Inhoudstafel Deel I - Wie komt er controleren? 1 Wie komt er controleren bij een gewone controle? 3 11 Wie is wie bij de fiscus? 3 111 Wie doet wat? 3 112 Wie heeft er wat te zeggen in de klassieke diensten? 4 12 Waar woont uw controleur? 5 121 Hoe wordt er bepaald onder welk controlekantoor u valt? 5 122 Welk tijdstip is daarvoor doorslaggevend? 5 2 Wie komt er controleren bij een zgn AOIF-controle? 8 21 Wat is de AOIF precies? 8 22 Is dat een ander soort controleurs? 8 23 Wanneer kunt u de AOIF over de vloer krijgen? 9 24 Is een AOIF-controle erger dan een gewone controle? 9 25 Kunt u een afzonderlijk akkoord sluiten met de Btw en de Belastingen? 9 3 De Lokale en Nationale Opsporings diensten 11 31 Wie of wat is dat? 11 32 Doen zij iets anders dan een gewone controleur? 11 33 Mogen zij iets anders doen dan wat een gewone controleur doet? 12 34 Wordt u gezocht en moet u bang zijn voor die soms vrij agressieve mannen? 12 4 De Bijzondere Belastinginspectie (BBI) 13 41 Wanneer kunt u de BBI over de vloer krijgen en betekent dat dan per definitie slecht nieuws voor u persoonlijk? 13 42 Mag de BBI meer doen dan een gewone controleur? 14 43 Voor welk soort belastingen is de BBI bevoegd? 14 44 Wat heeft de BBI met het gerecht te maken? 14 45 De fraudejagers 15 5 Hebben uw belastingcontroleur en uw btw-controleur dezelfde bevoegdheden? 16 51 Boeken en stukken onderzoeken 16 52 Proces-verbaal opstellen 16 I
6 Kunt u ergens een klacht indienen wanneer uw controleur het te bont maakt? 18 61 Bij wie kunt u een klacht indienen? 18 62 Wat doet de dienst Bijstand en Interne Controle precies? 18 7 Kunt u een andere controleur eisen omdat u zich geviseerd voelt? 20 8 Hoe gaat u om met uw controleur? 21 81 Zal hij minder vaak langskomen als u goede vriendjes bent? 21 82 Kunt u hem bij een controle van uw bedrijf ergens in een donker hokje zetten in de hoop dat hij snel weer vertrekt? 21 83 Welke gevaren zijn er verbonden aan een gezellige babbel over uw zaak of privéleven? 22 84 Gaat u s middags eten met uw controleur? 22 Deel II - Waarom wordt net ú gecontroleerd? 1 Hoe wordt u geselecteerd voor een gewone of summiere controle? 27 11 Wie bepaalt er of u gecontroleerd wordt? 27 12 Op basis waarvan wordt dat bepaald? 27 13 In welke mate bepaalt uw btw-aangifte of u gecontroleerd wordt? 28 2 Hoe wordt u geselecteerd voor een grondige controle? 29 21 Wie bepaalt er of u gecontroleerd wordt? 29 22 Hoe gebeurt de centrale selectie? 29 221 Elk jaar één categorie? 30 222 Welke knipperlichten trekken de aandacht van de fiscus? 31 223 Analytische fiche 35 224 Sectorcontroles 35 225 Gerichte, vooraf aangekondigde controleacties 36 226 Datawarehousing: ook de andere overheden werken mee 36 227 Centrale gegevensbank 37 228 Megadatabank 37 23 Hoe gebeurt de aanvullende selectie door de controlecentra? 37 24 Hoe verloopt een grondige controle? 38 241 Voorafgaand bezoek van de LOD: wat komen ze doen? 38 242 Wat gebeurt er tijdens de eigenlijke controle? 39 II
25 Fiscale controlepunten 39 251 Is uw boekhouding bewijskrachtig? 39 252 De registratie van uw ontvangsten 41 253 Het centrale dagboek en het inventarisboek 41 254 De financiële controle 41 255 Het grondige nazicht van de omzet 41 256 De hoeveelheidscontrole 41 257 De brutowinstmarge 44 258 De controle van stukken die geen integrerend deel uitmaken van de boekhouding, maar wel behoren tot uw bedrijfsadministratie 44 259 Uw vermogenstoestand of uw zgn indiciaire toestand 45 2510 De gevraagde inlichtingen verkregen van derden 47 2511 De taken van de meewerkende echtgeno(o)t(e) 47 2512 De getekende verslagen en de aanwezigheidslijst van de vergaderingen voor vennootschappen 47 2513 Een vergelijking tussen de verschillende dossiers die gelinkt kunnen worden aan uw vennootschap 47 2514 De door uw vennootschap verstrekte voordelen van alle aard 47 2515 Een controle van de ontvangen leveranciersfacturen 48 26 Impact van de nieuwe btw-facturatie regels op een btw-controle 48 Deel III - Welke spelregels gelden er voor de controleur bij elke controle? 1 Geldt het bankgeheim nog voor de controleur? 51 11 Wat houdt het bankgeheim precies in? 51 12 Wanneer geldt het bankgeheim niet voor de controleur? 52 13 In welke mate is het bankgeheim de laatste jaren afgebrokkeld? 52 14 Geldt het bankgeheim ook ten aanzien van leasemaatschappijen? 58 15 Geldt het bankgeheim ook ten aanzien van kredietkaartmaatschappijen (bv Visa of Amex) en Banksys (Atos Worldline)? 61 16 Geldt het bankgeheim ook bij de invordering van de belastingen? 63 17 Het bankgeheim geldt niet bij een onderzoek van uw bezwaarschrift! 63 18 Geldt het bankgeheim ook voor de btw, de registratierechten en de successie rechten? 64 III
2 Wie kan er een beroepsgeheim inroepen tegen de controleur? 65 21 Voor welke personen geldt dit beroepsgeheim? 65 22 Kan uw boekhouder of fiscaal adviseur het beroepsgeheim inroepen? 66 3 Welke jaren mag uw controleur controleren? 68 31 In principe mag hij alleen de laatste drie jaar controleren 68 32 Wanneer mag hij meer dan drie jaar controleren en welke spelregels moet hij daarbij respecteren? 69 321 Fraude 69 322 Voorafgaande kennisgeving 69 33 Wordt de onderzoekstermijn verlengd wanneer u in bezwaar gaat? 70 4 Moet u altijd antwoorden op de vragen van de controleur of heeft u het recht om te zwijgen en hem alles zelf te laten uitzoeken? 72 41 Kunt u zich ook verstoppen achter dat zwijgrecht in een loutere taxatieprocedure? 72 5 De controleur moet het spel fair spelen (dit zijn de zgn beginselen van behoorlijk bestuur)! 74 51 Waarover gaat het? 74 52 Welke fair play -regels moet de fiscus naleven? 74 53 Gevolgen van de niet-naleving van de beginselen van behoorlijk bestuur 75 54 Relatie met het legaliteitsprincipe 75 55 Wat zegt de rechtspraak? 75 56 Overzicht van de beginselen van behoorlijk bestuur 76 561 De controleur moet zijn beslissingen motiveren 76 562 De controleur moet de fair play -regels respecteren 77 563 De controleur moet zich houden aan een in het verleden opgewekt vertrouwen 77 564 De controleur mag u niet onder dwang een akkoord laten tekenen 79 565 De controleur moet zorgvuldig te werk gaan 79 57 Heeft u nog inzage in uw eigen dossier? 80 IV
Deel IV - Welke spelregels gelden er voor de controleur bij een papieren controle? 1 Hoelang moet u uw boeken bewaren? 83 11 Voor de Belastingen? 83 111 Ook voor wie forfaitair belast wordt? 83 112 Uitzonderingen 83 113 Let op bij geschillen of verliezen 83 12 Voor de Btw? 84 13 Moet u alles op papier bewaren of mag het ook elektronisch? 84 2 Welke inlichtingen mag de controleur u vragen? 85 21 Wat mag hij u wél vragen? 85 211 Vragen over uw privéleven: mag dat? 85 22 Wat mag hij u niet vragen? 86 23 Hoe reageert u het best op zo n vraag om inlichtingen? 87 231 Hoe kunt u antwoorden? 87 232 Wanneer moet u antwoorden? 87 233 Wat gebeurt er als u niet reageert? 88 24 Geen vraag om inlichtingen onder dreiging van sancties 89 25 Gelden dezelfde regels ook voor de btw? 89 3 Wat mag de controleur over u aan anderen vragen? 91 31 Mag hij eigenlijk wel vragen stellen over u aan bv uw klanten, uw leveranciers,? 91 32 Wat mag hij vragen? 92 33 Wat mag hij niet vragen? 92 34 Mag de controleur ook documenten over u opvragen bij derden? 93 35 Onder welke voorwaarden mag de controleur inlichtingen over u opvragen bij derden? 93 36 Moeten die derden antwoorden op zijn vragen? Moet u zelf antwoorden als een controleur u vragen stelt over collega s? 94 37 Wat mogen of moeten die derden antwoorden? Zijn algemene antwoorden toegelaten? 94 V
Deel V - Welke spelregels gelden er voor de controleur bij een onzichtbare controle? 1 Mag de controleur inlichtingen vragen bij andere belastingdiensten? 97 11 Wat mag hij vragen? 97 12 Wat mag hij niet vragen? 97 2 Mag de controleur inlichtingen vragen bij andere overheidsdiensten? 101 21 Wat mag hij vragen? 101 22 Moeten andere overheidsdiensten spontaan bepaalde zaken melden aan uw controleur? 102 3 Wat mag de controleur over u aan anderen vragen? 103 4 Mag de controleur informatie over u vragen aan zijn collega s in het buitenland? 104 41 Wat vertelt de buitenlandse fiscus spontaan aan uw controleur? 104 42 Welke landen bezorgen spontaan inlichtingen aan de Belgische fiscus? 104 43 Moet uw controleur u op de hoogte brengen wanneer hij informatie over u vraagt of spontaan krijgt uit het buitenland? 105 44 Mag uw controleur zelf informatie over u geven aan zijn buitenlandse collega s? 105 45 Mag uw controleur zelf naar het buitenland reizen om daar ter plaatse vaststellingen te doen (bv uw buiten verblijf gaan bekijken)? 106 46 Welke spelregels (procedures) moet uw controleur volgen om informatie over u uit het buitenland te kunnen krijgen en gebruiken? 106 47 Kunt u (uw boekhouder) de gegevens die uw controleur uit het buitenland verkregen heeft ook zelf inkijken? 107 48 Welke rol speelt de zgn spaarrichtlijn van Europa? 107 5 Mag de controleur iets doen met een anonieme klacht die hij over u ontvangt? 109 51 Wat is de (bewijs)waarde van een anonieme klacht? 109 52 Kan een anonieme klacht aanleiding geven tot verdere fiscale controle? 110 53 Kunt u zelf de anonieme klacht inkijken wanneer u vermoedt dat deze de aanleiding was voor een verdere controle? 110 VI
54 Moet de fiscus de identiteit van de tipgever prijsgeven? 111 55 Hoe kunt u de identiteit van de tipgever eventueel tóch achterhalen? 111 6 Mag uw controleur gegevens die hij vindt op internet tegen u gebruiken? 112 7 Welke toevalligheden kan en mag uw controleur tegen u gebruiken? 113 Deel VI - Welke spelregels gelden er voor de controleur bij een onverwachtse controle bij u ter plaatse? 1 Wanneer mag uw controleur onverwachts langskomen? 117 11 Mag uw controleur eigenlijk wel onverwachts langskomen? 117 12 Mag uw controleur enkel tijdens de werkuren langskomen? 117 13 Mag uw controleur ook tijdens het weekend langskomen? 118 14 Mag uw controleur iets doen als hij toevallig (bv als particuliere klant) langskomt? 118 15 Wat is de waarde van de vaststellingen die uw controleur tijdens een toevallige passage doet? 119 2 Wat mag uw controleur concreet doen wanneer hij langskomt? 120 21 Mag uw controleur ook zonder uw toestemming binnenkomen? 120 22 Moet uw controleur zich legitimeren? 120 23 Mag uw controleur uw boeken inkijken? 121 24 Mag uw controleur ook documenten inkijken die niet echt tot uw boek houding behoren, maar bv toevallig rondslingeren in bv uw atelier, winkel, kantoor,? 121 25 Mag uw controleur uw agenda inkijken (ook als dat bv een elektronische agenda in Outlook is)? 123 26 Mag uw controleur uw adresboekje inkijken? 123 27 Mag uw controleur laden en kasten opentrekken? 123 28 Mag uw controleur in uw auto, bestelwagen of vrachtwagen kijken? 125 29 Mag uw controleur in uw vuilnisbakken kijken? 125 210 Mag uw controleur eisen dat u hem veiligheidskledij geeft om bv in uw fabriek te gaan kijken? 126 211 Mag uw controleur foto s nemen? 126 212 Mag uw controleur zelf op uw pc rondneuzen? 126 213 Mag uw controleur op de pc van uw werknemers rondneuzen? 127 VII
214 Mag uw controleur ook privébestanden (bv uw vakantiefoto s) inkijken die u op uw beroepsmatige pc bewaart? 127 215 Mag uw controleur (met uw kopieer machine) kopieën maken van bepaalde stukken? 128 216 Mag uw controleur een kopie of een uitprint vragen van gegevens die u digitaal bewaart? 128 217 Mag uw controleur de originele dragers van uw digitaal bewaarde stukken meenemen naar zijn bureau? 129 3 In welke lokalen mag uw controleur binnen? 131 31 Mag hij enkel in uw beroepslokalen binnen? 131 311 Wat wordt er beschouwd als een beroepslokaal? 131 312 Is een werf een beroepslokaal? 132 313 Is uw bedrijfswagen een beroepslokaal? 132 314 Is de bedrijfswagen van uw werknemers een beroepslokaal? 132 32 Mag hij ook in uw privéwoning binnen? 132 33 Wat als u een gemengd pand heeft (u heeft bv een bureau in uw privéwoning, u ontvangt klanten in uw living, )? 133 331 Mag de controleur door privévertrekken passeren om bij een beroepsmatig gebruikte ruimte te geraken? 133 332 Mag de controleur de deur van een privéruimte opentrekken omdat hij vermoedt dat u deze ook beroepsmatig gebruikt? 134 333 Mag de controleur in uw privégarage binnen omdat u daarin uw bedrijfswagen parkeert? 134 4 Wat gebeurt er als uw controleur onverwachts langskomt terwijl u niet thuis bent? 135 5 Mag uw controleur vragen stellen aan uw personeel? 136 51 Mag uw controleur inlichtingen vragen aan uw personeel? Wat mag hij wel of niet vragen? 136 52 Mag uw controleur aan uw werknemers vragen om hem uw boekhouding mee te geven? 136 6 Mag de controleur uw kassa inkijken of zelfs afkloppen? 138 61 Moet u uw kassarollen voorleggen? 138 62 Wat als u forfaitair belast wordt? 138 63 Mag u uw kassarollen digitaal bewaren? 139 64 Kan uw controleur eisen dat u hem een kopie van de cd-rom met de gegevens meegeeft? 139 65 Kan uw controleur eisen dat u hem in detail de werking van uw elektronische kassa uitlegt? 140 66 Mag uw controleur zelf bv bewerkingen uitvoeren op uw elektronische kassa? 140 VIII
Deel VII - Welke spelregels gelden er voor de controleur bij een aangekondigde controle? 1 Hoe wordt een controle aangekondigd? 143 2 Welke vragen mag uw controleur vooraf stellen? 144 21 Mag uw controleur mondelinge vragen stellen? 144 22 Mag uw controleur schriftelijke vragen stellen? 144 23 Mag uw controleur u met ongebreidelde vragenlijsten op kosten jagen? 145 24 Mag uw controleur gegevens vragen die manipulaties van uw boekhoudpakket vereisen? 145 3 Kunt u uitstel vragen? 146 4 Moet u de controleur persoonlijk te woord staan? 147 41 Moet u persoonlijk antwoorden of kunt u dat aan uw boekhouder overlaten? 147 42 Moet u (al dan niet kortstondig) persoon lijk aanwezig zijn bij een controle of kunt u dat volledig aan uw boekhouder overlaten? 147 43 Is het nuttig om persoonlijk aanwezig te zijn of vragen te beantwoorden? 147 5 Hoe verloopt een controle? 148 51 Kunt u een korte introductie geven aan uw controleur en waarom zou u dat doen? 148 52 Wat wordt er gecontroleerd? 148 521 Overeenstemming tussen cijfers van verschillende bronnen 149 522 Uw omzet 149 523 Uw kosten 150 6 Hoe gaat u om met mondelinge vragen van uw controleur? 151 61 Welke normale vragen kunt u verwachten? 151 62 Welke gevaarlijke vragen kan uw controleur stellen? 151 63 Hoe reageert u op vragen die uw controleur over uw privéleven stelt? 152 64 Wat als u per ongeluk uw mond voorbijgepraat heeft? 152 7 Waar vindt de controle plaats? 153 71 Gebeurt de controle verplicht op de exploitatiezetel? 153 72 Kan uw controleur eisen dat u uw boeken tot bij hem op kantoor brengt? 153 IX
73 Kan uw controleur uw boeken meenemen? 154 74 Wat als niet al uw boeken ter plaatse aanwezig zijn bij een controle? 154 75 Kunt u de controle bij uw boekhouder laten plaatsvinden? 154 76 Kan de controleur u uitnodigen op zijn kantoor voor een controle? 155 8 Welke stukken mag de controleur inkijken? 156 81 Kan uw controleur enkel de stukken inkijken die noodzakelijk zijn om de hoogte van uw inkomsten vast te stellen of ook deze die enkel nuttig zijn? 156 82 Welke stukken zijn noodzakelijk en moet u dus zeker kunnen voorleggen? 156 821 Wat is noodzakelijk? 156 822 Ook secundaire stukken 157 823 Stukken die u verondersteld wordt om bij te houden 157 824 Dagontvangstenboek 158 825 Rekeninguittreksels 158 826 Personen met een vrij beroep: ontvangstbewijsboekjes en dagboek 158 83 Welke stukken zijn er nuttig, maar niet noodzakelijk? Moet u deze stukken voorleggen als uw controleur dat vraagt? 164 831 Wat is er nuttig, maar niet noodzakelijk? 164 832 Wat met een afsprakenboek? 164 833 Wat met een agenda? 164 84 Wat als u een geautomatiseerde boekhouding heeft? 165 9 Mag uw controleur gegevens die hij vindt op internet tegen u gebruiken? 166 10 Welke sanctie wacht er u als u weigert om mee te werken aan een controle of verkeerde info geeft aan de controleur? 167 11 Einde van de controle: kan de controleur de monsterboete (zgn aanslag geheime commissielonen) toepassen? 169 X