HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK

Vergelijkbare documenten
Het profielwerkstuk VWO C&M en E&M schooljaar (dit formulier staat ook in Its Learning)

Het profielwerkstuk HAVO N-profielen (Dit formulier is ook te vinden in Its Learning)

Het profielwerkstuk HAVO C&M en E&M schooljaar

Het profielwerkstuk VWO N&G en N&T (dit formulier staat ook in Its Learning)

Het profielwerkstuk. 2. Eisen en voorwaarden Het profielwerkstuk moet aan een aantal eisen en voorwaarden voldoen:

Het profielwerkstuk

PROFIELWERKSTUKBOEKJE

Profielwerkstuk. Kandinsky College. locatie Jorismavo

Voorlichting 4-HAVO. Profielwerkstuk. 7 april 2016

Profielwerkstuk klas 10 Vmbo-t

Sectorwerkstuk klas 10 Vmbo-t

PWS - Fase 1 - Plan van aanpak Behaald 0 van de 25 punten

Het Profielwerkstuk HANDLEIDING I. Organisatie, tijdpad en andere belangrijke informatie. Een handleiding voor Havo en Vwo Mei 2011.

HET PROFIELWERKSTUK. 5 HAVO en 6 VWO STELLA MARISCOLLEGE MEERSSEN

Handleiding bij het maken van een profielwerkstuk. april 2012

SECTORWERKSTUK

PWS project VWO t/m 31 maart Naam:

Beroepenwerkstuk 3 MAVO

Beroepenwerkstuk 3 MAVO

PROFIELWERKSTUK NAAM KLAS CURSUSJAAR

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK HAVO

Sectorwerkstuk. Kandinsky College. locatie Sint Jorisschool

Het Sectorwerkstuk

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK HAVO / VWO

informatie profielwerkstuk havo avondlyceum CAL handleiding H

Leerlingenhandleiding profielwerkstuk havo

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

PROFIELWERKSTUKDAG 4HAVO & 5VWO

PROFIELWERKSTUK HAVO 5

Handleiding profielwerkstuk. Mavo 4

Profielwerkstuk: stappenplan, tips en ideeën

Het profielwerkstuk wordt getoetst door middel van een mondeling college-examen. Het mondeling college-examen duurt 25 minuten.

Informatiebrochure. Profielwerkstuk HAVO Colegio Arubano

SECTORWERKSTUK. Beroepscollege Parkstad Limburg Locatie Brandenberg Schooljaar Naam: Klas:

Sectorwerkstuk. Logboek. Leerlingen ... Begeleider:

PROFIELWERKSTUK VWO

HANDLEIDING VOOR HET vmbotl PROFIELWERKSTUK (PWS)

TOTAALBEOORDELING PROFIELWERKSTUK HAVO 5 + SNEL

Logboek Mijn profielwerkstuk

Het profielwerkstuk voor examenjaar HAVO en VWO Toelichting voor de leerling

Profielwerkstukplus HAVO

Informatie PROFIELWERKSTUK VWO schooljaar

Toelichting bij de beoordelingslijsten

PROFIELWERKSTUK VWO

2017/18. Algemene gegevens. Naam:. Klas:. Sector: Werkt samen met: Begeleidend docent:

Sectorwerkstuk

PWS informatieboekje (4H/5V)

HANDLEIDING VOOR HET vmbotl SECTORWERKSTUK

SECTORPROJECT 4 VMBO - T

Profielwerkstuk Informatie. Vmbo-tl

Het eindwerkstuk GGCA Schooljaar

Het profielwerkstuk voor examenjaar HAVO en VWO Toelichting voor de leerling

Praktijkboek CKV onderzoek

Handleiding profielwerkstuk 5-VWO (examen 2016)

Het profielwerkstuk voor examenjaar HAVO en VWO Toelichting voor de leerling

Het profielwerkstuk voor examenjaar Toelichting voor de leerling

Het profielwerkstuk voor examenjaar HAVO en VWO Toelichting voor de leerling

INTRODUCTIE. Elke leerling VMBO TL moet als onderdeel van zijn Schoolexamen (SE) een profielwerkstuk maken. Je mag kiezen uit twee varianten:

Handleiding sectorwerkstuk. Mavo 4

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK Johan de Witt Scholengroep

Beoordelingsmodel Profielwerkstuk HAVO/ VWO

Het profielwerkstuk voor examenjaar Toelichting voor de begeleider

Titelpagina ONDERZOEKSVERSLAG. Namen: Klas/groep: Cursusjaar: Begeleider: Beoordelaar:

Leerlingboekje Colegio Arubano. Profielwerkstuk VWO. Cursus Naam leerling:... Klas:... Vak:... Naam begeleider:...

Beoordelingsmodel Profielwerkstuk Lyceum Elst Deel 1: onderzoeksvoorstel (havo/vwo)

Het eindwerkstuk GGCA Schooljaar

Handleiding sectorwerkstuk leerlingen 4 TL PCB

VAVO Rijnmond College

PROFIELWERKSTUK EN ORIËNTATIE OP STUDIE EN BEROEP HAVO/VWO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2016 V15.7.0

PROFIELWERKSTUK

Handleiding sectorwerkstuk

Handleiding. Profielwerkstuk HAVO/VWO

Beoordelingsmodel bij een PWS binnen het natuurprofiel

HANDLEIDING: Zo maak ik een werkstuk.

Mijn profielwerkstuk

BOL OPLEIDINGEN MAATSCHAPPELIJKE ZORG AVENTUS APELDOORN / DEVENTER STUDIEWIJZER

Algemene Informatie Profielwerkstuk Landsexamen Aruba Mavo/Havo/Vwo

Het profielwerkstuk wordt getoetst door middel van een mondeling college-examen. Het mondeling college-examen duurt 25 minuten.

Handleiding profielwerkstuk HAVO examen 2016

PROFIELWERKSTUK HAVO 5

Handleiding sectorwerkstuk

SECTORWERKSTUK 4VMBO - T

Hoe maak ik een werkstuk? Dé werkstukkenwijzer voor het Scala College

Opm: Bij een onvoldoende beoordeling is het invullen van het veld opmerkingen door de begeleider verplicht.

Sectorwerkstuk

HANDLEIDING SECTORWERKSTUK. Naam: Klas: Begeleider: Sectorwerkstuk Pagina 1 1

Eindwerkstuk. handleiding. Eindwerkstuk

MODEL B: Beoordelingsmodel PWS Binasvakken ( vernieuwde Tweede Fase ) De voorbereidingsfase: Zijn de leerlingen op zelfstandige wijze gekomen tot:

Het Sectorwerkstuk. Naam leerling

Eisen. de overheid: cijfer: minimaal een 4 telt mee in het combinatievak, samen met maatschappijleer en ANW Tijdsinzet per leerling: 80 slu

PROFIELWERKSTUK HAVO & VWO

ONDERZOEK DOEN HOE DOE IK DAT? WORKSHOP PLUSWEEK KLAS 1, 2, 3

CKV GROOT ONDERZOEK ONDERZOEKSOPDRACHT Wat is onderzoek? Waarom onderzoek naar kunst?

Voor leerlingen die starten met hun profielwerkstuk in februari 2016 en eindexamen doen in 2017 (H4/5 en V5/6).

Profielen. Inhoud. 1. Het profielwerkstuk. Stappenplan, tips en ideeën Profielwerkstuk

Inhoud. 1. Inleiding Regels Onderdelen van het profielwerkstuk Uitvoering en beoordeling van het profielwerkstuk 7.

Stichtse Vrije School

Transcriptie:

HANDLEIDING PROFIELWERKSTUK Inhoudsopgave INLEIDING... 2 1. KEUZE VOOR VAK EN ONDERWERP, INSCHRIJVING... 2 2. SAMENWERKING EN BEGELEIDING... 3 3. SOORTEN PROFIELWERKSTUKKEN... 3 4. FASES VAN HET PROFIELWERKSTUK... 3 5. PLAN VAN AANPAK... 5 6. OPBOUW VAN PROFIELWERKSTUK... 6 7. LITERATUURLIJST en BRONVERMELDING VOLGENS APA-NORM... 8 8. BEOORDELING... 9 Bijlagen: Bijlage I Bijlage II Bijlage III Bijlage IIII Checklist planning en aanpak Beoordelingsformulier PWS Voorbeeldformulier Logboek Beoordelingsformulier Plan van aanpak 1

INLEIDING Het profielwerkstuk (PWS) is een grote praktische opdracht die bestaat uit drie delen: een uitgebreide onderzoeksopdracht, een ethische analyse en een presentatie. De studielast is 80 uur per leerling. Je maakt het profielwerkstuk grotendeels in het examenjaar, maar je start al in het voorexamenjaar. Je werkt in een groepje van 3 leerlingen. Je mag zelf je groepsgenoten uitkiezen. Als er enkelingen overblijven, plaatst de teamleider deze leerlingen bij bestaande groepjes of herschikt de groepjes. Het gemiddelde van de behaalde cijfers voor je profielwerkstuk, maatschappijleer en levensbeschouwing heet het combinatiecijfer, dat volwaardig meetelt bij de bepaling van de examenuitslag. Een goed cijfer voor het PWS kan dus een goed combinatiecijfer opleveren, zodat je compensatiepunten scoort. Geen cijfer (of een cijfer lager dan 4) voor het profielwerkstuk betekent geen combinatiecijfer en dus geen toegang tot het centraal examen. In het kader van het belonen van excellentie kent Het Vlier prijzen voor excellente profielwerkstukken op het havo en het vwo. Op het vwo komen profielwerkstukken met het cijfer 9.0 of hoger in aanmerking voor deze prijs en op het havo met het cijfer 8.0 of hoger. Alleen begeleidende docenten kunnen profielwerkstukken voordragen. Er is een jury die bestaat uit docenten en een lid van de schoolleiding. Daarnaast stelt de stichting Carmel ook ieder jaar een prijzen ter beschikking voor de beste havo- en vwo profielwerkstukken. 1. KEUZE VOOR VAK EN ONDERWERP, INSCHRIJVING Het onderwerp van een PWS bepaal je zelf, maar het onderwerp moet natuurlijk wel voldoende niveau en diepgang bieden. Dit wordt beoordeeld door de begeleider. Je kunt je profielwerkstuk koppelen aan elk groot vak (440 uur studielast of meer in het vwo en 320 uur studielast of meer in het havo) uit jouw vakkenpakket. Je mag geen onderwerp kiezen bij een vak dat niet in je pakket zit. Soms kiezen vwo-leerlingen er voor hun profielwerkstuk te koppelen aan twee vakken. Op je diploma worden beide vakken vermeld, wanneer je het PWS aan twee vakken gekoppeld hebt. Leerlingen die bij het profielwerkstuk één vak betrekken, krijgen één begeleider. Combineer je twee vakken, dan krijg je een hoofd- en een nevenbegeleider. Soms biedt de koppeling aan twee vakken de mogelijkheid om het profielwerkstuk samen te maken met een leerling die een ander vakkenpakket heeft. Instructie voor het intekenen in It s Learning Iedere groep kiest in It s Learning een vak en een begeleidend docent. Eén van de drie leerlingen van het groepje moet intekenen in It s Learning en aangeven welke leerlingen meedoen in het groepje. De twee andere namen moet je vermelden bij keuze uitleggen. Verder moet je niets in dat vakje schrijven. Als je eenmaal hebt ingetekend, kun je niet meer wisselen van vak en begeleider. Je mag maar bij één docent intekenen. Teken je toch bij meerdere docenten in, dan kom je achteraan in de rij en beslist de teamleider waar je geplaatst wordt. Elke docent begeleidt een beperkt aantal groepen. Als er voor alle groepen van een docent ingetekend is, kun je dus niet meer bij hem/haar terecht, maar kun je alleen nog bij andere docenten intekenen. Nadat alle leerlingen zich ingetekend hebben, krijgen de secties de overzichten met inschrijvingen. Docenten kunnen dan nog in overleg met elkaar de ingetekende groepjes onderling wisselen. Vaak staan er in It s Learning bij een docent een aantal voorbeeldonderwerpen genoemd. Enkele daarvan zijn ingevuld bij de voorkeursmogelijkheden. Je kunt in overleg met de docent het onderwerp waarvoor je ingetekend hebt vervangen door een van de andere onderwerpen. 2

Je kunt na overleg met de docent ook een eigen onderwerp kiezen in plaats van het onderwerp waar je voor ingetekend hebt. Wie het eerst komt, wie het eerst maalt. 2. SAMENWERKING EN BEGELEIDING 2.1Samenwerking Het PWS wordt in groepen van drie leerlingen gemaakt. Denk bij het samenstellen van je groep goed na over de samenstelling, want je bent als groep verantwoordelijk voor het eindresultaat. Zorg er dus voor dat je goed kunt samenwerken met elkaar en dat je elkaar ook goed kunt aanvullen wat betreft vaardigheden en capaciteiten. Mocht de samenwerking niet soepel verlopen, ga dan op tijd in gesprek met je begeleider. Mocht het blijken dat er binnen de groep grote verschillen wat betreft inzet bestaan, dan kan de begeleider aan de onderpresteerder een lager cijfer toekennen. 2.2 Begeleiding Elke groep heeft een begeleider, maar geen vast moment waarop er met elkaar gesproken wordt. Dit betekent dat de groep er zelf verantwoordelijk voor is contact te zoeken met de begeleider, niet andersom. Je moet dus een aantal keren bij je begeleider intekenen in k-uren of afspraken maken buiten lestijd (zie planning). Houd je aan de gestelde deadlines: je voorkomt zo problemen én je kunt er punten mee verdienen (zie beoordelingsmodel). 3. SOORTEN PROFIELWERKSTUKKEN 2.1 Soorten onderzoeksopdrachten Er zijn verschillende soorten wetenschappelijk onderzoek: beschrijvend onderzoek, vergelijkend onderzoek, explorerend onderzoek, toetsend onderzoek en een ontwerp. Welk onderzoekstype je gebruikt, ligt aan het vak waarbij je je onderzoeksopdracht uitvoert. Kijk voor meer informatie over de soorten onderzoek in Betty of Alfabetty 2.2 Verschillende methodes Om je onderzoek uit te voeren, zijn er uit verschillende methodes: 1. Literatuur- en/of bronnenonderzoek Bij literatuur- of bronnenonderzoek ga je na wat men al weet van jouw onderzoeksvraag, dit past bij alle vakken en is de eerste stap in een onderzoek. 2. Observatie of veldonderzoek Je onderzoekt gedrag van mensen, planten, dieren; kan bij alle vakken 3. Experimenteel of laboratoriumonderzoek Je doet proeven. 4. Kwalitatief onderzoek Je onderzoekt niet-telbare gegevens, je zoekt naar opvattingen, meningen, gevoelens van personen, bijvoorbeeld door middel van een interview. 5. Kwantitatief onderzoek Je verzamelt telbare data, bijvoorbeeld door middel van een enquête. Op basis van een steekproef trek je conclusies. 4. FASES VAN HET PROFIELWERKSTUK Het profielwerkstuk kent verschillende fases: het onderzoek opzetten, uitvoeren, presenteren en evalueren. Je gaat als volgt te werk: 4.1 Fase 1 Onderzoek opzetten in 4H / 5A Oriëntatiefase (ca. 4 uur ) B e g i n m e t je lo g b o e k Kies partners en bespreek wat je interessant vindt. 3

Kijk in It s Learning naar aangeboden onderwerpen. Kies drie onderwerpen en leid af welk vak bij welk onderwerp hoort. Schat de risico s en kansen van de verschillende onderwerpen in. Overleg met de vakdocenten en ga grasduinen in bibliotheken en op internet. Kijk of er voldoende informatie over je onderwerpen beschikbaar is. Keuzefase: start maken plan van aanpak (ca. 4 uur) Kies het meest kansrijke onderwerp Zoek geschikte literatuur/bronnen. Noteer direct alle bronnen die je raadpleegt (zie Betty/Alfabetty hoe je dit doen moet of kijk hieronder bij Bronvermelding). Alle gebruikte bronnen moet je immers later vermelden. Formuleer je onderzoeksvraag/probleemstelling (hoofd- en deelvragen). Indien dit een probleem oplevert, tijdig je docent raadplegen. Voorbereidingsfase (ca. 12 uur) Indien het bij je onderzoek past, formuleer een hypothese: wat denk je dat er uit je onderzoek komt? Verken je bronnen wat is er al bekend over de vragen die je jezelf hebt gesteld? Bekijk wat bij de ethische analyse wordt gevraagd en herlees eventueel het hoofdstuk over ethiek. Maak een plan van aanpak (zie hieronder en Betty/Alfabetty) en een tijdpad. Benoem daarin alle risicovolle acties en haal die zoveel mogelijk naar voren in het tijdpad. Leg dit plan voor aan je begeleider en begin pas aan de uitvoeringsfase wanneer je begeleider dit voorstel goedgekeurd heeft. Noteer het tijdpad in je agenda. Het plan van aanpak wordt na deze eerste fase ingeleverd bij de begeleider. Je verdient 10% van je eindcijfer met dit onderdeel! 4.2 Fase 2 Onderzoek uitvoeren, start begin schooljaar 5H / 6A (ca. 50 uur) Zoek antwoorden op je vragen met behulp van de geselecteerde bronnen. Blijf zoeken naar bronnen, zeker wanneer je onverwachte resultaten krijgt. Controle: ga na of de verzamelde informatie volledig is, of je daarmee de onderzoeksvragen kunt beantwoorden. Het onderzoek levert een product op zoals bij de N-vakken en de kunstvakken, en/of een verslag. Het maken van een product is altijd een risico: begin daarom zo snel mogelijk, zodat je nog tijd hebt voor een tweede poging. Pleeg tijdig overleg met je begeleider. Maak de ethische analyse. Schrijf het werkstuk: je profielwerkstuk wordt ingeleverd in de vorm van een schriftelijk verslag. Richtlijn voor de omvang is 4000 6000 woorden (10 15 volle pagina s), Lettertype Arial, lettergrootte 10 of 11, regelafstand 1, marges volgens standaardinstellingen). De omvang is exclusief bronnenlijst en eventuele bijlagen. Houd je aan de omvang. Evalueer zelf je onderzoek, wat zou je een volgende keer hetzelfde doen, wat zou je anders doen. Voeg dit toe aan je verslag. 4.3 Fase 3 Presenteren: februari Er zijn vele soorten presentaties mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan een: proefopstelling, tentoonstelling, demonstratie, film, modeshow, posterpresentatie, website, muziekpresentatie, productpresentatie, toneeluitvoering, tv-spotje, dictee, practicum, powerpointpresentatie Hier vind je een aantal nuttige tips voor het presenteren van je profielwerkstuk: 4

De presentatie wordt uitgevoerd in februari. Stel vast wat je daarbij nodig hebt en geef dat op tijd door via It s Learning (wie wat waar?). Maak iets verrassends van je presentatie: geef geen samenvatting van je pws! Bedenk welke middelen je kunt gebruiken: een posterpresentatie, een rollenspel, iets waar je je publiek bij betrekt. Er is zoveel meer mogelijk dan een powerpointpresentatie! Presenteren van resultaten moet je voorbereiden. Denk vooraf na over de presentatie zelf en de hulpmiddelen die je daarbij gebruikt. Durf details weg te laten! Zaken waar je over twijfelt of ze belangrijk zijn, zijn vaak niet belangrijk om te noemen. Ga niet informatie voor een uur, in tien minuten proppen. Dan haakt je publiek in drie minuten af. Praat duidelijk en niet te snel. Kijk en praat richting je publiek. Lees nooit je sheet voor! Gebruik hulpmiddelen (bijvoorbeeld, tekeningen op het bord, film- video en/of geluidsfragmenten, sheets, dia s, poster). Sheets zijn natuurlijk bruikbaar (mits goed gemaakt) maar andere hulpmiddelen spreken soms meer aan. Test je hulpmiddelen kort voordat je je presentatie houdt op de apparatuur die je s avonds gebruikt. Oefen je verhaal voor jezelf en meet de tijd op Zorg eventueel voor een hand-out voor de docent, zodat hij/zij aantekeningen kan maken bij de onderdelen van je presentatie. 4.4 Fase 4 - evalueren Maak een afspraak met je begeleider om het proces en product dat uit het profielwerkstuk is voortgekomen, te evalueren en na te bespreken. Tijdens dit gesprek worden de plus- en minpunten besproken en het cijfer dat uiteindelijk is gegeven. 5. PLAN VAN AANPAK Met het plan van aanpak verdien je 10% van je eindcijfer voor je PWS. Mis je de deadline, dan kun je de punten niet meer behalen. Het plan van aanpak bevat ongeveer 700-1000 woorden (exclusief het logboek) en bestaat uit de volgende onderdelen: 1. Voorpagina Titel, datum, namen groepsleden, vak, profiel, begeleidend docent 2. Aanleiding tot onderzoek Motiveer je onderwerp voor het PWS. Is je keuze gerelateerd aan de geselecteerde vakken en/of profiel en/of vervolgopleiding? Wat maakt jullie onderzoek bijzonder? 3. Probleemstelling Noteer concreet het probleem dat je wilt oplossen. Zorg dat het wel mogelijk is binnen je tijdsbestek op te lossen. 4. Hoofdvraag Formuleer daarbij een hoofdvraag die niet te vaag of te breed is en niet met ja of nee te beantwoorden is. 5. Deelvragen Formuleer een aantal deelvragen die je zullen helpen om de hoofdvraag te beantwoorden. 6. Hypothese (evt.) Geef een mogelijk antwoord op de vraag van de probleemstelling of hoofdvraag. Leg uit welk antwoord je verwacht en beargumenteer duidelijk waaróm je dit verwacht. 7. Methode Beschrijf de aanpak van je onderzoek en je onderzoekstechnieken (bijv. een bronnenonderzoek, experiment, enquête of interview). Omschrijven hoe je deze technieken wilt toepassen. 5

Als je bijv. een enquête wilt gebruiken leg dan uit hoeveel mensen je wilt ondervragen (waarom dit aantal) en wat je doelgroep is (en waarom). 8. Informatiebronnen Beschrijf waar je verwacht informatie te gaan verzamelen: zijn dit boeken, internetbronnen of zelf verzamelde gegevens? Dit hangt af van je onderzoeksmethode. 9. Bijzonderheden (evt.) Zijn er dingen die hierboven niet genoemd zijn maar waar voor jullie onderzoek wel rekening mee gehouden moet worden? Heb je bijvoorbeeld speciale materialen nodig? 10. Samenwerking Beschrijf wat de bijdrage van elke leerling zou kunnen zijn: wat zijn kwaliteiten die kunnen bijdragen aan een goed PWS? Denk hierbij aan tekstverwerking of handigheid met lay-out. 11. Vervolgstappen Beschrijf de eerste stappen die je als groep gaat ondernemen. Maak een concreet plan voor de eerste dag van het nieuwe schooljaar (PWS dag) waarin je beschrijft wat je die dag wil gaan doen. 12. Logboek In bijlage 3 vind je een voorbeeld van een logboek. Houd vanaf het begin ergens (agenda of telefoon) bij wat je elke keer hebt gedaan. Achteraf is dit onmogelijk te achterhalen. 6. OPBOUW VAN PROFIELWERKSTUK De opbouw in je verslag is: 1. Omslag (=mapje) 2. Titelpagina met auteurs, datum en naam opleiding 3. Inhoudsopgave (let op: de inhoudsopgave verwijst naar alles wat volgt, niet naar zichzelf. Begin de paginering na de inhoudsopgave) 4. Eventueel een voorwoord ( motivatie, samenwerking in groep, bedankjes) 5. Inleiding, met evt. een hypothese. 6. Methode van onderzoek 7. Middenstuk: de resultaten, onderverdeeld in paragrafen 8. Ethische analyse 9. Slot/conclusie 10. Eventueel een discussie 11. Evaluatie 12. Bronnenlijst 13. Bijlagen 14. Logboek Hieronder worden enkele punten uit bovenstaand rijtje verder uitgewerkt. Je kunt invulling/uitwerking van de overige onderdelen ook in Betty of Alfabetty kijken. voor de 6.1 De inleiding, met eventueel de hypothese De inleiding trekt de aandacht, maakt nieuwsgierig en kondigt het onderwerp aan. Soms wordt de hoofdgedachte al geformuleerd, of de opbouw van de rest van de tekst aangekondigd. Ook wordt de aanleiding tot het schrijven van de tekst vaak genoemd. De hypothese is een mogelijk antwoord op je onderzoeksvraag. De hypothese en de onderzoeksvraag horen dus bij elkaar. 6

6.2 Ethische analyse Je maakt je profielwerkstuk vanuit een bepaalde optiek. Een optiek is de manier waarop je naar de werkelijkheid kijkt. Voorbeelden van optieken zijn de wiskundige optiek, de natuurwetenschappelijke optiek (natuurkunde, scheikunde, biologie), de historische optiek (geschiedenis), de economische optiek, de geografische optiek (aardrijkskunde), de filosofische optiek, de kunstzinnige optiek en de taalkundige optiek. Het profielwerkstuk maak je vanuit de optiek van één of twee profielvakken. Je kijkt immers vanuit dat vak/die vakken naar de werkelijkheid. Naast de genoemde optieken bestaat er een ethische optiek. In de ethiek gaat het erom dat je het menselijk handelen ziet als het gevolg van een vrije keuze. Sommige handelingen keuren we goed en andere af. Maar waarom is de ene handeling beter dan de andere? Mensen gebruiken daar verschillende argumenten voor. Bij levensbeschouwing in de vierde klas staat de ethische optiek op het programma. Onderdeel daarvan is het maken van een ethische analyse en het geven van een beoordeling volgens een rationele (ratio betekent verstand) systematiek. Dat moet je nu weer doen. Ethisch gezien kun je een situatie op 3 manieren benaderen: vanuit de gevolgenethiek, beginselethiek en deugdethiek (zie boek voor levensbeschouwing, Zin Leren). Je mag bij deze opdracht putten uit alle soorten ethiek. Dat is de gewone, dagelijkse benadering. Werk volgens het volgende stappenplan: 1. Je baseert je op een casus ( = je onderwerp) die je uit je onderzoek haalt. 2. Wat zijn de feiten? Welke optieken spelen hierbij een rol? 3. Welke waarden (= principes) spelen in deze concrete situatie een rol? 4. Wat is het ethisch probleem (welke menselijke handeling ga je beoordelen)? 5. Wie zijn de belanghebbenden? 6. Wie is in ethisch/moreel opzicht aanspreekbaar/verantwoordelijk? 7. Wat is je afweging/je oordeel? Veel leerlingen zijn met enige moeite zelfstandig in staat om een ethische analyse en afweging te maken. Voor degenen die daarbij begeleiding nodig hebben, zijn de docenten levensbeschouwing in K-tijd beschikbaar. De tekst van het hoofdstuk ethiek uit Zin Leren ligt ter inzage in de mediatheek, een uittreksel staat op de website van de school. 6.3 Conclusie en eventuele discussie De conclusie van je onderzoek bestaat uit twee zinnen: Een antwoord op je onderzoeksvraag, gebaseerd op je resultaten. (Wanneer je een hypothese hebt) Een keuze uit: 'De hypothese hoeft niet verworpen te worden / de resultaten ondersteunen de hypothese.' of 'De hypothese moet verworpen worden.' Je conclusie moet in overeenstemming zijn met je resultaten. Je mag in de conclusie geen beschrijving van je resultaten geven! Dat moet je doen in het hoofdstuk resultaten. In een discussie kijk je nog eens kritisch naar je eigen onderzoek. Wat zou nog verder onderzocht kunnen worden? Wat is de zwakke plek in je onderzoeksmethode geweest? 6.4 Logboek Het verloop van je onderzoek noem je het proces. Dat proces moet bijgehouden worden in een logboek. Het logboek dient als hulpmiddel in de gesprekken met je begeleider(s). Een goed ingevuld logboek maakt het makkelijker vast te stellen of er op een goede en effectieve manier gewerkt wordt. Bovendien kun je aan de hand van het logboek nagaan of je nog op schema ligt en of je niet teveel of te weinig tijd aan het onderzoek besteedt. Ook noteer je in je logboek de vragen die je aan je begeleidend docent wilt stellen. Hij/zij kan dan snel zien hoe ver je al bent en welke hulp je eventueel nodig hebt. Je moet vanaf het begin bijhouden wat je gedaan hebt (soort activiteit), wat dat je heeft opgeleverd en de resultaten van die activiteit. Ook vermeld je de tijd die je eraan besteed hebt. Voor een voorbeeld van een logboek, zie bijlage). 7

6.5 Bijlagen Bijlagen gebruik je voor informatie die een onderdeel toelicht of verder uitwerkt, en die de verhaallijn onderbreekt. Denk aan theorie die betrekking heeft op een onderdeel van je werk maar geen direct verband heeft met de onderzoeksvraag. Ook tabellen met ruwe data, grafieken en andere tussenresultaten kun je in een bijlage opnemen zodat je verslag goed leesbaar blijft. 7. LITERATUURLIJST en BRONVERMELDING VOLGENS APA-NORM Achter in het verslag van je profielwerkstuk neem je een lijst op van alle bronnen die geraadpleegd zijn: de bronnenlijst. De APA-richtlijnen worden door alle universiteiten, hogescholen en andere instellingen gehanteerd om naar bronnen te verwijzen. In het onderstaande overzicht worden de belangrijkste richtlijnen beschreven. Het is verplicht deze toe te passen in het PWS. Verwijzing naar een boek: Achternaam auteur, A. (jaar van uitgave). Titel van het boek. Plaats: Uitgeverij. Voorbeeld: Meer, K. van, Neijenhof, J. van & Bouwens, M. (2001). Elementaire sociale vaardigheden. (2e druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum. Migchelbrink, F. (2006). Praktijkgericht onderzoek in zorg en welzijn. (11e druk). Amsterdam: SWP. Verwijzing naar een artikel uit een tijdschrift: Achternaam auteur, voorletter(s). (jaartal). Titel artikel. Naam van tijdschrift, jaargang (nummer), paginanummers. Burwood, L. (1996). How should schools respond to the plurality of values in a multicultural society? Journal of Philosophy of Education, 30 (3), 415-428. Verwijzing naar een internetbron: Voorbeeld: Achternaam auteur, A. (jaar van uitgave). Titel van het document. Geraadpleegd/gedownload op dag maand, jaar, van http://url. Het adres van een website begint met http:// en is geheel onderstreept. Meijden, B. van der (1998). Schiphol als thema voor een geschiedenis-, internet- en/of profielwerkstuk. Geraadpleegd op 7 juli 2005, van http://www.histopia.nl/schiphol.htm Verwijzing naar een audiovisuele bron (dvd, cd-rom, TV-uitzending, etc.): Voorbeeld: Achternaam auteur, A. (Functie) (jaar van uitgave of datum uitzending). Titel. [Materiaalsoort]. Plaats: Uitgeverij. Bartelsman, M. (Verslaggeving). (2005, 23 december). Armoede in Nederland. NOVA [TVuitzending]. Hilversum: VARA/NPS. Fraude Teksten en ideeën van anderen mogen niet samengevat of gewijzigd worden en vervolgens in een eigen document gepresenteerd worden zonder bronvermelding, dat is plagiaat. Ook het zonder bronvermelding overnemen van teksten en conclusies van anderen is frauduleus. Wanneer er in je profielwerkstuk plagiaat ontdekt wordt, dan wordt het PWS afgekeurd en moet je een nieuw PWS maken over een ander onderwerp, als daar nog tijd voor is. In het ergste geval kan de directeur besluiten dat je niet mee mag doen aan het Centraal Schriftelijk Examen. Dat kan gelden voor de hele groep, maar ook voor de individuele leden van de groep. 8

Bijlage 1. BEOORDELING Beoordelingsformulier profielwerkstuk vwo. (Indien de aard van het gekozen onderwerp/onderzoek niet past binnen dit beoordelingsformulier stelt de hoofdbegeleider vooraf een alternatief beoordelingsformulier ter beschikking aan de leden van de profielwerkstukgroep.) Naam leerling 1 Vak 1 Vak 2 _ Eindcijfer Naam leerling 2 Vak 1 Vak 2 Eindcijfer Naam leerling 3 Vak 1 Vak 2 Eindcijfer 9

Titel profielwerkstuk Puntenaftrek vanwege overschrijding deadline ja/nee Aantal punten aftrek (zie examenreglement artikel 13) Naam en paraaf hoofdbegeleider Naam en paraaf nevenbegeleider Plan van aanpak Indeling en precisie Onderzoek Ethische analyse Samenwerking en overleg met de docent - Aanleiding tot onderzoek - Toepassing - Taakverdeling - Probleemstelling methodiek - Proces - Hoofdvraag - Kwalitatieve - Lay out (o.a. - Deelvragen afweging samenhang tussen - Hypothese bijdragen van de - Methode verschillende lln) - Informatie-/hulpbronnen - Presentatievorm PWS Werkdag - Taak- en tijdverdeling 4 september verplicht - Bijzonderheden (begeleider in principe - Logboek niet beschikbaar) - Titel en titelpagina - Paginanummering - Inhoudsopgave - Hoofdstukindeling - Bronnen - literatuurlijst, vermelding volgens APA stijl - Onderzoeksmethode - Logboek - Taalverzorging en spelling - verzorgd taalgebruik - alinea s - hoofdletters - spelling werkwoorden - spelling overige - gebruik van leestekens (punten, - Inleiding en hoofd- en deelvragen - hoofd en deelvragen - motivatie voor de hoofd en deelvragen - Hypothese - het veronderstelde antwoord - argumenten hiervoor - Methode - Aanpak en manier waarop het onderzoek is uitgevoerd - Resultaten - o.a. resultaten van vergelijkend literatuuronderzoek Conclusies - Overleg met begeleider in k- tijd in week 38,39, 41,44,46,50,10 Presentatie - Inleveren voorlopige versie 10 punten 8 punten 60 punten 7 punten 5 punten 10 punten - Vormgeving schriftelijk eindproduct - Passende media - Inhoud - Taakverdeling - Handout 10

Bijlage 2: checklist planning + data Datum Wat? Hfst 19 maart 2017 Deze week geven de teamleiders voorlichting over PWS 3 april 2017 Inschrijven PWS It s Learning vanaf 17.00 5 april 2017 Sluiting intekenen It s Learning 12.00 15 mei 2017 Bekendmaking PWS indeling Intekenen SKWT begeleider week 22 mei 22 mei 2017 Deze week afspraak met begeleider in SKWT 15 juni 2017 Deadline inleveren plan van aanpak incl. werkplan dag na de vakantie. Fase 1 is nu afgerond. 25 juni 2017 Deadline feedback docent op plan van aanpak 12 juli 2017 PWS dag voor groepen die onvoldoende plan van aanpak hadden 4 september 2017 PWS dag 4.1 18 september 2017 Deze week SKWT intekenen bij begeleider om 1. Bespreken voortgang 2. Bespreken wat ingeleverd moet worden bij het eerste klad 25 september 2017 Deze week eerste klad bij begeleider inleveren 9 oktober 2017 Deze week SKWT intekenen bij begeleider 1. Bespreken eerste klad 2. Bespreken wat ingeleverd moet worden bij het tweede klad 30 oktober 2017 Deze week tweede klad bij begeleider inleveren 20 november 2017 Deze week tweede klad met begeleider bespreken (SKWT) 4 december 2017 PWS dag tijdens rapportvergaderingen 11 december 2017 Deze week voorlopig PWS inleveren 8 januari 2018 Feedback voorlopig PWS ontvangen van docent 2 februari 2018 Definitief PWS inleveren 5 februari 2018 Voorbereiden presentatie PWS 14 februari 2018 Presentatieavond 7 maart 2018 Beoordeling bekend + evaluatie met begeleider 11

Bijlage 3: Het logboek Datum Tijd Wat heb je gedaan? Resultaat? Opmerkingen Afspraken 12

Bijlage 4: beoordeling plan van aanpak Namen groepsleden 1. 2. 3. Titel/onderwerp Vak(ken) Profiel Begeleid docent Evt. nevenbegeleider Plan van aanpak (10 p.) Max. Punt Toelichting Onderwerp Hoofd- en deelvragen: concrete formulering en dekkend voor het probleem. Hypothese: heldere argumentatie voor het mogelijke antwoord. Methode: onderzoekstechnieken juist gekozen en goed onderbouwd. Taakverdeling en samenwerking: binnen de groep en met de docent. Punten totaal N.B.: Ontbreken logboek Ontbreken bronnenlijst Ontbreken vervolgstappen Commentaar docent: 13