VAN ROTTERDAM RIJNMOND Tijd voor Blue Energy Maak techniek zichtbaar Met internet ligt de wereld aan je voeten EDITIE 04 2014
INNOVATIE IN HR Wij vervaardigen, bewerken en repareren ferro en non-ferro machineonderdelen en daarnaast kunt u ook bij ons terecht voor machinereparaties en reparatielaswerk voor de industrie. Machinefabriek Heijnen BV Linschotenstraat 18A 3044 AW Rotterdam Tel: 010-4159201 / 4374575 Fax: 010-4158312 Email: heijnen@heijnenbv.nl www.heijnenbv.nl Het bieden van nieuwe perspectieven en investeren in de loopbaan van uw medewerkers id Plein Rotterdam is een innovatieve en oplossingsgerichte loopbaanorganisatie. We doen wat werkt, wat inhoud dat we op pragmatische wijze onze diensten vormgeven, waarbij we werken met resultaatgerichte methoden en werkwijzen. Wat doen wij voor het MKB? - Begeleiding bij reorganisaties - Verhogen duurzame inzetbaarheid - Outplacement en re-integratie 2e spoor - Loopbaanontwikkeling - Employability - InnovatieBanen duurzame inzetbaarheid loopbaanontwikkeling re-integratie 2e spoor outplacement Mijnsherenlaan 7a 3081 GA Rotterdam 010-851 31 60 www.idpleinrotterdam.nl Uniek, uitzicht, informeel, een gevoel, een beleving en altijd... het water aan uw voeten. Het Delta Hotel; de combinatie van anders dan anders én een professionele service. U waant zich als een wereldreiziger in het steeds wisselende decor van voorbijvarende schepen in de wereldhaven Rotterdam. Gelegen aan de Nieuwe Maas beschikt het Delta Hotel over 78 kamers en 6 unieke zalen. Voor het eten en drinken is er Nautique, met de Brasserie, het Grand Café en de Vier Windstreken. Geheel ingericht in een eigentijds en nautisch thema is dit een absolute aanrader voor iedere gelegenheid! Alles kan in deze unieke locatie! Ervaar het gevoel, de beleving en altijd... het water aan uw voeten. VERGADERING TEAMBUILDING ORGANISATIE LIVE MUZIEK BORREL FEEST DE KROEPOEKFABRIEK HUREN? DAT KAN! FLEXWERKPLEK CONGRES JUBILEUM WORKSHOP DIVERSE RUIMTES EN PRIJZEN BEUR Delta Hotel Maasboulevard 15 3133 AK Vlaardingen t. 010-4345477 f. 010-4349525 M. 06-31961551 e. markdejong@deltahotel.nl w. www.deltahotel.nl WIJ DENKEN GRAAG MEE! WWW.KROEPOEKFABRIEK.NL
INHOUD RONDE TAFEL REPORTAGE REPORTAGE MAAK TECHNIEK ZICHTBAAR Oud-topman van Shell Jeroen van der Veer kon het een paar jaar geleden niet genoeg verkondigen: techniek is spannend. Hij was net voorzitter van Platform Bèta Techniek geworden, onder andere om het nijpend tekort aan technisch personeel te bestrijden. Waarom is het toch zo lastig om goede technische mensen te vinden? En hoe keren we het tij? EEN LANGER LEVEN VOOR STAALPRODUCTEN Wat de Van Brienenoordbrug in Rotterdam, een olietanker in Koeweit, het dak van de Amsterdam Arena en het London Eye reuzenrad in Londen gemeen hebben? Het zijn staalconstructies die worden getest op kwaliteit en zekerheid door MME Group in Ridderkerk. GEZOCHT! BEDRIJVEN DIE WILLEN VERDIENEN MET DUURZAAM BOUWEN De business ligt letterlijk op straat, zegt Maurice van der Meer, directeur van het Rijnmondinitiatief Marktplaats Duurzaam Bouwen. Bedrijven die een duurzame bijdrage leveren, kunnen zich via de marktplaats aanmelden voor regionale bouwprojecten. Inmiddels hebben deelnemers opdrachten in onder andere de Vlaardingse wijk Holy en de Boerhaavestraat uitgevoerd. LEES VERDER OP PAGINA 10 LEES VERDER OP PAGINA 30 LEES VERDER OP PAGINA 36 COVERINTERVIEW TIJD VOOR BLUE ENERGY Gigawatts aan energie liggen voor het oprapen. Het bedrijf REDstack kan met een installatie ter grootte van een halve kolencentrale genoeg voor de hele Rijnmond opwekken. Maar dan zonder de uitstoot van CO2 en lozing van zware metalen. PLUS LEES VERDER OP PAGINA 8 MET INTERNET LIGT DE WERELD AAN JE VOETEN Hij is wellicht uitgegroeid tot de meest bekende online ondernemer van ons land. De 29-jarige Ben Woldring introduceerde in 1998, toen hij 13 jaar was, één van de eerste vergelijkingssites op internet, namelijk Bellen.com. Inmiddels vergelijkt zijn bedrijf Bencom Group niet alleen prijzen van telefoontarieven, maar ook van bijvoorbeeld energie, internet, digitale televisie, breedband en hotels. LEES VERDER OP PAGINA 46 EN VERDER... 3 Inhoud 5 Column / Colofon 6 Nieuws 17 Wärtsilä Schiedam: Volle kracht weer vooruit 18 Vakbroeders 19 FMI Machining 20 Internetmarketeer Tonny Loorbach: Je komt als bedrijf echt niet meer weg zonder social mediastrategie 23 Expand Online 24 Zondervan Techniek 25 Deltametaal en Metalent 27 De creativiteitsfabriek 28 Investeren in machines? Een aantal juridische tips 29 Onderwijs, overheid en ondernemers bundelen krachten in Vlaardingen 31 AXS Techniek 32 Hoe integreert u offline en online marketing? 35 Krusing Engineering groeit met zijn klanten mee 39 Baanbrekend werk van Magneto Special Anodes 41 Bijzondere producten in metaal 42 Metalas Cleaning Systems 42 Staalconstructies van Dijkstaal 43 Vendrig draait op volle toeren 44 Focus Rotterdam en E-Coaching 45 Bellboy Lifttechniek 48 Energieakkoord raakt mkb: last of lust? 49 Met Marktplaats staat mijn webwinkel op een A1-locatie 50 Simmpl: Het is gaaf om ondernemers te kunnen verbazen met innovatie 3
lekker koel, aangenaam warm Bij airconditioning denkt u waarschijnlijk direct aan koelen. Met een ToshiBa airconditioning systeem kunt u echter gedurende het gehele jaar het perfecte binnenklimaat creëren. Lekker koel tijdens warme dagen en comfortabel warm tijdens koude dagen, de lucht schoon en gezuiverd. ToshiBa biedt een ruim assortiment technisch hoogwaardige, duurzame systemen met zeer hoge rendementen. Binnendelen die bijna onzichtbaar én onhoorbaar hun werk doen. Daarnaast levert ToshiBa oplossingen om uw systeem te combineren met vloerverwarming, warm tapwater en ventilatie zodat u nog efficiënter om kunt gaan met uw energieverbruik. Een comfortabel binnenklimaat begint bij de keuze voor het best passende systeem voor uw situatie. Bij uw ToshiBa installateur Lemij Klimaat Techniek bent u hiervoor aan het juiste adres. Lemij zorgt voor een professionele installatie en gedegen onderhoud, zodat u jarenlang verzekerd bent van een perfect binnenklimaat. hoge RENDEMENTEN ZEER BETRoUWBaaR FLEXiBELE installatie Roer 60 3068 LE Rotterdam 010 477 5028 www.lemij.nl U vindt ons ook op Facebook: Lemij Klimaat Techniek Lemij-helepag-ondernemersbelang.indd 1 16-09-14 08:59
COLUMN DE KLANT ALS UIT TE PERSEN CITROEN Een ondernemer met een herenmodezaak in Woerden stond 240 euro rood op zijn rekening courant. Gedurende zes uur. Een nachtelijke, automatische afschrijving was hier debet aan, de pinbetalingen van de dagomzet werden twaalf uur later bijgeboekt. De plaatselijke Rabobank sommeerde hem het bedrijfskrediet van 20.000 euro onmiddellijk af te lossen. particulieren die - op vergelijkbare wijze zoals beschreven - gemangeld zijn. Daar zitten twee voorbeelden bij van zogenaamd chique banken die het vermogen van klanten met onverantwoord speculeren hebben vergokt en dat proberen toe te dekken met geantidateerde documenten voorzien van vervalste handtekeningen van hun cliënten. De rechtszaken lopen. De winkelier kon dat niet meteen, doordat hij kort daarvoor twee keer een ramkraak voor zijn kiezen had gekregen, waarna de verzekeraar telkens nieuwe veiligheidseisen had gesteld. Daarvoor en voor de inkoop van nieuwe voorraad had hij het krediet gebruikt. De bank kende geen pardon en eiste het geld per direct. De onfortuinlijke ondernemer kreeg zes weken de tijd om zijn huis te verkopen. De koopwoningenmarkt was net aan het instorten doordat de banken de westerse wereld in een financiële crisis hadden gestort van nooit eerder vertoonde weerga. Na die zes weken bracht de bank de onverkochte woning van de herenmodeman naar de veiling, waar zo bleek later een besloten vennootschap van de Rabobank het huis voor een appel en een ei opkocht. Ongeveer een half jaar nadien ging het huis tegen de marktwaarde weer de deur uit. De bank maakte een mooie winst, de ondernemer zat privé met een restschuld van 32.000 euro. Zijn zaak moest hij sluiten. Wekelijks maken banken en ook verzekeraars nieuwe slachtoffers in Nederland met hun niets ontziende, misselijk makende maatschappelijk onverantwoord gedrag. Bij het nieuwe meldpunt Mores liggen stapels voorbeelden van ondernemers en ook Recent heeft een voormalige topbankier van de Rabobank, die zich al tien jaar ergerde aan de mateloze geldzucht van zijn collega s, de stichting Mores opgericht waar gedupeerden hun verhaal kwijt kunnen. Samen met een team van deskundigen beoordeelt hij de klachten en spreekt de verantwoordelijken bij financiële instellingen erop aan. Als dat niet werkt, zoekt hij de publiciteit. Bankiers zijn maar voor één ding bang: negatieve publiciteit. Bij de geringste rimpeling grijpt een financiële instelling naar haar machtswapen om de klant eens even kopje onder te dompelen. Banken kunnen zich dit wangedrag veroorloven omdat zij weten dat niemand hen een strobreed in de weg legt. In 2009 en 2010 hebben we kunnen zien hoe de toenmalige regering ABN Amro en ING met tientallen miljarden van de totale ondergang heeft gered. Inmiddels compenseren ABN Amro en Rabobank de door kabinet en parlement aan banden gelegde bonussen van topmanagers het systeem dat feitelijk heeft geleid tot de financiële crises sinds 2008 - met salarisverhogingen van 20 respectievelijk 13 procent. Omdat die topmanagers het zo geweldig doen. Anders gaan ze naar het buitenland, luidt dan steevast het hypocriete commentaar. Lekker laten gaan, zou ik zeggen. «André Vermeulen / info@avoor.nl COLOFON Hét Ondernemersbelang van Rotterdam Rijnmond verschijnt vijf keer per jaar Twaalfde jaargang, nummer 3, 2014 Oplage: 5.000 exemplaren Coverfoto Pieter Hack, directeur van Magneto Special Anodes en mede-eigenaar van REDstack Foto: Jan Nass Uitgever Novema Uitgevers BV / Jelte Hut Postbus 30, 9860 AA Grootegast Weegbree 1, 9861 ES Grootegast Telefoon 0594 51 03 03 Fax 0594 61 18 63 info@novema.nl www.novema.nl Eindredactie Erik van Raalte Telefoon 0594-69 56 14 e.vanraalte@ondernemersbelang.nl Regionale verbinder Paul Willems Novema Valkenswaard Telefoon 040-84 50 457 Fax 040-84 36 517 p.willems@ondernemersbelang.nl Website www.ondernemersbelang.nl/rotterdam Vormgeving VDS Vormgeving, Drachten Druk D+L Printpartner GmbH, Bocholt Aan deze uitgave werkten mee Gerrit Boer Laura de Haan Peter van Huijkelom Harry Knevelbaard Ed Lamme Rien Linthout Fred Louter Jan Nass Martin Neyt Henk Poker Wendy van Schie Tekstbureau Vakmaten André Vermeulen (column) Ruud Voest Adreswijzigingen Adreswijzigingen, verandering van contactpersoon of afmeldingen kunt u per mail doorgeven aan Tiny Klunder, t.klunder@novema.nl. Vermeld s.v.p. ook de editie er bij, die vindt u aan het begin van deze colofon. ISSN 1875-4260 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uit gever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor de inhoud van de advertenties. 5
KORT NIEUWS MEER SAMENWERKING TUSSEN PROMEN EN GEMEENTEN Tijdens een bestuursvergadering van Promen is onlangs in goed overleg een nieuw bestuur samengesteld. Jean Paul Meuldijk (Capelle a/d IJssel), Rogier Tetteroo (Gouda), Martijn Vroom (Waddinxveen) en Jaap Blankenberg (Krimpen a/d IJssel) vormen het dagelijks bestuur van Promen met Martijn Vroom als voorzitter. Operationeel directeur David van Maanen is per 1 september benoemd tot directeur van de Regionale Sociale Dienst Kromme Rijn / Heuvelrug. Met de invoering van de Participatiewet zal Promen in toenemende mate partner worden voor sociale diensten in het toeleiden van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt naar werk. Ook zal Promen actief worden op het terrein van participatie en zorg, in samenwerking met andere instellingen in de regio. Promen is een SW-bedrijf dat zich toelegt op het organiseren van leerwerkplekken voor mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. INSCHRIJVING CAMPAGNE RIJNMOND GAAT VOOR DUURZAAM GESTART Per 1 augustus is de inschrijving gestart voor de Campagne Rijnmond gaat voor Duurzaam. Aan de campagne kunnen bedrijven (van éénmanszaak tot multinational) deelnemen die MVO hoog in het vaandel hebben staan en een bijdrage willen leveren aan het duurzaam versterken van de regionale economie. Doel van de campagne is bedrijven en organisaties die zaken doen in de Regio Rijnmond in kaart te brengen, een podium te bieden om samenwerkingsverbanden op te zetten en initiatieven te nemen, en de afspraken onder te brengen in een Green Deal Duurzaam Rijnmond. In de Regio Rijnmond zijn dagelijks duizenden beslissers (ondernemers, directeuren, managers, bestuurders) actief die streven naar resultaten op een verantwoorde en duurzame manier. Om kennis en ervaring onder één paraplu samen te brengen, samenwerkingsverbanden op te zetten en projecten en initiatieven te ondersteunen is het Platform Duurzaam Rijnmond opgericht. Om de doelstellingen te kunnen realiseren en de regionale economie duurzaam te versterken is in samenwerking met MVO Koplopers de Campagne Rijnmond gaat voor Duurzaam opgezet waarvoor op 1 augustus de inschrijving is gestart. Op de Dag van de Duurzaamheid (vrijdag 10 oktober) worden in het Van der Valk Hotel te Ridderkerk de eerste intentieverklaringen ondertekend en gaat de Campagne Rijnmond gaat voor Duurzaam officieel van start. De campagne eindigt op donderdag 4 juni 2015 met het MVO Congres Duurzaam Rijnmond 2015 in Congrescentrum De Kuip (Stadion Feyenoord) in Rotterdam. Bedrijven die het Platform Duurzaam Rijnmond (www.platformduurzaamrijnmond.nl) willen ondersteunen en aan de Campagne Rijnmond gaat voor Duurzaam willen deelnemen, kunnen hun gegevens sturen naar: secretariaat@platformduurzaamrijnmond.nl. ONDERNEMERSVRAAG HOE BEREIDT U ZICH VOOR OP DE ARBEIDSMARKT VAN DE TOEKOMST? Door zo min mogelijke vaste arbeidscontracten aan te beiden (19%) Ik laat mij eerst goed voorlichten (62%) Door de vele veranderingen kun je je niet of nauwelijks voorbereiden (19%) DIPLOMA VOOR LEERLING KOELMONTEURS Onlangs ontvingen 10 leerling koelmonteurs hun diploma. Ze volgden een opleidings- en begeleidingstraject bij ChemProjects. Deze organisatie wil een bijdrage leveren aan het oplossen van de jeugdwerkloosheid. Het is het eerste pilotproject binnen de koeltechniek dat ChemProjects succesvol afrondt. De leerlingen werd voordat ze instroomden een breed assessment afgenomen. Tijdens het traject kregen de leerlingen een uitgebreide training. Zo werd hun mental attitude onder de loep genomen, waarna ze de trainingen presentatie en communicatie en veiligheid en gedrag volgden. In totaal deden 12 jongeren mee aan de opleiding. De jongeren zaten voordat ze aan de opleiding begonnen gemiddeld 2 jaar en 4 maanden thuis, met weinig perspectief op een baan. www.chemprojects.nl SUCCESVOLLE AFRONDING TRAINING VOORBEREIDING OP DE ARBEIDSMARKT Onlangs hebben ruim 50 deelnemers de training Voorbereiding op de arbeidsmarkt feestelijk en met succes afgerond. In opdracht van de gemeente Gouda heeft Promen deze mensen door middel van zeven trainingsdagen klaargestoomd voor de arbeidsmarkt. De groep was zeer gemêleerd: verschillende nationaliteiten, achtergronden en opleidingsniveaus. Eén ding hadden zij echter gemeen, het vinden van betaald werk bleek een lastige uitdaging. Met hulp van Promen komt betaald werk dichterbij. Tijdens de training werd ingegaan op de persoonlijke kwaliteiten, sociale vaardigheden en presentatievaardigheden, zoals het schrijven van een goed CV en het presenteren van jezelf in een elevator pitch. Al het geleerde werd tijdens de slotbijeenkomst in praktijk gebracht. De deelnemers presenteerden de door hun ingestudeerde elevator pitch aan de aanwezige werkgevers. De fase van voorbereiding op de arbeidsmarkt is met het afronden van de training afgesloten. De kandidaten zijn er klaar voor. Angelique van de Berg, manager TalentOntwikkelPlein: Wij hebben er alle vertrouwen in dat een groot deel van de deelnemers nu op eigen kracht de stap naar een werkgever durft te zetten. We zien dat het vertrouwen in het eigen kunnen door het volgen van de training is vergroot. Wij hopen dat zij daarom snel aan de slag kunnen in de door hen zo gewenste job. Voor meer informatie: www.promen.nl UW NIEUWS IN HÉT ONDERNEMERSBELANG? Gaat u verhuizen, een nieuwe vestiging openen of heeft u een nieuw product? Laat het ons weten en mail uw persberichten naar: p.willems@ondernemersbelang.nl. Dan staat wellicht ook uw nieuws binnenkort in Hét Ondernemersbelang. 6
BILDERBERG PARKHOTEL IN HET NIEUW GESTOKEN Het Parkhotel in Rotterdam gaat met haar tijd mee. De gehele begane grond is voorzien van nieuw een eigentijds jasje. Naast het restaurant The Park Inspired by Erik van Loo - zijn verschillende nieuwe meeting ruimten en een cigar lounge gerealiseerd. Er is niet alleen aan het innerlijk van het Parkhotel gewerkt, vanaf september siert het kunstwerk The Individual Parallel Bilderberg Utopia van kunstenaar Willem Oorebeek de gevel van het Parkhotel: een raster van opgloeiende stippen in het donker, dat als boegbeeld van het culturele hart van Rotterdam aan de entree van het Museumkwartier oprijst. Het kunstwerk wordt op 23 september tijdens de heropening van het hotel officieel onthuld door de burgemeester van Rotterdam, Ahmed Aboutaleb samen met beeldend kunstenaar Willem Oorebeek. Het interieur van het Parkhotel heeft een behoorlijk ingrijpende transformatie ondergaan. Zo heeft de voormalige Bar The Yard ruimte gemaakt voor verschillende nieuwe meeting ruimten. Er zijn in totaal vier nieuwe ruimten ontstaan, waaronder drie luxe boardrooms voor gezelschappen tot veertien personen. Daarnaast is er een grote zaal met een capaciteit tot maximaal tachtig personen gerealiseerd. Alle ruimten zijn voorzien van de modernste apparatuur. Naast nieuwe ruimten is de lobby opnieuw ingericht en tevens voorzien van een internationale lobby bar. Het hotel ligt centraal in Rotterdam aan de groene en rustige Westersingel, op loopafstand van het centrum. Het hotel telt 189 comfortabele hotel kamers. 7
REDSTACK HAALT ENERGIE UIT MIX ZEE- EN RIVIERWATER Tijd voor Blue Energy Gigawatts aan energie liggen voor het oprapen. Het bedrijf REDstack kan met een installatie ter grootte van een halve kolencentrale genoeg voor de hele Rijnmond opwekken. Maar dan zonder de uitstoot van CO2 en lozing van zware metalen. 8
COVERINTERVIEW Tekst: Martin Neyt // Fotografie: Jan Nass De proefopstelling van REDstack, gezamenlijk bedrijf van energienetwerk Alliander, infrastructurele onderneming A. Hak Beheer en het Schiedamse Magneto Special Anodes, staat ongeveer midden op de Afsluitdijk, maar nog net aan Friese zijde. Dat is geen toeval, Friesland investeert stevig in duurzame energie uit water. De provincie is ook de eerste in Nederland die energiewinning aan de hand van omgekeerde elektrodialyse ondersteunt. De afkorting RED in de bedrijfsnaam REDstack duidt op deze techniek: reversed electro dialysis. Het woord stack representeert de gestapelde membranen die nodig zijn om positieve en negatieve ionen uit zout en zoet water te scheiden. Dit procedé levert een gestage elektriciteitsstroom op, Blue Energy genoemd, want RED is schoon. De methode vereist geen brandstof en stoot geen schadelijke stoffen uit. Het enige bijproduct is brakwater en dat stroomt de zee in, wat sowieso gebeurt op de punten waar rivier en zee samenkomen. Overal waar zout en zoet elkaar kruisen, kan een Blue Energy-powerplant worden gebouwd. Het Botlekgebied is wat dat betreft een perfecte locatie. Bijvoorbeeld de Oude Maas voert zoet water aan en het Hartelkanaal zorgt voor het zout water. Circa 1,5 gigawatt aan energie zit er in het water dat ons omringt, zo heeft TU Delft berekend. Voldoende om alles en iedereen in de Rijnmond draaiende te houden. Er zou een bouwwerk met de omvang van een halve kolencentrale voor nodig zijn, vertelt Pieter Hack, directeur van Magneto Special Anodes en mede-eigenaar van REDstack. Evenals een steenkolencentrale kan een Blue Energy-plant aan een riviermonding worden gebouwd, maar dan zonder de bekende schoorsteen, van waaruit vieze rook ontsnapt, en koeltoren. Je kunt denken aan een plat langwerpig gebouw van een paar honderd meter aan een dijk. Een groot gedeelte bevindt zich onder water, dus de installatie oogt nog eens veel kleiner. STROOMOPWEKKING 24/7 In tegensteling tot windmolens en zonnepanelen, wekt een Blue Energy-centrale 24/7, 365 dagen per jaar, stroom op. Een powerplant met volwassen afmetingen op de Afsluitdijk zou de provincies Groningen, Friesland en Drenthe volledig van elektriciteit kunnen voorzien. De huidige proefinstallatie, die in 2013 werd gebouwd, haalt nu slechts enkele honderden watts uit het IJsselmeerwater en de Waddenzee. Een grotere opstelling moet vanaf volgend jaar zo n 50 kilowatt genereren. De proef kost momenteel slechts geld, legt Pieter Hack uit. De installatie op de Afsluitdijk meet circa 35 bij 17 meter, 8 meter hoog, en daarin staan stacks in blok- en rechthoekvorm opgesteld. De membranen zullen in de toekomst groter en beter worden, maar met een modulaire opbouw van stacks kunnen we winst boeken. Daarnaast onderzoeken we in het proefgebouw hoe we maximaal effect kunnen behalen, onder andere door de slijtvastheid van membranen te verbeteren en de voorbehandeling en verdeling van het water te optimaliseren. Blue Energy heeft de potentie om 10 tot 15 procent van de totale Nederlandse energiebehoefte in te vullen. Het loont dus de moeite om in dit schone alternatief te investeren. EUREKAMOMENT Nieuw is de methodiek van omgekeerde elektrodialyse allerminst. De wetenschapper Pattle beleefde in de vroege jaren vijftig een eurekamoment en publiceerde in tijdschrift Nature over de mogelijkheden van RED voor energiewinning. Sydney Loeb, de godfather van de membraantechnologie, diepte de techniek in de jaren zeventig verder uit, mede ingegeven door de behoefte aan alternatieve energiebronnen. Het onderzoeksbudget stokte echter toen de oliecrisis achter de rug was. In Nederland werd RED begin deze eeuw weer van stal gehaald. Wetsus, onderzoeksinstituut voor duurzame watertechnologie, nam vanaf 2005 de verdere ontwikkeling voor zijn rekening. Gaandeweg sloten deelnemers als Nuon na de splitsing energienetwerk Allianderen participanten als Fujifilm producent van de membranen voor de proefopstellingzich aan. Alle activiteiten rond Blue Energy werden in het technologisch ontwikkelingsbedrijf REDstack gebundeld. Pieter Hack: We zijn een spin-off van Wetsus, het onderzoekinstituut is onze vaste partner. Het proefgebouw op de Afsluitdijk biedt studenten ook onderdak voor het verrichten van afstudeeronderzoek. REDstack heeft procestechnologen, onderzoekers en een directeur in dienst. Zelf ben ik voorzitter van de raad van advies. Ons bedrijf Magneto Special Anodes heeft veel voorwerk verricht, zoals het vormgeven van de anodeconfiguratie. DE KONING IS ENTHOUSIAST Over aandacht heeft REDstack niet te klagen, het bedrijf wordt veel benaderd door ondernemingen die willen participeren. Ook Den Haag en Brussel houden de vinger aan de pols. Minister Schultz van Haegen en een EUcommissaris kwamen al eens op bezoek, koning Willem-Alexander deed Wetsus zelfs driemaal aan, onder meer om zich te laten informeren over Blue Energy. De koning is enthousiast, zegt Pieter Hack. Zijn interesse zet zaken net even wat sneller in gang. WAAR WACHTEN WE EIGENLIJK NOG OP? Een Blue Energy-installatie vergt een aanzienlijke investering. De kosten van een kolencentrale die 200 megawatt opwekt, zijn minder hoog, maar dan zit je uiteraard met uitstoot en brandstofkosten opgescheept. De eerste Blue Energy praktijkinstallatie van 200 megawatt brengt ook nog eens leergeld met zich mee. Maar de volgende power plant van pakweg 100 tot 500 megawatt, zou gaan renderen. We kunnen huishoudens dan stroom van 0,08 cent per kwh aanbieden. Dat is nog iets duurder dan energie uit vervuilende bronnen, maar goedkoper dan zonne- en windenergie. HEEFT BLUE ENERGY GEVOLGEN VOOR HET MARITIEME EN RIVIERLEVEN? Een groep Nederlandse ecologen bereidt onderzoek voor naar de invloed van het opwekken van Blue Energy. Gemiddeld genomen is men positief, maar de consequenties moeten nog wel zorgvuldig worden onderzocht. De bouw van de Afsluitdijk in de jaren dertig zorgde voor een strikte scheiding tussen IJsselmeer en Waddenzee. Dat had gevolgen voor het waterleven. De sluizen spuien nu gigantische hoeveelheden zoet water de zee in, waardoor er buitendijks tijdelijk een zoetwaterbel ontstaat. De vraag is of daarin veel kan leven. Wij creëren met het spuien van brakwater, het product van omgekeerde elektrodialyse, als het ware de situatie zoals die was voor de komst van de Afsluitdijk. Overigens is het in gebieden als de Botlek heel anders. De Nieuwe Waterweg bestaat reeds uit brakwater, daar zou geen verschil ontstaan. Ecologisch onderzoek moet tevens uitwijzen hoe we de slurry uit de voorfilters het beste kunnen behandelen. Terug laten stromen of geconcentreerd eruit halen? WANNEER KUNNEN WE EEN VOLWAARDIGE BLUE ENERGY CENTRALE VERWACHTEN? Allereerst willen we een demonstratieinstallatie voor 0,5 of 1 megawatt bouwen. We zoeken momenteel naar een geschikte locatie voor deze opstelling, dat kan in de Botlek zijn, maar ook in de omgeving van IJmuiden, Katwijk of op de Afsluitdijk. Het streven is om vanaf 2016 een grotere centrale te ontwerpen. We hebben landelijk SDE-budget voor duurzame innovatieve energiewinning in het vizier en we hopen op termijn bij het Europese Horizon 2020 programma voor onderzoek en innovatie aan te kunnen sluiten. Het is belangrijk dat we ook in Brussel op de radar staan, daar blijven we dus aan werken. «www.redstack.nl 9
DEELNEMERS GERARD BEUKEMA Voorzitter Technetkring Nieuwe JEROEN DE PREZ HR-adviseur bij Huisman Equipment BV LISETTE VAN DIJK Hoofd Adm. P&O bij Dijkstaal NINIAN HAVERMANS Algemeen directeur van AXS Techniek Waterweg Noord www.technetkringnwn.nl www.huismanequipment.com www.dijkstaal.nl www.axstechniek.nl 10
RONDE TAFEL Tekst: Martin Neyt // Fotografie: Jan Nass BEDRIJVEN, ONDERWIJS EN OVERHEID: TECHNIEK ZICHTBAAR MAKEN Vertel dat je de Erasmusbrug hebt gebouwd, dan gaat het leven Oud-topman van Shell Jeroen van der Veer kon het een paar jaar geleden niet genoeg verkondigen: techniek is spannend. Hij was net voorzitter van Platform Bèta Techniek geworden, onder andere om het nijpend tekort aan technisch personeel te bestrijden. Inmiddels zijn er al heel wat campagnes en programma s voorbij gekomen. Waarom is het toch zo lastig om goede technische mensen te vinden? En hoe keren we het tij? Driehonderd miljoen euro willen overheid en ondernemingen de komende jaren uittrekken voor een betere doorstroming naar de technische sector. Te beginnen met 75 miljoen vanaf 2015 voor technische mbo-opleidingen, zo maakte minister Jet Bussemaker (Onderwijs) in juli bekend. De minister wil dat méér jongeren voor techniek kiezen. Het startpunt is volgens haar innovatief en uitdagend onderwijs dat goed samenwerkt met het regionaal bedrijfsleven. Den Haag neemt de tekorten in de technische sector zeer serieus. Er is vorig jaar een Nationaal Techniekpact een actieplan van bedrijven, onderwijs, overheid en kennispartners- gesloten. In 2020 moeten grotere groepen leerlingen de weg naar de Jeroen van der Veers spannende wereld van de techniek weten te vinden. Het is tevens de bedoeling dat meer afgestudeerden daadwerkelijk in de sector aan de slag gaan, in plaats van een switch te maken, en dat boventallige technici een grotere kans op ander werk in hun vakgebied krijgen. Techniekpact bouwt tegelijkertijd voort op succesvolle initiatieven. Want er gebeurt veel, heel veel, zeker op regionaal en lokaal niveau. En er worden wel degelijk resultaten geboekt. Twee keer zoveel meisjes in 4-havo en 4-vwo kiezen nu voor een natuurprofiel als aan het begin van deze eeuw, meldt Platform Bèta Laat jongeren zien dat techniek absoluut niet groot en abstract is, maar juist dichtbij Techniek in zijn facts & figures van dit jaar. In vergelijking met 2002 richt een kwart meer studenten zich op een hbo-opleiding in de bètatechniek. Sinds die tijd zagen 18 centra voor innovatief vakmanschap in het mbo en 22 centres of expertise techniek in het hoger beroepsonderwijs het levenslicht. LANGE ADEM Maar het is nog niet genoeg. Uit analyses van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt blijkt dat op termijn elk jaar 30.000 extra techneuten nodig zijn om in de groeiende behoefte te voorzien. In 2016 zijn er 155.000 vacatures voor technische beroepen, vertelt Gerard Beukema, voorzitter van Technetkring Nieuwe Waterweg Noord, een samenwerkingsverband van bedrijven, scholen en gemeenten Maassluis, Schiedam en Vlaardingen. Hij pleit voor een concrete, regionale benadering. Laat jongeren zien dat techniek absoluut niet groot en abstract is, maar juist dichtbij. Het is PAUL HEINERMAN Consultant bij CHEMProjects PIERRE HENNEKAM Kwartiermaker Techniek & Technologie LAURIAN HOLLANDER Afdelingsdirecteur Scheepvaart en WIETSKE KAMSMA Directeur van Vakbroeders Albeda College/Zadkine, mobiliteit op- Transport College (STC) leidingen www.chemgroep.nl www.zadkine.nl www.stc-group.nl www.vakbroeders.nl 11
RONDE TAFEL Die contacten hebben we al jaren, zo kunnen we de opleidingen afstemmen op de eisen uit het werkveld overal om ons heen. Je komt er bij bedrijven in je buurt mee in aanraking. Het is ook een kwestie van lange adem. Blijf op alle manieren benadrukken dat techniek een bijzonder vakgebied is en houd de lijnen tussen scholen en ondernemingen warm. Er kan geen technisch onderwijs zijn zonder bedrijfsleven. Laurian Hollander, directeur van de locatie van het Scheepvaart en Transportcollege (STC) in Brielle, benadrukt het belang van nauwe banden met bedrijven. Die contacten hebben we al jaren, zo kunnen we de opleidingen afstemmen op de eisen uit het werkveld. De instroom van nieuwe leerlingen in de techniek valt absoluut niet tegen. De aanwas is dit jaar op een aantal niveaus zelfs groter dan ooit. Het vinden van stageplekken voor leerlingen op niveau 2 is wel een aandachtspunt, daar kunnen we momenteel onvoldoende in voorzien. Pierre Hennekam -kwartiermaker Techniek & Technologie Albeda College/Zadkine, mobiliteit opleidingen- ontwaart een afname aan leerlingen voor de werk- en leerroute BBL. De opeenvolgende crises zouden mede daaraan debet zijn. Er zijn nog altijd bedrijven die het zwaar hebben, zij willen geen extra kosten maken. Zeker niet voor jonge mensen die het vak nog moeten leren. Maar bedrijven moeten uiteindelijk toch investeren in begeleiding. Een leerling wordt pas een beroepsbeoefenaar als hij aan criteria uit de praktijk voldoet. Wij werken dan ook samen met een gerichte opleiding als de Truck Academy. Dan nog duurt het vier jaar voordat een leerling de vereiste vaardigheden onder de knie heeft. GEEN ZIN IN GEZEUR Het is een bekende en al veel bediscussieerde klacht uit het werkveld: opleidingen sluiten niet aan. Leerlingen van mbo-opleidingen zijn doorgaans niet operationeel inzetbaar, zegt Paul Heinerman, consultant bij CHEMProjects, de tak van de CHEMGroep die leer- en werktrajecten in de Botlek aanbiedt. Daarnaast zien wij een ander probleem en dat is houding. Sommige jongeren melden zich compleet ongemotiveerd, petje op en een scheur in de broek, bij een werkgever. Ondernemers zeggen terecht wij hebben geen zin in dat gezeur, vandaar dat wij een voorbereidende stap zetten. We testen jongeren op competenties en vaardigheden, want we willen weten of ze überhaupt geschikt zijn voor techniek. Zo ja, dan besteden we naast de basisopleiding aandacht aan mental attitude. Het totaalplaatje moet kloppen. We leiden nu jongeren volgens deze methode op tot koelmonteur. Als ze klaar zijn, krijgen ze gegarandeerd een baan. Het gebrek aan capaciteit bij bedrijven speelt volgens Ninian Havermans, algemeen directeur bij personeelsbemiddelingsbedrijf AXS Techniek, een grote rol. De meeste leerlingen hebben intensieve begeleiding nodig op de werkvloer, maar bedrijven kunnen en willen hun vakkundige krachten niet missen. Er is dus ondersteuning van een externe specialist nodig. Manon de Koning (teamleader bij Wärtsilä Netherlands) beschrijft de spagaat waarin ondernemingen verkeren. Werkgevers willen naar haar mening investeren in het klaarstomen van goede vakmensen, maar de te besteden tijd moet wel in verhouding staan tot het resultaat. Mijn ervaring is dat BBL ers ontzettend veel aandacht nodig hebben. Ze komen van het vmbo, kiezen voor een technische opleiding en zijn zo goed als blanco. De basiskennis ontbreekt en wij hebben inderdaad geen mensen beschikbaar om zo n leerling verder te vormen. Het niveau gaat geleidelijk aan omlaag, geeft Kees Verdoorn, general manager bij MME Group, desgevraagd aan. Inmiddels haalt ongeveer veertig procent van de leerlingen op BOL4-niveau de NDO-opleidingen die wij geven niet. Je ziet wat dat betreft ook een trend in het personeelsbestand. Wij werken veel met professionals uit Spanje. INTERESSE KWEKEN Wil het bedrijfsleven substantieel meer vakmensen aantrekken, dan zal er hoe dan ook actie moeten worden ondernomen en in jongeren moeten worden geïnvesteerd, meldt een aantal tafelgasten. Ook als het op het eerste gezicht mindere goden betreft. Wie weet nu op zijn zestiende precies wat hij wil, vraagt Laurian Hollander retorisch. Er zijn altijd leerlingen die hun draai nog niet hebben gevonden. Moet je deze groep dan meteen afschrijven? Dat zou eeuwig zonde zijn. Jan Kingma, senior beleidsadviseur Jeugd en Onderwijs gemeente Rotterdam, stipt de noodzaak van een eensluidend beleid aan. De aanwas op het STC kan groter zijn dan ooit, in Er is dus ondersteuning van een externe specialist nodig DEELNEMERS JAN KINGMA Sr. beleidsadviseur Jeugd en Onderwijs MANON DE KONING Teamleader bij Wärtsilä Netherlands B.V MARCO DE KORTE Directeur Deltametaal Metalent MICHEL LEEN Manager Engineering bij Kreber gemeente Rotterdam www.rotterdam.nl www.wartsila.nl www.metalent.nl www.kreber.nl 12