Regionale VTV Ziekte. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekte

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Regionale VTV 2011. Ziekte. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekte"

Transcriptie

1 Regionale VTV 2011 Ziekte Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekte Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor Brabant W.T.A.C. Vervoort-Steenbakkers, arts M&G, MPH, GGD Hart voor Brabant Drs. D. Brunenberg, GGD Brabant-Zuidoost Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M. GGD Hart voor Brabant s-hertogenbosch, GGD Brabant-Zuidoost Helmond; mei 2011

2 REGIONALE VTV

3 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 3 SAMENVATTING Ziekte... 7 Bronnen Overzicht Deelrapporten regionale VTV 2011 Hart voor Brabant

4 REGIONALE VTV

5 SAMENVATTING SAMENVATTING Op basis van de totale ziektelast vormen psychische aandoeningen (22% van de totale ziektelast), hart- en vaatziekten (20%) en kanker (15%) de grootste bedreiging voor de Nederlandse volksgezondheid. Diabetes, artrose en coronaire hartziekten zijn de meest voorkomende chronische ziekten in Hart voor Brabant. In Hart voor Brabant hebben grofweg 41 duizend mensen diabetes, 40 duizend mensen artrose en 39 duizend mensen coronaire hartziekten. Leefstijlfactoren zoals roken, lichamelijke (in)activiteit en overgewicht zijn van invloed op de meeste veel voorkomende chronische ziekten (zoals diabetes, artrose en harten vaatziekten). Mogelijkheden om de ziektelast van deze ziekten terug te dringen, liggen in het bevorderen van een gezonde leefstijl ter preventie van de ziekten, maar ook in een goede behandeling om erger te voorkomen. Voor psychische aandoeningen zoals depressie en angststoornissen is het van belang om mensen met een hoog risico tijdig op te sporen en adequaat te begeleiden. 5

6 REGIONALE VTV

7 ZIEKTE 1. Ziekte Overzicht van gehanteerde gezondheidsmaten. Wat is prevalentie? De prevalentie is het aantal personen met een bepaalde ziekte op een bepaald moment (puntprevalentie), of het aantal personen dat een bepaalde ziekte heeft gehad in een bepaald jaar (jaarprevalentie). Wat is incidentie? De incidentie geeft het aantal nieuwe gevallen van of nieuwe personen met een bepaalde ziekte in een bepaalde periode. Wat is ziektelast? De ziektelast is de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie die veroorzaakt wordt door ziekten. De ziektelast wordt uitgedrukt in DALY s (Disability Adjusted Life- Years). De DALY is opgebouwd uit twee componenten: de jaren verloren door vroegtijdige sterfte en de jaren geleefd met ziekte, gewogen voor de ernst van de ziekte. Het totale verlies aan gezondheid kan hierdoor toegeschreven worden aan specifieke ziekten. Het gaat bij de berekening van ziektelast vooral om de gevolgen van ziekten die dicht bij de patiënt zelf blijven (pijn, beperkingen, geestelijke gesteldheid). Psychische aandoeningen, hart- en vaatziekten en kanker zijn de belangrijkste gezondheidsproblemen De grootste bedreiging voor de Nederlandse volksgezondheid op basis van de totale ziektelast wordt gevormd door psychische aandoeningen (22% van de totale ziektelast), hart- en vaatziekten (20%) en kanker (15%). Bij de berekening van de totale ziektelast worden de door ziekten verloren jaren in gezondheid tijdens het leven gecombineerd met de verloren levensjaren door overlijden aan ziekte. Zo ontstaat een totaalbeeld van het belang van ziekten voor de Nederlandse volksgezondheid. Als wordt ingezoemd op afzonderlijke ziekten dan vormen coronaire hartziekten, beroerte, angststoornissen, depressie en diabetes de ziektelast-top 5 in Nederland van 2007 (VTV Deelrapport gezondheid en determinanten, Hoeymans et al, 2010). Informatie over ziektelast is niet op regionaal niveau beschikbaar. 7

8 REGIONALE VTV 2011 Artrose, diabetes en coronaire hartziekten zijn de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland Op basis van zorgregistraties zijn artrose, diabetes mellitus en coronaire hartziekten de meest voorkomende chronische ziekten in Nederland. De meest voorkomende (sub)acute aandoeningen zijn luchtweginfecties, nek- en rugklachten en urineweginfecties (VTV Deelrapport gezondheid en determinanten, Hoeymans et al, 2010). Ook deze cijfers zijn niet op regionaal niveau beschikbaar, maar de nationale cijfers kunnen worden vertaald naar regionaal niveau op basis van de regionale bevolkingsopbouw. Hierbij wordt verondersteld dat het aantal mensen met een bepaalde ziekte (per 1000 mannen of vrouwen in een bepaalde leeftijdsgroep) regionaal hetzelfde is als in Nederland (tabel 1). Op basis hiervan zijn diabetes, artrose en coronaire hartziekten de meest voorkomende ziekten in Hart voor Brabant. Tabel 1. Schatting van het aantal patiënten in Hart voor Brabant (puntprevalentie per 1 januari 2007) voor de top 5 van de meest voorkomende chronische ziekten Absoluut aantal patiënten in Hart voor Brabant Mannen Vrouwen Mannen en vrouwen Diabetes mellitus Artrose Coronaire hartziekten Ouderdoms- en lawaaidoofheid Gezichtsstoornissen Bron VTV-2010, gegevens bewerkt door GGD Hart voor Brabant. Coronaire hartziekten, longkanker en beroerte zijn de meest voorkomende doodsoorzaken in Nederland. In Hart voor Brabant zijn de sterfte aan longkanker, COPD en longontsteking hoger dan in Nederland (zie ook de deelrapporten levensverwachting en sterftecijfers). 8 Ruim zeventig procent van de ouderen heeft ten minste een chronische aandoening Met periodieke enquêtes verzamelt de GGD informatie over de gezondheid van de inwoners van Hart voor Brabant. In 2009 heeft 39% van de volwassenen (19-64 jaar) tenminste een chronische aandoening (hoge bloeddruk, artrose, ernstige of hardnekkige aandoening van de rug, nek, schouder, pols of hand, astma, COPD, diabetes, beroerte, hartinfarct of andere ernstige hartaandoening, kanker, regelmatig ernstige hoofdpijn, migraine, vernauwing van de bloedvaten, ernstige darmstoornissen, psoriasis, chronisch eczeem, incontinentie, gewrichtsontstekingen) die is vastgesteld door een arts. Bij de ouderen is die 72%. Deze percentages zijn vergelijkbaar met enkele jaren geleden (GGD enquêtes volwassenen en ouderen 2004, 2005 en 2009). Het percentage mensen met een chronische aandoening neemt sterk

9 ZIEKTE toe met de leeftijd: 19 t/m 34 jaar: 28%, 35 t/m 49 jaar: 33%, 50 t/m 64 jaar: 55%, 65 t/m 74 jaar: 68% en 75 jaar en ouder: 77%. Zowel bij volwassenen als bij ouderen is een hoge bloeddruk de meest gerapporteerde chronische aandoening (tabel 2). (Alleen) het percentage ouderen met diabetes is de afgelopen jaren significant gestegen (tabel 2). Tabel 2. Meest voorkomende, door een arts vastgestelde, aandoeningen in Hart voor Brabant Volwassenen Ouderen (65+) (19-64 jaar) Hoge bloeddruk 9,5 10,2 29,3 31,6 Artrose 8,1 7,1 26,2 28,6 Ernstige aandoening rug 8,8 7,3 12,7 12,5 Ernstige aandoening nek/schouder 8,1 6,6 10,0 9,6 Astma, COPD 6,9 7,4 9,9 11,3 Diabetes 3,0 2,9 13,2 15,9 * Bron: GGD Gezondheidsmonitors Hart voor Brabant (2004, 2005 en 2009) * significant verschil ten opzichte van eerdere periode Ontwikkeling diabetes in Hart voor Brabant relatief gunstig? Met gegevens van de landelijke gezondheidsenquêtes van het CBS kunnen we de gezondheid van inwoners in Hart voor Brabant vergelijken met de gemiddelde gezondheid in Nederland. Het voorkomen van de aandoeningen in tabel 3 is in Hart voor Brabant niet anders dan in Nederland. Echter, in tegenstelling tot Nederland (waar het voorkomen van diabetes de afgelopen jaren significant toenam), bleef het percentage mensen met diabetes in Hart voor Brabant gelijk. Uit recente cijfers van de GGD enquêtes (zoals hierboven beschreven) blijkt dat diabetes weliswaar stabiel bleef bij volwassenen, maar bij ouderen is toegenomen van 13% in 2004 tot 16% in 2009 (tabel 2). Hart voor Brabant: Minder malaise maar meer lichamelijke beperkingen Veel mensen hebben last van moeheid, hoofdpijn, slapeloosheid, spier- en gewrichtspijn en rugpijn. In Hart voor Brabant is het percentage mensen met deze malaiseklachten lager dan in Nederland. Ook de ontwikkeling in malaiseklachten is gunstiger dan in Nederland. Inwoners van Hart voor Brabant hebben wel meer last van beperkingen bij horen, zien en/of bewegen (tabel 4). 9

10 REGIONALE VTV 2011 Tabel 3. Gerapporteerde aandoeningen in Hart voor Brabant en Nederland Hart voor Brabant Nederland Migraine of ernstige hoofdpijn 12,1 11,8 13,3 12,0 * Gewrichtsslijtage 9,2 10,2 9,0 9,8 Rugaandoening 8,8 8,9 8,3 8,7 Chronische aandoening luchtwegen 7,9 7,2 7,3 7,7 Diabetes mellitus 3,2 3,0 2,8 3,7 * Hartinfarct (ooit) 2,4 2,3 2,2 2,2 Beroerte (ooit) 2,2 2,4 1,5 1,9 * Bron: Zorgatlas, op basis van CBS enquêtes (bevolking 0 jaar en ouder) * significant verschil met eerdere periode. Tabel 4. Gerapporteerde klachten in Nederland en Hart voor Brabant Hart voor Brabant Nederland Minder goed ervaren gezondheid 1 18,5 18,7 19,3 19,4 Psychische klachten 2 10,7 9,4 10,2 9,6 Malaiseklachten 3 67,6 * 65,9 * 70,8 72,2 Moeheid 3 37,9 * 38,9 * 43,1 45,6 Slapeloosheid 3 20,1 19,7* 21,2 22,4 Beperkingen in bewegen 2 8,6 8,9 7,7 7,9 Lichamelijke beperkingen 2 12,6 14,3 * 12,0 12,5 Bron: Zorgatlas, op basis van CBS enquêtes 1 bevolking 0 jaar en ouder; 2 bevolking 12 jaar en ouder; 3 bevolking 4 jaar en ouder * significant verschil met Nederland Ook in Hart voor Brabant steeds meer jongeren in de Wa-jong Het aantal Wajong uitkeringen in Nederland is in de periode sterk toegenomen. Met uitzondering van Haaren, hadden ook alle gemeenten van Hart voor Brabant te maken met een toename in de Wajong. Vooral de laatste jaren is het aantal Wajong uitkeringen sterk toegenomen. Verklaringen voor deze groei zijn uitstroom vanuit de bijstand naar de Wajong, een betere herkenning van ziektebeelden, en jongeren uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs en het Praktijkonderwijs die een Wajong uitkering krijgen ( 10

11 ZIEKTE Gezondheid ook in Hart voor Brabant ongelijk verdeeld Evenals in Nederland zijn in Hart voor Brabant veel indicatoren voor gezondheid en determinanten van de gezondheid gerelateerd aan het opleidingsniveau (figuur 1, zie ook werkdocument SES). Uit de monitorgegevens (GGD monitor, volwassenen 2009) komt naar voren dat 56% van de laag opgeleiden tenminste een chronische aandoening heeft in tegenstelling tot 29% van de hoogst opgeleide volwassenen. Als we kijken naar twee belangrijke leefstijlfactoren, in verband met een verhoogde kans op het krijgen van chronische aandoeningen (roken en overgewicht), dan zien we bij laagopgeleiden een percentage met ernstig overgewicht van 24% en bij hoogopgeleiden het percentage van 9%. Voor roken zijn de percentages respectievelijk 35% en 18%. % rokers obesitas diabetes minimaal 1 chronische ziekte hoog risico angststoornis/depressie ervaren gezondheid matig of slecht opleiding hoog opleiding midden / hoog opleiding midden / laag opleiding laag Figuur 1. Leefstijl en gezondheid in relatie tot opleiding bij volwassenen in Hart voor Brabant (BRON: GGD Gezondheidsmonitor volwassenen, 2009) 11

12 REGIONALE VTV 2011 Niet alle chronisch zieken ervaren de gezondheid als slecht De ervaren gezondheid hangt onder andere samen met de leeftijd en met de aan- of afwezigheid van chronische ziekten. Toch blijkt uit figuur 2, dat ook van de mensen met een chronische ziekte veel meer dan de helft zijn of haar gezondheid als goed ervaart. In de jongste leeftijdsgroep ervaart slechts 17% van de mensen met een chronische aandoening de gezondheid als matig of slecht. In de oudste groep is die 43%. 75 en ouder 65 tot t/m t/m 49 geen chronische ziekte tenminste een chronische ziekte 19 t/m 34 0% 10% 20% 30% 40% 50% Figuur 2. Percentage mensen met een matig of slecht ervaren gezondheid in relatie tot leeftijd voor mensen met en zonder chronische ziekte(n) in Hart voor Brabant (BRON: GGD Gezondheidsmonitors volwassenen en ouderen, 2009) Minder participatie van chronisch zieken De mate van arbeidsparticipatie hangt onder andere samen met geslacht en opleidingsniveau. In Hart voor Brabant heeft 80% van de mannen (19-64 jaar) en 71% van de vrouwen een betaalde baan. Uitgesplitst naar opleiding (in 4 klassen van laag naar hoog) heeft respectievelijk 49, 78, 80 en 88% van de mannen een betaalde baan. In figuur 3 en 4 is te zien dat binnen iedere opleidingsklasse (maar vooral bij laag opgeleide mannen) de aanwezigheid van een chronische ziekte (figuur 3) maar zeker ook de ervaren gezondheid (figuur 4) een grote invloed heeft op de arbeidsparticipatie. 12

13 ZIEKTE opleiding hoog opleiding midden / hoog opleiding laag / midden opleiding laag zonder chronische ziekte met tenminste een chronische ziekte(n) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Figuur 3. Arbeidsparticipatie in relatie tot opleiding voor mannen (19-64 jaar) met en zonder chronische ziekte(n) in Hart voor Brabant (Bron: GGD Gezondheidsmonitors volwassenen, 2009) opleiding hoog opleiding midden / hoog opleiding laag / midden ervaren gezondheid goed of uitstekend opleiding laag ervaren gezondheid matig of slecht 0% 20% 40% 60% 80% 100% Figuur 4. Arbeidsparticipatie in relatie tot opleiding voor mannen (19-64 jaar) met een goede of minder goede ervaren gezondheid in Hart voor Brabant (Bron: GGD gezondheidsmonitors volwassenen, 2009) Grotere zorgvraag chronisch zieken Mensen met een chronische ziekte gebruiken veel en langdurig zorg: ze bezoeken regelmatig de huisarts of een medisch specialist, ze gebruiken veel geneesmiddelen en maken geregeld gebruik van bijvoorbeeld paramedische zorg, thuiszorg of hulpmiddelen ( In figuur 5 is te zien dat ook in Hart voor Brabant het gebruik van zorg (Wmo-voorzieningen, mantelzorg en huisartsenzorg) samenhangt met de aanwezigheid van chronische ziekten. Het gebruik van huisartsenzorg verschilt nauwelijks tussen jongere en oudere ouderen, maar is twee maal zo hoog onder ouderen met tenminste een chronische ziekte als onder ouderen zonder chronische ziekten. 13

14 REGIONALE VTV 2011 gebruik wmo voorziening 65 t/m 74 jaar zonder chronische ziekte dagelijks mantelzorg 65 t/m 74 jaar met chronische ziekte 75 jaar of ouder zonder chronische ziekte 75 jaar of ouder met chronische ziekte huisartsenzorg afgelopen 2 maanden 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% Figuur 5. Zorggebruik van ouderen in Hart voor Brabant in relatie tot leeftijd en de aanwezigheid van (tenminste een) chronische ziekte(n) (Bron: GGD Gezondheidsmonitor ouderen, 2009) Toekomst Zie deelrapport ziekte in de toekomst Beleid en toekomst Beïnvloeding van leefstijlfactoren kan chronische ziekten voorkomen De ontwikkeling van (on)gezondheid is afhankelijk van vele persoonlijke factoren (zoals erfelijke aanleg en leefstijl) en overige factoren zoals bijvoorbeeld milieufactoren, de sociale omgeving en de kwaliteit van zorg. Ziekte kan het gevolg zijn van meerdere voor de gezondheid ongunstige factoren, waarvan de effecten zich pas op latere leeftijd manifesteren. De kans op lichamelijke beperkingen neemt toe met de leeftijd, terwijl de kans op herstel juist afneemt. Chronisch ziek zijn, betekent zoveel als het ontbreken van de juiste behandeling om de ziekte te genezen. Het chronisch ziek worden is ook een gevolg van de ontwikkeling en toepassing van behandelingen die een snelle verslechtering van het ziekteproces voorkomen. Door de ontwikkeling van nieuwe medische technologie 1 dienen nieuwe producten en zienswijzen zich aan. Door betere (digitale) multidisciplinaire en intercollegiale samenwerking worden nieuwe technieken sneller verspreid en beter toegepast. Met als resultaat dat mensen zelfs met meerdere 14 1 Onder medische technologie wordt verstaan: geneesmiddelen ontwikkeling, genetische engineering, celengineering, imaging, biomaterialen en implantaten, bio informatica, softwareprogramma's, ziekenhuis apparaten niet vallend onder imaging, revalidatie middelen..

15 ZIEKTE chronische ziekten langer leven en hoe tegengesteld het ook mag klinken, ook met een chronische ziekte zich langer gezond kunnen voelen. Vele chronische ziekten zijn gerelateerd aan leefstijlfactoren. Door het beïnvloeden van deze factoren vroeg in het leven van de mens, kunnen we het optreden van chronisch ziekte (voor een deel) voorkomen of uitstellen. De toenemende zorgvraag van de vergrijzende populatie en het geringe aantal mensen dat beschikbaar zal zijn om aan deze zorgvraag tegemoet te komen, is een extra impuls hiertoe. De gezondheidszorg zal de komende tien jaren een grote veranderingsslag moeten gaan maken: van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag. Aantal chronisch zieken zal toenemen Uit tabel 2 blijkt dat het percentage volwassenen en ouderen met bepaalde chronisch zieken in regio van de GGD Hart voor Brabant de afgelopen jaren nagenoeg gelijk is gebleven. Hierbij moet echter wel een kanttekening geplaatst worden. Ten eerste neemt (ook bij gelijkblijvende prevalenties per leeftijd) met het toenemen van het aantal ouderen en zeer ouderen in onze regio (zie werkdocument bevolking), het aantal chronische zieken op het totale inwoneraantal toe. Ten tweede neemt ook door verbeterde vroegdiagnostiek en verbeterde behandeling (en daardoor betere overlevingskansen) het aantal chronisch zieken in de gehele populatie toe. Niet elk gezondheidsprobleem tast de zelfredzaamheid, het welbevinden en de kwaliteit van het leven aan Een persoon kan meer dan een chronische ziekte hebben (de zogenaamde multimorbiditeit). Als voorbeeld: een persoon lijdt zowel aan coronaire hartziekte, als aan diabetes als aan artrose van het heupgewricht. Tot ongeveer de leeftijd van 55 jaar is multimorbiditeit nog relatief zeldzaam. Maar een op de drie 75 plussers heeft meer dan een chronische ziekte. Dat mensen een of meerdere chronische ziekten hebben, wil nog niet zeggen, dat zij hun dagen in afhankelijkheid en met voortdurend lijden slijten. Veel minder dan de helft van deze mensen geeft aan, dat zij hun gezondheid als matig tot slecht ervaren. Dit duidt op een flinke psychische aanpassing aan gezondheidsproblemen. Ook bij ouderen. Bepaalde beperkingen zoals bijvoorbeeld instabiliteit, incontinentie, geheugenstoornissen, visuele beperking en gehoorverlies kunnen een sterke invloed hebben op zelfredzaamheid en sociale contacten. Nog veel winst mogelijk op het gebied van zelfmanagement Voor de betrokkene is de impact groot als er een chronische ziekte gediagnosticeerd wordt. Men zal met de aandoening moeten leren omgaan. Goede zorg voor chronisch zieken is het bestrijden van het persoonlijke leed. Goede zorg is ook het blijven investeren in menselijk talent. Om mensen in staat te stellen hun chronische ziekte zo goed als mogelijk in hun leven in te passen en een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te behouden, is adequaat 15

16 REGIONALE VTV 2011 zelfmanagement essentieel. Met zelfmanagement houdt de chronische zieke zelf de regie over zijn leven in handen en geeft hij/zij zelf richting aan hoe de beschikbare zorg ingezet wordt. Het aan kunnen wenden van zelfmanagement betekent dat de chronische zieke weet wat de ziekte inhoudt, wat de gevolgen zijn en wat hij zelf kan en moet doen om de voortschrijding van de ziekte zoveel als mogelijk in de hand te houden. Het gebruik van digitale media (internet, sociale media) kan bij de ontwikkeling van zelfmanagement een belangrijke rol hebben. Een laagdrempelige plek in de wijk om informatie op te halen kan een andere belangrijke ontwikkeling zijn. Gemeenten kunnen in afstemming met verzekeraars en zorgverleners een rol spelen bij ontwikkelingen ten behoeve van zelfmanagement, preventie en participatie. In de gemeente Tilburg wordt in het kader van wijkgericht werken vanuit welzijn het stimuleren van eigen kracht en eigen verantwoordelijkheid ingezet. Programmatische (integrale) aanpak van chronische ziekten een veelbelovend concept Om ook de mensen met een chronische ziekte de kans te geven om een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te bereiken is een programmatische (integrale) aanpak van chronische ziekten een veelbelovend concept. Hierbij staat de patiënt centraal. Een dergelijke aanpak wordt gezien als middel om de toename van het aantal mensen met chronische ziekten af te remmen en de leeftijd waarop de chronische ziekte zich manifesteert uit te stellen. Ook verwacht men dat complicaties, als gevolg van de ziekte, beter voorkomen of uitgesteld kunnen worden. In internationale termen wordt de programmatische (integrale) aanpak aangeduid met disease management. Een programmatische aanpak voorziet in een sluitende keten van vroegtijdige onderkenning, preventie, zelfmanagement en beter afgestemde multidisciplinaire zorg. De uitwerking ervan is nog het verst gevorderd voor Diabetes Mellitus patiënten. Ook de integrale aanpak overgewicht aanpak waartoe in diverse gemeenten in onze regio in de afgelopen jaren een aanzet is gegeven, kan gezien worden als een vorm van ketenzorg. Veel mensen kampen met malaiseklachten en moeheid Naast chronische zieken, constateren we dat veel mensen last hebben van malaiseklachten en moeheid (tabel 4). In het werkgebied van de GGD Hart voor Brabant liggen de cijfers weliswaar significant lager dan landelijke cijfers, maar het is een teken aan de wand. Een reden voor toename van deze klachten (in Nederland) kan gelegen zijn in de veranderde eisen die onze samenleving stelt. Mensen accepteren minder snel dan voorheen ongemak en tegenslag als behorend bij het leven c.q. het ouder worden. We zien een ontwikkeling, waarbij ervan uitgegaan wordt, dat de wereld er voor jou is. 16

17 ZIEKTE Variaties in menselijk gedrag worden steeds minder goed geaccepteerd. We zien, dat het uiten van gezondheidsklachten een manier is om beter gehoord te worden en/of om zich aan hoge eisen te kunnen onttrekken. Het lijkt erop dat steeds meer gedragingen, ervaringen en verlangens in de categorie van ziekte worden ondergebracht. De farmaceutische industrie speelt hier handig op in. Denk hierbij aan de vele aanbevelingen in reclameboodschappen tot gebruik van zalfjes en drankjes. Ongetwijfeld leidt dit grote aantal gezondheidklachten tot ongerustheid en vele vragen en brengt dit een hoge werkbelasting van de (eerstelijns) zorgverlening met zich mee. De vraag is of initiatieven in het licht van zelfmanagement en ketenzorg tot vermindering kunnen leiden. Het is het proberen waard! Zorgvraag neemt toe en stelt hoge eisen aan de organisatie Door het toenemen van het aantal chronisch zieken (als gevolg van de vergrijzing) zal de vraag naar zorg toenemen, terwijl het arbeidspotentieel zorgverleners kleiner wordt. Door toegenomen culturele ontwikkeling (media, opleidingsniveau) en economische welvaart verandert de zorgvraag. Een kritische zorgconsument zal naar verwachting meer aan het stuur (willen) zitten van de aangeboden zorg. Door de veranderde eisen is verandering in het zorgaanbod noodzakelijk. Maar richt het zorgaanbod zich naar deze ontwikkelingen? De bestaande ordeningen en de daaraan verbonden belangen in de zorg en de manier waarop de zorg wordt aangestuurd, staan noodzakelijke aanpassingen in de weg. Zij veroorzaken ruis. Dit kan ertoe leiden dat, als er niets verandert, op zichzelf normale en autonome krachten werkzaam in en rond de zorgsector eerder negatieve spanning dan positieve groei oproepen. Het opstarten van discussie kan een bijdrage leveren aan oplossingen. Aanbeveling Het stimuleren van eigen verantwoordelijkheid voor ziekte ontwikkeling en ervaren beperkingen wordt bij een toenemend aantal chronisch zieken en een afnemend aanbod aan hulpverleners steeds belangrijker. Programma s en middelen die deze ontwikkeling bevorderen, dienen geëxploreerd en op grote schaal ingezet te worden. 17

18 REGIONALE VTV 2011 Bronnen - Kernrapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010, van gezond naar beter, rapportage RIVM, 2010; - Zorg voor je gezondheid, Gedrag en gezondheid de nieuwe ordening, Raad voor de Volksgezondheid en zorg, 2010; - Gezond ouder worden, samenwerken aan een gezonde toekomst; Eerste publicatie In het project gezond ouder worden van Pfizer en STG/Health Management forum, 2003; - Klink, A, Bussemaker, J. Brief aan Tweede Kamer der Staten Generaal, Programmatische aanpak van chronisch zieken, juni 2008; - Klink, A, brief aan Tweede Kamer der Staten-Generaal, voortgangsbrief chronisch ziekten, augustus 2010; - Integrale bekostiging Chronisch Zieken, factsheet voor zorgaanbieders en verzekeraars, 2010; - Preventiebeleid voor de Volksgezondheid, stuknummer Tweede Kamer der Staten Generaal, 12 mei

19 ZIEKTE Overzicht Deelrapporten regionale VTV 2011 Hart voor Brabant 1. Ambulancezorg 2. Bevolking 3. Eerstelijns gezondheidszorg 4. Fysieke omgeving 5. GHOR 6. Genotmiddelen 7. Gezondheidsachterstanden 8. Gezondheidsbeleid 9. Huiselijk geweld 10. Integrale aanpak 11. Jeugd 12. Kwetsbare burgers 13. Levensverwachting en sterftecijfers 14. Overgewicht en diabetes 15. Psychische gezondheid - Depressie 16. Roken 17. Seksueel gedrag 18. Sociale omgeving en participatie 19. Sociale Veiligheid 20. WPG en Ouderen 21. Ziekte 22. Ziekten in de toekomst 23. Ziektepreventie 24. Zoönosen 25. Zorg 19

Regionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M.

Regionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M. Regionale VTV 2011 Levensverwachting en sterftecijfers Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Levensverwachting en sterftecijfers Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Ziekten in de toekomst. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst

Regionale VTV 2011. Ziekten in de toekomst. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst Regionale VTV 2011 Ziekten in de toekomst Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Ziekten in de toekomst Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor

Nadere informatie

deelrapport Ziekten en aandoeningen

deelrapport Ziekten en aandoeningen deelrapport Ziekten en aandoeningen Regionale Volksgezondheid Toekomstverkenning Zeeland 2012 Inhoud Kernboodschappen 3 En ze leefden nog lang en gelukkig... 4 Ziekten en aandoeningen in Zeeland 5 Toekomst

Nadere informatie

Regionale VTV Bevolking. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking

Regionale VTV Bevolking. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking Regionale VTV 2011 Bevolking Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Bevolking Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor Brabant Drs. S. van de

Nadere informatie

deelrapport Levensverwachting en sterfte

deelrapport Levensverwachting en sterfte deelrapport Levensverwachting en sterfte Regionale Volksgezondheid Toekomstverkenning Zeeland 2012 Inhoud Kernboodschappen 3 Inleiding 4 Levensverwachting en sterfte in Zeeland 5 Wat brengt de toekomst?

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Roken. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Roken

Regionale VTV 2011. Roken. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Roken Regionale VTV 2011 Roken Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Roken Auteurs: Drs. I.H.F. van Veggel, GGD Hart voor Brabant Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen,

Nadere informatie

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen

Nadere informatie

Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010

Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten. Dung Ngo MSc 15 december 2010 Toekomstbestendige zorg in Noord-Brabant: Voorlopige resultaten Dung Ngo MSc 15 december 2010 Achtergrond van het onderzoek Levensverwachting in NL laatste jaren met >2 jaar toegenomen Echter, vergeleken

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Psychische gezondheid - Depressie

Regionale VTV 2011. Psychische gezondheid - Depressie Regionale VTV 2011 Psychische gezondheid - Depressie Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Psychische gezondheid - Depressie Auteurs: Drs. A. Gietman, GGD Brabant

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Enschede

Kernboodschappen Gezondheid Enschede Kernboodschappen Gezondheid Enschede De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Enschede epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Enschede en de factoren die hierop van

Nadere informatie

Samenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013

Samenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013 Samenvatting Twente Versie 2, oktober 2013 Twente varieert naar stad en platteland In Twente wonen 626.500 mensen waarvan de helft woont in één van de drie grote steden. Tot 2030 zal de Twentse bevolking

Nadere informatie

Lichamelijke gezondheid

Lichamelijke gezondheid Lichamelijke gezondheid Deelrapportage met resultaten uit de gezondheidsenquête volwassenen/ouderen 2010 De ervaren gezondheid is een samenvattende gezondheidsmaat van alle gezondheidsaspecten zoals de

Nadere informatie

Omgevingsanalyse Urk 19-11-2013

Omgevingsanalyse Urk 19-11-2013 Omgevingsanalyse Urk 19-11-2013 Programma Onderdeel Tijd Presentatie omgevingsanalyse 18.00-18.45 Interactief deel in twee groepen 18.45-19.30 Plenaire terugkoppeling 19.30-19.45 Afsluiting 19.45-20.00

Nadere informatie

INFOKAART OUDEREN EN ROKEN

INFOKAART OUDEREN EN ROKEN INFOKAART OUDEREN EN ROKEN Roken Roken is de risicofactor die de meeste sterfte en het meeste gezondheidsverlies met zich brengt en zodoende ook zorgt voor veel verlies aan kwaliteit van leven (1). Vijftien

Nadere informatie

V O LW A S S E N E N

V O LW A S S E N E N LICHAMELIJKE GEZONDHEID V O LW A S S E N E N Volwassenen 2009 2 Volwassenenonderzoek 2009 Om inzicht te krijgen in de van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland West in 2009 een schriftelijke

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. WPG / Ouderen. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport WPG / Ouderen

Regionale VTV 2011. WPG / Ouderen. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport WPG / Ouderen Regionale VTV 2011 WPG / Ouderen Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport WPG / Ouderen Auteurs: Drs. L. de Geus, GGD West-Brabant M. Spermon, GGD Brabant-Zuidoost

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Almelo

Kernboodschappen Gezondheid Almelo Kernboodschappen Gezondheid Almelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Almelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Almelo en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Lichamelijke gezondheid

Lichamelijke gezondheid In dit hoofdstuk worden enkele gegevens weergegeven over de lichamelijke gezondheid van ouderen. Er zijn verschillende maten om lichamelijke gezondheid te meten. Beschreven worden die gegevens die op dit

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen

Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Haaksbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Haaksbergen en de factoren die hierop

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Rijssen-Holten epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Rijssen-Holten en de factoren

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Wierden

Kernboodschappen Gezondheid Wierden Wierden Twente Nederland Kernboodschappen Gezondheid Wierden De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Wierden epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Wierden en de factoren

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal

Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Oldenzaal epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Oldenzaal en de factoren die hierop

Nadere informatie

Bijlagen bij hoofdstuk 6 Met zorg gezond leven

Bijlagen bij hoofdstuk 6 Met zorg gezond leven Bijlagen bij hoofdstuk 6 Met zorg gezond leven 1 Bijlage 6.1 Gezondheid en zorg Tabel B6.1 Niet-roken en verantwoord alcoholgebruik onder 12-plussers, naar achtergrondkenmerken, 2004 (in procenten) niet-roken

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Borne

Kernboodschappen Gezondheid Borne Kernboodschappen Gezondheid Borne De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Borne epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Borne en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Subregio Nederland t.o.v Sociaal economische status (SES) % / aantal subregio / regio

Subregio Nederland t.o.v Sociaal economische status (SES) % / aantal subregio / regio Tabel 1: Sociaal economische status Indicator Ridderkerk Afwijkend Subregio Nederland t.o.v Sociaal economische status (SES) % / aantal subregio / regio NL % / aantal % / aantal Percentage hoogopgeleiden

Nadere informatie

Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen

Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Versie 1, oktober 2013 Bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Noaberkracht Dinkelland Tubbergen In Noaberkracht Dinkelland Tubbergen wonen 47.279

Nadere informatie

Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Workshop 18 februari 2016

Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Workshop 18 februari 2016 Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020 Workshop 18 februari 2016 Programma 9.30 uur Welkom Toelichting VTV 2014 en Kamerbrief VWS landelijk gezondheidsbeleid Concept Positieve Gezondheid Wat is integraal gezondheidsbeleid?

Nadere informatie

DO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg

DO NOT COPY. Chronische ziekten. Inhoud. De maatschappelijke opgave. Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid. Preventie in de zorg Chronische ziekten De maatschappelijke opgave Inhoud Wat is er aan de hand? Wat doen we er aan? Rol overheid Preventie in de zorg Aanpak diabetes 25 oktober 2007 Eric Koster Toename chronische aandoeningen

Nadere informatie

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans!

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Eric Koster Clustercoördinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid kernteam Inhoud 1. Aanleiding 2. Aanpak

Nadere informatie

Wijkgericht werken: doel of middel?

Wijkgericht werken: doel of middel? Wijkgericht werken: doel of middel? Pim Assendelft Hoogleraar Huisartsgeneeskunde Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde 13 juni 2017 Generalisme is ons specialisme Lichamelijke activiteit Overgewicht en obesitas

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen

Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van Noaberkracht Dinkelland Tubbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Noaberkracht

Nadere informatie

Ouderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen

Ouderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen Ouderenmonitor 2011 Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen De Ouderenmonitor is een onderzoek naar de lichamelijke, sociale en geestelijke

Nadere informatie

Met elkaar voor elkaar, beleidskader chronische zorg

Met elkaar voor elkaar, beleidskader chronische zorg Met elkaar voor elkaar, beleidskader chronische zorg Eric Koster Cluster coördinator chronische ziekten en screeningen. Lid Kernteam vernieuwing chronische zorg. Chronisch ziekenbeleid: 1. Waarom 2. Ambitie

Nadere informatie

Factsheet gezondheid van vrouwen en mannen

Factsheet gezondheid van vrouwen en mannen Factsheet gezondheid van vrouwen en mannen Aandeel vrouwen en mannen dat in het afgelopen jaar last heeft gehad van de 10 meest voorkomende langdurige aandoeningen/ziekten bij vrouwen*, 2011/2012 1 migraine

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting. Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),

Nadere informatie

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013 Samenvatting Losser Versie 1, oktober 2013 Lage SES, bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Losser In de gemeente Losser wonen 22.552 mensen; 11.324 mannen en 11.228 vrouwen. Als we de verschillende

Nadere informatie

Een gezonder Nederland VTV-2014. De Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014. Nancy Hoeymans, Jeanne van Loon, Casper Schoemaker

Een gezonder Nederland VTV-2014. De Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014. Nancy Hoeymans, Jeanne van Loon, Casper Schoemaker Een gezonder Nederland VTV-2014 Nancy Hoeymans, Jeanne van Loon, Casper Schoemaker, en vele anderen De Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 1 Nancy Hoeymans, Jeanne van Loon, Casper Schoemaker 24 juni

Nadere informatie

Zorg voor geest kost nog steeds het meest

Zorg voor geest kost nog steeds het meest Zorg voor geest kost nog steeds het meest Publicatiedatum: 28-11-2013 In is 19,6 miljard euro uitgegeven voor de behandeling van psychische stoornissen, 22% van de totale uitgaven voor zorg en welzijn

Nadere informatie

Gezondheidsprofiel Boxtel Oost

Gezondheidsprofiel Boxtel Oost Gezondheidsprofiel Boxtel Oost Verbinden preventie-curatie Presentatie wijkteam 6 februari 2014 Marije Scholtens (GGD Hart voor Brabant), Nicole de Baat (Robuust) Programma 16.00 16.05 welkom en voorstelrondje

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Losser

Kernboodschappen Gezondheid Losser Kernboodschappen Gezondheid Losser De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Losser epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Losser en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Sterfte aan hart- vaatziekten in dertig jaar gehalveerd Minder sterfte vooral door betere diagnostiek en behandeling

Sterfte aan hart- vaatziekten in dertig jaar gehalveerd Minder sterfte vooral door betere diagnostiek en behandeling Forse daling sterfte Trends in sterfte en ziekenhuisopnamen Meer ziekenhuisopnamen Sterfte neemt af 12 Meer kankerpatiënten Meer nieuwe gevallen, minder sterfte Grootste sterfte door longkanker Sterke

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Sociale omgeving en participatie

Regionale VTV 2011. Sociale omgeving en participatie Regionale VTV 2011 Sociale omgeving en participatie Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Sociale omgeving en participatie Auteurs: Dr. A. Eugster, GGD Brabant-Zuidoost

Nadere informatie

INFOKAART OUDEREN EN CHRONISCHE ZIEKTEN

INFOKAART OUDEREN EN CHRONISCHE ZIEKTEN INFOKAART OUDEREN EN CHRONISCHE ZIEKTEN Inleiding Ouderdom komt met gebreken. Deze uitspraak gaat zeker niet bij alle ouderen op. Een meerderheid heeft immers geen ernstige chronische aandoening of heeft

Nadere informatie

Mantelzorg. Figuur 1. Mantelzorg per GGD regio. 2 van 6 Rapport Mantelzorg. Bron: Zorgatlas RIVM

Mantelzorg. Figuur 1. Mantelzorg per GGD regio. 2 van 6 Rapport Mantelzorg. Bron: Zorgatlas RIVM Mantelzorg Op 10 november 2014 is het de Dag van de Mantelzorg. Dit jaar wordt deze dag voor de 16 e maal georganiseerd. De Dag van de Mantelzorg is bedoeld om mantelzorgers in het zonnetje te zetten en

Nadere informatie

Lichamelijke gezondheid (19-64 jaar)

Lichamelijke gezondheid (19-64 jaar) 2a GEZONDHEIDSPEILING 2005 Het doel van de gezondheidspeiling is het volgen van ontwikkelingen in gezondheid en gezond gedrag. Ruim.0 personen in de leeftijd van t/m 94 in de regio Zuid-Holland Noord hebben

Nadere informatie

cijfers en feiten Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen Uitgave van de Nederlandse Hartstichting februari 2011

cijfers en feiten Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen Uitgave van de Nederlandse Hartstichting februari 2011 cijfers en feiten Hart- en vaatziekten bij vrouwen en mannen Uitgave van de Nederlandse Hartstichting februari 211 Sterfte bij vrouwen en mannen Hart- en vaatziekten zijn een belangrijke oorzaak van overlijden

Nadere informatie

LANGER GEZOND WERKEN. Boodschappen. Meer mensen met dan zonder een chronische aandoening. Kwetsbare groepen. ook voor kwetsbare groepen?

LANGER GEZOND WERKEN. Boodschappen. Meer mensen met dan zonder een chronische aandoening. Kwetsbare groepen. ook voor kwetsbare groepen? LANGER GEZOND WERKEN ook voor kwetsbare groepen? Boodschappen 1) Grote verschillen in arbeidsparticipatie tussen: - mensen met/zonder gezondheidsproblemen - mensen met een laag/hoog opleidingsniveau 2)

Nadere informatie

Veranderende zorgvraag - de visie van VWS

Veranderende zorgvraag - de visie van VWS 1 Veranderende zorgvraag - de visie van VWS Congres DiabeteszorgBeter 3 oktober 2008, Zeist Fred Krapels Hoofd Eerstelijns- en Ketenzorg, tvs plv. Directeur Curatieve Zorg Ministerie van VWS Toename chronische

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland Staphorst 1.589 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwartewaterland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwartewaterland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Staphorst 875 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid gedefinieerd

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Steenwijkerland 1.589 inwoners deden mee Kampen Zwartewaterland Staphorst Hardenberg Dalfsen Ommen Olst-Wijhe Raalte

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Zwartewaterland Staphorst 1.036 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid gedefinieerd

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Ommen? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Ommen? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland Staphorst 961 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente 1.036 inwoners deden mee Kampen Zwartewaterland Staphorst Hardenberg Zwolle Dalfsen Ommen Olst-Wijhe Raalte Deventer

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Deventer? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Deventer? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland Staphorst 1.392 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd

Nadere informatie

Najaar 2012. Voorbeeldrapportage Wijkscan

Najaar 2012. Voorbeeldrapportage Wijkscan Najaar 2012 Voorbeeldrapportage Wijkscan Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1 Gebiedsindeling... 4 2. Demografie... 5 2.1 Jeugd: 0 tot 14-jarigen... 6 2.2 Ouderen: 65-plussers... 6 2.3 Sociaal economische

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Hardenberg? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Hardenberg? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Steenwijkerland 1.529 inwoners deden mee Kampen Zwartewaterland Staphorst Zwolle Dalfsen Ommen Olst-Wijhe Raalte Deventer

Nadere informatie

Factsheet Indicatie zorgvraag Amsterdam 2030 Prognoses van functioneren en chronische aandoeningen 1

Factsheet Indicatie zorgvraag Amsterdam 2030 Prognoses van functioneren en chronische aandoeningen 1 Factsheet Indicatie zorgvraag Amsterdam 2030 Prognoses van functioneren en chronische aandoeningen 1 Inleiding Hoe functioneren mensen en welke chronische aandoeningen hebben ze? Wat willen ze? Wat kunnen

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Twenterand

Kernboodschappen Gezondheid Twenterand Kernboodschappen Gezondheid Twenterand De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Twenterand epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Twenterand en de factoren die hierop

Nadere informatie

Gezond meedoen in Sittard-Geleen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Sittard-Geleen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Sittard-Geleen Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk

Nadere informatie

Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de

Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de 1 2 Ad 1: voor de VTV is gekozen omdat dit de meest toonaangevende en recente voorspelling op dit moment is. Daar waar demografische ontwikkelingen in de KAM regio afwijken zal dit kwalitatief worden benoemd.

Nadere informatie

Gezond meedoen in Kerkrade. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Kerkrade. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Kerkrade Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland 1.129 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid

Nadere informatie

2 Lichamelijke Gezondheid

2 Lichamelijke Gezondheid 2 Lichamelijke Gezondheid Gezondheid in Friesland In de uitwerking van het thema lichamelijke gezondheid wordt inzicht gegeven in het voorkomen van chronische (langdurige) aandoeningen onder de Friese

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Sociale Veiligheid. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Sociale Veiligheid

Regionale VTV 2011. Sociale Veiligheid. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Sociale Veiligheid Regionale VTV 2011 Sociale Veiligheid Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Sociale Veiligheid Auteurs: Drs. E.T.M. Anzion, GGD Hart voor Brabant Dr. M.A.M. Jacobs-van

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor Ouderen (65 jaar en ouder) 2012 Tabel 1: Resultaten per indicator voor de gemeente, wijken Tilburg en Nederland

Gezondheidsmonitor Ouderen (65 jaar en ouder) 2012 Tabel 1: Resultaten per indicator voor de gemeente, wijken Tilburg en Nederland Gezondheidsmonitor Ouderen (65 jaar en ouder) 2012 Tabel 1: Resultaten per indicator voor de gemeente, wijken Tilburg en gemeente Tilburg en wijken Gezondheid en Ziekte Ervaren gezondheid Ervaart eigen

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Zorg. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Zorg

Regionale VTV 2011. Zorg. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Zorg Regionale VTV 2011 Zorg Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Zorg Auteur: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD Hart voor Brabant Referent: T.M.D. Ngo, MSc,

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE LEUDAL. Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE LEUDAL. Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE LEUDAL Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE LEUDAL... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE VENLO

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE VENLO GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE VENLO Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 1 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE VENLO... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

Leeswijzer Gezondheidspeiling tabellen Deze leeswijzer geldt ook voor tabellen van de Inwonersenquête van Interne Bedrijf Onderzoek, Gemeente Utrecht

Leeswijzer Gezondheidspeiling tabellen Deze leeswijzer geldt ook voor tabellen van de Inwonersenquête van Interne Bedrijf Onderzoek, Gemeente Utrecht Leeswijzer Gezondheidspeiling tabellen Deze leeswijzer geldt ook voor tabellen van de Inwonersenquête van Interne Bedrijf Onderzoek, Gemeente Utrecht In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend

Nadere informatie

Geestelijke gezondheid

Geestelijke gezondheid In dit onderdeel wordt ingegaan op de geestelijke gezondheid van ouderen. De onderwerpen die worden aangesneden zijn psychische stoornissen en eenzaamheid. Volgens gegevens uit de Rapportage 2001 van het

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE GENNEP

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE GENNEP GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE GENNEP Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE GENNEP... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

Nota Lokaal Gezondheidsbeleid

Nota Lokaal Gezondheidsbeleid Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2015 Wettelijk kader Gewijzigde Wet Publieke Gezondheid (januari 2012) Wijzigingen betreffen drie thema s, te weten: 1. Betere voorbereiding op infectieziektecrisis 2.

Nadere informatie

Resultaten voor Brussels Gewest Chronische Ziekten Gezondheidsenquête, België, 1997

Resultaten voor Brussels Gewest Chronische Ziekten Gezondheidsenquête, België, 1997 Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.

Nadere informatie

Expertbijeenkomst Levensverwachting en ziektelast

Expertbijeenkomst Levensverwachting en ziektelast Expertbijeenkomst Levensverwachting en ziektelast Bijeenkomst in het kader van de Volksgezondheid Toekomstverkenning 2014 26 februari 2014 Introductie op de stukken voor de expertbijeenkomst In dit document

Nadere informatie

Gezond meedoen in Stein. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Stein. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Stein Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Eerstelijns gezondheidszorg

Regionale VTV 2011. Eerstelijns gezondheidszorg Regionale VTV 2011 Eerstelijns gezondheidszorg Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Eerstelijns gezondheidszorg Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van der Bruggen, GGD

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ROERDALEN

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ROERDALEN GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ROERDALEN Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE ROERDALEN... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE NEDERWEERT

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE NEDERWEERT GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE NEDERWEERT Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE NEDERWEERT... 4 1.1.

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE WEERT

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE WEERT GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE WEERT Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE WEERT... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

Gezondheidsenquête Drenthe 2003. Tabellenboek Borger-Odoorn

Gezondheidsenquête Drenthe 2003. Tabellenboek Borger-Odoorn Gezondheidsenquête Drenthe 2003 Tabellenboek Borger C.A. Bos, epidemioloog N. van Zanden, epidemioloog GGD Drenthe Overcingellaan 19 9401 LA Assen Tel.: 0592 306300 c.a.bos@ggddrenthe.nl n.van.zanden@ggddrenthe.nl

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE BEESEL

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE BEESEL GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE BEESEL Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE BEESEL... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving

De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving De toekomst van de zorg in een vergrijzende samenleving Nieuwe visie op zorg noodzakelijk! Stijgende vraag naar zorg Kostengroei Grote vraag naar zorgpersoneel Verwachtingen burgers Meer eigen regie in

Nadere informatie

Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit

Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Prof. Dr. Walter Devillé Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg UvA Vluchtelingen en Gezondheid OMGEVING POPULATIE KENMERKEN GEZONDHEIDS-

Nadere informatie

6 Meervoudige problematiek bij werknemers

6 Meervoudige problematiek bij werknemers 6 Meervoudige problematiek bij werknemers Maroesjka Versantvoort (SCP) en Lando Koppes (TNO) 6.1 Inleiding Werknemers met meervoudige problematiek staan centraal in dit hoofdstuk. Uitgangspunt is de definitie

Nadere informatie

Gezond meedoen in Gulpen-Wittem. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Gulpen-Wittem. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Gulpen-Wittem Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk

Nadere informatie

Bespreking 5.2.2.2. page 1

Bespreking 5.2.2.2. page 1 Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ECHT-SUSTEREN. Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ECHT-SUSTEREN. Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ECHT-SUSTEREN Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE ECHT-SUSTEREN... 4 1.1. Algemene kenmerken...

Nadere informatie

2e Themasessie Gezondheid. September 2014

2e Themasessie Gezondheid. September 2014 2e Themasessie Gezondheid September 2014 Welkom bij 2 e themasessie Aanleiding Doelstelling Wie aanwezig? Locatie en coproductie Interactie Aan tafels en Digital Voting System In de browser intikken: www.klm.presenterswall.com

Nadere informatie

Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen

Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Nieuwe mythen over ouder worden: Over medische kennisvermeerdering en maatschappelijke gevolgen Prof.dr. Dorly J.H. Deeg EMGO-Instituut / Afd. Psychiatrie, Afd. Epidemiologie & Biostatistiek, VU medisch

Nadere informatie

Ongezonde leefstijl: wiens zorg? Symposium Preventie in het pakket: een slimme zet? Tilburg, 13 mei 2011 Dirk Ruwaard

Ongezonde leefstijl: wiens zorg? Symposium Preventie in het pakket: een slimme zet? Tilburg, 13 mei 2011 Dirk Ruwaard Ongezonde leefstijl: wiens zorg? Symposium Preventie in het pakket: een slimme zet? Tilburg, 13 mei 2011 Dirk Ruwaard Outline 1. Waarom investeren in gezonde leefstijl? 2. Waar positioneren we interventies

Nadere informatie

Positieve trends in (gezonde) levensverwachting

Positieve trends in (gezonde) levensverwachting Positieve trends in (gezonde) levensverwachting 13 stijgt nog steeds in 28 78,3 jaar voor mannen en 82,3 jaar voor vrouwen Stijging levensverwachting vooral door daling sterfte op hogere leeftijden Recente

Nadere informatie

Bespreking pagina 1

Bespreking pagina 1 Ziekten en langdurige aandoeningen (verder kortweg aandoeningen genoemd) brengen specifieke gevolgen met zich mee voor de gezondheidsbeleving, het dagelijks functioneren en het gebruik van de gezondheidszorg.

Nadere informatie

Wat als varianten in de VTV-2018

Wat als varianten in de VTV-2018 Wat als varianten in de VTV-2018 Colofon Dit is een achtergronddocument bij de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018. RIVM 2018 Delen uit deze publicatie mogen worden overgenomen op voorwaarde van bronvermelding:

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ROERMOND

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ROERMOND GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE ROERMOND Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE ROERMOND... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude Gezondheidsmonitor ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede Inhoud Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor en 2016 voor gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

Nadere informatie

VOLWASSENEN EN OUDERENPEILING 2012

VOLWASSENEN EN OUDERENPEILING 2012 VOLWASSENEN EN OUDERENPEILING De volwassenen en ouderenpeiling heeft als doel om op systematische wijze ontwikkelingen in gezondheid en leefstijl van inwoners in kaart te brengen. Ongeveer.00 inwoners

Nadere informatie

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE MAASGOUW. Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012

GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE MAASGOUW. Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 GEZONDHEID IN BEELD GEMEENTE MAASGOUW Resultaten uit de volwassenen- en ouderenmonitor 2012 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: LEESWIJZER... 3 HOOFDSTUK 1: DEMOGRAFISCHE KENMERKEN GEMEENTE MAASGOUW... 4 1.1. Algemene

Nadere informatie

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden

Nadere informatie