Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4
Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2
Vragen over theorie Ronde 1: wissel de vragen bij de hoofdstukken uit met je leerteam Ronde 2: wissel de vragen bij de hoofdstukken uit met studenten uit andere leerteams (nummeren: alle nummers 1 bij elkaar, alle nummers 2 bij elkaar, enzovoort nummers 5 zoeken zelf een plek) Minor Dyslexie 1-4 3
Tot nu toe Definitie dyslexie: stoornis, hardnekkigheid, lezen en/of spellen, woordniveau Fonologisch coherentiemodel (klanken letters betekenis): klank-tekenkoppeling is kernprobleem dyslexie (belang betekenisknoop) Kenmerken en uitingsvormen zijn per persoon verschillend Alert zijn op signalen/risicofactoren Brede oriëntatie (handelingsgericht werken) Minor Dyslexie 1-4 4
Tot nu toe (2) Geletterdheid: doorgaande lijn in taalontwikkeling waar lezen onderdeel van uit maakt. Dyslexie: door problemen met lezen en spellen verhoogd risico op bijkomende problemen Vandaag: inzoomen op het leren van de leeshandeling Minor Dyslexie 1-4 5
Een doorgaande lijn toenemende complexiteit & hoeveelheid onderhouden vaardigheid groep 6-8 voortgezet technisch lezen begrijpend, studerend lezen - spellen - stellen groep 4 en 5 voortgezet technisch lezen - begrijpend lezen - spellen - stellen groep 3 systematische aandacht voor letter-klankkoppeling - stellen - begrijpend luisteren groep 1 en 2 geletterde ervaringen - mondelinge taal - fonemisch bewustzijn - begrijpend luisteren Minor Dyslexie 1-4 6
Tussendoelen Beginnende geletterdheid Boekoriëntatie Verhaalbegrip Functies van geschreven taal Relatie tussen gesproken en geschreven taal Taalbewustzijn Alfabetisch principe Functioneel schrijven en lezen Technisch schrijven en lezen Begrijpend lezen en eigen teksten schrijven. Gevorderde geletterdheid Lees- en schrijfmotivatie Technisch lezen Spelling en interpunctie Begrijpend lezen Strategisch schrijven Informatieverwerking Leeswoordenschat Reflectie op geschreven taal Minor Dyslexie 1-4 7
Opdracht Geef de definitie van de deelvaardigheden op de volgende dia. Zoek de verschillen tussen de deelvaardigheden voor lezen en spellen en verklaar deze verschillen. In tweetallen Minor Dyslexie 1-4 8
Deelvaardigheden Lezen Visuele analyse Visuele discriminatie Auditieve discriminatie Klank-teken koppeling Auditieve synthese Temporele orde waarneming Visuele synthese Spellen Visuele discriminatie Auditieve discriminatie Klank-tekenkoppeling Temporele orde waarneming Auditieve analyse Minor Dyslexie 1-4 9
Tussendoelen en dyslexie Welke tussendoelen beginnende geletterdheid zijn de beste voorspellers van een goede leesontwikkeling? Minor Dyslexie 1-4 10
Taalbewustzijn en alfabetisch principe Metalinguïstisch bewustzijn [reus kabouter] Fonologisch bewustzijn [vlieg-tuig-stoel] Fonemisch bewustzijn [r-oo-s] - auditieve analyse - auditieve synthese Letterkennis Minor Dyslexie 1-4 11
Belang vroegtijdige signalering Minor Dyslexie 1-4 12
Belang vroegtijdige signalering Tijdige signalering en interventie in de kleuterperiode kunnen bij veel leerlingen leesproblemen op latere leeftijd voorkomen. Shaywitz (2005): ( ) het ideale moment om een kind met leeszwakte te identificeren en te helpen ligt ergens in de eerste schooljaren. ( ) Ook later kan er wel goede hulp geboden worden, maar dan is het veel moeilijker. (blz 110) Minor Dyslexie 1-4 13
Interventies in groep 1 en 2 Met je leerteam: Zoek informatie op over de voorschotbenadering (protocol groep 1-2) Zoek informatie op over Bouw! (Lexima) Zoek op internet (of in de app-store) naar oefenprogramma s op het gebied van alfabetisch principe en taalbewustzijn (VO: voor MVT) Plenair wisselen we uit met een kritische blik. Minor Dyslexie 1-4 14
Voorbeeld 1 http://www.leraar24.nl/video/2133 Interactief voorlezen Minor Dyslexie 1-4 15
Interactief voorlezen in de kleine kring Groepjes van max. 5 á 6 kleuters Kwaliteit prentenboeken (zie volgende dia) Verschillende soorten prentenboeken Aandacht voor boekoriëntatie en verhaalbegrip Beperkt mogelijkheden bieden voor interactie tijdens het lezen (verhaallijn bewaken) Aandacht voor woorden en letters na het lezen De kracht van de herhaling (digitale prentenboek/ verteltafel of tas)
Kwaliteit van boeken Mooie en rijke taal, ritme, rijm, hoeveelheid tekst Sterke verhaallijn-noveltyverrassing-interessante karakterontwikkeling Kwaliteit Verhaal kan niet zonder de prenten Relevant thema, culturele geschiktheid
Voorbeeld 2 http://www.leraar24.nl/video/1746 Zo leer je kinderen lezen en spellen Minor Dyslexie 1-4 18
Volgende bijeenkomst Neem een boek mee dat je met plezier hebt gelezen en/of dat je in je beroepspraktijk aan leerlingen/cliënten kunt aanbevelen Werk verder volgens de studieplanner Minor Dyslexie 1-4 19
Terugblik Minor Dyslexie 1-2 20