze gaat kijken hoe ze haar volwassen kinderen (34 en 32) kan vertellen over haar wens tot euthanasie. Ze wil geen behandeling en zegt klaar te zijn met haar leven. Ze ziet erg tegen deze confrontatie met haar kinderen op. Huisarts voelt zich niet op haar gemak bij de wens van de vrouw er weinig woorden aan te geven bij haar kinderen.
casus Concentratiekamp, dramatische medische ervaring (Mengele ervaringen). Ze heeft beide ouders in kamp verloren. Abrupt afscheid. Na oorlog is ze opgevangen door vrienden van ouders en is later gehuwd met hun oudste zoon. 2 kinderen gebaard. Ze heeft zich als musicus ontwikkeld. Echtgenoot, notaris, nu 5 jaar geleden overleden aan hartaanval => geen afscheid kunnen nemen.
casus Met haar homoseksuele zoon (34) heeft ze een life-line: ze bellen of zien elkaar elke dag. Kwetsbare jongen die zeer nerveus gedrag laat zien en geen verdere objectrelatie aan durft. Is musicus bij een gerenommeerd orkest. Dochter (32) docent wiskunde heeft voor het eerst een vastere relatie met man (35) met wie ze samen wil gaan wonen. Er is een grote kinderwens. Met haar heeft moeder een hoofdzakelijk destructief ambivalent gekleurd contact. Psychiater vraagt om toestemming van medewerking systeemtherapeut.
casus tijdlijn 1935 geboorte, enig kind gebleven 1942 vader wordt opgepakt; onderduiking moeder en dochter 1943 1945 1945 moeder en patiënte worden opgepakt vrijgelaten. Moeder is dan overleden komt in bevriend gezin met 2 zonen
casus tijdlijn 1958 1965 1969 1971 1998 schoolopleiding, inclusief conservatorium trouwt met oudste zoon pleeggezin geboorte zoon geboorte dochter overlijden echtgenoot 2003 te beëindigen ongeneeslijk ziek en heeft de wens haar leven
casus 5 jaar dood notaris geloof 82 jaar oorlogstrauma ongeneeslijk ziek pianist 34 jaar kunstenaar homoseksueel 32 jaar jurist verbroken relaties
casus behandelverloop Verwijzing van huisarts naar psychiater: bejegeningsverlegenheid bij huisarts Eerste gesprek psychiater - patiënt: kennis maken en hulpvraag onderzoeken Tweede gesprek psychiater - patiënt - systeemtherapeut: behandelcontext maken, thema wordt: Afscheid nemen Derde gesprek patiënt - beide kinderen - psychiater - systeemtherapeut: exploreren individuele en collectieve bejegeningsverlegenheid
casus behandelverloop Vierde gesprek beide kinderen - systeemtherapeut: kwetsbaarheden exploreren, zoeken naar samenwerkingsmogelijkheden en zoeken naar ondersteunend netwerk Vijfde gesprek psychiater - patiënt: individuele ondersteuning voor het gezamenlijk gesprek Zesde gesprek allen: zoeken naar emotionele verbindingen om te kunnen loslaten in liefde Zevende gesprek: na afscheid van moeder beide kinderen met systeemtherapeut: afscheid van moeder en therapeut