Woensdag 7 februari 2013 Epidemiologie van de populatie: combineren van eerstelijns- en populatie epidemiologie Nagegaan wordt welke informatiebronnen beschikbaar zijn om een populatie in kaart te brengen en hoe daaruit verkregen informatie hanteerbaar kan worden gemaakt voor de eigen praktijk.
Inhoud: 0. Contekst: De digitale zorgsnelweg 1 plaatje zegt meer dan 1.000 woorden 1. Populatie: P x Q P: Zorgkengetallen Q: Demografie 2. Van Wijk naar Praktijk
Mondriaan Mondriaan Wetenschap Wetenschap TTP Gepseudonimiseerd TTP Gestandaardiseerde upload Lokaal Lokaal Ziekenhuis HIS HIS ZIS Mondriaan Zorginfrastructuur: Digitale component Wetenschap Wetenschap Bedrijfsvoering: STEK Populatie Bekostiging TTP TTP Lokaal HIS ZIS Ziekenhuis Lokaal HIS Data Warehouse Scan KIS Keten Ziekenhuis ZIS
Regio s en gemeenten
Wijken en buurten of Postcodegebieden 1
- CBS publiceert zowel op 4PPC als op buurtniveau - Geen tijdreeksen CBS Buurtindeling door Grenswijzigingen - 4 PPC geen homogene gebieden - Oplossing: via 6PPC zowel onderlinge toerekening als tijdreeksen Wijken en buurten of Postcodegebieden 2 CBS buurtenkaart CBS buurten, 4 PPC, 6 PPC punten 4 PPC kaart
Kijk in de wijk: BAG en 6 Positie Postcode
Epidemiologische projectie: Ziektekengetallen X Demografie P x Q P
Start: de eerste versie van VAAM, door het NIVEL vervaardigd in opdracht van NPCF en VWS. Doel: vaststellen benodigde capaciteit zorgverleners bij wisselende samenstelling van de bevolking
Huisartsepisodes Hartritmestoornissen Depressie COPD Diabetes mellitus Hartritmestoornissen Depressie COPD Diabetes mellitus Hartritmestoornissen Depressie COPD Diabetes mellitus Populatie, Huisartsepisodes en Chronische ziekten Leeftijd Herkomst Inkomen 0-14 jaar 0 2 4 2 Autochtonen 99 98 97 92 Hoogste 20% 96 63 59 63 15-24 jaar 14 34 6 5 Westerse allochtonen 92 105 102 91 4e 20% 96 82 71 81 25-44 jaar 23 107 16 22 Niet-westers 117 113 121 169 3e 20% 88 96 94 93 45-64 jaar 90 154 125 138 Turkije 137 158 136 226 2e 20% 96 111 118 114 65 plus 458 161 408 374 Marokko 93 154 127 181 Laagste 20% 123 149 159 149 Leeftijd 100 100 100 100 Suriname 153 102 126 179 20% inkomengroep 100 100 100 100 Antillen 133 86 109 125 Overige 101 79 115 142 Herkomst 100 100 100 100 0-14 jaar 0,0 0,3 0,6 1,0 15-24 jaar 1,5 7,0 1,0 2,0 25-44 jaar 2,6 21,5 2,6 9,1 45-64 jaar 9,9 31,1 20,5 56,7 65 plus 50,5 32,5 67,0 153,8 Bevolking 11,0 20,2 16,4 41,1 per 1.000 inwoners VAAM Fte sprak maar met mate aan bij de zorgverleners. Behoefte aan inhoud: zoals chronische ziekten, van belang voor ketenzorg
Informatiebronnen: CBS publicatie inzake LINH huisartsenepisodes: Eerste publicaties ziektebeelden naar leeftijd, vervolgens naar herkomst en tenslotte in 2011 naar inkomens. CBS Publicaties inzake ziekenhuispatiënten en ziekenhuisopnames
Chronische aandoeningen: incidentie en prevalentie De hoogste prevalenties (2008) en incidentie (2006-2008) Chronische aandoeningen Prevalentie Incidentie / jaar / jaar Hypertensie (Hoge bloeddruk) 134,18 9,94 Depressie 92,60 7,52 Astma 91,69 8,85 Diabetes 48,93 4,33 Migraine 38,90 3,24 Chronische bronchitis en andere COPD 38,05 2,91 Ischemische hartaandoeningen 36,80 2,23 Chronische enteritis/ colitis ulcerosa 32,37 1,62 Kw aadaardige nieuw vormingen 27,43 2,95 Cerebrovasculaire aandoeningen 22,15 1,90 Reumatoïde arthritis 10,65 0,60 Hartfalen 10,16 1,63 Bron: Intego-databank, w w w.zorg-en-gezondheid.be Incidetie: nieuw e diagnose per 1.000 patiënten en per jaar. Prevakentie: voorkomen per 1.000 patiënten. Aandachtspunten bij de huisartsenepisodes: * Chronische aandoeningen * Prevalentie - incidentie * Multimorbiditeit Probleem: beschikbaarheid van informatie
Nieuwvormingen Beroerte Coronaire hartziekten Diabetes inc complicaties Astma en COPD Depressie Artrose 300 250 Ziekenhuispatienten (Index 1995 = 100) 200 180 160 200 150 100 Dagopnamen Klinische opnamen Verpleegdagen 140 120 100 80 60 Nieuwvormingen Beroerte Coronaire hartziekten Diabetes inc complicaties Astma en COPD Depressie Artrose Totaal 50 40 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 20 180.000 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 1999 Projectie Realiteit Stap 1: Verbreding substitutie: Ziekenhuispatiënten naar dagopnamen, klinische opnamen en verpleegdagen 40.000 20.000 0 Differentiatie per groep ziektebeelden Epidemiologische projectie versus realiteit
1 Infectieuze en parasitaire ziekten 2 Nieuwvormingen 3 Ziekten bloed en bloedbereid. organen 4 Endocriene-, voedings,- stofw.ziekten 5 Psychische stoornissen 6 Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 7 Ziekten van hart- en vaatstelsel 8 Ziekten van de ademhalingsorganen 9 Ziekten van de spijsverteringsorganen 10 Ziekten huid, onderhuids bindweefsel 11 Ziekten spieren, beend., bindweefsel 12 Ziekten urinewegen en gesl.organen % Dagopname Bron: CBS VTV 1 Infectieuze en parasitaire ziekten 2 Nieuwvormingen 3 Ziekten bloed en bloedbereid. organen 4 Endocriene-, voedings,- stofw.ziekten 5 Psychische stoornissen 6 Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 7 Ziekten van hart- en vaatstelsel 8 Ziekten van de ademhalingsorganen 9 Ziekten van de spijsverteringsorganen 10 Ziekten huid, onderhuids bindweefsel 11 Ziekten spieren, beend., bindweefsel 12 Ziekten urinewegen en gesl.organen 13 Compl. zw.schap, bevalling, kraambed 15 Aangeboren afwijkingen Alle diagnosen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Stap 2: Substitutie Substitutie binnen 2 e Lijn nadert voltooiing Volgende fase: van 2 e naar 1 e lijn? Groei dagopnames en Klinische opnames 2009 / 2005-2005 / 2001 250% 200% 150% 100% 50% 0% Dagopnames 2005-2001 Dagopnames 2009-2005 Klinische Opnames 2005-2001 Klinische Opnames 2009-2005
1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009* 2010* 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% Stijging BBP Stijging Zorgkosten Kostenontwikkeling in het verleden: globaal conform BBP (2009 crisis, 2001 2002 2003 stelselwijziging) Totale kostenontwikkeling 1 e en 2 e Lijn beheersbaar door substitutie Feitelijke efficiencywinst door gelijke kosten bij meer patienten NOODZAAK INZICHT IN KOSTENONTWIKKELING BIJ 1 E LIJN ZELF!
Epidemiologische projectie: Ziektekengetallen X Demografie P x Q Q
P x Q
Van Wijkscan naar Praktijkscan
Waarom een Praktijkscan? De Jan van Es Wijkscan biedt prima basisinformatie, Demografie: bevolking naar leeftijd, inkomen Zorgvraag: via kentallen huisartsepisodes maar geeft geen goed beeld van de werkelijkheid: Immers... Niet alle patiënten wonen in onze wijk Spreiding Marktaandeel Immers... Onze patiënten zijn niet gemiddeld! Marktaandeel per leeftijdsgroep Inkomen Immers... Onze patiëntensamenstelling vraagt andere zorg! Verwachte zorgvraag kentallen Maar bovendien... Onze zorgvraag blijkt niet gemiddeld! Feitelijke zorgvraag uit eigen HIS Multimorbiditeit, doelgroepen Onze meest voorkomende ziektebeelden
Patiënten Artsen Ouder dan 60 Jaar RHZ: Eerste Praktijkscan: Aanleiding Standaard 12.000 inwoner Gezondheid centra Onvrede huisartsen fysiotherapeuten gemeente Patiënten Artsen 55 60 jaar
Spreiding & Marktaandeel Onze patiënten wonen in de hele stad, wij zijn niet georiënteerd op de wijk! Aantal patienten per postcode een of twee patienten meerdere patienten
Patiënten: Spreiding en Marktaandeel Patienten: Spreiding en marktaandeel Gebied Patienten Spreiding Cumulatief Inwoners Aandeel Ginneken 3460 23,3% 8215 42,1% Ypelaar 3384 22,8% 46,1% 9855 34,3% Ruitersbos 2448 16,5% 62,5% 4310 56,8% Overakker 1011 6,8% 9230 11,0% Breda City 708 4,8% 6840 10,4% Liesbos - Heilaar 681 4,6% 4715 14,4% Hagebeemd 638 4,3% 6095 10,5% Wisselaar 636 4,3% 6160 10,3% Heuvel 559 3,8% 4730 11,8% Effen - Rith 426 2,9% 4815 8,8% Mastbos 313 2,1% 4955 6,3% Buitengebied 247 1,7% 2510 9,8% Sportpark 110 0,7% 1095 10,0% Heusdenhout 102 0,7% 710 14,4% Geeren-Noord 31 0,2% 250 12,4% Ulvenhout 18 0,1% 175 10,3% Doornbos-Linie 11 0,1% 190 5,8% Boeimeer 5 0,0% 260 1,9% Liesbos - Heilaar 1 0,0% 15 6,7% Breda 14789 100% 100% 75125 19,7% Elders 67 0% 100% Totaal 14856 100% In Ginneken en Ypelaar woont 46% van de patiënten, met een marktaandeel van 38%. In Ruitersbos is het marktaandeel hoger: 56% met 16% van de patiënten. 40% van de patiënten woont in gebieden met lage aantallen en marktaandelen.
Marktaandeel per leeftijdsgroep 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 0 tot 5 jaar 5 tot 10 jaar 10 tot 15 jaar 15 tot 20 jaar 20 tot 25 jaar 25 tot 30 jaar 30 tot 35 jaar 35 tot 40 jaar 40 tot 45 jaar 45 tot 50 jaar 50 tot 55 jaar 55 tot 60 jaar 60 tot 65 jaar 65 tot 70 jaar 70 tot 75 jaar 75 tot 80 jaar 80 tot 85 jaar 85 tot 90 jaar 90 tot 95 jaar 95 jaar of ouder Breda heeft meer kinderen, minder 20 tot 30 jarigen, meer 30 tot 50 jarigen dan Nederland, het aandeel ouderen blijft achter, behalve 60 tot 70 jarigen. Het GC heeft relatief meer kinderen maar minder ouderen Praktijk Breda Nederland
Verwachte <> Feitelijke zorgvraag 1 Twee centra met elkaar vergeleken: links lagere feitelijke zorgvraag, rechts hoger Verschillen per ziektebeeld Verklaring: populatie, ketenzorg, substitutie?
Verwachte <> Feitelijke zorgvraag 2 Twee centra opnieuw met elkaar vergeleken, nu ook met de belangrijkste wijk Weer verschillen per ziektebeeld Verklaring: populatie, ketenzorg, substitutie?
Per locatie is een beeld beschikbaar van patiënten naar aandoeningen. Combineren geeft een beeld van het gezamenlijke potentieel, met name van belang als in de wijk wel voldoende vraag is maar per praktijk minder
Multimorbiteit: Diabetes per 1.000 55+ patienten Zeeburg Watergraafsmeer Vaart Staatslieden Slotermeer Osdorp Koempoelan Helmers Haveneiland Geen extra ziekte Een extra ziekten Twee extra ziekten Drie of meer extra ziekten De Keyzer Borger Bocholt Banne SAG 0 100 200 300 400 500 Per centrum hier de multimorbiditeit voor diabetes Wellicht zijn hoge waarden te verklaren uit lagere inkomens of hogere percentages allochtonen? Hierop is met de wijkscan in te zoomen.
Conclusies De wijkscan biedt basisinformatie, maar praktijken zijn niet wijkgericht. Spreiding en marktaandeel zijn bepalend voor de rol die gezondheidscentra in hun wijken kunnen spelen! Het gezondheidscentrum kan duidelijk afwijken van het wijkgemiddelde, dus is vergelijking met de andere praktijken in de omgeving oneigenlijk. Essentieel wordt de kritische massa: als in een wijk onvoldoende eigen patiënten wonen voor een ketenbenadering biedt samenwerking met de collega s mogelijk uitkomst. Voor populatiemanagement ligt hier een enorme kans, te benutten in die wijken waar men de lead heeft. Koppeling met eigen data biedt de noodzakelijke meerwaarde voor populatiesturing, maar vraagt ook heldere kaartbeelden en de gedetailleerde informatie.