Onderzoeksrapport Onderzoek in de opleiding Helmond, 4april 2017 Yvette Thielen Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen Begeleiding Monique van der Heijden Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum Helmond Judith Stoep Radboud Universiteit Nijmegen 1
Context 2
Probleemstelling Het is onduidelijk of de huidige onderzoekslijn aansluit bij de herijking van de bekwaamheidseisen en nieuwe inzichten in de literatuur Er is geen gezamenlijke visie op praktijkonderzoek geëxpliciteerd 3
Doelstelling Kennis en inzicht verwerven voor de herijking van de huidige onderzoekslijn vanuit geformuleerde bekwaamheidseisen en de visie van De Kempel op praktijkonderzoek 4
Vraagstelling Hoofdvraag: Op welke wijze kunnen onderzoeksmatige bekwaamheidseisen van startbekwame leraren basisonderwijs en de visie van De Kempel op praktijkonderzoek worden meegenomen in de herijking van de huidige onderzoekslijn? Deelvragen: 1. Aan welke onderzoeksmatige bekwaamheidseisen moeten startbekwame leraren basisonderwijs voldoen? 2. Wat is de visie van De Kempel op praktijkonderzoek? 5
Theoretische achtergrond Herijking bekwaamheidseisen voor leraren (Onderwijscoöperatie, 2014) Onderzoekend vermogen: (Andriessen, 2014) 1. Onderzoekende houding 2. Onderzoek van anderen toepassen 3. Onderzoek doen Onderzoekende houding (Bruggink & Harinck, 2012) 6
Methode Documentanalyse Vragenlijst Interviews Data analyse Inclusiecriteria opgesteld 13 documenten geselecteerd 22 deelnemers: sectie OND, K3 tutoren, lectoren KOC, onderzoek in de portefeuille 6 deelnemers (min. één uit iedere groep) Onderzoekend vermogen Niveau van onderzoekend vermogen Beroepsproducten Topics: Praktijkonderzoek Componenten onderzoekend vermogen Onderzoekscyclus Begeleiding literatuur/bronnen Leerlijn Kwalitatieve data analyse (Boeije, 2014) en Beschrijvende statistieken 7
Resultaten Deelvraag 2: Wat is de visie van De Kempel op praktijkonderzoek? Vragenlijst Meest van belang in de visie op praktijkonderzoek: aanstaande leraren een onderzoekende houding aanleren leren nieuwsgierig te zijn (hiermee wordt bedoeld: vragen stellen om iets te weten te komen) Minst van belang in de visie op praktijkonderzoek: een onderzoekslijn aanbieden, vormgegeven in aparte onderzoeksmodules Beroepsproducten Jaar 1 en 2: ontwerp Jaar 3: advies, ontwerp en onderzoek Jaar 4: onderzoek 8
Resultaten Verbetersuggesties Meer variatie binnen de beroepsproducten Expliciteren en zichtbaar maken van de onderzoekslijn Meer vertrouwd raken met zoeken en beoordelen van bronnen Beroepsproducten meer richten op de beroepspraktijk Onderzoekslijn integreren binnen meerdere secties Professionaliseren collega s m.b.t. het doen van onderzoek Meer nadruk op onderzoekende houding 9
Resultaten Deelvraag 2: Wat is de visie van De Kempel op praktijkonderzoek? Interviews Praktijkonderzoek Alle deelnemers hechten belang aan onderzoek in de opleiding Het doen van onderzoek draagt bij aan de kwaliteit van de leraar. Onderzoekende houding Kritisch zijn, nieuwsgierig zijn en open houding als meest belangrijke aspecten Een onderzoekende houding is de basis voor jezelf als leraar. Een onderzoekende houding is iets anders dan onderzoek doen. 10
Resultaten Leerlijn Meer investeren in de onderzoekende houding Helft van de deelnemers: sectieoverstijgende onderzoekslijn We moeten onderzoek stimuleren in alle vaksecties. Het zit al in meerdere secties. Dit moeten we in kaart brengen en afstemmen. Begeleiding De rol van de docent is modelleren Onderzoek moet meer geëxpliciteerd worden Literatuur/bronnen Alle deelnemers hechten belang aan Nederlandstalige praktijkgerichte literatuur Ik zou willen wat we aanstaande leraren leren om wetenschappelijke literatuur te lezen en begrijpen. 11
Conclusie Deelvraag 1: Aan welke onderzoeksmatige bekwaamheidseisen moeten startbekwame leraren basisonderwijs voldoen? Overzicht van de vereiste onderzoeksmatige bekwaamheidseisen van startbekwame leraren basisonderwijs Een aantal bekwaamheidseisen ontbreekt in de beschrijving van de doelen voor praktijkonderzoek opgesteld door De Kempel Onduidelijk op welke manier De Kempel de ondezoekende houding van aanstaande leraren beoogt te ontwikkelen 12
Conclusie Deelvraag 2: Wat is de visie van De Kempel op praktijkonderzoek? Alle deelnemers hechten belang aan onderzoek in de opleiding Aanstaande leraren kunnen zo de eigen onderwijspraktijk verbeteren Onderzoekende houding het meest van belang in de visie Merendeel is voorstander van een geïntegreerde, sectieoverstijgende onderzoekslijn Merendeel hecht belang aan het doorlopen en beschrijven van de onderzoekscyclus 13
Conclusie Verschil in visie: Wordt de onderzoekende houding gestimuleerd door het doen van onderzoek..? Toetsing van onderzoek Literatuur 14
Aanbevelingen In beeld brengen op welke wijze De Kempel de onderzoekende houding van aanstaande leraren beoogt te ontwikkelen Dialoog: onderzoekende houding wordt gestimuleerd door het doen van onderzoek Onderzoek binnen de hele opleiding in kaart brengen en afstemmen Onderbouwing van deelnemers voor een sectieoverstijgende onderzoekslijn Overeenstemming: toetsing en literatuur 15
Aanbevelingen (Thijs & van den Akker, 2009). 16
Vervolgonderzoek Breed gedeelde visie over onderzoek in het curriculum van De Kempel Aanstaande leraren betrekken: hoe nemen zij de visie van De Kempel waar? 17
Betekenisverlening Aan de slag met de aanbevelingen! 18
19