Cijfers over leefstijl, risicofactoren, ziekte en sterfte. Hart- en vaatziekten in Nederland 2017

Transcriptie

1 Cijfers over leefstijl, risicofactoren, ziekte en sterfte Hart- en vaatziekten in Nederland 217

2 Inhoudsopgave Voorwoord 3 Samenstelling van de Werkgroep Cijfers 5 1. Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten 7 2. Hartinfarct Prognose na ziekenhuisopname voor hartfalen Ziekte en sterfte aan beroerte Boezemfibrilleren Ingrepen bij hartritmestoornissen Zout, bloeddruk en harten vaatziekten Leefstijl en risicofactoren voor harten vaatziekten in bevolkingsgroepen met verschillende migratieachtergrond Kenmerken van deelnemers aan hartrevalidatieprogramma s Europese vergelijking van impact van risicofactoren op het aantal verloren levensjaren in goede gezondheid in Nederland Regionale verschillen in gezondheidsindicatoren in relatie tot harten vaatziekten 251 Bijlagen A Beschrijving ICD-codes van de tien ziektecategorieën binnen de harten vaatziekten 259

3 Hart- en vaatziekten in Nederland, 217 Cijfers over leefstijl, risicofactoren, prevalentie, ziekte en sterfte Gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek en Dutch Hospital Data gepubliceerd onder redactie van de Werkgroep Cijfers van de Hartstichting. Samenstelling (in alfabetische volgorde): Prof. dr. M.L. Bots, arts-epidemioloog 1 Drs. J. Buddeke, gezondheidswetenschapper, epidemioloog 1,2 Dr. I. van Dis, epidemioloog 2 Dr. I. Vaartjes, epidemioloog 1,2 Prof. dr. F.L.J. Visseren, internist-vasculair geneeskundige 3 1 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht 2 Hartstichting, Den Haag 3 Afdeling Vasculaire Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Gegevens en figuren uit dit rapport mogen met bronvermelding worden overgenomen. De juiste verwijzing luidt: Auteurs hoofdstuk, titel hoofdstuk. In: Buddeke J, Van Dis I, Visseren FLJ, Vaartjes I, Bots ML. Hart- en vaatziekten in Nederland 217, cijfers over leefstijl, risicofactoren, ziekte en sterfte. Den Haag: Hartstichting, 217. Den Haag, november 217

4 2

5 Voorwoord Voor de 23 ste maal biedt de Hartstichting u een boek met cijfers over leefstijl, risicofactoren, ziekte en sterfte aan harten vaatziekten. Hoofdstuk 1 omvat de meest recente cijfers over ziekte en sterfte aan harten vaatziekten (HVZ). Door de daling in sterfte aan HVZ is dit jaar voor het eerst dat zowel bij mannen als bij vrouwen HVZ geen doodsoorzaak nummer 1 meer is. Het aantal ziekenhuisopnamen voor HVZ stijgt weer in de laatste jaren. In hoofdstuk 2 worden cijfers over het hartinfarct gepresenteerd. Ook de sterfte aan het hartinfarct is sterk gedaald en vindt thans op hogere leeftijd plaats. Het aantal ziekenhuisopnamen is in de afgelopen 1 jaar in alle leeftijdsklassen toegenomen. Het aantal ligdagen in het ziekenhuis daalde van gemiddeld 18 dagen in 198 naar 4 dagen in 216. In 216 zijn bijna 8. mensen overleden aan hartfalen en vonden er ruim 3. ziekenhuisopnamen plaats. Na een eerste ziekenhuisopname voor hartfalen in 21 waren na 1 maand, 1 resp. 5 jaar 14%, 33% en 65% van de patiënten overleden. Dit betreft een daling van 2-3% t.o.v. 2 (hoofdstuk 3). Binnen harten vaatziekten overlijdt 25% van de mensen aan een beroerte. In 216 overleden 337 mensen aan een subarachnoïdale bloeding, aan een intracerebrale bloeding en 5.65 aan een herseninfarct.de prognose na een intracerebrale bloeding is het slechtst (hoofdstuk 4). Het opsporen van mensen die nog onbekend zijn met boezemfibrilleren zal in de komende jaren hoog op de agenda van de Hartstichting staan. Vandaar dat de cijfers over dit ziektebeeld op een rij gezet zijn. Het aantal ziekenhuisopnamen voor boezemfibrilleren is in de afgelopen decennia sterk gestegen naar zo n 4., terwijl het aantal ligdagen in het ziekenhuis gedaald is van dagen in 198 naar 1-2 dagen in 216 (hoofdstuk 5). Het aantal pacemakers en ICD s dat jaarlijks geïmplanteerd wordt is gestegen naar resp in % van de pacemakers en 7% van de ICD s wordt bij mannen geïmplanteerd (hoofdstuk 6). De meeste pacemakers worden bij jarigen en ICD s bij jarigen geplaatst. Jaarlijks kunnen in Nederland 1.5 sterfgevallen en 6. nieuwe gevallen van harten vaatziekten voorkomen worden als dagelijks 3 gram zout minder gegeten wordt. Deze daling komt overeen met een daling van de hui- 3 Voorwoord

6 dige inname van 8,5 gram per dag naar het advies van de Gezondheidsraad om minder dan 6 gram zout per dag te eten (hoofdstuk 7). Het opsporen van mensen met een verhoogde bloeddruk zal in de komende jaren extra aandacht bij de Hartstichting krijgen. Uit het HELIUS onderzoek blijkt dat mensen van Surinaamse, Marokkaanse, Turkse en Ghanese afkomst over het algemeen een ongunstiger risicoprofiel voor harten vaatziekten hebben ten opzichte van mensen van Nederlandse afkomst. Uitzonderingen betreffen het voorkomen van hypercholesterolemie en de consumptie van verzadigd vet (hoofdstuk 8). Op basis van de CARDSS data blijkt dat rond de 9% van de hartpatiënten een indicatie heeft voor de beweegmodule en voor de leefstijlmodule. Van deze patiënten besluit 8% daadwerkelijk aan de beweegmodule deel te nemen, terwijl slechts minder dan 25% besluit deel te nemen aan de leefstijl module (hoofdstuk 9). Hier valt nog grote gezondheidswinst te behalen. In hoofdstuk 1 wordt op basis van de Global Burden of Disease berekend dat van alle levensjaren verloren in goede gezondheid (DALY s). 3% op conto van harten vaatziekten komt. De top 3 van factoren die hier aan bijdragen zijn: hoge bloeddruk, minder goede voeding en een verhoogd cholesterol. Nederland doet het relatief minder goed t.o.v. andere landen voor wat betreft roken (vrouwen), een verhoogde bloeddruk en lichamelijke activiteit (mannen), glucose intolerantie. Ook binnen Nederland zijn er grote regionale verschillen in gezondheidsindicatoren (hoofdstuk 11). De Hartstichting publiceert in dit boek cijfers van verschillende databronnen. Hierbij willen wij onze dank betuigen aan het CBS, Dutch Hospital Data, Nederlandse Hart Registratie, het Julius Centrum (UMCU), het RIVM, WUR, CARDSS-registratie en de HELIUS-onderzoeksgroep in AMC. Tevens danken wij de onderzoekers en gastauteurs voor hun grote inzet om deze interessante data te ontsluiten. Namens de Werkgroep Cijfers, Prof.dr. F.L. J. Visseren, Internist-vasculair geneeskundige, UMC Utrecht Voorzitter mw. dr. I. van Dis, epidemioloog, Hartstichting Secretaris (i.van.disahartstichting.nl) 4 Voorwoord

7 Samenstelling van de Werkgroep Cijfers van de Hartstichting Prof.dr. F.L.J. Visseren, voorzitter (Afdeling Vasculaire Geneeskunde, UMCU, Utrecht) Mevr. dr.ir. I. van Dis, secretaris (Hartstichting, Den Haag) Dr. J.D. Blankensteijn (Afdeling Heelkunde, VUmc, Amsterdam) Prof.dr. M.L. Bots (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMCU, Utrecht) Mevr. ir. A. de Bruin (Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag) Prof.dr. J. Deckers (Thoraxcentrum, ErasmusMC, Rotterdam) Dr. A.H. Liem (Afdeling Cardiologie, St Franciscus Gasthuis, Rotterdam) Dr. J.B. Reitsma (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMCU, Utrecht) Prof. dr. F.G. Schellevis (Nivel, Utrecht en Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde, Amsterdam Public Health Research Institute, VUmc, Amsterdam) Prof.dr. Y. Smulders (Afdeling Interne Geneeskunde, VUmc, Amsterdam) Mevr. prof.dr.ir. W.M.M. Verschuren (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Centrum voor Voeding, Preventie en Zorg, Bilthoven) Mevr. dr. M.C. Visser (Afdeling Neurologie, VUmc, Amsterdam) Dr. R.H. Wimmers (Team Kennis & Trends, Hartstichting) Wetenschappelijke medewerkers Mevr. drs. J. Buddeke (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMCU, Utrecht) Mevr. dr. I. Vaartjes (Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMCU, Utrecht) 5 Werkgroep Cijfers

8 6

9 1 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten J. Buddeke 1,2, I. van Dis 1, F.L.J. Visseren 3, I. Vaartjes 1,2, M.L. Bots 2 1 Hartstichting, Den Haag 2 Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht 3 Afdeling Vasculaire Geneeskunde, Universitair Medisch Centrum Utrecht, Utrecht Samenvatting Sterfte In 216 zijn mannen en vrouwen overleden aan harten vaatziekten. Mannen overlijden op lagere leeftijd aan harten vaatziekten dan vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij overlijden aan harten vaatziekten was 78 jaar bij mannen en 84 jaar bij vrouwen. Vrouwen overlijden vaker dan mannen aan een beroerte en hartfalen, terwijl mannen vaker overlijden aan een hartinfarct. In totaal overleden er in mannen en vrouwen aan een hartinfarct. De gemiddelde leeftijd bij overlijden aan een hartinfarct was 75 jaar voor mannen en 82 jaar voor vrouwen. In totaal overleden er in mannen en 5.57 vrouwen aan een beroerte. De gemiddelde leeftijd bij overlijden aan een beroerte was 79 jaar voor mannen en 84 jaar voor vrouwen. In totaal overleden er in mannen en mannen aan hartfalen. De gemiddelde leeftijd bij overlijden aan hartfalen was 83 jaar voor mannen en 88 jaar voor vrouwen. In totaal overleden er mannen aan harten vaatziekten in 198 en in 216. In totaal overleden vrouwen aan harten vaatziekten in 198 en in 216. Het voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde sterftecijfer voor harten vaatziekten is bij mannen met 69% gedaald en bij vrouwen met 59% in de periode Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

10 Ziekenhuisopnamen In 216 waren er in totaal ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten, waarbij er meer opnamen waren voor mannen dan voor vrouwen. Er waren ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten voor mannen en voor vrouwen. Mannen waren gemiddeld 68 jaar oud bij ziekenhuisopname voor harten vaatziekten en vrouwen 72 jaar oud. Er waren ziekenhuisopnamen voor een hartinfarct voor mannen en voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij opname voor het hartinfarct was 66 jaar voor mannen en 71 jaar voor vrouwen. Bij beroerte ging het om ziekenhuisopnamen voor mannen en ziekenhuisopnamen voor vrouwen, hier bedroeg de gemiddelde leeftijd bij opname 7 jaar voor mannen en 73 jaar voor vrouwen. Er waren ziekenhuisopnamen voor hartfalen voor mannen en voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij opname voor hartfalen was 75 jaar voor mannen en 8 jaar voor vrouwen. Het voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer voor harten vaatziekten is in de periode 198 tot 216 bij mannen met 8% gedaald en bij vrouwen met 3% gestegen. In dezelfde periode nam het voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer voor hartinfarct af bij mannen met 37% en bij vrouwen met 16%. Voor beroerte was er enkel een daling voor mannen met 6% en steeg het opnamecijfer bij vrouwen met 3%. Bij hartfalen was er een toename van 6% bij mannen en 19% bij vrouwen. Dagopnamen In 216 waren er in totaal dagopnamen voor harten vaatziekten, waarbij er meer opnamen voor mannen dan voor vrouwen waren. Vrouwen waren bij opname gemiddeld 1 jaar ouder. Er waren dagopnamen voor harten vaatziekten voor mannen en voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd bij dagopname vanwege harten vaatziekten was in jaar voor mannen en 66 jaar voor vrouwen. Er waren dagopnamen voor ischemische hartziekten voor mannen en dagopnamen voor vrouwen. Er waren dagopnamen voor overige hartziekten (zoals hartfalen en boezemfibrilleren) voor mannen en dagopnamen voor vrouwen. Ziektelast In 215 gingen gezonde levensjaren verloren als gevolg van harten vaatziekten, waarvan door ischemische hartziekten, door beroerte en 71.7 door hartfalen. 8 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

11 1.1 Sterfte Net als in voorgaande jaren overleden er in Nederland in 216 meer vrouwen dan mannen aan de gevolgen van een hart- of vaatziekte (tabel 1.1), namelijk mannen tegenover vrouwen. Dit komt neer op gemiddeld 5 mannen en 56 vrouwen die per dag aan harten vaatziekten overlijden. Het aandeel van de harten vaatziekten in de totale sterfte was daarmee 25% voor mannen en 27% voor vrouwen. Naarmate de leeftijd toeneemt, neemt ook het aantal personen dat aan harten vaatziekten sterft toe (tabel 1.2). Aangezien vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen is dit een belangrijke verklaring waarom er meer vrouwen dan mannen overlijden aan de gevolgen van harten vaatziekten. Kanker vormt de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland in zowel mannen als vrouwen met een aandeel van respectievelijk 34% en 27% in de totale sterfte. Naast harten vaatziekten en kanker vormen ziekten van de ademhalingsorganen, psychische en gedragsstoornissen en ziekten van het zenuwstelsel en zintuigen belangrijke oorzaken van overlijden. Binnen de groep psychische en gedragsstoornissen valt overlijden aan de complicaties van dementie (in mannen, gemiddelde leeftijd 84 jaar en 1.51 vrouwen, gemiddelde leeftijd 88 jaar). Onder de groep overige doodsoorzaken valt onder andere diabetes mellitus (1.38 mannen, gemiddelde leeftijd 76 jaar en 1.59 vrouwen, gemiddelde leeftijd 83 jaar) en Parkinson (1.38 mannen, gemiddelde leeftijd 81 jaar en 771 vrouwen, gemiddelde leeftijd 83 jaar). 9 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

12 Registratie van doodsoorzaken De cijfers over doodsoorzaken zijn berekend op basis van gegevens aangeleverd door het in het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS). Het CBS is in 213 overgegaan van handmatig coderen van de doodsoorzakenformulieren naar automatisch coderen van doodsoorzaken. De overeenstemming bleek bijna 9% op ICD-1 hoofdstukniveau. Samen met het invoeren van een ICD-1 update, bracht dit echter wel eenmalige verschuivingen in de statistiek met zich mee. Zo was er een significante toename van de infectieziekten, dementie, de ziekte van Alzheimer en het laat gevolg van een CVA als onderliggende doodsoorzaak, en een significante afname van longontsteking, COPD, ziekten van het spijsverteringsstelsel, urineweginfectie en ouderdom. Dementie/Alzheimer en het laat gevolg van een CVA namen toe ten koste van longontsteking en urineweginfectie. Het is een aanpassing aan internationale opvattingen over het selecteren van de onderliggende doodsoorzaak. Voor de prevalentie van kanker en harten vaatziekten is het verschil tussen het automatisch en handmatig coderen gering. 1 Daarnaast dient de opmerking te worden geplaatst dat de gepresenteerde sterftecijfers voorlopige cijfers betreffen. Er kunnen nog kleine veranderingen optreden. Hartstichting is in 215 overgestapt op nieuwe indeling voor harten vaatziekten Tot en met 214 werd door de Hartstichting gebruik gemaakt van de indeling voor harten vaatziekten ontwikkeld door TNO in Vanaf 215 maakt de Hartstichting gebruik van een vergelijkbare indeling voor harten vaatziekten als het CBS en het RIVM (ICD-9: 39 t/m 459 en ICD-1 I t/m I99) om cijfers gepresenteerd door verschillende organisaties beter op elkaar aan te laten sluiten. Zowel de cijfers van 216 als van de jaren ervoor in dit hoofdstuk zijn berekend aan de hand van deze nieuwe indeling. In de bijlage worden de cijfers conform de TNO-indeling gepresenteerd. 1 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

13 Tabel 1.1 Doodsoorzaken in Nederland in 216, absolute aantallen, percentages en gemiddelde leeftijd van overlijden Bron CBS Mannen Vrouwen Totaal Doodsoorzaak Gem. Gem. Gem. N % 2 Lft. N % 2 Lft. N % 2 Lft. Hart- en vaatziekten Kwaadaardige nieuwvormingen Ziekten van ademhalingsorganen Psychische en gedragsstoornissen Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging Overige doodsoorzaken Alle doodsoorzaken Op basis van ICD-1 codes I t/m I99. Voor de precieze omschrijving van deze codes wordt verwezen naar bijlage A 2 Als gevolg van afronding tellen de percentages niet tot 1 op Bij mannen en vrouwen jonger dan 85 jaar is kanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden. Vanaf 85 jaar vormen harten vaatziekten bij mannen en vrouwen de belangrijkste oorzaak van overlijden. Het aandeel van harten vaatziekten in de totale sterfte neemt toe met de leeftijd: van 18% tot 65 jaar, naar 25% van 65 tot 85 jaar, tot 31% bij 85 jaar en ouder bij mannen en van 11% tot 65 jaar, naar 23% van 65 tot 85 jaar, tot 35% bij 85 jaar en ouder bij vrouwen. 11 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

14 Tabel 1.2 Doodsoorzaken in Nederland in 216, absolute aantallen naar geslacht en leeftijd Bron CBS Mannen Doodsoorzaak Totaal Hart- en vaatziekten Kwaadaardige nieuwvormingen Ziekten van ademhalingsorganen Psychische en gedragsstoornissen Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging Overige doodsoorzaken Alle doodsoorzaken Vrouwen Doodsoorzaak Totaal Hart- en vaatziekten Kwaadaardige nieuwvormingen Ziekten van ademhalingsorganen Psychische en gedragsstoornissen Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging Overige doodsoorzaken Alle doodsoorzaken Sterfte binnen de harten vaatziekten In tabel 1.3 is de sterfte binnen de groep harten vaatziekten in 216 uitgesplitst in tien ziektecategorieën. Voor zowel mannen als vrouwen wordt het grootste deel van de sterfte binnen de groep harten vaatziekten veroorzaakt door de ischemische hartziekten en beroertes. Samen zijn deze twee ziektebeelden verantwoordelijk voor 49% van de sterfte binnen harten vaatziekten bij mannen en voor 44% bij vrouwen. Naast de ischemische hartziekten en beroertes levert de categorie overige hartziekten een belangrijke bijdrage aan de sterfte binnen harten vaatziekten. Hieronder vallen 12 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

15 onder andere sterfte aan hartfalen en boezemfibrilleren. Er overlijden meer mannen dan vrouwen aan de gevolgen van ischemische hartziekten, waaronder het acute hartinfarct. Vrouwen overlijden vaker aan de gevolgen van een beroerte en hartfalen (tabel 1.3 en figuur 1.1). Tabel 1.3 Doodsoorzaken binnen harten vaatziekten in Nederland in 216, absolute aantallen en percentages per ziektecategorie naar geslacht Bron CBS Mannen Vrouwen Totaal Doodsoorzaak 1 N % 2 N % 2 N % 2 Ischemische hartziekten Waarvan acuut hartinfarct Beroerte Waarvan herseninfarct Waarvan subarachnoïdale bloeding Waarvan intracerebrale bloeding Reumatische hartziekten en klepgebreken Infectieuze hartziekten Overige hartziekten Waarvan hartfalen Waarvan boezemfibrilleren Waarvan cardiomyopathie Arterieel vaatlijden Waarvan AAA met ruptuur Waarvan AAA zonder ruptuur Waarvan claudicatio intermittens Atherosclerose en/of Hypertensie Veneus vaatlijden 44 <1 49 <1 93 <1 Overige ziekten van het vaatstelsel en lymfewegen 22 <1 19 <1 41 <1 Alle doodsoorzaken binnen harten vaatziekten Voor de precieze omschrijving en ICD-1 codes van deze groepen wordt verwezen naar bijlage A AAA: aneurysma abdominale aorta 2 Als gevolg van afronding tellen de percentages niet tot 1 op 13 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

16 Figuur 1.1 Aantal sterfgevallen aan harten vaatziekten naar ziektebeeld en geslacht in Nederland in 216 Bron CBS Aantal sterfgevallen Acuut hartinfarct Beroerte Hartfalen Rest harten vaatziekten Hart- en vaatziekten totaal Mannen Vrouwen In de leeftijdsklassen tot 85 jaar overlijden minder vrouwen dan mannen aan harten vaatziekten, terwijl in de leeftijdsklassen boven 85 jaar in absolute aantallen meer vrouwen overlijden (figuur 1.2). Van alle vrouwen die overlijden aan harten vaatziekten sterft 95% boven de 65 jaar. Bij mannen is dit 87%. De gemiddelde leeftijd van overlijden aan harten vaatziekten is 78 jaar bij mannen en 84 jaar bij vrouwen. Bij ischemische hartziekten bedroeg de gemiddelde leeftijd bij overlijden 76 voor mannen en 82 voor vrouwen. Bij het hartinfarct is de gemiddelde leeftijd van overlijden vrijwel gelijk, 75 jaar bij mannen en 82 jaar bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd van overlijden bij een beroerte is voor mannen en vrouwen respectievelijk 79 en 84 jaar. Mannen waren gemiddeld 83 jaar oud wanneer zij kwamen te overlijden aan hartfalen in 216, vrouwen waren gemiddeld 88 jaar oud. De gemiddelde leeftijd bij overlijden aan boezemfibrilleren bedroeg 84 voor mannen en 88 voor vrouwen. 14 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

17 Figuur 1.2 Aantal sterfgevallen aan harten vaatziekten naar leeftijd en geslacht in Nederland in 216 Bron CBS Aantal sterfgevallen Leeftijd (jaren) Mannen Vrouwen Een belangrijke verklaring voor het hogere absolute aantal sterfgevallen aan harten vaatziekten bij vrouwen ten opzichte van mannen is het grotere aantal vrouwen in de Nederlandse bevolking in de oudere leeftijdsgroepen. Tabel 1.4 toont daarom voor ischemische hartziekten, acuut hartinfarct, beroerte en het totaal van harten vaatziekten ook het aantal sterfgevallen uitgedrukt per 1. mannen, respectievelijk vrouwen. In alle leeftijdsklassen is het sterfterisico aan hart en vaatziekten per 1. inwoners in 216 hoger bij mannen dan vrouwen, betreffende de doodsoorzaken acuut hartinfarct, hartfalen en het totaal aan harten vaatziekten. Alleen op zeer hoge leeftijd overlijden per 1. personen meer vrouwen dan mannen aan een beroerte. 15 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

18 Tabel 1.4 Aantal sterfgevallen en sterfte per 1. mannen, respectievelijk vrouwen aan harten vaatziekten, waaronder ischemische hartziekten, hartinfarct, beroerte en hartfalen in Nederland in 216 naar leeftijd en geslacht Bron CBS Mannen Vrouwen Doodsoorzaak 1 Leeftijd Aantal Sterfte per Aantal Sterfte per (in jaren) overledenen 1. overledenen 1. Totaal harten vaatziekten Totaal Ischemische hartziekten < Totaal Hartinfarct < Totaal Hartfalen <1 14 < Totaal Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

19 Beroerte <1 29 < Totaal Om privacy redenen zijn de leeftijdsgroepen -44 en bij elkaar opgeteld. 1.2 Trends in sterfte Sterfte aan harten vaatziekten nam in de periode vrijwel continu af, terwijl kanker in dezelfde periode continu steeg. Ziekten van het zenuwstelsel en psychische en gedragsstoornissen namen tussen in in een toenemende mate een belangrijker aandeel in de totale sterfte in. Figuur 1.3 Trends in absolute sterfte aan harten vaatziekten, kwaadaardige nieuwvormingen (kanker), ziekten van de ademhalingsorganen, uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging en overige doodsoorzaken, naar geslacht. Periode Bron CBS Mannen Aantal sterfgevallen Totaal Hart- en vaatziekten Kwaadaardige nieuwvormingen Overige doodsoorzaken Ziekten van de ademhalingsorganen Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging Jaar Psychische en gedragsstoornissen Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen 17 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

20 Vrouwen Aantal sterfgevallen Totaal Hart- en vaatziekten Kwaadaardige nieuwvormingen Overige doodsoorzaken Ziekten van de ademhalingsorganen Uitwendige oorzaken van letsel en vergiftiging Jaar Psychische en gedragsstoornissen Ziekten van zenuwstelsel en zintuigen Tabel 1.5 geeft het absolute aantal sterfgevallen aan harten vaatziekten, waaronder ischemische hartziekten, hartinfarct, beroerte en hartfalen in de periode Bij mannen is het bruto sterftecijfer voor harten vaatziekten met 45% gedaald (van 39 per 1. in 198 naar 215 per 1. in 216). Bij vrouwen daalde het bruto sterftecijfer met 28% (van 334 per 1. in 198 naar 239 per 1. in 216). 18 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

21 Tabel 1.5 Absolute aantallen sterfgevallen (en per 1. mannen, respectievelijk vrouwen) aan harten vaatziekten, waaronder ischemische hartziekten, hartinfarct, beroerte en hartfalen 1 in de periode Bron CBS Totaal Hart- Ischemische Hartinfarct en vaatziekten hartziekten Jaartal Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen (39) (334) (194) (17) (18) (18) (397) (354) (187) (121) (174) 8.82 (11) (35) (34) (145) (15) 1.2 (135) 7.3 (97) (334) (339) (128) (15) (116) 6.8 (87) (37) (318) (126) (93) (93) (7) (257) (274) (95) (74) (66) (5) (222) (247) 6.4 (73) (52) 3.84 (47) (36) (221) (243) (63) 3.69 (43) 3.54 (36) (27) (215) (239) 5.61 (6) (42) (34) (26) Hartfalen Beroerte Jaartal Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen (2) (17) 5.33 (76) (95) (38) (44) (68) (94) (26) 2.59 (33) (67) (99) (37) 4.67 (52) (63) (97) (28) (46) 4.72 (6) (93) (29) (42) 4.32 (5) (76) (3) (47) (42) (64) (37) (53) (47) (66) (37) (53) (46) 5.57 (65) 1 Voor de precieze omschrijving en ICD-1 codes van deze groepen wordt verwezen naar bijlage A Het verschil in daling tussen mannen en vrouwen neemt af als de sterftecijfers gecorrigeerd worden voor veranderingen in de leeftijdsopbouw van de bevolking (tabel 1.6): 69% daling bij mannen (van 685 per 1. in 198 naar 215 per 1. in 216) en 59% daling bij vrouwen (van Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

22 per 1. in 198 naar 239 per 1. in 216). De sterkste procentuele daling in het gecorrigeerde sterftecijfer tussen 198 en 216 wordt gezien in de leeftijdsgroep van jaar bij mannen (8%) en de leeftijdsgroep van jaar bij vrouwen (76%). Tabel 1.6 Mannen Voor bevolkingsopbouw gecorrigeerd sterftecijfer (per 1. mannen, respectievelijk vrouwen) aan harten vaatziekten 1 in de periode in Nederland, naar leeftijd en geslacht. Jaar van standaardisatie is 216 Bron CBS Leeftijdsklassen Jaartal Totaal % -8% -8% -78% -69% -46% -21% -69% Vrouwen Leeftijdsklassen Jaartal Totaal % -64% -71% -76% -7% -47% -23% -59% 1 Voor de precieze omschrijving en ICD-1 codes van deze groepen wordt verwezen naar bijlage A 2 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

23 Tot en met 215 kwamen meer vrouwen te overlijden aan harten vaatziekten dan aan kanker. Vanaf 216 is kanker de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. In 216 overleden er vrouwen aan kanker en aan harten vaatziekten. Bij mannen overlijden sinds 25 meer personen aan kanker dan aan harten vaatziekten. In figuur 1.4 worden de voor verandering in leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde sterftecijfers voor harten vaatziekten en kanker weergegeven. Bij mannen is het gecorrigeerde sterftecijfer voor kanker met 34% gedaald (van 437 per 1. in 198 naar 29 per 1. in 216). Bij vrouwen is het gecorrigeerde sterftecijfer voor kanker in mindere mate afgenomen met een daling van 8% (van 262 per 1. in 198 naar 241 per 1. in 216). Figuur 1.4 Trend in voor bevolkingsopbouw gecorrigeerd sterftecijfer (per 1. mannen, respectievelijk vrouwen) voor harten vaatziekten (HVZ) en kanker in Nederland, naar geslacht. Jaar van standaardisatie is 216 Bron CBS Aantal sterfgevallen/ Man HVZ Vrouw HVZ Man Kanker Vrouw Kanker Jaar De voor bevolkingsopbouw gecorrigeerde sterftecijfers voor hartinfarct en beroerte vertonen een sterke daling in de periode van (figuur 1.5 a en b). De grootste afname in het voor bevolkingsopbouw gecorrigeerde sterftecijfer wordt waargenomen voor het hartinfarct. Hierin bedraagt de daling bij mannen 89% (van 35 per 1. in 198 naar 34 per 1. in 216) en bij vrouwen 85% (van 173 per 1. in 198 naar 26 per 1. in 216). Bij beroerte is het voor bevolkingsopbouw gecorrigeerde sterftecijfer bij mannen gedaald met 66% (van 136 per 1. in 198 naar 46 per 21 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

24 1. in 216) en bij vrouwen met 61% (van 165 per 1. in 198 naar 65 per 1. in 216). Het voor bevolkingsopbouw gecorrigeerde sterftecijfer voor hartfalen blijft gelijk bij mannen (37 per 1. zowel in 198 als in 216) en neemt bij vrouwen met 66% toe (32 per 1. in 198 naar 53 per 1. in 216). Figuur 1.5 Trend in voor bevolkingsopbouw gecorrigeerd sterftecijfer (per 1. mannen, respectievelijk vrouwen) voor harten vaatziekten (HVZ), waaronder hartinfarct en hartfalen (a) evenals beroerte en ischemische hartziekten (b), in Nederland, naar geslacht. Jaar van standaardisatie is 216 Bron CBS Aantal sterfgevallen/ A Man Totaal HVZ Man Acuut Hartinfarct Man Hartfalen Jaar Vrouw Totaal HVZ Vrouw Acuut Hartinfarct Vrouw Hartfalen Aantal sterfgevallen/ B Man Totaal HVZ Vrouw Totaal HVZ Man Ischemische hartziekten Vrouw Ischemische hartziekten Man Beroerte Vrouw Beroerte Jaar 22 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

25 1.3 Ziekenhuisopnamen (betreft klinische opnamen) In paragrafen 1.3 en 1.4 worden de klinische ziekenhuisopnamecijfers voor harten vaatziekten gepresenteerd, inclusief de één-daagse klinische observaties, een zorgtype dat in 214 geïntroduceerd is (zie kader). In paragrafen 1.5 en 1.6 treft u cijfers over dagopnamen. In tegenstelling tot de doodsoorzaken, gaan de cijfers van ziekenhuis- en dagopnamen over cijfers per jaar en betreffen dus geen unieke patiënten. Belangrijke wijzigingen in registratie van ziekenhuisopnamen in laatste jaren De cijfers in dit hoofdstuk zijn berekend op basis van gegevens die ziekenhuizen leveren aan de Landelijke Basisregistratie Ziekenhuiszorg (LBZ). Deze gegevens worden door Dutch Hospital Data (DHD) beheerd. Het is belangrijk op te merken dat in de afgelopen jaren deze cijfers beïnvloed zijn door veranderingen in coderingen en definities van de gegeven zorg en door onvolledig aanleveren van data door ziekenhuizen. Meer informatie over deze deels tijdelijke veranderingen kunt u vinden in het boek Hart- en vaatziekten in Nederland, 216. In het kort traden de volgende veranderingen op: 1. Verandering in definitie van een klinische opname. In 212 is de definitie van een klinische ziekenhuisopname aangepast en betekent een klinische ziekenhuisopname ten minste één verpleegdag en één overnachting. Daarnaast is sinds 214 het zorgtype observatie geïntroduceerd: een korte opname op een klinische afdeling voor diagnostisch onderzoek/observatie waarbij de patiënt niet overnacht. Ongeplande opnames die voorheen tot ééndaagse klinische opnames werden gerekend, worden waarschijnlijk vanaf 214 voornamelijk als observaties geregistreerd. Om deze reden worden de observaties in dit hoofdstuk wederom tot de klinische opnamen gerekend. Voornamelijk in 214 zijn de observaties onvolledig aangeleverd in de LBZ. Geplande opnames die voorheen tot ééndaagse klinische opnames werden gerekend, worden waarschijnlijk vanaf 214 voornamelijk als dagopname geregistreerd. 2. Onvolledigheid LBZ Missende opnamen in de LBZ zijn bijgeschat, waarbij de methodiek in 212 en 213 afweek van voorgaande jaren. Vanaf 214 worden de klinische opnamen weer (vrijwel) volledig aangeleverd. 23 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

26 3. Omzetting van ICD-9 naar ICD-1. Sinds 213 worden de ziekenhuisopnamen in ICD-1 aangeleverd. Dit betekent ook dat een aantal ziektebeelden nu buiten het ziektebeeld harten vaatziekten (I t/m I99) vallen zoals TIA s, aangeboren hartafwijkingen, pijn op de borst en syncope en collaps. In 216 vonden er ziekenhuisopnamen wegens harten vaatziekten plaats, waarvan (59%) opnamen voor mannen en (41%) voor vrouwen. In tabel 1.7 is het aantal ziekenhuisopnamen per ziektecategorie binnen harten vaatziekten in 216 weergegeven. Het grootste deel van het totaal aantal ziekenhuisopnamen binnen harten vaatziekten wordt bij zowel mannen als vrouwen veroorzaakt door overige hartziekten. Belangrijke ziekten in deze categorie vormen opnamen voor hartfalen en boezemfibrilleren. Bij mannen levert ook de categorie ischemische hartziekten, waaronder het hartinfarct, een belangrijke bijdrage aan het totaal aantal ziekenhuisopnamen binnen harten vaatziekten. 24 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

27 Tabel 1.7 Aantal ziekenhuisopnamen (en %) per ziektecategorie binnen harten vaatziekten in Nederland in 216 Bron DHD Mannen Vrouwen Totaal Reden ziekenhuisopname 1 N % N % N % Ischemische hartziekten % % % Waarvan acuut hartinfarct Beroerte % % % Waarvan herseninfarct Waarvan subarachnoïdale bloeding Waarvan intracerebrale bloeding Reumatische hartziekten en klepgebreken % % % Infectieuze hartziekten % % % Overige hartziekten % % % Waarvan hartfalen Waarvan boezemfibrilleren Waarvan cardiomyopathie Arterieel vaatlijden % % % Waarvan AAA met ruptuur Waarvan AAA zonder ruptuur Waarvan claudicatio intermittens Atherosclerose en/ of hypertensie % % % Veneus vaatlijden % % % Overige ziekten van het vaatstelsel en de lymfewegen % % % Totaal % % % Er vinden meer dan twee keer zoveel ziekenhuisopnamen plaats voor acuut hartinfarct bij mannen ten opzichte van vrouwen (figuur 1.6). Voor beroerte geldt ook dat er meer opnamen voor mannen plaatsvinden, terwijl het aantal opnamen voor hartfalen niet sterk verschilt tussen mannen en vrouwen. In 216 bedroeg de gemiddelde leeftijd bij opname vanwege harten vaatziekten 68 jaar voor mannen en 72 jaar voor vrouwen. Patiënten die worden opgenomen vanwege hartfalen zijn ouder dan patiënten die worden opgenomen voor acuut hartinfarct of beroerte met gemiddeld 75 jaar voor mannen en 8 jaar voor vrouwen. Voor beroerte en acuut hartinfarct was dit respectievelijk 7 jaar voor mannen, 73 jaar voor vrouwen en 66 jaar voor mannen en 71 jaar voor vrouwen. 25 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

28 Aantal ziektesopnamen Figuur 1.6 Aantal ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten naar ziektebeeld en geslacht in Nederland in 216 Bron DHD Acuut hartinfarct Beroertes Hartfalen Overige harten vaatziekten Hart- en vaatziekten Totaal Mannen Vrouwen In de leeftijdsklasse tot 85 jaar vinden er meer ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten voor mannen plaats (figuur 1.7), terwijl vanaf 85 jaar het aantal ziekenhuisopnamen voor vrouwen hoger is. Deze omslag volgt uit het gegeven dat vrouwen ouder worden dan mannen. Figuur 1.7 Aantal ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten naar leeftijd en geslacht in Nederland in 216 Bron DHD Aantal ziekenhuisopnamen Leeftijd (jaren) Mannen Vrouwen 26 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

29 Tabel 1.8 toont voor de verschillende harten vaatziekten een duidelijke stijging in het absolute aantal ziekenhuisopnamen met het toenemen van de leeftijd. Bij mannen geldt dat het absolute aantal opnamen voor totaal harten vaatziekten, acuut hartinfarct, beroerte en boezemfibrilleren toeneemt tot en met de leeftijd van 74 jaar. Het absolute aantal opnamen voor hartfalen neemt bij mannen toe tot en met de leeftijd van 84 jaar. Voor vrouwen neemt het absolute aantal opnamen in alle weergegeven ziektecategorieën toe tot en met de leeftijd van 84 jaar, enkel opnamen voor boezemfibrilleren komen het vaakst voor in de leeftijdscategorie van 65 tot en met 74. Tabel 1.8 toont ook het aantal ziekenhuisopnamen uitgedrukt per 1. mannen, respectievelijk vrouwen. Zo is te zien dat in vrijwel alle ziektecategorieën en leeftijdsklassen het aantal opnamen voor harten vaatziekten uitgedrukt per 1. inwoners in 216 hoger ligt bij mannen dan bij vrouwen en bij zowel mannen als vrouwen oploopt tot en met de leeftijd van 94 jaar. Tabel 1.8 Absoluut aantal ziekenhuisopnamen en per 1. mannen, respectievelijk vrouwen vanwege harten vaatziekten uitgesplitst naar acuut hartinfarct, beroerte, hartfalen en boezemfibrilleren in Nederland in 216, naar leeftijd en geslacht Bron DHD Mannen Vrouwen Leeftijd Aantal Opname per Aantal Opname per (in jaren) opnamen 1. opnamen 1. Acuut hartinfarct Totaal Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

30 Beroerte Totaal Hartfalen Totaal Boezemfibrilleren Totaal Totaal harten vaatziekten Totaal Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

31 1.4 Trends in ziekenhuisopnamen Tabel 1.9 geeft de trend in absolute aantallen ziekenhuisopnamen vanwege acuut hartinfarct, beroerte, hartfalen en totaal harten vaatziekten weer en uitgedrukt per 1. mannen, respectievelijk vrouwen in de periode Figuur 1.8 geeft het absoluut aantal ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten voor mannen en vrouwen weer. De daling rond 213 wordt veroorzaakt door meerdere wijzigingen in de ziekenhuisopname registratie. Meer informatie hierover kunt u vinden in kader op bladzijde 23 en het boek Hart- en vaatziekten in Nederland, 216. In de afgelopen twee jaar lijkt er weer sprake van een stijging. Figuur 1.9 toont de voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer voor harten vaatziekten voor mannen en vrouwen. In de periode 198 tot 216 is het gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer bij mannen met 7% gedaald terwijl het gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer met 3% toenam bij vrouwen. Tabel 1.9 Absolute aantallen ziekenhuisopnamen (en per 1. inwoners) vanwege acuut hartinfarct, beroerte, hartfalen en totaal harten vaatziekten in de periode , naar geslacht. Jaar van standaardisatie is 216 Bron DHD Acuut hartinfarct Beroerte Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Aantal Aantal Aantal Aantal (per 1.) (per 1.) (per 1.) (per 1.) (279) 7.88 (111) (169) (152) (32) (126) (193) (174) (271) (123) (178) 13.3 (172) (255) (118) (2) (187) (222) (14) 15.9 (191) (179) (199) (94) (231) (22) (227) (15) (265) (248) (256) 1.13 (118) (236) (28) (27) (127) (253) (216) (274) (132) (258) (224) 29 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

32 Hartfalen Totaal harten vaatziekten Mannen Vrouwen Mannen Vrouwen Aantal Aantal Aantal Aantal (per 1.) (per 1.) (per 1.) (per 1.) (12) (96) (1.363) (928) (137) (128) (1.632) (1.8) (167) (151) (1.693) (1.552) (166) (158) (1.875) (1.38) (153) (144) (1.67) (1.153) (156) (156) (1.848) (1.285) (18) 15.3 (179) (2.7) (1.445) (175) (161) (1.88) (1.235) (183) (173) (1.892) 11.7 (1.296) (186) (174) (1.898) (1.34) 1 Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers na 212 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de jaren ervoor (kader pagina 23). Figuur 1.8 Trend in absoluut aantal ziekenhuisopnamen voor harten vaatziekten (HVZ) 1, naar geslacht Bron DHD Aantal ziekenhuisopnamen ICD-9 à ICD Mannen Vrouwen Jaar 1 Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers na 212 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de jaren ervoor. Om deze reden worden de cijfers tussen 212 en 214 gestippeld weergegeven. 3 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

33 Figuur 1.9 Trend in voor de bevolkingsopbouw gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer (per 1. mannen, respectievelijk vrouwen) voor harten vaatziekten (HVZ) 1 in Nederland, naar geslacht. Jaar van standaardisatie is 216 Bron DHD Aantal ziekenhuisopnamen/ Mannen Vrouwen Jaar 1 Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers na 212 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de jaren ervoor. Om deze reden worden de cijfers tussen 212 en 214 gestippeld weergegeven. In de periode van 198 tot 216 nam het voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde aantal ziekenhuisopnamen wegens een hartinfarct bij mannen en vrouwen met respectievelijk 37% en 17% af (figuur 1.1). Echter, sinds 27 is te zien dat het aantal ziekenhuisopnamen voor het hartinfarct stijgt. Bij hartfalen vertonen de voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde aantal ziekenhuisopnamen een minder grillig verloop dan bij het hartinfarct. Verder is te zien dat vanaf midden jaren negentig de opnamecijfers voor hartfalen van mannen en vrouwen dichter bij elkaar komen te liggen. In de periode van 198 tot 216 nam het voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde aantal ziekenhuisopnamen wegens een hartfalen bij mannen en vrouwen met respectievelijk 7% en 2% toe. 31 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

34 Figuur 1.1 Trend in voor de bevolkingsopbouw gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer acuut hartinfarct en hartfalen 1 (per 1. mannen, respectievelijk vrouwen), in Nederland. Jaar van standaardisatie is 216 Bron DHD Aantal ziekenhuisopnamen/ Man Hartinfarct Vrouw Hartinfarct Man Hartfalen Vrouw Hartfalen Jaar 1 Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers na 212 minder goed vergelijkbaar met de cijfer van de jaren ervoor. Om deze reden worden de cijfers tussen 212 en 214 gestippeld weergegeven. In figuur 1.11 is te zien dat tot aan 1996 ziekenhuisopnamen voor ischemische hartziekten stegen, waarna er vervolgens een daling inzette. Het voor de bevolkingsopbouw gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer daalde over de periode 198 tot 216 bij mannen met 27% en bij vrouwen met 9%. In dezelfde periode nam het voor leeftijdsopbouw van de bevolking gecorrigeerde aantal ziekenhuisopnamen wegens een beroerte bij mannen met 7% af en bleef het opnamecijfer nagenoeg gelijk bij vrouwen (+1%). 32 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

35 Figuur 1.11 Trends in voor de bevolkingsopbouw gecorrigeerde ziekenhuisopnamecijfer voor beroerte en ischemische hartziekten 1 per 1. mannen, respectievelijk vrouwen, in Nederland. Jaar van standaardisatie is 216 Bron DHD Aantal ziekenhuisopnamen/ Man ischemische hartziekten Vrouw ischemische hartziekten Man beroerte Vrouw beroerte Jaar 1 Omwille van verschillende veranderingen zijn de cijfers na 212 minder goed vergelijkbaar met de cijfers van de jaren ervoor. Om deze reden worden de cijfers tussen 212 en 214 gestippeld weergegeven 1.5 Dagopnamen In 216 vonden er dagopnamen plaats vanwege harten vaatziekten, waarvan (62%) voor mannen en (38%) voor vrouwen. Ter vergelijking, in 216 vonden er klinische ziekenhuisopnamen plaats, zodat hedendaags ongeveer 1 op de 4 opnamen voor harten vaatziekten een dagopname betreft. De gemiddelde leeftijd bij dagopname vanwege harten vaatziekten was in jaar voor mannen en 66 jaar voor vrouwen. In tabel 1.1 is het aantal dagopnamen per ziektecategorie in 216 weergegeven. Bij zowel mannen als vrouwen vormen de ziektebeelden ischemische hartziekten (38%) en overige hartziekten (36%, met name boezemfibrilleren) het grootste aandeel in dagopnamen. Bij vrouwen vormen dagopnamen vanwege veneus vaatlijden een groter aandeel in dagopnamen dan bij mannen (1% bij vrouwen tegenover 4% voor mannen). 33 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

36 Tabel 1.1 Aantal dagopnamen (en %) per ziektecategorie binnen harten vaatziekten in Nederland in 216 Bron DHD Mannen Vrouwen Totaal Reden voor dagopname 1 N % N % N % Ischemische hartziekten % % % Waarvan acuut hartinfarct Beroerte 79 1% 668 2% % Reumatische hartziekten en klepgebreken % % % Infectieuze hartziekten 311 1% 198 1% 59 1% Overige hartziekten % % % Waarvan hartfalen Waarvan boezemfibrilleren Waarvan cardiomyopathie Arterieel vaatlijden % % % Waarvan claudicatio intermittens Atherosclerose en/ of hypertensie % % % Veneus vaatlijden % % % Overige ziekten van het vaatstelsel en de lymfewegen 728 3% % % Totaal binnen harten vaatziekten % % % 1 Voor de precieze omschrijving en ICD-1 codes van deze groepen wordt verwezen naar bijlage A; totaal harten vaatziekten omvat ICD-1 I t/m I Trends in dagopnamen Figuur 1.12 toont de absolute aantallen dagopnamen wegens harten vaatziekten van 198 tot 216 naar geslacht. Sinds 1992 is er een gestage toename bij zowel mannen als vrouwen, van en 7.34 dagopnamen voor mannen respectievelijk vrouwen in 1992 naar en dagopnamen in 213. Mede door administratieve en financiële veranderingen daalde het dagopnamecijfer na 213 tot dagopnamen voor mannen en dagopnamen voor vrouwen in 216. Deze daling is echter niet specifiek voor harten vaatziekten en wordt ook waargenomen over het totaal aantal dagopnamen in Nederland. 34 Ziekte en sterfte aan harten vaatziekten

Nog meer weergeven