Voorwoord Passie is wie je bent! Op bepaalde momenten in je leven maak je voor jezelf de balans op. Je stelt jezelf dan vragen zoals: waar sta ik nu? Is wat ik doe datgene wat ik echt wil? Beantwoordt mijn leven aan de verwachtingen die ik mezelf gesteld heb? Wat wil ik aanvangen met mijn toekomst? Dat soort gedachten komen meestal naar boven bij cruciale gebeurtenissen. Dan staan we even stil en zijn we ons bewust van wat er zich in ons leven afspeelt. Vaak zijn die gedachten vluchtig en gaan we gewoon verder zoals het altijd al is geweest. 5 Voorwoord Ik ben van mening dat je het voor een groot deel zelf in de hand hebt of je een goed leven hebt. Ooit werd ik getroffen door een uitspraak in een boekje van Elisabeth Kübler-Ross, een vrouw die veel onderzoek heeft verricht rond stervensbegeleiding. Zij beschrijft in dat boekje de vele gesprekken die ze gevoerd heeft met mensen op het einde van hun leven. Eén van de passages die mij raakte, was: als je in je leven iets doet wat je niet graag doet, ga dan naar huis en doe iets anders. Met die uitspraak wil ik geen pleidooi houden om zomaar het roer om te gooien als iets je niet bevalt, maar wel om je te stimuleren het beste uit jezelf te halen en je leven op een dusdanige manier in te richten dat je op het einde kan zeggen: ik heb het goed gedaan. We leven maar één keer, maar als we het goed doen is dat voldoende.
6 Voorwoord Voor mij is het leven één grote zoektocht. In hart en nieren ben ik een ondernemer, met en zonder succes. Ik ben altijd blijven dromen, opnieuw ontwikkelen, creëren en grenzen verleggen. Een proces van vallen en opstaan. Ik geniet van mijn werk en heb altijd getracht er het beste van te maken. Ik stelde me geregeld de vraag: Waarom doe ik wat ik doe? Was het nieuwsgierigheid, onrust, doorzettingsvermogen, grootheidswaanzin? De lat steeds hoger, de uitdaging steeds groter, op zoek naar méér aandacht, méér respect, mezelf accepterend mits ik de goedkeuring kreeg van anderen. Nooit zal ik die bewuste avond in Brussel vergeten. Twee mensen naar wie ik opkeek, confronteerden mij in een gesprek met de opmerking: Ludo, je bent niet authentiek. Dat bracht mij uit balans. Gelukkig ben ik toen door mijn vermoeidheid niet in de verdediging gegaan. Ik heb geluisterd en getracht te begrijpen. Die ene opmerking heeft me bewust gemaakt van iets wat ik jarenlang onbewust met me meedroeg. Ik was aldoor bezig om mij te handhaven. Om mij geloofwaardig te maken camoufleerde ik mijn onzekerheden. Omdat ik zelf geen universitair diploma heb, was ik van mening dat ik mij moest omringen met academici. Ik keek naar hen op, want zij wisten... Deze confrontatie heeft een belangrijke wending aan mijn leven gegeven. Op dat moment ben ik uit mijn angsten gestapt. Het bracht mij innerlijke rust. Mijn levenservaringen delen met anderen werd een
nieuwe passie. Ik probeer een bijdrage te leveren aan het wel-zijn van mensen en hen vertrouwen te geven. Mijn grote wens was een boek te schrijven om anderen te laten ontdekken hoe eenvoudig de essentie van het leven kan zijn en hoe boeiend het is om je voort durend te ontwikkelen. Het uitgangspunt was om er een inhoudelijk, reflectief en tegelijkertijd praktisch boek van te maken. Samen met mijn collega Lisette van Esveld en vriend Stefan Wauters denk ik dat wij in die opzet geslaagd zijn. Enkele vrienden zijn mij ter wille geweest om hun eigen verhaal hierin te vertellen, om zo aan te geven hoe iedereen zijn eigen zoektocht naar een goed en kwalitatief leven doormaakt. 7 Voorwoord Dit boek gaat over steeds minder moeten en bewuster willen. Over minder denken en meer voelen. Het gaat over de kracht van stilte, de energie van luisteren in plaats van spreken. Over hoe hebben en doen ondergeschikt worden aan zijn. Het wil jouw kwaliteiten tot hun recht laten komen. Meer energie, meer zin in je leven, op weg naar innerlijke rust om te worden wie je bent. Daarom gaat dit boek over passie, want passie is wie je bent. Ik wil jou inspireren om jouw passies te ontdekken, om voorbij je angsten jezelf te ontwikkelen tot een blij, energiek, verdraagzaam en authentiek mens. Ludo
Hoe kun je dit boek gebruiken? Ontdekken wie we zelf zijn, is een prettige en tegelijkertijd lastige bezigheid. Prettig omdat we bewustere keuzes kunnen maken als we een goed zicht hebben op wat er écht toedoet in ons leven. Lastig omdat het ons dwingt af en toe eens stil te staan, te reflecteren en bewuste of onbewuste blokkades te overwinnen. 8 Lezen, reflecteren, spiegelen, doen... Passie is wie je bent Dit boek is geen boek dat je achter elkaar uitleest. Er zit een duidelijke structuur en opbouw in met korte hoofdstukjes die je (eventueel) afzonderlijk van elkaar kunt lezen. Afhankelijk van de fase waarin je jezelf bevindt, zal het ene deel je meer aanspreken dan het andere. Het is tegelijkertijd een doe-boek met veel begeleidende vragen waarin je wordt uitgenodigd om in actie te komen. Dat geeft de gelegenheid om dit boek te gebruiken voor jezelf maar ook samen met anderen. Dit boek kan je gebruiken... Voor jezelf om: inzichten te krijgen en je zelfbewustzijn te vergroten opwinding, enthousiasme en vreugde in je dagelijkse leven te brengen grenzen en zwakheden te overwinnen kansen te scheppen voor persoonlijk succes het geluk in eigen handen te nemen
Voor je werk (bijvoorbeeld samen met je team) als methodiek om: onderlinge contacten te versterken het bewustzijn (individueel en collectief) te vergroten motivatie en persoonlijke groei te realiseren inzicht te krijgen in het functioneren van jezelf en het effect dat je hebt op anderen (door elkaar te spiegelen) persoonlijke doelen af te stemmen op gezamenlijke doelen werk- en persoonlijke prestaties te verbeteren 9 Voorbeelden uit het dagelijkse leven Tussen de hoofdstukken in vind je korte ingezonden verhalen van vrienden die aansluiten bij stukjes uit het voorgaande of volgende hoofdstuk. Zoals er geen enkel leven hetzelfde is, zo heeft iedereen zijn eigen verhaal. Deze verhalen dienen als voorbeeld om je een idee te geven wat er zich zoal in de levens en gedachtegangen van anderen afspeelt. Een proces van vallen en opstaan, ontdekken of herontdekken, stilstaan en doorgaan... Passie is wie je bent Nog één ding voor we starten: in dit boek zul je het niet leren. Dit boek wil je helemaal niets leren, het helpt je wel om stil te staan, inzichten te verwerven en in beweging te komen, met korte tekstjes of kleine oefeningen. Volg je hart, luister naar je gevoel en gebruik je verstand om in actie te komen. Ga doen wat je al zo lang hebt uitgesteld en waarvan je weet dat je het zo graag wil. Want diep in jezelf weet jij wat je echt graag wil, wie jij echt bent. Geniet van de weg. Het mooie van dit boek is dat het geheim van je onontloken passie in jou zit en dat de oplossing om daartoe te komen ook in jou aanwezig is.
Inhoudstafel 01 Worden wie je bent!... 13 02 Wat is Passie?... 23 Passie, een drievuldigheid van voelen, denken en doen... 26 Emoties als richtingaanwijzer van passie... 28 Passiemeter: hoe staat het met jouw passie?... 31 03 Wat Passie in de weg staat... 35 Als bezit meer waard is dan geluk... 36 Als kennis belangrijker wordt dan voelen... 38 Als presteren, uitdagingen en perfectie de norm zijn... 39 Als de tijd te kort is voor kwaliteit... 40 Als onze angsten onze dromen en verlangens in de weg staan... 42 De maatschappij en onze opvoeding: het einde van wie je echt bent?... 44 Het herkennen van passiegebrek... 46 04 Ruimte creëren om te worden wie je bent... 59 Leren luisteren naar je gevoel... 60 Ruimte creëren in het hier en nu... 61 Geloof niet alles wat je denkt!... 64 Aandacht voor jezelf... 66 Aandacht voor jezelf in relatie tot anderen... 67
05 Het ontdekken van je passies... 77 Je eigen realiteit aanvaarden... 78 Komen tot zelfkennis... 79 Jouw identiteit, je waarden van vandaag en morgen... 82 Overtuigingen, normen en leefregels... 84 Op zoek naar je levensgeluk... 86 Dromen en verlangens... 88 Tijd nemen voor jezelf... 90 Aan de slag met al je antwoorden... 92 Je passie en het maken van plannen... 99 06 Leven met passie... 107 Tijd voor denken en doen!... 108 Vertrouwen op wie je echt bent... 109 Uit je comfortzone komen... 110 Focussen op doelen in je leven... 111 Bewust selecteren... 116 Doorzettingsvermogen start bij geloof in jezelf... 117 Met passie handelen en genieten... 120 Je enthousiasme delen... 121
Worden wie je bent
Dit is waarschijnlijk niet het eerste boek dat je ter hand neemt op weg naar méér. Méér wat? Meer rust, evenwicht, inspiratie, geluk, passie, dankbaarheid, zelfvertrouwen, voldoening, plezier, aandacht, en zo kan ik nog even doorgaan. Wat willen we zo graag zo veel. 14 Worden wie je bent! Wat zijn jouw dromen en verlangens? En wat doe je om ze te realiseren? Hoe komt het dat datgene wat als kind normaal was - geluk was toen heel gewoon - vandaag een bijna dwangmatige zoektocht is geworden? Hoe zijn we zo ver van onszelf verwijderd geraakt? Zou het kunnen dat we ons laten leven? Dat we heel veel dingen doen die we niet willen, dat we met mensen omgaan met als enige reden dat we denken dat het moet? Geleefd worden betekent steeds willen beantwoorden aan wat anderen, de maatschappij, onze cultuur... van ons verwachten. En die verwachtingen beginnen erg vroeg. Net geboren, andere verwachtingen! Hoera het is een jongen! 3,420 kilogram en aan het wenen als oma op bezoek komt. Amai, wat een flink bazeke, amai, hij kan al serieus zijn keel openzetten, temperament zat, die zal zich niet laten doen, het zal een bazig manneke worden, precies zijn vader!
Hoera het is een meisje! 3,420 kilogram en aan het wenen als oma op bezoek komt. Amai, het is een dikkerdje, oei, zo aan het wenen, dat zal een lastig kind worden, daar ga je nog mee afzien, dat voel je nu al! De gelijkheid van m/v is nog niet voor morgen! En zo gaat het onze hele leven door. Wat we ook doen, mensen hebben al vlug een oordeel klaar. Of het nu om een eerste indruk gaat, of omdat ze gedreven worden door hun eigen overtuigingen, mensen oordelen en veroordelen de hele dag lang. Zonder dat we het goed beseffen legt onze sociale omgeving, van ouders, familie, vrienden tot collega s, een immense druk op onze schouders om iemand te zijn, te worden zoals zij ons willen zien. Door te willen beantwoorden aan hun verwachtingen komen we in conflict met onszelf. Maar doordat we het zo gewoon zijn, lijkt het alsof het niet anders kan. 15 Worden wie je bent! Op de volgende pagina vind je een aantal vragen om na te gaan hoe dit voor jou is. Hoe beïnvloedt jouw omgeving jouw dagelijkse werkelijkheid? Hoe veel moetens zou je niet meer doen als je zelf kon kiezen? Eenvoudige vragen, niet zo eenvoudige antwoorden. Succes.
Ga eens even na voor jezelf: Wat verwachten je ouders, je partner, je kinderen van jou? Wat verwachten je vrienden van jou? 16 Wat verwachten je baas, je collega s van jou? Worden wie je bent! Doe je het werk dat je doet echt graag? Voel je je echt gewaardeerd voor wat je doet? Om wie je bent? Hoe vaak heb je het gevoel dat je deze verwachtingen niet meer aankan? Hoe graag zou je eens nee durven zeggen en doen wat je echt wil? Heb je soms het gevoel dat de motivatie of energie je ontbreekt? Snak je naar meer vrijheid of droom je stiekem van nieuwe ervaringen? Denk je vaak: als ik ooit eens...?
Het klinkt allemaal niet levensbedreigend, maar als je rustig de tijd neemt om deze vragen eerlijk te beantwoorden, dan voel je wellicht die sluimerende behoefte om wat meer aandacht en tijd voor jezelf te hebben. Dan hoop je heimelijk je diepste verlangens en dromen waar te maken, wat meer bevrediging te vinden in wat je doet, eens te laten zien waartoe je in staat bent. Dat is meestal veel meer dan we vandaag bereiken. leven of geleefd worden? 17 Als het gevoel ontstaat dat we voor een kleiner of groter deel geleefd worden, is het moeilijk om te zijn wie je bent. Het paradoxale is dat je, zodra je durft te zijn wie je bent, meer dan ooit gerespecteerd zal worden. Laat je leven niet leiden door anderen, leef je eigen leven, het is echt de moeite waard om te worden wie je bent. Worden wie je bent! Om te worden wie je bent moet je de weg van je hart kennen, begrijpen en durven te volgen. Dan kan je je verstand gebruiken om richting te geven aan je passie. Helaas hebben veel mensen de weg van hun hart verloren en vinden ze niet meer de kracht die nodig is om hun dromen te realiseren. Je hart volgen is niet in de mode, het wordt afgedaan als dom, niet rationeel, je voelt je kwetsbaar. Daarom koester je je passies niet langer, je bergt ze op voor later - zo ver dat je ze zelfs niet meer herkent. Veel energie gaat verloren om te zijn wie de anderen willen dat we zijn!