1
Leesavatar Handleiding bibliotheek Groep 8 2
Colofon Het project Leesavatar is ontwikkeld door: Cubiss, juni 2011 Statenlaan 4 5042 RX Tilburg 013-46 56 700 www.cubiss.nl educatie@cubiss.nl Cubiss maakt deel uit van de Brabantse Netwerkbibliotheek Auteurs: Jan van Avezaath en José Peijen, Cubiss Redactie: Impact Journalistiek, Heeze Webontwikkeling: Ludo Arts, Don Quichot Multi Multi Media Bas Papen, Ixion Design Illustraties: Aimée de Jongh Met dank aan: Theo van den Broek, Bibliotheek Dommeldal Neeltje van Helvoort, Cubiss De inhoud van dit project is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de uitgever vermenigvuldigd worden. Leesavatar maakt als project leesbevordering onderdeel uit van Rode Draad. Het leesbevorderingsprogramma Rode Draad is ontwikkeld om concreet invulling te geven aan een structurele samenwerking tussen bibliotheek en onderwijs. Rode Draad brengt leerlingen elk jaar in contact met boeken en lezen. Kijk voor meer informatie op www.cubiss.nl/educatieproducten. 3
Inhoudsopgave Inleiding 5 1. Leerdoelen, Referentiekader Nederlandse Taal en Kerndoelen 6 2. Inhoud en opzet project Leesavatar 7 2.1 Inhoud Pakket Leesavatar 7 2.2 Opzet project Leesavatar 7 3. Voorbereiding door de bibliotheek 9 3.1 Schoollicenties 9 3.2 Inlogcode voor de bibliotheek 9 3.3 Boekencollectie 10 4. Uitbreiding database 13 Bijlage: Overzicht boektitels in database Leesavatar 15 Bijlage Formulier Aanvulling database 17 Demoversie Leesavatar.nl voor scholen en bibliotheken: 1. Ga naar www.leesavatar.nl 2. Vul in: gebruikersnaam demo01en wachtwoord demo01 4
Inleiding Rode Draad is een leesbevorderingsprogramma voor het primair onderwijs. Een belangrijk uitgangspunt van dit programma is dat leerlingen elk schooljaar met boeken en lezen in contact komen. Zo wordt een doorlopende lijn aangebracht van groep 1 tot en met groep 8. Het programma loopt als een rode draad door de leesloopbaan van een leerling. Het project Leesavatar maakt deel uit van de Rode Draad en is bedoeld voor groep 8. In groep 8 is het belangrijk om het plezier in lezen vast te houden. Humor, spanning, actie en virtuele wereld zijn steekwoorden die bij de leerlingen van groep 8 passen. Het project Leesavatar bundelt de leeservaringen van leerlingen en biedt een podium om deze leeservaringen virtueel te verspreiden met de website www.leesavatar.nl. Leesbevordering op de digitale snelweg! 5
1. Leerdoelen, Referentiekader Nederlandse Taal en Kerndoelen Leerdoelen Leesavatar Leerling leest minimaal één boek en maximaal vijf boeken gedurende de lessenreeks. Leerling licht zijn leesverslagen mondeling toe vanuit zijn eigen, persoonlijke beleving. Leerling neemt deel aan het klassikale gesprek over de gelezen boeken. Referentiekader Nederlandse Taal Met dit project werken de leerlingen ook aan de referentieniveaus Lezen, zoals opgesteld in het Referentiekader Nederlandse taal en uitgewerkt in Leerstoflijnen lezen beschreven (SLO, 2011): - Leerlingen komen in aanraking met een leesomgeving. - Leerlingen werken aan een leestaak: lezen van fictie en het delen van leeservaringen. - Leerlingen komen in aanraking met verschillende onderwerpen in boeken. - Leerlingen komen in aanraking met verschillende kenmerken van verhalen, zoals een verhaalstructuur en perspectief, personages en woordgebruik. - Leerlingen ontwikkelen een waardering voor verhalende teksten en leren de waardering te formuleren. - Leerlingen leren bronnen te gebruiken die met jeugdliteratuur te maken hebben zoals sites over kinderboeken. Kerndoelen Het project Leesavatar sluit aan op de Kerndoelen basisonderwijs (2006): Kerndoel 3: de leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is en leren met argumenten te reageren Kerndoel 9: de leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. 6
2. Inhoud en opzet project Leesavatar 2.1 Inhoud Pakket Leesavatar De bibliotheek levert aan de school: - Licentie voor toegang tot www.leesavatar.nl - Collectie met 40 boeken - De handleiding Onderwijs staat in de boekenkast op www.leesavatar.nl én op de pagina Bibliotheekmenu. Optie: Print handleiding Onderwijs uit en voeg toe aan het pakket Leesavatar. Benodigde materialen op school: Minimaal één computer met internetverbinding, maar liever meer Kleurenprinter met printpapier, voor printen van de handleiding en de uitkomst van de smaaktest Technische eisen www.leesavatar.nl - computer met internetaansluiting (Internet Explorer versie 7 of hoger, Safari, Firefox, Google Chrome; - beeldschermresolutie 1024 x 768 pixels; - flash plugin vereist; Starten met Leesavatar: basisschool 1. Ga naar www.leesavatar.nl 2. Vul in: gebruikersnaam en wachtwoord 3. Wijzig adresbalk in: www.leesavatar.nl/beheer 4. Vul in: pincode (zie licentiekaart) 5.. Klik op basisinstellingen en vul gegevens in zoals: schoolnaam, naam leerkracht en m/v van leerkracht en bibliotheekmedewerker 2.2 Opzet project Leesavatar - Een avatar aanmaken: klik op de tekstballon - De smaaktest doen met de computer - Een boek in de boekentas stoppen: klik op de avatar - Leesavatar zoeken met de loep - Snuffelen in de boekenkast - In het klaslokaal: klik op de deur Hoofdonderdeel van Leesavatar is een website: http://www.leesavatar.nl/. Leesavatars lopen hier rond in een virtuele bibliotheek. Iedere leerling maakt een persoonlijke leesavatar aan en laat deze een multimediale smaaktest doen. De uitkomst van deze test is een lijst met twaalf boektitels. De leerling gaat in een periode van vijf weken maximaal vijf boeken van deze lijst lezen. De boeken kiest hij uit een door de bibliotheek geleverde boekencollectie. Nadat hij het boek gelezen heeft gaat hij weer naar zijn avatar op de site en stopt het boek in de schoudertas van zijn avatar door middel van het invullen van een kort leesverslag. Als beloning krijgt zijn avatar een attribuut. Aan het einde van de leesperiode kunnen alle avatars worden aangeklikt in het klaslokaal. Dit is een mooie 7
aanleiding voor de leerkracht om het gesprek aan te gaan over de boeken die iedereen gelezen heeft. De volle boekentassen worden getoond met behulp van het digitale schoolbord en de leerlingen geven antwoord op de vraag: welk boek past bij mij? Leesavatar is een leesbevorderend project dat helpt bij het kiezen van boeken en het praten over boeken. En het is een project waarbij het lezen wordt beloond. Achterliggende uitgangspunten Leesavatar Eén van de uitgangspunten van Leesavatar is dat de kans op leesplezier het grootst is als de leerling een boek heeft uitgekozen dat bij hem past. De multimediale smaaktest, onderdeel van Leesavatar, probeert de leerling hierbij te helpen Een ander uitgangspunt is dat wanneer je iemand op een aansprekende wijze voor een prestatie beloont, dit ervoor zou kunnen zorgen dat diegene die prestatie wil herhalen, om opnieuw beloond te worden. Het attribuut dat de leerling als avatar kan verwerven, is hopelijk een aansprekende beloning voor een gelezen boek Ook is Leesavatar gebaseerd op de gedachte dat het lezen wordt gestimuleerd, wanneer je er met anderen over kunt hebben wat je hebt gelezen. En dat dit met elkaar bespreken niet alleen het lezen stimuleert, maar ook verdiept. Vandaar dat de inhoud van de schoudertassen, de verslagjes van de gelezen boeken, klassikaal worden besproken Op een iets dieper niveau wil Leesavatar de leerlingen bewust laten ervaren dat wat je in een boek aanspreekt (of juist niet) iets zegt over wie je bent, of zou willen zijn. Dit bewust ervaren gebeurt tijdens het bespreken van de leesverslagen in de schoudertassen, naar aanleiding van vragen van de leerkracht Duur Leesavatar Het leesbevorderingsproject Leesavatar duurt vijf weken. De lessenreeks bestaat uit de volgende fasen: 1. Een introductieles, waarin de leerkracht de lessenreeks uitlegt en laat zien hoe de site werkt (week 1) 2. Een moment waarop iedere leerling op de computer een leesavatar aanmaakt, de multimediale smaaktest doet en het resultaat van die test, een lijst met twaalf aanbevolen boeken, print (week 1) 3. Momenten (bijv. tijdens vrij lezen) waarop iedere leerling maximaal vijf van de twaalf aanbevolen boeken leest. Deze boeken haalt hij o.a. uit de bijgeleverde boekencollectie (week 1 t/m 5) 4. Momenten waarop iedere leerling over het gelezen boek een korte leesverslag maakt, door op de computer een formulier in te vullen. Als beloning mag hij dan een attribuut voor zijn avatar uitkiezen (week 1 t/m 5) 5. Een afsluitende les, waarin de leerkracht samen met leerlingen en met behulp van de site de gelezen boeken bespreekt (einde week 5) Leerlingen kunnen gedurende de projectperiode van de Rode Draad maximaal vijf boeken lezen en in de schoudertas van hun leesavatar stoppen. Voor verschillende leerlingen zal het lezen van vijf boeken niet haalbaar zijn. De boekencollectie van de bibliotheek zal waarschijnlijk gedurende de projectperiode van vijf weken op school zijn. 8
De licentie voor www.leesavatar.nl is echter het gehele schooljaar geldig. U kunt scholen wijzen op de volgende mogelijkheid: De school kan het project langer door laten lopen, zodat alle leerlingen het maximale aantal van 5 boeken lezen. In dit geval lenen de leerlingen de boeken in de plaatselijke bibliotheek. Het aanbevelen van boeken aan medeleerlingen wordt uitgesteld tot aan het moment dat alle leerlingen de vijf boeken hebben gelezen 3. Voorbereiding door de bibliotheek 3.1 Schoollicenties U ontvangt van Cubiss voor elke groep een licentiekaart. Deze licentie is één schooljaar geldig en is bestemd voor één groep van een basisschool (bijvoorbeeld groep 8a). Op de licentiekaart staan een gebruikersnaam, een wachtwoord en een pincode. Met deze pincode heeft de school toegang tot het beheermenu van www.leesavatar.nl. De pincode is voor alle licenties hetzelfde, maar kan door een school desgewenst worden gewijzigd. Beheermenu Leesavatar.nl Wijzigen van de basisinstellingen zoals schoolnaam, naam leerkracht en m/v leerkracht en bibliotheekmedewerker Overzicht avatars met leerlinggegevens Wijzigen avatars Titels boekencollectie bekijken Toegang tot beheermenu na het invoeren van inloggegevens en wijzigen adresbalk: www.leesavatar.nl/beheer. De pincode voor het beheermenu staat op de licentiekaart. 3.2 Inlogcode voor de bibliotheek Starten met Leesavatar: bibliotheek 1. Ga naar www.leesavatar.nl 2. Vul in: gebruikersnaam en wachtwoord bibliotheek (zie brief bij schoollicenties) 3. In Bibliotheekmenu kunnen basisinstellingen van de schoollicenties en boekenlijsten gewijzigd worden. De bibliotheek ontvangt bij de schoollicenties een begeleidende brief met daarin een inlogcode voor de bibliotheek. Deze inlogcode geeft toegang tot het Bibliotheekmenu. U kunt hiermee: - Een overzicht bekijken van de schoollicenties. - Bij elke schoollicentie de naam van de school, de naam van de leerkracht of m/v van leerkracht en bibliotheek invoeren. De leerkracht kan deze gegevens ook zelf invoeren. De instructies hiervoor staan in de handleiding onderwijs. - De pincode van een school recetten. Scholen kunnen de pincode zelf wijzigen. - De standaard boekencollectie voor één of meerdere schoollicenties aanpassen. - De handleiding onderwijs bekijken. 9
3.3 Boekencollectie In het project Leesavatar gaat het om veel leeskilometers maken. Dat gaat bijna vanzelf als er ook leuke boeken in de klas zijn. Eén van de uitgangspunten van Leesavatar is dat de kans op leesplezier het grootst is als de leerling een boek heeft uitgekozen dat bij hem past. De multimediale smaaktest, onderdeel van Leesavatar, probeert de leerling hierbij te helpen. Na het maken van deze smaaktest krijgt de leerling een lijst met twaalf boekomslagen te zien. De bibliotheek stelt voor de school een collectie van 40 boeken samen. De website Leesavatar.nl bevat een database met 80 boektitels, verdeeld over vier categorieën: Thrill Seeker: spanning-schatten-jagers-avontuur-gevaar-fantasy-sport-geschiedenis Friendly Heart: vriendschap-zorgzaam-loyaal-interesse in anderen-liefde-familie Truth Investigator: zoeken naar antwoorden-hoe werkt het-heden en verleden-hoe werkt het in de sport Jolly Joker: humor-grote fantasie-grappig taalgebruik De database van 80 boektitels is samengesteld op advies van bibliotheekmedewerkers van vijf bibliotheken. De genoemde categorieën worden niet gebruikt in het spel voor de leerlingen. Elke schoollicentie is standaard ingesteld met een boekenselectie van 40 titels. Dit zijn de eerste 10 boeken van elke categorie, genoemd in het Overzicht boektitels in database Leesavatar (zie bijlage). Het is mogelijk om een andere selectie te maken voor één of meerdere schoollicenties. De bibliotheek kan daarvoor een keuze maken uit andere boeken van elke categorie uit de database. De database zal de komende jaren uitgebreid worden op basis van de ingediende titelaanvragen door bibliotheken (zie 3.5 Uitbreiding database). 3.4 Wijzigen boekencollectie - Inloggen met inloggegevens bibliotheek, die vermeld staan in de begeleidende brief van de schoollicenties: gebruikersnaam + wachtwoord. - Klik in het bibliotheekmenu op: Boekenlijsten. - Standaard Boekenlijst (kopie). Klik op (kopie) en geef de boekenlijst een nieuwe naam. Bijvoorbeeld Boekenlijst 3. 10
Er wordt een kopie van de standaard Boekenlijst gemaakt en de nieuwe boekenlijst wordt met de nieuwe naam toegevoegd aan het overzicht Boekenlijsten. - Klik op [edit] van de nieuwe Boekenlijst (Boekenlijst 3). Alle boeken van de database worden zichtbaar. In het overzicht van de database staan in elke categorie 10 boeken aangevinkt. De markeringen van de standaard titels kan uitgezet worden. Vink in elke categorie 10 boeken aan. Meer of minder boeken in elke categorie aanvinken is niet mogelijk in verband met het samenstellen van de uitslag van de multimediale smaaktest. 11
- Klik op: Opslaan (na laatste categorie Truth Investigator). - Ga terug naar het Bibliotheekmenu. Klik op: Licenties. - De nieuwe boekenlijst kan gekoppeld worden aan de één of meerdere schoollicenties die in het overzicht vermeld staan. Klik op een schoolnaam en kies bij Boekenlijst de juiste lijst. Klik op Verzenden. 12
Meerdere schoollicenties kunnen aan dezelfde boekenlijst gekoppeld worden. In bovenstaand voorbeeld kan Boekenlijst 3 ook gekoppeld worden aan Testschool of aan Cubiss Demo. 4. Uitbreiding database Indien een bibliotheek voor de scholen een boekencollectie wil samenstellen met andere titels, dan kan Cubiss de database uitbreiden. - Lever boekgegevens aan volgens het formulier Aanvulling database (zie bijlage). U kunt dit formulier downloaden van de productpagina Leesavatar bij gerelateerde bestanden (www.cubiss.nl/educatieproducten). - Cubiss voegt gegevens toe aan de database - Alle boektitels die op verzoek van bibliotheken worden toegevoegd zijn zichtbaar voor alle bibliotheken. - Kosten voor toevoegen boektitels aan database: o 1 tot 10 boeken: 57,-- exclusief BTW o Daarboven elke 1 tot 10 boeken extra: op aanvraag 13
5. Ondersteuning scholen door de bibliotheek Tijdens het werken met de website kunnen leerkrachten vragen en problemen aan u voorleggen. Hieronder vindt u een overzicht van vragen en problemen met oplossingen. Deze tips zijn voor de leerkrachten opgenomen in het beheermenu. Tips voor het werken met Leesavatar.nl - Noteer de licentiecode en het wachtwoord in uw agenda. Elke keer dat Leesavatar wordt opgestart moeten deze gegevens worden ingevoerd. - Beheermenu: na inloggen adresbalk aanvullen met: /beheer www.leesavatar.nl/beheer - Website niet geheel in beeld? Klik op F11 voor volledige schermweergave. - Basisinstellingen gewijzigd, maar ze worden niet getoond? De computer slaat de webpagina van Leesavatar opgeslagen in de cache. De cache is als het ware het korte termijn geheugen van de webbrowser (Internet Explorer). Door op F5 te drukken wordt normaal gesproken de pagina opnieuw geladen. Door op Ctrl-F5 te drukken worden ook de delen van de bezochte webpagina uit de cache ververst. Als de wijzigingen dan nog niet worden getoond, sluit dan het programma Internet Explorer geheel af en start Leesavatar.nl opnieuw. Het is ook mogelijk dat de school gebruik maakt van een zogenaamde proxyserver. In dit geval helpen voorgaande acties niet. Deze proxyserver slaat dan een kopie van de bezochte webpagina van Leesavatar op. Op het moment dat leesavatar.nl opnieuw wordt gestart zal de proxyserver deze kopie aan tonen in plaats van de zojuist opgeslagen nieuwe instellingen. U kunt dit eenvoudig controleren door bijvoorbeeld thuis de pagina van Leesavatar.nl op te vragen. De opgeslagen wijzigingen worden dan wel juist getoond. Afhankelijk van de instellingen van de proxyserver worden de pagina s regelmatig ververst en zullen in de regel dan ook weinig problemen vertonen. - Het wachtwoord van een leesavatar kan gewijzigd worden door de leerkracht via de basisinstellingen in het beheermenu. Dit is handig als een wachtwoord van een leerling bekend is geworden. - Een aangemaakte leesavatar kan niet meer gewijzigd worden. - Een aangemaakte leesavatar kan verwijderd worden door de leerkracht via het overzicht avatars in het beheermenu: Klik op X achter naam leerling. - De pincode voor toegang tot het Beheermenu kunnen scholen zelf wijzigen. De bibliotheek kan op verzoek van de school de pincode weer resetten. Voor vragen en problemen van scholen kunt u ook contact opnemen met: Klantenservice Cubiss Telefoon: (013) 46 56 700. E-mail: klantenservice@cubiss.nl 14
Bijlage: Overzicht boektitels in database Leesavatar De eerste tien titels van elke categorie zijn standaard opgenomen in de schoollicenties. Thrill Seeker: spanning schatten jagers avontuur gevaar fantasy sport geschiedenis Holst Pellekaan, Karen Kidnep Haddon, Mark Boem Velzen, Mark van Airtime Mous, Mirjam Operatie hondendief Reijnders, Joke Kasteel in de mist Slegers, Marlies Webcams, vriendjes en andere r@mpen Flanagan, John De Runes van Gorlan Kuyper, Hans Gered door de honden Oldenhave, Mirjam Briljant Pamelen, Frank van Het gifbos Hoofs, Ad Rammen en remmen Dam, Arend van Echte helden zwijgen niet Grootel, Leny van Mysterio Rood, Lydia Indringers op drakeneiland Rood, Lydia Opgejaagd Funke, Cornelia De wilde kippenclub groot alarm Naus, Reggi De vloek van zwartbaai Heuveling, Theo Tijdloos Weber, Dirk Hij of ik Oldenhave, Mirjam Klem Friendly Heart: vriendschap zorgzaam loyaal interesse in anderen liefde familie Vendel, Edward van den Waar kunnen we hier een standbeeld krijgen? Hazelhoff, Veronica Bezoek van Mister P Dam, Arend van Echte helden willen scoren Coolwijk, Marion van de Op chatten Vriens, Jacques Het geheime weekboek van groep 8 Leguijt, Guurtje Vlucht Kranendonk, Anke Gestolen! Woltz, Anna Aangespoeld Schotveld, Janneke De flat van Fatima Heyden, Haye van der Het geheim van de gebroken ruit Lindelauf, Benny Negen open armen Smit, Niki 100% Mila Vriens, Jacques Groep zeven slaat terug Woltz, Anna Tien dagen in een gestolen auto Bakker, Sanne de Over filmauditie dromen en bedrog & zo Kuijer, Guus Ik ben Polleke, hoor! Vael, Kathleen Flirttips van een dyslexie diva Oomen, Francine Hoe overleef ik met/zonder vrienden Oomen, Francine Hoe overleef ik mijn vader (en hij mij)? Funke, Cornelia De wilde kippenclub voor altijd 15
Truth Investigator: zoeken naar antwoorden hoe werkt het heden en verleden hoe werkt het in de sport Vriens, Jacques Bonje in het bonshotel Woltz, Anna Meisje nummer achttien Horowitz, Anthony De graal van het kwaad Menten, Tosca Dummie de mummie en de gouden scarabee Rood, Lydia Papegaaien liegen niet Huizing, Gonneke Supercito, voetbalschoenen en sms-alarm Huizing, Gonneke Brugpiepers, turntoppers en beugelbekkies Engelen, Theo Oorlog in de klas Leeuwen, Joke van Een halve hond heel denken Gifford, Clive Karate Gifford, Clive Atletiek Goudsmit, Bobje Stoer Dam, Arend van Op de vlucht Vriens, Jacques Oorlogsgeheimen Oomen, Francine Hoe overleef ik mijn vakantie? Hartog & Hartog Hoe kom je erop? Morpurgo, Michael Kind van de wildernis Arnold, Nick Je spetterende spijsvertering Dowd, Siobhan Het reuzenradmysterie Waal, Piet van der Vluchten of vechten Jolly Joker: humor grote fantasie grappig taalgebruik Menten, Tosca Dummie de mummie en de tombe van Achnetoet Leeuwen, Joke van Iep Sassen, Erna Breek je nek voorzichtig Meinderts, Koos De club van lelijke kinderen Coolwijk, Marion van de Nerd alert Goverde, Thijs Donderkat Stilton, Geronimo Mijn naam is Stilton, Geronimo Stilton Davis, Jim Garfield 57 --- 1001 supergekke moppen voor de jeugd Kinney, Jeff Het leven van een loser Daneshvari, Gitty Angstenacademie Creech, Sharon Haat die kat Bakker, Sanne de Teuntje Knol en de knotsgekke honden Nickelodeon Nickelodeon crazy moppenboek Menten, Tosca De verschrikkelijke steen Scholtens, Anneke Eerlijk gevonden Geest, Simon van der Geel gras Oomen, Francine Hoe overleef ik (wild) breien Frohling, Thomas King Steves shiny hiphopbijbel Slegers, Marlies Ringtones, ouders en andere rampen 16
Bijlage Formulier Aanvulling database Bibliotheek:.. Adres: Plaats: Contactpersoon:.. E-mail: Telefoon: Boektitels voor uitbreiding van de database: Titel: Auteur: Titel: Auteur: Titel Auteur Titel: Auteur: Titel: Auteur: Titel: Auteur: Titel Auteur Titel: Auteur: Titel: Auteur: Titel: Auteur: Kosten voor toevoegen boektitels aan database: 1 tot 10 boeken: 57,-- exclusief BTW, daarboven elke 1 tot 10 boeken extra: op aanvraag 17