Overgang basis-secundair: alle partners slaan de handen in elkaar! Nathalie Van Ceulebroeck en Marie Seghers Inspiratiedag Ouder-school-leerlingen 10 februari 2015
Verloop van de workshop Voorstelling Transbaso Een eerste blik op de onderzoeksresultaten Oefening
Wat is Transbaso? Actie-onderzoek rond school- en studiekeuze bij de overgang van basis naar secundair onderwijs in Antwerpen en Gent SBO-project: onderzoek & valorisatie Diepgaand bestuderen van processen van schoolen studiekeuze. Ontwikkelen van instrumenten voor gebruikers (=actoren betrokken bij school- en studiekeuze) en werking hiervan evalueren.
Aanleiding Vaststellingen eerder onderzoek: studiekeuze ten dele bepaald door sociale herkomst keuze voor een technische optie uitgesproken negatief waterval weinig contact tussen basis- en secundair onderwijs ontbreken van een duidelijk oriënteringsbeleid bepaalde ouders worden moeilijk bereikt
Valorisatiedoelstellingen 1. beter identificeren, in kaart brengen en communiceren van talenten, kennis, kwaliteiten en interesses van elke leerling 2. verhogen van de kennis over het SO 3. veranderen negatieve percepties TSO en BSO 4. communicatie tussen verschillende actoren 5. professionaliseren oriënteringsbeleid en implementatie in de klas en op school 6. netwerken tussen verschillende onderwijsactoren 7. evalueren van reeds bestaande praktijken
Valorisatie: hoe? Ontwikkeling en implementatie van drie tools: Leef- en leeromgeving Netwerken Communicatie rond studie- en schoolkeuze Evaluatie en bijsturing van tools
Onderzoeksdesign Multi-methode: zowel kwantitatief Nulmeting : mei/juni 2014 (5e lj) Drie cohortes opvolgen via pre- en posttest (begin & einde 6 e lj 1 e SO) als kwalitatief onderzoek Procesevaluatie: doorlopend rijker inzicht in processen die spelen complementair
Concreet 36 basisscholen: 18 in Gent, 18 in Antwerpen Steekproefcriteria: net en opleidingsniveau moeder Kwantitatieve metingen in alle 36 scholen Procesopvolging Diepteonderzoek bij leerlingen, leerkrachten, ouders.
Wat leren ons de 1 e onderzoeksresultaten?
Keuzeprocessen Schoolkeuze op het einde van het 5 e leerjaar Weet u (je) al naar welke middelbare school uw kind (je) zal gaan? Schoolkeuze Ouders (N=941) Leerlingen (N=1112) Ja 44,5% 47,7% Nee 28,8% 19,7% Twijfel 26,7% 32,6%
School versus studiekeuze Keuzeprocessen In veel gevallen kiest men eerst een school en pas dan een richting. In onze steekproef heeft iets minder dan de helft (48%) van de ouders die al een schoolkeuze gemaakt hebben, nog geen studiekeuze gemaakt. De invloed van sociale klasse Duidelijke verschillen in socio-economische positie tussen ouders die op het einde van het 5 e leerjaar reeds een school voor hun kind gekozen hebben en zij die geen school gekozen hebben.
Gemiddelde SES gezin Keuzeprocessen 55 Schoolkeuze en achtergrond ouders 50 45 40 35 Nee Twijfel Ja
Keuzeprocessen De rol van de leerling/het kind het keuzeproces Wie heeft deze school gekozen/wie heeft beslist welke richting je gaat volgen? Schoolkeuze (N=528) Studiekeuze (N=429) Ikzelf 17,8% 56,9% Ikzelf + mijn ouders 68% 40,3% Mijn leerkracht 0,2% 1,9% Anderen 14% 0,2% Leerlingen lijken op het 1 e zicht meer keuzevrijheid te krijgen in de keuze van een richting maar keuze is vaak beperkt door: Type school Aanvaardbare opties ouders (cf. eerder onderzoek)
Informatie Keuzeprocessen 44,4 % van de ouders heeft al informatie gekregen van: 1. leerkrachten 2. directie 3. vrienden 4. CLB 37% van de ouders heeft al informatie gevraagd aan: 1. Leerkrachten 2. Vrienden 3. Andere ouders op school 4. Familie 20% van de ouders heeft, op het einde van het 5 e leerjaar, al een opendeurdag van een secundaire school bezocht.
Kennis van het secundair onderwijs A/B stroom Ouders: 20,5 % weet niet wat A/B stroom is Leerlingen: 54 % weet niet wat A/B stroom is Kennis SO (ouders) Hoe hoger de sociaal-economische positie van de ouders hoe beter ze op de hoogte zijn van de structuur en werking van het SO
gemiddelde kennis SO Kennis van het secundair onderwijs 6,5 6 5,5 5 4,5 4 3,5 geen werk, werkonbekwaam arbeiders lagere middenklasse middenklasse hogere middenklasse
Keuzemotieven Motieven schoolkeuze - Reputatie van de school - Traditie - Ligging - Bereikbaarheid met openbaar vervoer - Dichtbij huis of werk
Informeren Hoe informeert de basisschool haar ouders en leerlingen over het SO? Infomoment voor met ouders met SO Infomoment/ouder contact voor ouders met CLB Infomoment voor leerlingen met CLB Schoolbezoeken met leerlingen Antwerpen Gent 8 2 14 13 7 7 10 10
Ervaringen uit de praktijk Weinig structurele samenwerking tussen SO en BaO Weinig afstemming over zorg, competenties, inschrijvingen en advies, Beperkte informatieoverdracht bij en na overgang Gevoel van breuk tussen BaO en SO Moeizaam partnerschap tussen ouders en lagere school bij studiekeuze Veel initiatieven om ouders te betrekken en te informeren maar scholen zijn nog steeds zoekend
Partnerschapsmodel met 4 actoren SSK => Relaties tussen deze actoren worden beïnvloed door externe actoren