1 Katholieke Universiteit Leuven FACULTEIT THEOLOGIE EN RELIGIEWETENSCHAPPEN A07C4A VAKDIDACTISCH SEMINARIE GODSDIENST Prof. Dr. Didier Pollefeyt 2016
2 VAKDIDACTISCH SEMINARIE GODSDIENST 1. Opleiding: Geaggregeerde voor het secundair onderwijs groep 2 Godsdienstwetenschappen (verplicht). 2. Docenten/didactisch team: Prof. Dr. Pollefeyt Didier, vakdidacticus godsdienst (De Boeck Ellen, praktijklector godsdienst) 3. Doelstellingen: Zich actief bekwamen in de inhoud, methodiek en geest van de nieuwe leerplannen godsdienst. Vanuit leservaringen problemen, hindernissen en moeilijkheden ter sprake brengen en hierover van gedachten wisselen met medestudenten en de docent. Inzicht verwerven in het specifieke leerproces van het vak godsdienst op de secundaire school. Leren in groep communiceren over vragen, problemen en perspectieven van een eigentijds godsdienstonderricht. Verwerven van basisvaardigheden in het lesgeven, feedback leren geven en ontvangen. 4. Begintermen: Uitgangspunt van dit seminarie zijn de theoretische concepten die ontwikkeld werden in het college O0A41A Vakdidactiek godsdienst dat in het eerste semester werd gegeven. 5. Inhoud: Dit seminarie biedt de gelegenheid om opties van de cursus O0A41A Vakdidactiek godsdienst in te oefenen, te verdiepen en te verruimen. In dit seminarie staat de praktijk van het lesgeven centraal: elke student zal lesgeven aan zijn medestudenten en zal deelnemen aan reflectiegesprekken rond de lesfragmenten van zijn medestudenten. Centraal in het seminarie staan: Het leerplan rooms-katholieke godsdienst voor het secundair onderwijs; Vragen rond de legitimiteit van het vak godsdienst en het profiel van de godsdienstleerkracht; Inzicht in de beginsituatie van de verschillende onderwijsrichtingen; Problemen die opduiken in de concrete stagepraktijk (gezag, beginsituatie, etc.); Verdieping van elementen uit de basisopleiding vanuit de vraag naar de godsdienstpedagogische relevantie; Oefenen in het zien en formuleren van interpretatieproblemen en training in hermeneutische bekwaamheid; Het werken met impulsen (video, muziek, poëzie, tekst, actualiteit, etc.); Het leren werken met de instrumenten ontwikkeld op thomas; Kennis maken met en kritisch beoordelen van handboeken godsdienst.
3 6. Onderwijsactiviteit: Leeractiviteit: De studenten nemen verplicht deel aan alle sessies van het seminarie. A. Elke student moet in de loop van het semester driemaal een lesfragment presenteren. Deze lesfragmenten worden in groepjes van twee à drie studenten voorbereid op het lesvoorbereidingsformulier van de SLO (http://www.kuleuven.be/thomas/page/slo/). Iedere groep werkt een samenhangende les uit van 50 minuten. Als lesfragment brengt elke student van een groep één lesfase van ongeveer 15 minuten (afhankelijk van de grootte van de groep). De gezamenlijke lesvoorbereiding wordt twee werkdagen voor het seminarie ingediend op papier en elektronisch bij prof. dr. Didier Pollefeyt, didier.pollefeyt@kuleuven.be. De groepen werken rond volgende thematieken (1 thema voor drie lessen): 1. De discussie rond Zwarte Piet 2. De film Le tout nouveau testament 3. De katholieke dialoogschool 4. Het Onze Vader: nieuwe Nederlandse vertaling 5. Het religieus geloof van Albert Einstein 6. Discussie over de initiatiesacramenten 7. Temptation Island 8. De bijdrage van religie aan vrede in geschiedenis en vandaag B. Het eerste lesfragment wordt niet in de eindbeoordeling (evaluatie) betrokken omdat de klemtoon hier ligt op het individueel en gemeenschappelijke leerproces, niet op de geleverde prestatie. Het tweede lesfragment in het secundair wordt eveneens niet in de eindbeoordeling betrokken omdat de klemtoon hier ligt op een kennismaking met het doelpubliek (leerlingen van de derde graad ASO). Wel wordt voor het tweede lesfragment verwacht dat de feedback van het eerste lesfragment verwerkt is en hier een nieuwe versie (ook in de voorbereiding) gebracht wordt. Het derde lesfragment of examenfragment wordt wel beoordeeld door de onderwijsverantwoordelijken. Hier wordt in rekening gebracht of de student de feedback van vorige lesfragmenten geïntegreerd heeft in zijn lesfragment. C. De studenten maken voor elk lesfragment van medestudenten een observatietaak om gericht naar lesstijlen te leren kijken en een lesfragment te leren analyseren. Er worden drie observatietaken gemaakt per student. Voor de studenten van de eigen groep wordt geen observatie gemaakt. D. De studenten werken voor dit seminarie tevens in groepjes van drie studenten een thema uit volgens de methode van het handboek Caleidoscoop (leerlingenboek, leerkrachtengedeelte en DVD). Ze ontwikkelen op de vijf niveaus (1. kleurenkaart; 2. kleurverschillen; 3. kleurenindex; 4. kleurenspectrum; 5. kleurenpracht) creatieve impulsen die in een PowerPointpresentatie voorgesteld worden aan de medestudenten. Deze PowerPointdemonstratie wordt één week vooraf elektronisch bezorgd aan didier.pollefeyt@kuleuven.be. E. De studenten maken tijdens de sessies persoonlijke nota's van de inzichten ontwikkeld in de colleges en van de ervaringen en inzichten die zij opdoen in het bekijken en bespreken van de lesfragmenten en presentaties van andere studenten, en van de eigen lesfragmenten. Zij schrijven een verzorgde, persoonlijke reflectiepaper van vijf pagina's waarin ze op een geïntegreerde en gestructureerde manier aangeven op welke manier zij doorheen het seminarie tot een beter inzicht zijn gekomen in hun eigen functioneren als toekomstige leerkracht. Deze paper wordt in twee exemplaren ingeleverd voor 3 juni 2016 om 12 uur in het postvakje van het Thomaslokaal (COVE 02.14). Deze paper wordt eveneens elektronisch bezorgd aan didier.pollefeyt@kuleuven.be.
4 De beoordeling van het seminarie is gebaseerd op (1) het eerste lesfragment (pass or fail), (2) het tweede lesfragment (pass or fail), (3) de deelname aan de besprekingen (10%), (4) het derde lesfragment (40%), (5) de oefening Caleidoscoop (20%), (5) de persoonlijke reflectiepaper, met in bijlage toegevoegde lesvoorbereidingen (30%). 7. Examenvorm: Volgende aspecten bepalen de eindbeoordeling: Paper (30%) Eerste en tweede lesfragment voor de klas brengen (pass or fail) Derde lesfragment voor de klas brengen (40%) Oefening Caleidoscoop (20%) Deelname aan besprekingen (10%) 8. Praktische organisatie: Plaats: AGORA Tijdstip: tweede semester (26 uur), donderdag (14.00u -16.00u) Studenten: Johanna Brankaer Nele Uytterhoeven Hilke Pattyn Ella Deweerdt Dirk Roelandts Régis Delahaije Sander Briers Jan Van Achter
5 9. Overzicht sessies: 11 februari 2016 14.00u - 15.00u rec 02.06 Inleiding vakdidactisch seminarie Presentatie methode Caleidoscoop 18 februari 2016 Voorbeeldles Sint- Pieterscollege Sint- Pieterscollege 25 februari 2016 14.00u - 16.00u AGORA 3 maart 2016 14.00u - 16.00u AGORA 10 maart 2016 14.00u - 16.00u AGORA Voorbeeldles Lesfragment 1 groep 1 AGORA (video-opname) Lesfragment 1 groep 2 AGORA (video-opname) Lesfragment 1 groep 3 AGORA (video-opname) 17 maart 2016 / / Les wordt vervangen door ontmoeting met de bisschop op 25 april 2016 24 maart 2016 14.00u - 16.00u MTC1 02.13 Lesfragment HDC groep 1 Lesfragment HDC groep 2 31 maart 2016 geen les / 7 april 2016 geen les / 14 april 2016 14.00u - 16.00u MTC1 02.13 Lesfragment HDC groep 3 21 april 2016 14.00u - 16.00u AGORA 28 april 2016 14.00u - 16.00u AGORA 5 mei 2016 geen les / 12 mei 2016 13.00u - 16.00u AGORA 19 mei 2016 12.00u - 15.00u AGORA Presentatie Caleidoscoop groep 1 Presentatie Caleidoscoop groep 2 Presentatie Caleidoscoop groep 3 Examenlessen LEERCENTRUM AGORA https://bib.kuleuven.be/agora/overons/waar E. Van Evenstraat 4, bus 3010 B-3000 Leuven
6 11 februari 2016: 14u-15u Inleidende les Tijdens de inleidende sessie wordt concrete informatie gegeven over het verloop, de doelstellingen en de evaluatie van het vakdidactisch seminarie. Tijdens deze sessie wordt de methode van het handboek Caleidoscoop toegelicht. In dit handboek wordt elke thematiek vanuit vijf verschillende perspectieven benaderd: 1. kleurenkaart; 2. kleurverschillen; 3. kleurenindex; 4. kleurenspectrum; 5. kleurenpracht. Elk van deze perspectieven wordt uitgelegd en geïllustreerd. De bedoeling is dat de studenten zelf in groepswerk voor elk van deze perspectieven rond een thematiek creatieve impulsen uitwerken en deze voorstellen door middel van een PowerPointpresentatie. Onderwerpen waartussen gekozen kan worden, zijn de volgende: 1. Superdiversiteit 2. Leefregels op school (o.a. Paul Verhaeghen) 3. Texts of terror in Bijbel en Koran 4. Opwarming van de aarde en Laudato Si De studenten zullen in groepjes telkens drie lesfragmenten geven. Ze kunnen kiezen tussen de volgende thema s, elke groep kiest één thema: 1. De discussie rond Zwarte Piet 2. De film Le tout nouveau testament 3. De katholieke dialoogschool 4. Het Onze Vader: nieuwe Nederlandse vertaling 5. Het religieus geloof van Albert Einstein 6. Discussie over de initiatiesacramenten 7. Temptation Island 8. De bijdrage van religie aan vrede in geschiedenis en vandaag 18 februari 2016: 14u30-16u Voorbeeldles Sint-Pieterscollege Dhr. Nicolas Smets zal een voorbeeldles geven volgens het hermeneutischcommunicatieve model. 14u30: afspraak aan de Groene Poort MTC 14u50: voorbeeldles in Sint-Pieterscollege 15u40: nabespreking 25 februari 2016: 14u-16u Lesfragment groep 1 AGORA De discussie rond Zwarte Piet - Sander Briers - Dirk Roelandts 3 maart 2016: 14u-16u Lesfragment groep 2 AGORA Temptation Island - Johanna Brankaer - Régis Delahaije - Nele Uytterhoeven
7 10 maart 2016: 14u-16u Lesfragment groep 3 AGORA De film Le tout nouveau testament - Hilke Pattyn - Ella Deweerdt - Jan Van Achter 17 maart 2016 De les op 17 maart wordt vervangen door een ontmoeting met een bisschop en de inspecteurs-adviseurs rooms-katholieke godsdienst. De ontmoeting met de bisschop van het academiejaar 2015-2016 is gepland op 25 april 2016 van 16 uur tot 17.10 uur. Van 15.00 tot 15.50 uur is er een ontmoeting met de inspecteurs-adviseurs rooms-katholieke godsdienst (MTC en COVE), van 16.00 uur tot 17.10 uur is er een ontmoeting met Monseigneur Van Looy (Promotiezaal HAL 01.46) en van 17.10 tot 17.40 uur is er een receptie voorzien (Jubileumzaal HAL 01.05). Aanwezigheid is verplicht. De studenten schrijven ter voorbereiding van de ontmoeting met de inspecteurs als oefening een curriculum vitae en een brief (fictief gericht aan een vicaris of inspecteur) waarin ze motiveren waarom ze het vak rooms-katholieke godsdienst willen geven. Deze documenten worden minstens twee weken op voorhand via email aan de vakdidacticus bezorgd. Na de lezing wordt ook een verslag van de lezing met enkele kritische reflecties ingediend. 24 maart 2016: 14u-16u Lesfragmenten HDC groepen 1 & 2 MTC1 02.13 De discussie rond Zwarte Piet - Dirk Roelandts - Sander Briers Temptation Island - Johanna Brankaer - Régis Delahaije - Nele Uytterhoeven 14 april 2016: 14u-16u Lesfragmenten HDC groep 3 MTC1 02.13 De film Le tout nouveau testament - Hilke Pattyn - Ella Deweerdt - Jan Van Achter 21 april 2016: 14u-16u Caleidoscoop groep 1 AGORA Texts of terror in Bijbel en Koran - Sander Briers - Dirk Roelandts
8 28 april 2016: 14u-16u Caleidoscoop groep 2 AGORA Opwarming van de aarde en Laudato Si - Johanna Brankaer - Régis Delahaije - Nele Uytterhoeven 12 mei 2016: 13u-16u Caleidoscoop groep 3 AGORA Superdiversiteit - Hilke Pattyn - Ella Deweerdt - Jan Van Achter 19 mei 2016: 12u-15u Examenlessen AGORA Examenlessen groepen 1, 2, 3 De discussie rond Zwarte Piet - Dirk Roelandts - Sander Briers Temptation Island - Johanna Brankaer - Régis Delahaije - Nele Uytterhoeven De film Le tout nouveau testament - Hilke Pattyn - Ella Deweerdt - Jan Van Achter