Leesproblemen en dyslexie 3

Transcriptie

1 Leesproblemen en dyslexie 3 Mariette Sibbing msibbing@hetabc.nl Nina Willemse ninawillemse@hetabc.nl Agenda Overgang onderbouw-middenbouw Continuüm van zorg signaleren van kinderen met leesproblemen Stappen van het protocol 3-5 Richtlijnen voor vergoede zorg Leestechnieken: bij welk leesprobleem, welke techniek inzetten Signaleren van spellingproblemen Vragenrondje/afsluiting 1

2 Tussendoelen groep 1&2 1&2: boekoriëntatie en verhaalbegrip 3&4: functies geschreven taal en relatie gesproken/geschreven taal 5: Taalbewustzijn 6: Alfabetisch principe 7: Functioneel lezen en schrijven Tussendoelen groep 3 8: Technisch lezen en schrijven, start 9: Technisch lezen en schrijven, vervolg 10: Begrijpend lezen en schrijven 2

3 Leerlijn technisch lezen groep 3/4 Fonetisch benoemen van de letters Ontsleutelen van klankzuivere woorden zonder eerst de afzonderlijke letters te verklanken Lezen van korte woorden met afwijkende spellingpatronen en meerlettergrepige woorden Steeds meer woorden automatisch herkennen en herkennen van lettercombinaties en spellingpatronen Gebruikmaken van de betekenis/context van een woord Leerlijn technisch lezen groep 5/6 Vooral aandacht voor het verhogen van het leestempo en het lezen van woorden met complexere woordstructuren en leenwoorden Compensatie/dispensatie en gerichte instructie voor dyslectische kinderen 3

4 Continuüm van zorg Minimumdoelen school 75 % C-niveau of hoger 90 % t/m D-niveau: minimumdoel. Bij D-niveau spreek je van een achterstand E-niveau uitval: ongeveer 10%, maar streven naar minder, eigenlijk alleen dyslectici (3 tot 4%) 4

5 Kenmerken goed leesonderwijs Goede leesmethode, goede instructie, doelgericht werken Kennis en gebruik van de methode en extra materialen Goed klassenmanagement, planmatig kunnen werken, stimulerende omgeving Goede analyse van de problemen om de juiste hulp te geven Je moet je richten op goed leesonderwijs (leerkrachtfactoren) en minder op dyslexie (kindfactoren) 5

6 Analyse Leesproblemen Onvoldoende beheersing van deelvaardigheden Hardnekkig spellen of raden Te weinig of te veel gebruik maken van de context Onvoldoende leestempo Resultaat van de leesanalyse Aantal fouten Aard van de fouten Strategie gebruik van het kind Zelfinzicht: verbetert de leerling zichzelf? 6

7 Typen leeszwakke kinderen 1. De spellende, langzame lezer 2. De lezer die langzaam leest om andere redenen 3. De radende lezer 4. De leerling maakt veel fouten om een andere reden Welke techniek? Welke leesstrategie moet er aangeleerd worden? Via welke techniek/interventie? 7

8 Opdracht leestechnieken Kijk naar de plaats in de leesdriehoek Kies leestechnieken die passen bij het doel 8

9 Spellingproblemen er wordt traag en/of fout gespeld spellingpatronen worden niet goed onthouden en gespeld spellingsregels worden niet onthouden of verkeerd toegepast moeizame inprenting van woorden Aanpak spellingproblemen spellingbewustzijn fonologische vaardigheden uitspreken wat je schrijft inprenten met context expliciete instructie en herhaling 9

10 Richtlijnen vergoede zorg Ernstige lees- en spellingachterstand 3 hoofdmetingen woordlezen (DMT): E-score lezen ÓF D-score lezen én E-score op spellen Aan voorwaarden van goed leesonderwijs wordt voldaan Er is intensieve hulp geboden (minimaal ½ jaar) om de hardnekkigheid aan te tonen Zie checklist (eerder uitgedeeld) Bronnen Protocol leesproblemen en dyslexie, groep 1-2, groep 3, groep 4, groep 5-8. Expertisecentrum Nederlands, Dyslectische kinderen leren lezen; Anneke Smits en Tom Braams, 2006 Hulpgids Dyslexie, Sally Shaywitz, 2005 Leesproblemen en dyslexie, A. van der Leij, 2013 In de klas, nr. 6, 2007 TULE-Nederlands, kerndoel 4 technisch lezen Masterplandyslexie.nl