Waarom hebben rijkere mensen minder kinderen? Voordat je aan de opdrachten begint is het de bedoeling dat je eerst het filmpje bekijkt over Acatsya uit Kirgizië (bron 1). Kirgizië is een land in Centraal-Azië. In het filmpje vertelt Acatsya (bron 2) hoe ze over bepaalde onderwerpen denkt. Haar mening kan op bepaalde punten verschillen of juist overeenkomen met die van jou. Ook krijg je tijdens het filmpje een beeld van Kirgizië, hoe het er daar uitziet en hoe de mensen daar leven. Let tijdens het kijken op de levenstandaard van Acatsya, dus hoe ze leeft en wat haar standaard van het leven is. Deze informatie zal goed van pas komen in de bijbehorende opdrachten. Opdracht 1 Bekijk de tekst in bron 3 over het begrip levensstandaard en maak de onderstaande vragen. a) Bron 4 is een gedeeltelijk ingevulde tabel, waarbij de ingevulde termen over levenstandaard gaan. Beschrijf in deze tabel aanvullende elementen uit de film over Acatsya, die iets te maken hebben met haar levenstandaard. b) Geef in de diamant (bron 5) aan welke elementen uit de tabel van bron 4 voor jou het belangrijkste zijn. Gebruik de nummers uit de tabel bij het invullen van de diamant. Bovenin de diamant schrijf je het nummer op van wat je het allerbelangrijkste vind en onderin wat je het minst belangrijk vindt. c) Bekijk samen met een klasgenootje elkaars diamant en bespreek de overeenkomsten en verschillen. Leg aan elkaar uit waarom je bepaalde aspecten belangrijk vind en andere minder belangrijk. d) Vul nu samen met een klasgenootje een diamant voor Acatsya uit Kirgizië in (zie bron 6). Hoe denken jullie dat zij het zou invullen? Licht hieronder je keuze toe. 1
Bron 1: Kirgizië, een land in Centraal-Azië 1 Bron 2: Acatsya Bron 3: De betekenis van het begrip levensstandaard Het begrip levensstandaard gaat over de kwaliteit en de hoeveelheid goederen en diensten die mensen in een gebied tot hun beschikking hebben. Het begrip wordt over meestal gemeten door indicatoren zoals inkomensongelijkheid of koopkracht. Daarnaast zou je ook de toegang en kwaliteit van gezondheidszorg, onderwijs en sociale rechten kunnen gebruiken om de levensstandaard in een gebied te meten. 1 Afbeelding afkomstig van: www.teenaids.org/portals/0/images/countries/maps/kyrgyzstan_map.svg.png 2
Bron 4: Tabel met elementen over levensstandaard 1. 2. Goed onderwijs 3. Riolering en schoon water 4. 5. 6. 7. Mooie auto 8. 9. Voldoende eten & drinken Bron 5: De diamant, behorende bij opdracht 1b 3
Bron 6: De diamant, behorende bij opdracht 1d Opdracht 2 a) Stel dat Acatsya naar Nederland zou komen en jouw leven hier kan zien. Naar aanleiding hiervan zou zij jou de onderstaande vragen stellen. Hoe zou jij haar vragen beantwoorden? Licht telkens je antwoord toe. > Ben je tevreden met de levensstandaard in Nederland? > Zou je in een land met een levensstandaard zoals in Kirgizië willen wonen? 4
> Welke problemen hebben jullie in Nederland als gevolg van de hoge levensstandaard? b) Wat zou jij zelf op dit moment kunnen doen om de levensstandaard van Acatsya en andere mensen in de wereld net als Acatsya te kunnen verbeteren? Kijk bijvoorbeeld op de website van ICCO (www.icco.nl) en Kerk in Actie (www.kerkinactie.nl) voor ideeën over projecten in Kirgizië. Opdracht 3 Bekijk bron 7 tot en met 12. a) Bekijk de foto s in bron 8 en 9. Bedenk twee redenen waarom mensen met een lagere levensstandaard vaak meer kinderen hebben. b) In het filmpje vertelt Acatsya dat kinderen heel belangrijk zijn voor mensen. Welke reden geeft ze hiervoor? c) Denk je dat jouw ouders om dezelfde reden als Acatsya vertelt, kinderen hebben gekregen? 5
d) Wat is het verschil tussen Kirgizië en Nederland op het kaartje van bron 7? e) Bekijk de kaartjes in bron 10 tot en met 12. Met welk kaartje kun je de gegevens uit de kaart van bron 7 het beste verklaren? Licht je keuze toe. Bron 7: Een vrouw moet, om aan haar bestemming te voldoen, kinderen krijgen 6
Bron 8: Een Kirgizische familie Bron 9: Kirgizische kinderen aan het spelen Bron 10: Wereldkaart over de ongelijke positie van de vrouw 7
Bron 11: Alfabetisme in de wereld Bron 12: Gemiddeld inkomen in de wereld (US dollars, 2007) Bron: http://commons.wikimedia.org/wiki/file:gdp_nominal_per_capita_world_map_imf_2007.png, geraadpleegd d.d. 08-11-2009 8
Opdracht 4 a) Beargumenteer of je het met de volgende stelling eens bent: In Kirgizië is een groot gezin met veel kinderen een bittere noodzaak. Geef twee argumenten. b) Bediscussieer vervolgens deze stelling met je klasgenoten. Welke argumenten heb je nog meer gehoord? Noteer ze hieronder. 9
Docenteninformatie Deze opdracht is gemaakt in het kader van het project Meeting Development. Het doel is, leerlingen na te laten denken over het begrip ontwikkeling en de verschillende facetten ervan. Deze opdracht is gericht op de relatie tussen de levensstandaard in Kirgizië en Nederland, en de kinderwens van mensen. Doelen: Leerlingen een beeld geven van de levenstandaard in Kirgizië, ze daar over na laten denken en het vergelijken met de Nederlandse levenstandaard. Leerlingen het verband laten leggen tussen levenstandaard en de kinderwens. De doelgroep voor deze opdracht is de derde klas havo en VWO. De opdracht sluit aan bij kerndoel 46 Arm en Rijk van de kerndoelen onderbouw Mens en Maatschappij, en domein H Ontwikkelingssamenwerking van het programma maatschappijwetenschappen havo/vwo. Met uitzondering van enkele opdrachten lijken de opdrachten individueel te maken. Het is echter de bedoeling dat de leerlingen alle opdrachten in tweetallen of groepen van 3-4 leerlingen gemaakt worden. De opdracht kan in een les uur behandeld worden. Antwoordsuggesties Opdracht 1 a) Voorbeeld van termen: Behuizing, bestrating, aanwezigheid van luxe goederen zoals bijv. tv, pc, gsm etc. Kleding van mensen, vrije tijd besteding, vervoersmiddelen. b) Eigen mening van de leerling. c) Eigen mening van de leerling. d) Wat betreft de levensstandaard zal Acatsya wellicht niet eens een heel ander antwoord geven dan de leerling zelf. Opdracht 2 a) Stel dat Acatsya naar Nederland zou komen en jouw leven hier kan zien. Naar aanleiding hiervan zou zij jou de onderstaande vragen stellen. Hoe zou jij haar vragen beantwoorden? Licht telkens je antwoord toe. > Ben je tevreden met de levensstandaard in Nederland? De meeste leerlingen zullen antwoorden dat ze tevreden zijn of misschien nog wel een hogere levensstandaard zouden willen hebben. Je kunt ook geantwoord hebben dat we eigenlijk wel erg veel hebben. > Zou je in een land met een levensstandaard zoals in Kirgizië willen wonen? De meeste leerlingen zullen zeggen van niet, maar misschien dat je juist aspecten hebt gezien in de film van Acatsya, waardoor je Kirgizië juist een heel aantrekkelijk land vindt!? 10
> Welke problemen hebben jullie in Nederland als gevolg van de hoge levensstandaard? Bijvoorbeeld: We gebruiken teveel energie, hebben teveel afval en moeten voor steeds meer ouderen zorgen, omdat we steeds ouder worden. b) Meerdere antwoorden mogelijk. Kijk bijvoorbeeld bij de lesbrieven over armoede op de docentenpagina. Opdracht 3 a) 1: Het is leuk om veel kinderen te hebben. 2: Kinderen kunnen later voor de ouderen zorgen. b) Kinderen kunnen later voor de ouderen zorgen. En als ze geen kinderen krijgt, dan zal haar man haar kunnen verlaten. c) Nee, de keuze voor kinderen in Nederland is anders. Vraag het je ouders! d) In Kirgizië vinden meer mensen dan een vrouw kinderen moet krijgen om aan haar bestemming te voldoen. e) Bron 10: de positie van de vrouw is iets minder gelijk dan in Nederland en de vrouw heeft daardoor eerder de rol van moeder en huisvrouw. Bron 11: In landen waar meer mensen geschoold zijn, is het minder vanzelfsprekend dat vrouwen kinderen moeten krijgen. Bron 12: In landen met een laag inkomen wordt van de vrouw verwacht dat ze kinderen krijgt, vaak om mee te helpen in het huishouden of later voor de ouders te zorgen. De kaart in bron 12 is de beste verklaring, maar de andere twee kaarten kunnen ook goed gebruikt worden! Opdracht 4 a) voor: door de armoede moeten veel kinderen meehelpen in het gezin. Door de armoede moeten de kinderen later voor de ouderen zorgen. Argumenten tegen: ook in Kirgizië spelen kinderen en vinden ouders het simpelweg leuk om kinderen te hebben. Veel kinderen is geen noodzaak, maar toeval doordat mensen minder goed weten hoe ze kunnen voorkomen dat er veel kinderen geboren worden. b) Afhankelijk van de discussie. Zie vraag a). 11