Zinvol omgaan met ICT van 0 8

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zinvol omgaan met ICT van 0 8"

Transcriptie

1 Zinvol omgaan met ICT van 0 8 Voor de taal leesontwikkeling Anneke Smits Lectoraat Onderwijsinnovatie en ICT Hogeschool Windesheim Stand van zaken Vooral software apps voor lagere orde vaardigheden + voorleesboeken Wankele beschikbaarheid 1

2 Stand van zaken Vooral software apps voor lagere orde denkvaardigheden + voorleesboeken Wankele beschikbaarheid Goedkoop geproduceerd, slecht verdienmodel Stand van zaken Vooral software apps voor lagere orde denkvaardigheden + voorleesboeken Wankele beschikbaarheid Goedkoop geproduceerd, slecht verdienmodel Gamification/ verslaving overbodige toeters en bellen 2

3 Stand van zaken Vooral software apps voor lagere orde denkvaardigheden + voorleesboeken Wankele beschikbaarheid Goedkoop geproduceerd, slecht verdienmodel Gamification/ verslaving overbodige toeters en bellen Meestal niet veel ondersteuning Stand van zaken Vooral software apps voor lagere orde denkvaardigheden + voorleesboeken Wankele beschikbaarheid Goedkoop geproduceerd, slecht verdienmodel Gamification/ verslaving overbodige toeters en bellen Meestal niet veel ondersteuning Kwalitatief niet veel vooruitgang in 30 jaar 3

4 Stand van zaken Vooral software apps voor lagere orde denkvaardigheden + voorleesboeken Wankele beschikbaarheid Goedkoop geproduceerd, slecht verdienmodel Gamification/ verslaving overbodige toeters en bellen Meestal niet veel ondersteuning Kwalitatief niet veel vooruitgang in 30 jaar Pogingen tot wetenschappelijk onderzoek Onvoldoende onafhankelijke replicatie Slordige interpretatie: Commerciële overwaardering van de resultaten Letters leren Voorlezen Onderwerpen 4

5 Overkoepelende uitgangspunten Betekenisvol en duurzaam leren Focus engagement (vermijd afleiding/vlinderen) Meerwaarde vanuit didactisch, vakdidactisch, wetenschappelijk oogpunt Dialogisch inzetten (leerkracht, ouder, tutor), ontzorgt niet Vakdidactisch inbedden: aanvullend, niet vervangend Letters: algemeen didactische principes Verspreide oefening herhalen interleaving Adaptief herhalen algoritme Ondersteuning (scaffolding) Oefening in verschillende fysieke contexten Directe feedback / gamification 5

6 Letters: vakdidactische principes Functionaliteit/begrip van de leeshandeling Verband leggen met zinnen en teksten in voorleesboeken 1 letter centraal gedurende 1 2 weken (kleuters) Schrijven is essentieel Spreken en luisteren zijn essentieel Gebaren kunnen ondersteunen Speels, emoties Inbedden in lange en korte woorden met rijke betekenis Oefening met verschillende lettervormen Letters leren bij juf Karin in groep 2 Afkomstig van LetterSchool Kiene Klanken Klasbord Spreekbeeld Woordwijs 6

7 Letters leren met Bouw? Digitale prentenboeken Betekenisvol en duurzaam leren Meerwaarde vanuit didactisch, vakdidactisch, wetenschappelijk oogpunt Dialogisch inzetten (leerkracht, ouder, tutor), ontzorgt niet Vakdidactisch inbedden: aanvullend, niet vervangend Vermijd afleiding 7

8 Overkoepelende uitgangspunten Betekenisvol en duurzaam leren Focus engagement (vermijd afleiding/vlinderen) Meerwaarde vanuit didactisch, vakdidactisch, wetenschappelijk oogpunt Dialogisch inzetten (leerkracht, ouder, tutor), ontzorgt niet Vakdidactisch inbedden: aanvullend, niet vervangend Statisch 8

9 Dynamisch Interactief Spelletjes moeten direct aansluiten bij het verhaal Leidt kinderen met een taalachterstand af 9

10 Prentenboeken: algemeen didactische principes Focus, engagement, vermijd afleiding Verspreide oefening herhalen interleaving Adaptief herhalen algoritme Ondersteuning (scaffolding) Oefening in verschillende fysieke contexten Directe feedback / gamification Prentenboeken: vakdidactische principes Platen en tekst vullen elkaar aan: platen moeten heel goed zichtbaar zijn (digibord) Focus op het verhaal Boeiend voorlezen Responsief voorlezen Animatie: simultaan met verhaal 10

11 Kwaliteit van boeken Mooie en rijke taal, ritme, rijm, hoeveelheid tekst Sterke verhaallijn noveltyverrassing interessante karakterontwikkeling Kwaliteit Verhaal kan niet zonder de prenten Relevant thema, culturele geschiktheid Effecten (NRO kennisrotonde) Positief effect op taalleesontwikkeling afhankelijk van de kwaliteit van het boek, de ingebouwde interactie, het aantal keren dat het boek aangeboden wordt, de interactie met een volwassene, ESM: voorzichtig met achtergrondgeluid en muziek. 11

12 Apps designed to promote active, engaged, meaningful, and socially interactive learning four pillars of learning within the context of a supported learning goal are considered educational Digitale prentenboeken zelf maken 12

13 13

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 4 Programma Vragen over theorie Tot nu toe Complexiteit van lezen: tussendoelen deelvaardigheden Minor Dyslexie 1-4 2 Vragen over theorie

Nadere informatie

19 april 2018 Annette Dekkers & Guyanne van der Horst.

19 april 2018 Annette Dekkers & Guyanne van der Horst. 19 april 2018 Annette Dekkers & Guyanne van der Horst a.dekkers@cedgroep.nl; g.vanderhorst@cedgroep.nl 1. Kleuters in List 2. Een essentieel thema kiezen 3. Verschillende niveaus van vragen bij de prentenboeken

Nadere informatie

List en meertaligheid

List en meertaligheid List en meertaligheid Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO karin.elferink@hu.nl Programma Welkom Moedertaal als springplank Van DAT naar CAT Taken van de lezer Rol van scaffolding bij lezen Moedertaal

Nadere informatie

Hoe (digitale) leermiddelen LEERLINGEN UITDAGEN ZICHZELF TE ONTWIKKELEN en de wereld te ondekken. AMAC 12 maart 2019

Hoe (digitale) leermiddelen LEERLINGEN UITDAGEN ZICHZELF TE ONTWIKKELEN en de wereld te ondekken. AMAC 12 maart 2019 Hoe (digitale) leermiddelen LEERLINGEN UITDAGEN ZICHZELF TE ONTWIKKELEN en de wereld te ondekken AMAC 12 maart 2019 Wat herinner je je nog van de lessen op school? BLINKEEN MOOIE TITEL VISIE BLINK EEN

Nadere informatie

List en meertaligheid

List en meertaligheid List en meertaligheid Roxanne Blokker en Karin Elferink Hogeschool Utrecht/ SvO Programma Welkom Van DAT naar CAT Taken van de lezer Moedertaal als springplank Rol van scaffolding bij lezen Het zal duidelijk

Nadere informatie

Kijk welke relatief sterke vaardigheden je compenserend in kan zetten.

Kijk welke relatief sterke vaardigheden je compenserend in kan zetten. Leesleerprofiel: Woordenschat met opgaven over woordbetekenis. Door de zwakke(re) woordenschat kennen de leerlingen onvoldoende woorden om de tekst echt goed te begrijpen. Woordposter Woord: Omschrijving:

Nadere informatie

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers

Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende

Nadere informatie

Aanbevolen apps voor kleuters

Aanbevolen apps voor kleuters 1 Aanbevolen apps voor kleuters Apps voor Rekenen en taal app doel leerjaar meerwaarde Resultaten zichtbaar? Kosten per licentie Woordwijs foneem grafeem koppeling 2? Herhaalde auditieve feedback Alleen

Nadere informatie

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Respecteer de stille periode van kinderen. Geef kinderen die het nodig hebben, meer tijd om een luisteropdracht

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting 1. gevoelig is voor interventies. Uit dit onderzoek is gebleken dat genetische verschillen, en met name

Nederlandse samenvatting 1. gevoelig is voor interventies. Uit dit onderzoek is gebleken dat genetische verschillen, en met name Nederlandse samenvatting 1 Een opmerkelijke bevinding in recent orthopedagogisch onderzoek is dat niet ieder kind even gevoelig is voor interventies. Uit dit onderzoek is gebleken dat genetische verschillen,

Nadere informatie

Woordenschat Een vak apart?

Woordenschat Een vak apart? Woordenschat Een vak apart? Learning words Inside & out Tessa de With Enschede Woensdag 28 oktober 2009 3 Het voorbeeld van de muis Een model van het leren lezen Begrijpend luisteren Woordenschat Technisch

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin

Nadere informatie

Geletterde peuters en kleuters spelen met taal!

Geletterde peuters en kleuters spelen met taal! Geletterde peuters en kleuters spelen met taal! 17 november 2009 Daniëlle DANIELS Geletterde peuters en kleuters? Positief, veilig klasklimaat Betekenisvolle taken Ondersteuning door interactie (andere

Nadere informatie

Workshop 7. Aanvankelijk lezen stimuleren met ICT. Karin Rietjens en Fedor Baarslag Studenten Master Sen en MLI aan Windesheim Zwolle

Workshop 7. Aanvankelijk lezen stimuleren met ICT. Karin Rietjens en Fedor Baarslag Studenten Master Sen en MLI aan Windesheim Zwolle Workshop 7 Aanvankelijk lezen stimuleren met ICT Karin Rietjens en Fedor Baarslag Studenten Master Sen en MLI aan Windesheim Zwolle Welkom! Welke activiteiten doet de leerkracht om de ouder te betrekken

Nadere informatie

CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN

CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN DE TAALLIJN CHECKLIST LEIDSTERVAARDIGHEDEN Binnen de Taallijn staat de deskundigheidsbevordering van (toekomstige) leidsters centraal. De nadruk in de scholing ligt dan ook

Nadere informatie

7. Uitwerking Leerlijn ICT Og Titus Brandsma

7. Uitwerking Leerlijn ICT Og Titus Brandsma 7. Uitwerking Leerlijn ICT Og Titus Brandsma o Groep 0/instroom: Afhankelijk van de ontwikkeling van het kind kunnen de muisvaardigheden geoefend worden door het programma Spelen met de computer te gebruiken

Nadere informatie

Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer

Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5. Mariët Förrer Interventieperiode november februari groep 1 tot en met 5 Mariët Förrer November - februari Doelen en accenten per groep Rol van intern begeleider / taalcoördinator IB en TC ook in deze periode Bewaken

Nadere informatie

Digitale kinderboeken en -apps zijn goed voor het (voor)leesplezier en de taalontwikkeling.

Digitale kinderboeken en -apps zijn goed voor het (voor)leesplezier en de taalontwikkeling. Een nieuwe generatie groeit behalve met het gedrukte boek ook op achter het beeldscherm. Ook de kinderen van nu kunnen enthousiaste lezers worden. Met hulp van ouders, leerkrachten en pedagogisch medewerkers

Nadere informatie

OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015

OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN. Rianne Broeke 28 april 2015 OUDERAVOND KRITISCH EN BEGRIJPEND LUISTEREN Rianne Broeke 28 april 2015 INHOUD * Algemene taalontwikkeling van jonge kinderen * Wat is kritisch en begrijpend luisteren? * Waarom is kritisch en begrijpend

Nadere informatie

De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld.

De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld. Els de Meester & Marian Gielleit ambulant begeleiders Auris Goes De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld. (Wittgenstein) Een vlinderhondje op de prairie DOEL WORKSHOP De ambulant begeleider

Nadere informatie

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers?

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen

Nadere informatie

Begrijpend lezen is denken. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1

Begrijpend lezen is denken. CPS Onderwijsontwikkeling en advies 1 Het belang van Begrijpend luisteren en Begrijpend lezen 11 april 2016 Karin van de Mortel 2 Een ieder die werk wil maken van begrijpend luisteren en begrijpend lezen geeft aandacht aan: Begrijpend lezen

Nadere informatie

Leren met tablets, apps,... Hoe effectief en efficiënt is dit soort technologieën in het onderwijs?

Leren met tablets, apps,... Hoe effectief en efficiënt is dit soort technologieën in het onderwijs? Leren met tablets, apps,... Hoe effectief en efficiënt is dit soort technologieën in het onderwijs? M. Valcke Universiteit Gent Brugge, 4 oktober 2013 http://users.ugent.be/~mvalcke/cv_2012/! Structuur

Nadere informatie

Samenvatting. Context. Doelstellingen. Vaardigheden computationeel denken. Katholiek onderwijs. Gemeenschapsonderwijs

Samenvatting. Context. Doelstellingen. Vaardigheden computationeel denken. Katholiek onderwijs. Gemeenschapsonderwijs Music componist Samenvatting Leeftijd 10-12 jaar Vaardigheden algoritme en procedure decompositie van het probleem voorspellen Totale tijdsduur 150 minuten De leerlingen ontdekken hoe ze een liedje kunnen

Nadere informatie

Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams

Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Anneke Smits Tom Braams Connect in de groep? Achtergronden Connect Hoe moet dat in de groep? Drs. Sonja Hotho-Toppers, Seminarium voor Orthopedagogiek Drs. Herman Hotho, remedial teacher o.b.s. De Elsweiden Anneke Smits Tom Braams

Nadere informatie

Groep specifieke informatie

Groep specifieke informatie Groep specifieke informatie KIJK! Volgsysteem voor de groepen 1-2-3 Observeren en registreren van de ontwikkeling van kinderen in al haar facetten, bij alles wat kinderen doen in de klas Input voor de

Nadere informatie

Begrijpend Luisteren

Begrijpend Luisteren WORKSHOP PRENTENBOEKEN Begrijpend Luisteren in de onderbouw van de basisschool Doel Een theoretische verdieping en praktische voorbereiding om een prentenboek interactief voor te kunnen lezen. Begrijpend

Nadere informatie

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door

A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door A. Creëer een positief, veilig en rijk leerklimaat door elk kind zich thuis te laten voelen in de klas. Geef de leerlingen de kans om spontaan te vertellen over iets dat ze leuk vinden en laat andere kinderen

Nadere informatie

Dyslectische kinderen leren lezen

Dyslectische kinderen leren lezen Dyslectische kinderen leren lezen Werkvormen voor de behandeling van leesproblemen Anneke Smits en Tom Braams Inhoud Voorwoord 9 Deel I Goed preventief onderwijs 1 Goed leesonderwijs 15 1.1 Leesstadia

Nadere informatie

Klankletteractiviteiten

Klankletteractiviteiten Klankletteractiviteiten Workshop op 22 februari 2012 Willeke Beuker Ine van Schijndel-Boel Programma Ontvangst met koffie en thee Warming-up Opdracht: Wat doe ik al? Beginnende geletterdheid De verschillende

Nadere informatie

Geef me een duwtje zodat ook ik de finish kan bereiken! afstemmen van het aanbod op de verschillen tussen kleuters.

Geef me een duwtje zodat ook ik de finish kan bereiken! afstemmen van het aanbod op de verschillen tussen kleuters. Geef me een duwtje zodat ook ik de finish kan bereiken! afstemmen van het aanbod op de verschillen tussen kleuters. Marijke Ceunen Onderwijscentrum Brussel Eveline Wouters, Seminarium voor Orthopedagogiek

Nadere informatie

Voorlezen met een focus

Voorlezen met een focus Marjan van der Maas (a), José van der Hoeven (a), Coosje van der Pol (b) & Kris Verbeeck (c) (a) KPC Groep (b) Tilburg University (c) M&O-Groep Contact: j.a.vdrpol@tilburguniversity.edu Voorlezen met een

Nadere informatie

Praktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen

Praktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen Praktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen Siméa 16 april 2010 Loes Wauters en Annet de Klerk Professionalisering leerkracht D/SH Basiskennis PABO op gebied van

Nadere informatie

My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool.

My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool. My name is Tom is een methode Engels voor alle groepen van de basisschool. My name is Tom biedt een doorlopende leerlijn Engels voor alle groepen van de basisschool. Met My name is Tom leren de kinderen

Nadere informatie

De oplossingsgerichte benadering

De oplossingsgerichte benadering Inhoud Inleiding 19 Leeswijzer 21 Deel I De oplossingsgerichte benadering 1 Principes van oplossingsgericht begeleiden 27 Inleiding 27 1.1 De oplossingsgerichte benadering in het onderwijs 28 1.2 De basisprincipes

Nadere informatie

Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.

Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven. Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool

Nadere informatie

Type titel. Interactief voorlezen in 5 stappen. Type naam presentator. Hanneke van Bakel en Loes Luijten

Type titel. Interactief voorlezen in 5 stappen. Type naam presentator. Hanneke van Bakel en Loes Luijten Type titel Interactief voorlezen in 5 stappen Type naam presentator Hanneke van Bakel en Loes Luijten Voor ALLE kinderen geldt dat hun taalverwerving profiteert van interactief voorlezen ofwel samen een

Nadere informatie

Kinderen vertellen zelf het verhaal Interactief voorlezen Geschikt prentenboek

Kinderen vertellen zelf het verhaal Interactief voorlezen Geschikt prentenboek Kinderen vertellen zelf het verhaal Het voorlezen van een prentenboek is een regelmatig terugkerende activiteit in de onderbouw. Door dit uit te breiden naar interactief voorlezen werk je effectief aan

Nadere informatie

www.besafe.be Evere Project Conflictbeheersing

www.besafe.be Evere Project Conflictbeheersing www.besafe.be Evere Project Conflictbeheersing Evere Project Conflictbeheersing FOD Binnenlandse Zaken Algemene Directie Veiligheid en Preventie Directie Lokale Integrale Veiligheid 2014 Evere Project

Nadere informatie

1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart.

1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart. naam: oktober 2009 1 Ik lees graag in mijn leesboek/leeskaart. 2 3 Ik zie overal de letters die we al kennen: op verpakkingen, op folders, in de straat, Ik werk graag met mijn tekstenboek: verhaal bedenken,

Nadere informatie

Strategisch beleidsplan O2A5. De dialoog als beleid

Strategisch beleidsplan O2A5. De dialoog als beleid Strategisch beleidsplan O2A5 De dialoog als beleid Bij de tijd, open, boeiend en passend, dat zijn zowel het onderwijs als de werkwijze van O2A5. We hebben dan ook gekozen voor een vernieuwende en eigentijdse

Nadere informatie

Voorstellen: - ervaring met apps in de behandelgroep Auris, ruim 5 jaar - Nu ruim een jaar aan de slag als onderzoeker. Soms doe ik nog iets met apps

Voorstellen: - ervaring met apps in de behandelgroep Auris, ruim 5 jaar - Nu ruim een jaar aan de slag als onderzoeker. Soms doe ik nog iets met apps Voorstellen: - ervaring met apps in de behandelgroep Auris, ruim 5 jaar - Nu ruim een jaar aan de slag als onderzoeker. Soms doe ik nog iets met apps in de groepsbehandeling voor klankinterventie die we

Nadere informatie

Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (TPO) Groep 1 & 2

Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (TPO) Groep 1 & 2 Kindgegevens: Voornaam... Achternaam... Geboortedatum... Observatieformulier Leerlijn Engelse taal (TPO) Groep 1 & 2 Thuistaal... Opvoeding tweetalig n.v.t. ja nee Groep... notatiewijze: kijkpunt is nog

Nadere informatie

Wegwijzertje. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9.

Wegwijzertje. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9. Website: www.wegwijzer.pcboapeldoorn.nl Mail: wegwijzer@pcboapeldoorn.nl 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9 Geachte ouders, Wegwijzertje De eerste nieuwsbrief van het nieuwe jaar. Het was goed elkaar

Nadere informatie

Plezier in lezen meer lezen beter in taal. Leesplezier. 2015 de Bibliotheek Gelderland Zuid

Plezier in lezen meer lezen beter in taal. Leesplezier. 2015 de Bibliotheek Gelderland Zuid Plezier in lezen meer lezen beter in taal Leesplezier Agenda 1. Waarom lezen en leesplezier zo belangrijk is 2. Voorlezen en boeken lezen thuis 3. Samen praten over boeken 4. Boekentips vinden Het belang

Nadere informatie

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g

Pijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g Pijnpunten PBS Programma Welkom en voorstellen Pijnpunten SWPBS - Pijnpunten kort toelichten - World café: pijnpunten verkennen - Plenair inventariseren Wettelijk kader SWPBS Pedagogische kwaliteit van

Nadere informatie

Een blik op kwaliteitsvol onderwijs door de ogen van de leerkracht

Een blik op kwaliteitsvol onderwijs door de ogen van de leerkracht Een blik op kwaliteitsvol onderwijs door de ogen van de leerkracht Evi Geeroms en David Evenepoel Koninklijk Atheneum Etterbeek Wie zijn wij? Leerkrachten Koninklijk Atheneum Etterbeek (Brussel) Nederlandstalige

Nadere informatie

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER BEELDENDE VORMING. Bloeiende bloemen. Lesvoorbereiding beeldende vorming

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER BEELDENDE VORMING. Bloeiende bloemen. Lesvoorbereiding beeldende vorming Bloeiende bloemen Lesvoorbereiding beeldende vorming Carlijn Luttikhuizen PEH16DA Basisplan : Les: Groep: Bron/Methode: Datum: Betekenis Wat zijn de inhouden en associatiemogelijkheden? Vorm Met behulp

Nadere informatie

Doelenlijst G-start voor GO!

Doelenlijst G-start voor GO! 1 1. OVER -START -start is een CTO-uitgave over het stimuleren van geletterdheid bij jonge kinderen (2,5 tot 7 jaar). -start is een boek vol achtergrondinformatie en concreet uitgewerkte activiteiten.

Nadere informatie

MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE

MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE MULTIPERSPECTIVITEIT EN ERFGOEDEDUCATIE Carla van Boxtel Meerstemmig erfgoed - 8 juni 2016 Genk MULTIPERSPECTIVITEIT Vormen van multiperspectiviteit Het belang van multiperspectiviteit Didactiek PERSPECTIEVEN

Nadere informatie

BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!-

BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- -! BROCHURE:-LEZEN? JA-GRAAG!- Lezen? ja graag! Kinderen lezen tegenwoordig veel minder, vinden lezen lastig of beginnen er niet eens aan. Misschien lijkt het lezen van een boek teveel op een schoolopdracht,

Nadere informatie

Aanschuifmodule Een goede leesstart.

Aanschuifmodule Een goede leesstart. Aanschuifmodule Een goede leesstart. Een goede leesstart is van groot belang voor het met succes leren (technisch) lezen. Lang niet alle kinderen maken zo n goede start. Juist met het oog op deze kinderen

Nadere informatie

Effectief aanvankelijk leesonderwijs

Effectief aanvankelijk leesonderwijs Effectief aanvankelijk leesonderwijs Mirjam.Snel@hu.nl @Leesonderwijs www.goedleesonderwijs.nl Inhoud: Technisch lezen in groep 3 Effectief aanvankelijk leesonderwijs Differentiatie Stel jezelf vragen

Nadere informatie

Doelenlijst G-start voor VVKBaO

Doelenlijst G-start voor VVKBaO 1 1. OVER -START -start is een CTO-uitgave over het stimuleren van geletterdheid bij jonge kinderen (2,5 tot 7 jaar). -start is een boek vol achtergrondinformatie en concreet uitgewerkte activiteiten.

Nadere informatie

Een gids vol met apps speciaal voor kleuters

Een gids vol met apps speciaal voor kleuters Een gids vol met apps speciaal voor kleuters Hier voor je ligt de gids: starten met tablets. Een gids vol met apps speciaal voor kleuters. Als je gaat starten met tablets kan het best lastig zijn om geschikte

Nadere informatie

Beleidslunch ICT integratie 28/1/2014

Beleidslunch ICT integratie 28/1/2014 Beleidslunch ICT integratie 28/1/2014 1 Agenda Strategische prioriteiten Ontwikkelingen / tendensen in de samenleving Consequenties voor organisatie van het onderwijs voor ICT / ondersteuning andere Andere

Nadere informatie

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015 Inleiding 2 INLEIDING DANS Leerlingen in het basisonderwijs dansen graag. Het sluit aan bij hun natuurlijke creativiteit, fantasie en bewegingsdrang.

Nadere informatie

Geoptimaliseerde software voor gemak en ondersteuning. Heutink ICT dag 16 januari 2014

Geoptimaliseerde software voor gemak en ondersteuning. Heutink ICT dag 16 januari 2014 Geoptimaliseerde software voor gemak en ondersteuning Heutink ICT dag 16 januari 2014 Meer flexibiliteit in jaarplanning Nog veiliger door vernieuwde didactiek Meer aandacht voor leerlingen met zonaanpak

Nadere informatie

Professionele netwerken: van leertheorie naar uitvoeringspraktijk. Ellen van den Berg VELON-studiedag, Deventer, 10 november, 2017

Professionele netwerken: van leertheorie naar uitvoeringspraktijk. Ellen van den Berg VELON-studiedag, Deventer, 10 november, 2017 Professionele netwerken: van leertheorie naar uitvoeringspraktijk Ellen van den Berg VELON-studiedag, Deventer, 10 november, 2017 Hoe leren professionals in netwerken? Kennis en leren vanuit een collectief

Nadere informatie

Inge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek

Inge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek Inge Andersen Hogeschool Utrecht Seminarium voor Orthopedagogiek Wat verstaan we daaronder? SOK-congres 2 december 2016 1 De ruimte die mensen hebben om alleen of samen met anderen invloed uit te oefenen

Nadere informatie

DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL

DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL DECEMBER 2017 Lisa Jansen-Scheepers HET DRIESLAGMODEL Hoe het drieslagmodel kan worden ingezet ter ondersteuning van het getalbegrip in de realistische rekenles. Het belangrijkste doel van school is niet

Nadere informatie

De doorgaande woordenschatlijn (huidige situatie) Basisschool de Kameleon April 2008

De doorgaande woordenschatlijn (huidige situatie) Basisschool de Kameleon April 2008 De doorgaande woordenschatlijn (huidige situatie) Basisschool de Kameleon April 2008 Kerndoel woordenschat Kerndoel Omschrijving Het vergroten van de woordvoorraad in het Nederlands van leerlingen. De

Nadere informatie

Inhoud Trainersmap Verdieping

Inhoud Trainersmap Verdieping Inhoud Trainersmap Verdieping 2 Module 9 Taal Module 10 Rekenen/wiskunde en Science (basisonderwijs) Module 11 Sociaal-emotionele ontwikkeling - verdieping Module 12 Sensomotorische ontwikkeling - verdieping

Nadere informatie

PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal.

PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal. PUK! Spelkaartjes behorende bij spelbord Pak een Puk!, thema Woordenschat & Taal. # STEL MEDESPELER ENKELE GESLOTEN VRAGEN EN STEL ENKELE OPEN VRAGEN. LEUKE TAALACTIVITEIT BIJ HET THEMA HATSJOE! IS...

Nadere informatie

Agenda: Fixed en growth mindset Ouders en kinderen Leerkrachten en leerlingen Zelf aan de slag Vragen

Agenda: Fixed en growth mindset Ouders en kinderen Leerkrachten en leerlingen Zelf aan de slag Vragen Een groei-mindset Agenda: Fixed en growth mindset Ouders en kinderen Leerkrachten en leerlingen Zelf aan de slag Vragen Fixed mindset Intelligentie staat vast Laten zien wat je kunt Geen fouten durven

Nadere informatie

Achtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs

Achtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs 1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket

Nadere informatie

9/12/2012. Kijk Juf! Een kriebelbeestje! Inhoud. Aanleiding onderzoek

9/12/2012. Kijk Juf! Een kriebelbeestje! Inhoud. Aanleiding onderzoek Kijk Juf! Een kriebelbeestje! Taaltalent: het jonge kind 12-09-2012 Loes van Druten Inhoud Aanleiding onderzoek Speerpunten naar activiteitencyclus Leerkrachtvaardigheden Het project Resultaten peuter

Nadere informatie

Teaching, Learning & Technology

Teaching, Learning & Technology Symposium over didactische inzet van video Zac Woolfitt/Iris Sutherland/Richard Kragten Teaching, Learning & Technology Miniconferentie Inholland innoveert Overzicht Presentatie 1 Zac Woolfitt Presentatie

Nadere informatie

Sociale netwerken in F-ACT. Wat werkt? Raymond Brandt, Pro Persona Ilse Menheere, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Sociale netwerken in F-ACT. Wat werkt? Raymond Brandt, Pro Persona Ilse Menheere, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Sociale netwerken in F-ACT. Wat werkt? Raymond Brandt, Pro Persona Ilse Menheere, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Inhoud workshop Waarom samenwerken aan sociaal netwerk Social Network Map Een app om

Nadere informatie

Coöperatief leren (CLS) Volgens Dr. Spencer Kagan Verwerkt door Peter Steurs en Natascha Vansteelant

Coöperatief leren (CLS) Volgens Dr. Spencer Kagan Verwerkt door Peter Steurs en Natascha Vansteelant Coöperatief leren (CLS) Volgens Dr. Spencer Kagan Verwerkt door Peter Steurs en Natascha Vansteelant 7 Sleutels tot succes Sleutel 1: Didactische structuren Sleutel 2: Teams Sleutel 3: Management Sleutel

Nadere informatie

We willen kansen scheppen om uw kind evenwichtig te laten ontplooien. We houden rekening en hebben respect voor de eigen mogelijkheden van elk kind.

We willen kansen scheppen om uw kind evenwichtig te laten ontplooien. We houden rekening en hebben respect voor de eigen mogelijkheden van elk kind. 1. VERWELKOMING. NAAR DE OUDERS TOE Van harte welkom in onze school. Wij danken u voor het vertrouwen dat u in onze school stelt. Het verheugt ons dat u voor het onderwijs en de opvoeding van uw kind een

Nadere informatie

Nieuws uit CBS Het Kompas. Toetsen

Nieuws uit CBS Het Kompas. Toetsen Nieuws uit CBS Het Kompas Voor iedereen, die ik nog niet persoonlijk gezien heb, nog de beste wensen voor 2014! Toetsen Wij zijn alweer ruim drie weken aan het werk in de klassen. Hier op school heerste

Nadere informatie

Workshop Begrijpend luisteren in groep 1-2

Workshop Begrijpend luisteren in groep 1-2 Workshop Begrijpend luisteren in groep 1-2 Mini-symposium Onderwijs 19 mei 2016 jopie.deboer@ijsselgroep.nl Wat komt er aan de orde? Wat is begrijpend luisteren? Begrijpend luisteren en de relatie met

Nadere informatie

Aanpak ter voorkoming van leesproblemen en het snel opsporen van dyslexie

Aanpak ter voorkoming van leesproblemen en het snel opsporen van dyslexie Aanpak ter voorkoming van leesproblemen en het snel opsporen van dyslexie 1. Inleiding Lezen is een basale vaardigheid. Het belang van goed lezen kan niet genoeg worden benadrukt. Plezier in lezen staat

Nadere informatie

Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015

Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015 Een academische omgeving voor het basisonderwijs NRO-Congres 4 november 2015 Bernard Teunis & Nienke van der Steeg b.teunis@poraad.nl n.vandersteeg@poraad.nl Opzet workshop 1. Voorstellen 2. Answergarden

Nadere informatie

1. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken ter ondersteuning van hun leren.

1. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken ter ondersteuning van hun leren. Eindtermen ICT 1. De leerlingen hebben een positieve houding tegenover ICT en zijn bereid ICT te gebruiken ter ondersteuning van hun leren. 2. De leerlingen gebruiken ICT op een veilige, verantwoorde en

Nadere informatie

Ouderbrief Groep 3. Nummer 2

Ouderbrief Groep 3. Nummer 2 Ouderbrief Groep 3 Nummer 2 Belangrijke data 17 21 oktober Herfstvakantie 28 oktober Fietscontrole 2 november Dankdag 13 november Kerk-School-Gezinsdienst (9:30 uur) 21 november 10 minuten gesprekken op

Nadere informatie

Vakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist

Vakgebieden Methoden Omschrijving Taal Groep 1-2. Schatkist Nederlandse taal Kinderen ontwikkelen mondelinge en schriftelijke vaardigheden waarmee ze de Nederlandse taal leren gebruiken in situaties die zich in het dagelijkse leven voordoen. Tevens verwerven ze

Nadere informatie

Keuze onderwerpen en apps voor de ipad. April 2014 1e Amstelveense Montessorischool Irene Simonis, Michelina Hoogeveen, Frank Versloot

Keuze onderwerpen en apps voor de ipad. April 2014 1e Amstelveense Montessorischool Irene Simonis, Michelina Hoogeveen, Frank Versloot Keuze onderwerpen en apps voor de ipad April 2014 1e Amstelveense Montessorischool Irene Simonis, Michelina Hoogeveen, Frank Versloot Het Montessori onderwijs gaat digitale hulpmiddelen integreren Doel

Nadere informatie

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014

Taalstimulering voor kinderen en volwassenen. Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Taalstimulering voor kinderen en volwassenen Taal en taalbeleid 3 februari 2014 Enkele stellingen Taalontwikkeling 1. Voortalige fase: van 0 tot 1 jaar 2. Vroegtalige fase: van 1 tot 2,5 jaar Eentalige

Nadere informatie

screening oudste kleuters t.a.v. risicofactoren voor leren lezen / spellen

screening oudste kleuters t.a.v. risicofactoren voor leren lezen / spellen screening oudste kleuters t.a.v. risicofactoren voor leren lezen / spellen Door Anneke Smits (O.S.O. Windesheim te Zwolle) en Marijke Visser (SBO Koningin Emmaschool Nijkerk) Hoe dichter de toetsen/ observatiepunten

Nadere informatie

Informatieve teksten leren lezen in de middenbouw van het basisonderwijs; effecten van een ontwikkelingsgerichte benadering

Informatieve teksten leren lezen in de middenbouw van het basisonderwijs; effecten van een ontwikkelingsgerichte benadering Informatieve teksten leren lezen in de middenbouw van het basisonderwijs; effecten van een ontwikkelingsgerichte benadering promotieonderzoek Yvonne van Rijk Prof. dr. Monique Volman Prof. dr. Bert van

Nadere informatie

Dag 2 Rare rijmende regels

Dag 2 Rare rijmende regels Dag 2 Rare rijmende regels 1 VOORBEREIDING Kopieer kopieerblad 1 op leerlingenaantal als je het gedicht mis niet kunt projecteren op het digibord. Kopieer kopieerblad 2 op leerlingenaantal. Kopieer kopieerblad

Nadere informatie

Dieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen:

Dieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen: Dieren deel 1 luisteren en noteren Groep 3-6 Eindproduct Kinderen maken grafische notaties van muziek die over dieren gaat. Onderdeel O Zingen O Muziek maken X Muziek noteren X Luisteren O Bewegen Leerdoelen

Nadere informatie

Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving

Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving Betekenisvol Leren Onderwijzen in de werkplekleeromgeving Kempelonderzoekscentrum Jeannette Geldens, lector Monique van der Heijden, promovenda-docentonderzoeker Herman L. Popeijus, erelector Doelen en

Nadere informatie

Ouderbetrokkenheid in breder perspectief Presentatie landelijk congres Beter presteren, Amersfoort 13 juni 2012

Ouderbetrokkenheid in breder perspectief Presentatie landelijk congres Beter presteren, Amersfoort 13 juni 2012 Ouderbetrokkenheid in breder perspectief Presentatie landelijk congres Beter presteren, Amersfoort 13 juni 2012 Dr. Ron Oostdam Lector Maatwerk in leren en instructie Onderzoeksdirecteur Kenniscentrum

Nadere informatie

Informatieboekje groep 1/2

Informatieboekje groep 1/2 Informatieboekje groep 1/2 Schooljaar 2016/2017 Beste ouders van groep 1 & 2 Dit informatieboekje brengt u op de hoogte van een aantal belangrijke zaken die in groep 1/2 aan bod komen in het schooljaar

Nadere informatie

Magnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1)

Magnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1) Magnetische en beschrijfbare dobbelsteen: de taalontwikkeling (1) Vorige week ontving ik de beschrijfbare dobbelsteen van Credu.nl: een webwinkel vol met prachtige educatieve materialen, maar ook voor

Nadere informatie

Wat haal je uit deze keuzesessie?

Wat haal je uit deze keuzesessie? Johan De Wilde Wat haal je uit deze keuzesessie? Je komt te weten wat executieve functies (EF) zijn en waarom ze belangrijk zijn op korte en lange termijn. Je ontdekt welke interacties en activiteiten

Nadere informatie

Peilingen Frans BaO Valeria Catalano Lerarenopleider Frans voor het secundair onderwijs, Hogeschool PXL

Peilingen Frans BaO Valeria Catalano Lerarenopleider Frans voor het secundair onderwijs, Hogeschool PXL Peilingen Frans BaO 2017 Valeria Catalano Lerarenopleider Frans voor het secundair onderwijs, Hogeschool PXL Het concept eindterm : tekst & verwerkingsniveau Relatie tussen eindterm en leerproces in taalverwerving

Nadere informatie

Voorwoord 5. Hoe coach ik mijn klas? 15. Hoe word ik didactisch competenter? 17. Hoofdstuk 1 Wat is goed onderwijs? 19

Voorwoord 5. Hoe coach ik mijn klas? 15. Hoe word ik didactisch competenter? 17. Hoofdstuk 1 Wat is goed onderwijs? 19 Inhoudstafel Voorwoord 5 Hoe coach ik mijn klas? 15 DEEL 1 Hoe word ik didactisch competenter? 17 Hoofdstuk 1 Wat is goed onderwijs? 19 Hoofdstuk 2 Op zoek naar competenties 23 2.1 Nadelen van competentielijsten

Nadere informatie

Het IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen

Het IGDI model. Het belang van goede instructie. Bij welke leerkrachten leren kinderen het beste? (Good 1989) Instructie en risicoleerlingen Het IGDI model Leesverbetertraject Enschede 8/11/07 Het belang van goede Risicoleerlingen deden het bij goede leerkrachten net zo goed als gemiddelde leerlingen bij zwakke leerkrachten. Niets was effectvoller

Nadere informatie

Het is goed om een dagelijks ritueel te hebben, bv. even lezen en zingen voor het naar bed gaan.

Het is goed om een dagelijks ritueel te hebben, bv. even lezen en zingen voor het naar bed gaan. TIPS bij taal: Tips voor ouders van kinderen tussen 2-3 jaar: - Praat over een onderwerp en neem de tijd om te luisteren en te antwoorden. Breid het gesprek uit door informatie over het onderwerp toe te

Nadere informatie

Logopraxis Dorp 31/0002 9185 Wachtebeke 09/345 81 46 0486/ 61 31 97 www.logopraxis.be info@logopraxis.be

Logopraxis Dorp 31/0002 9185 Wachtebeke 09/345 81 46 0486/ 61 31 97 www.logopraxis.be info@logopraxis.be Logopraxis Dorp 31/0002 9185 Wachtebeke 09/345 81 46 0486/ 61 31 97 www.logopraxis.be info@logopraxis.be Tips & tricks Om het lezen voor uw kind zo aangenaam mogelijk te maken, zijn er een aantal handige

Nadere informatie

Mocht het afscheid nemen problemen opleveren bespreek dit dan even met de groepsleerkracht. Dan begeleiden jullie gezamenlijk uw kind hierbij.

Mocht het afscheid nemen problemen opleveren bespreek dit dan even met de groepsleerkracht. Dan begeleiden jullie gezamenlijk uw kind hierbij. De dagindeling in groep 1 en 2 De schooltijden voor de kleutergroepen zijn als volgt: s morgens 8.30 uur 11.45 uur s middags 13.00 uur 15.15 uur Woensdag 8.30 uur 12.00 uur Vrijdagmiddag vrij 10 minuten

Nadere informatie

AANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten

AANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten AANVANKELIJK TECHNISCH LEZEN Effectief aanvankelijk lezen in groep 3 Didactische aandachtspunten Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteits zijn te vinden op www.taalpilots.nl

Nadere informatie

Effectief leesonderwijs

Effectief leesonderwijs Effectief leesonderwijs Het CPS heeft in de afgelopen jaren een aantal projecten op het gebied van lezen ontwikkeld en uitgevoerd. Deze projecten zijn in te zetten in de schakelklassen en met name bij

Nadere informatie

Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs

Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs Didactische meerwaarde van de ELO in het Primair Onderwijs Verkenning rondom mogelijkheden, meerwaarde en aandachtspunten 27 januari 2011 NOT Academie Presentatie: Arnout Vree a.vree@avetica.nl www.avetica.nl

Nadere informatie

Werkconferentie Werken aan Vaktaal Goede praktijk 30 november 2016

Werkconferentie Werken aan Vaktaal Goede praktijk 30 november 2016 De rekentaalkaart Werkconferentie Werken aan Vaktaal Goede praktijk 30 november 2016 Jantien Smit: j.smit@saxion.nl Ronald Keijzer: r.keijzer@ipabo.nl Fokke Munk Arthur Bakker rekentaalkaart Achtergrond

Nadere informatie