Een onderwijssociologische kijk. Paul Mahieu (UAntwerpen)

Transcriptie

1 Een onderwijssociologische kijk Paul Mahieu (UAntwerpen)

2 Menu 3 functies van onderwijs 3 spanningsvelden 5 middelen (oriëntering, toelating, heroriëntering, evaluatie & valorisatie)

3 3 functies van onderwijs 3 spanningsvelden 5 middelen (oriëntering, toelating, heroriëntering, evaluatie & valorisatie)

4 Welke doelen wil hoger onderwijs bereiken?

5 3 functies van (tertiair) onderwijs Selectiefunctie (toewijzen aan hiërarchische maatschappelijke posities) Kwalificatiefunctie (voorbereiding op / toelating tot beroepen en functies) Integratiefunctie (voorbereiden op samenleven)

6 Waarin slaagt het onderwijs best? Selectiefunctie (toewijzen aan hiërarchische maatschappelijke posities) Kwalificatiefunctie (voorbereiding op / toelating tot beroepen en functies) Integratiefunctie (voorbereiden op samenleven)

7 3 functies van (tertiair) onderwijs Selectiefunctie (toewijzen aan hiërarchische maatschappelijke posities) Kwalificatiefunctie (voorbereiding op / toelating tot beroepen en functies) Integratiefunctie (voorbereiden op samenleven)

8 Selectie Van kleuter over SO tot HO: cumulatief & extreem selectief PISA Zittenblijven Waterval Segregatie Selectie is een cultureel gegeven «kijk eens links, kijk eens rechts» Impliciete verwachtingen Self-fulfilling prophecy (Pygmalioneffect) Zittenblijven als vorm van differentiatie Universitaire concurrentie in een semi-markt en in een wijzigende maatschappelijke context

9 cumulatief % indicatorlln Segregatie BaO op basis van indicatorleerlingen (Antwerpen BaO) indicatorlln - telling ,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0, ,2 0,4 0,6 0,8 1 cumulatief % niet-indicatorlln

10 Selectie: in S.O.

11 Selectie in Antwerps S.O. (%) geen vertraging 1 jaar vertraging Meerder jaren 1st graad 60,0 31,1 8,9 ASO 74,5 19,8 5,8 KSO 46,8 36,7 16,5 TSO 39,0 36,9 24,2 BSO 20,8 42,1 31,7

12 Studenten SLO aan Uantwerpen

13 West-Vlaamse student is de slimste Hypotheses: Geen eigen W-Vl unief Waardoor meer hogeschoolonderwijs Strenger onderwijs in SO Weinig anderstaligen

14 Selectie: keuzeprocessen Lln in 6-SO besteden beperkte tijd aan studiekeuze maar voelen zich wel verbonden met de richting van hun keuze. Keuze vanuit intrinsieke redenen leidt tot groter commitment Studenten uit TSO moeten zich sterker aanpassen Studenten in academische bachelor ervaren weinig overeenstemming inzake pedagogische aanpak SO - HO

15

16 Selectie: gender-effect

17 Vrouwen in positieve wetenschappen

18 Selectie: gender-effect

19 Achterstand bij instroom ( ) allocht. Autocht. geen achterstand jaar achter > 1 jaar achter

20 Selectie: effect of middel? Alle uniefs geslaagd 44,0 % 53, 6 % 51, 8 %

21 slaagpercentages( ) Universiteit Antwerpen autochtonen allochtonen Magreb/ turk andere Geslaagd 46,7 % 22,6 % 19,2 % 25,0 % Niet gesl. 53,3 % 77,4 % 80,8 % 75,0 % N

22 Selectie Afkomst van studenten ( ) Alle uniefs ASO 77,4 % 87,1 % 84,5 % School in grootstad 35,2 % 7,1 % 17,2 % GOK-school 28,2 % 17,3 % 21,4 %

23 Selectie: sociaal-economische reproductie

24 Selectie Universitaire concurrentie in een semi-markt en wijzigende maatschappelijke context Sector (hoger onderwijs), product (opleiding) of merk ( )

25 Product Merk

26 Product Merk

27 3 functies van (tertiair) onderwijs Selectiefunctie (toewijzen aan hiërarchische maatschappelijke posities) Kwalificatiefunctie (voorbereiding op / toelating tot beroepen en functies) Integratiefunctie (voorbereiden op samenleven)

28 Kwalificatie Kans op werk Kans op inkomen Kans op status Kans op langer gezond leven Kans op toekomst eigen kinderen

29 Kans op werkloosheid (2013) Scholingsniveau Laag Midden Hoog Man Vrouw Tot 39,9 37,1 23,0 25,3 40,4 34,3 33,3 38,6 28,1

30 Kans op inkomen

31 Salarisenquête 2012 (Vacature & KULeuven) Farmacie 3420 Burg. Ingenieur 2856 Rechten 2581 Industr. Wet 2347 Sociale wet Prof. Ba. architectuur 1842

32 Kans op langer leven

33 3 functies van (tertiair) onderwijs Selectiefunctie (toewijzen aan hiërarchische maatschappelijke posities) Kwalificatiefunctie (voorbereiding op / toelating tot beroepen en functies) Integratiefunctie (voorbereiden op samenleven)

34 Integratie: SES

35 Integratie: ethnisch

36 Integratie: ethnisch

37 Integratie: gender

38 3 functies van onderwijs 3 spanningsvelden 5 middelen (oriëntering, toelating, heroriëntering, evaluatie & valorisatie)

39 spanningsvelden integratie selectie kwalificatie

40 spanningsvelden integratie Veldloop- vs. expeditiemodel selectie kwalificatie

41 spanningsvelden integratie Veldloop- vs. expeditiemodel selectie Vraag vs. aanbod kwalificatie

42 spanningsvelden integratie Veldloop- vs. expeditiemodel Onderwijs vs. arbeidswereld selectie Vraag vs. aanbod kwalificatie

43 Na 1 jaar nog werkzoekend (%) Allochtonen Autochtonen Laaggeschoold 54,4 34,6 Midden-geschoold 43,7 21,0 Hooggeschoold 15,4 12,7 Totaal 46,2 19,9

44 3 functies van onderwijs 3 spanningsvelden 5 middelen (oriëntering, toelating, heroriëntering, evaluatie & valorisatie)

45 Welke middelen dragen bij tot Kwalificatiefunctie (voorbereiding op / toelating tot beroepen en functies) Selectiefunctie (toewijzen tot hiërarchische maatschappelijke posities) Integratiefunctie (voorbereiden op samenleven)

46 middelen integratie Oriëntering Begeleiding Toelating Valorisatie Evaluatie heroriëntering selectie kwalificatie

47 middelen integratie Oriëntering Begeleiding Toelating Valorisatie Evaluatie heroriëntering selectie kwalificatie

48 Oriëntering Maatschappelijk gekleurd: Gender Sociaal-economisch Sociaal-cultureel ambitieniveau Ethnisch Ouders en peers

49 Oriëntering Objectivering gewenst (Matheuseffect) Transparantie vereist (aanbod en vereisten) Sociaal-culturele strategie Getuigenis > rationele argumenten

50 Oriëntering Én begeleiding Scholen CLB Jongerenverenigingen Projecten vanuit uniefs Informatie Projecten (tutoraat, klimop, )

51 middelen integratie Oriëntering Begeleiding Toelating Valorisatie Evaluatie heroriëntering selectie kwalificatie

52 Toelating

53 Toelatingsproef? Pro Contra Marktcorrectie Marktverstoring Internationaal Rendement Onzekere voorspellingsgraad Interuniversitair shoppen Persoonlijk welbevinden Geen effect op studieduur

54

55 Toelating

56 middelen integratie Oriëntering Begeleiding Toelating Valorisatie Evaluatie heroriëntering selectie kwalificatie

57 Heroriëntering

58 Heroriëntering

59 Heroriëntering Flexibilisering als hinderpaal Waterval-, rangeer- of zalmprincipe? Studieloopbaanbegeleiding (SLB)

60 Resultaten als bron voor heroriëntering Vlotter doorstromen in het hoger onderwijs : invloeden van leerpatroon en leeromgeving Donche, Vincent & Van Petegem, Peter

61 Waterval / rangeerstation / zalmsprong

62 middelen integratie Oriëntering Begeleiding Toelating Valorisatie Evaluatie heroriëntering selectie kwalificatie

63 Evaluatie Competenties eerder dan kennis Differentiatie in evaluatievormen Feed back met tijdig duidelijk advies

64 middelen integratie Oriëntering Begeleiding Toelating Valorisatie Evaluatie heroriëntering selectie kwalificatie

65 Valorisatie Cfr. Tewerkstellingskansen Beroeps, beloften of «elite zonder contract»? Link met werkveld; stages, Ook «doelgroepen» in alumniwerking

66 Tot slot NIET DOEN!

67 NIET DOEN!

68 Enkele sociologische conclusies Zoeken naar een «optimaal» evenwicht tussen selectie, kwalificatie en integratie Brede aanpak via overheid, media, onderwijs en afzetmarkt (her)oriënteren bekijken in een breder proces van studiekeuzebegeleiding tot valorisering Inhoudelijk & procesmatig SO en HO beter afstemmen Individuële en (doel)groepsbenadering wenselijk Sociale correcties versterken in financiering instellingen Actualisering cijfers en processen.

69 Liever SLB dan CLB