Onderwerp: Informatie m.b.t. vorming RUD in de regio Brabant Noordoost. I De leden van de raad van de gemeente Cuijk uw kenmerk: uw brief van: ons kenmerk: I/RB/AvH bijlagen:1 behandeld door: Fons van Heusden. doorkiesnummer: 0485-396668 verzonden op: Geachte leden van de raad, Cuijk, 30 september 2010. Hierbij willen wij Uw raad informeren met betrekking tot de vorming van een regionale uitvoeringsdienst (RUD) in de regio Brabant Noordoost. 1. Achtergrond van de RUD. 1.1 Landelijke Ontwikkelingen Commissie Mans / Wabo In 2008 onderzocht de commissie Mans de kwaliteit van toezicht en handhaving op het gebied van milieu, ruimte en bouwen. De commissie constateerde een aantal knelpunten in de uitvoering, o.a. versnippering van het toezicht, grote mate van vrijblijvendheid bij de onderlinge samenwerking, gebrekkige coördinatie en afstemming tussen bestuur en straf- rechtelijke partijen en knelpunten in de ketenhandhaving en informatievoorziening. Om dit te verbeteren zijn 25 regionale uitvoeringsdiensten voorgesteld met als taak toezicht te houden op de naleving van de regels van de omgevingstaken. Van belang hierbij is de Wabo. Zowel bij de invoering van de Wabo als de discussie over de omgevingsdiensten wordt verbetering van de dienstverlening aan burgers en bedrijven nagestreefd op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving.(vth) De Wabo richt zich op de front-office terwijl de RUD als backoffice moet gaan functioneren. Convenant IPO-VNG-VROM ( package deal ) 19 juni 2009 Het kabinetsstandpunt naar aanleiding van het advies van de Commissie Mans heeft geleid tot een overeenkomst tussen IPO, VNG en het rijk (de zgn. package deal ). Deze package deal behelst afspraken over onder meer een basistakenpakket van gemeentelijke en provinciale milieutaken dat verplicht bij een RUD moet worden ondergebracht. Ook worden kwaliteitscriteria vastgelegd waaraan de uitvoering van bouw- en milieutaken, voor wat betreft VTH, moet voldoen. De package deal geeft verder aan dat regionale diensten uiterlijk 1 januari 2012 operationeel moeten zijn, waarna een wettelijke verankering zal plaatsvinden. De provincie is aangewezen als regisseur.
Standpunt Eerste Kamer en Tweede Kamer Bij behandeling van de Wabo op 8 maart 2010 heeft de Eerste Kamer een motie aangenomen waarin zij nadrukkelijk aangeeft dat de vormgeving en realisatie van de RUD s niet bij wet mag worden opgelegd en dat reeds op voorhand geen kwaliteitseisen mogen worden gesteld. Het primaat moet bij de gemeenten liggen. Op 22 april 2010 heeft ook de Tweede Kamer zich uitgesproken over het RUD-proces. Het kabinet is gevraagd om de vinger aan de pols te houden. In tegenstelling tot de Eerste Kamer vindt De Tweede Kamer dat de kwaliteit van de uitvoering moet worden geborgd en dat met de koepels een route wordt afgesproken om tot een robuuste structuur van de RUD s te komen. De uitvoering van het omgevingsrecht moet daarbij voldoen aan concrete kwaliteitseisen. 1.2 Ontwikkelingen in Brabant Van Brabants Bont naar Brabants Maatwerk In Brabant hebben gemeenten, provincie, waterschappen, VROM-Inspectie en politie in 2009 gezamenlijk een bestuurlijke verkenning uitgevoerd naar de organisatie van de VTH in Brabant nu en in de toekomst, hetgeen heeft geresulteerd in het rapport Van Brabants bont naar Brabants maatwerk waarin de uitgangspunten voor de vorming van 4 RUD s in Brabant met een klein basistakenpakket zijn neergelegd. Situatie nu De Brabantbrede bestuurlijke regiegroep heeft op 19 april jl. besloten niet af te wijken van de koers die vorig jaar al is ingezet middels het rapport Van Brabants bont naar Brabants maatwerk. Dit betekent dat in Brabant in 4 regio s afzonderlijk wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een RUD, met een klein basistakenpakket. De regio s nodigen ook de betreffende waterschappen hiervoor uit. De provincie wil de regio s faciliteren en ook de Brabantbrede afstemming organiseren maar doet dat niet op eigen initiatief. 2. Waar gaat het over? De regio Brabant NoordOost is nu aan zet om het traject voor de vorming van een RUD te ontwikkelen. Een projectgroep is opgericht, de zgn. RUD-5, bestaande uit de secretarissen van s- Hertogenbosch, Oss, Bernheze, Cuijk en Vught en directieleden van de provincie en het waterschap. De bestuurlijke stuurgroep heeft op 18 juni jl. de lijnen uitgezet en een plan van aanpak goedgekeurd. De RUD-5 zal op basis hiervan, bijgestaan door een extern projectleider, een plan voor de samenwerking ten aanzien van de VTH taken ontwikkelen. 3.1 Wat is een RUD volgens het Rijk Het rijk denkt aan de volgende kaders aan een RUD: Minimumpakket: de regionale uitvoeringsdiensten moeten een minimumpakket aan gemeentelijke milieutaken uitvoeren (het zgn. basistakenpakket ). Het gaat om milieutoezicht op activiteiten met een bovenlokale dimensie of complexe activiteiten en het voorbereiden van het milieudeel van de omgevingsvergunningen voor bedrijven. Vergunningverlening en handhaving ten aanzien van bouwen, wonen, RO vormen geen onderdeel van het basistakenpakket. Provincies dragen alle Wabo-taken (vergunningverlening en handhaving BRZO en IPPC) en toezicht op bodemactiviteiten over naar de RUD s. Daarnaast kunnen vrijwillig extra taken in de RUD worden ingebracht.(zgn. verzoektaken ).
Kwaliteitsnormen: er zijn afspraken gemaakt over de kwaliteitseisen waaraan de uitvoering van de VROM-taken moet voldoen. Er ligt een voorlopige norm, zijnde de kwaliteitscriteria van KPMG. Deze criteria betreffen zowel het proces, de inhoud als de kritieke massa wat betreft deskundigheid. Robuuste organisatie: de RUD s hebben een geborgde continuïteit, kwaliteit en voldoende kritische massa; de kwaliteitscriteria van KPMG zijn hierbij het vastgestelde referentie- kader om de inrichting en levensvatbaarheid van de op te richten RUD uit te rekenen. Aansluiting met justitieketen: de afstemming met het OM en de politie moet geborgd zijn; Verplichte aansluiting: de oplossing van de VTH-knelpunten door RUD s in welke variaties dan ook- dienen landsdekkend te zijn. Er mogen geen witte vlekken zijn. Juridische vorm: in beginsel krijgen de diensten de juridische vorm van een openbaar lichaam zoals bedoeld in de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr). De mogelijkheid bestaat om af te wijken op voorwaarde dat alle betrokken partijen daarmee instemmen en de continuïteit gewaarborgd is. 3. Brabantse verbijzondering Er worden maximaal 4 RUD s gevormd in Brabant, welke in principe samenvallen met de veiligheidsregio s met een klein basistakenpakket. In afwijking van het landelijke pakket worden uitsluitend complexe milieutaken ingebracht (in casu alleen IPPC- en BRZO-bedrijven) en toezicht met een bovenlokale dimensie. 3.1 Rollen Rol provincie: De provincie neemt als partner en als facilitator deel aan de regionale oprichtingstrajecten. De focus ligt in dit proces meer op de partnerrol dan de regisseursrol, die meer faciliterend zal worden ingevuld. Rol gemeenten: De 21 gemeenten van de veiligheidsregio Brabant Noordoost zijn deelnemer van de RUD. Zij moeten vaststellen onder welke voorwaarden zij willen deelnemen en welke taken zij willen inbrengen binnen de kaders van Brabants bont. Rollen overige betrokkenen: de waterschappen worden als potentiële samenwerkingspartners betrokken bij de totstandkoming van de RUD s. En er dient afstemming plaats te vinden met justitie en politie. De regio wordt vertegenwoordigd door een ambtelijke projectgroep, die het bottom-up proces faciliteert. Daarnaast is het voorstel om een bestuurlijke stuurgroep in te stellen. Er is ook een brabantbreed bestuurlijk overleg waarin een aantal bestuurders van de regio NO is vertegenwoordigd. Het RMB in Cuijk voert momenteel in opdracht van 14 gemeenten en de provincie een groot aantal milieutaken uit. Het RMB is om die reden een voor de hand liggende potentiële opdrachtnemer voor (een deel van) de RUD-taken en wordt daarom van meet af aan betrokken bij de discussie, in aanvang in de rol van toehoorder. 4. We gaan aan de slag in de regio Brabant Noordoost. Tijdens het bestuurlijk overleg van 18 juni jl. is besloten om in de regio NO aan de slag te gaan met het traject van de vorming van een RUD. Een aantal redenen hiervoor is dat: de gesignaleerde problemen rondom de uitvoering van VTH-taken ook in onze regio worden opgelost.
het volstrekt duidelijk is dat het rijk een vorm van verbetering wil doorvoeren. De VNG heeft zich achter dat uitgangspunt geschaard. Ook de provincie heeft via haar toezicht- houdende taak wapens in handen om gemeenten tot verbetering te dwingen; het zelf aan het roer staan voordelen heeft boven de topdown actie die het onvermijdelijke alternatief vormt; er reeds een bestuurlijke voorgeschiedenis is: gemeenten hebben zich breed (zij het niet unaniem) achter Brabants Bont geschaard. Het bestuurlijk overleg gaat uit van een vrijwillige samenwerking van de VTH-taken, gericht op de verbetering van de kwaliteit van het milieubeleid en/of de doelmatigheid van de taakuitvoering. De vorm van die samenwerking willen de bestuurders toesnijden op de situatie en de wensen van de deelnemers in Noordoost Brabant. 4.1. Uitvoeren strategische verkenning De regio Brabant Noordoost is nu aan zet om invulling te geven aan het traject van de RUDvorming. Hiertoe zullen op strategisch niveau de mogelijkheden worden verkend. De strategische verkenning is noodzakelijk om de kaders en randvoorwaarden, die sturing geven aan een eventuele businesscase helder te krijgen. In de strategische verkenning moet antwoord komen op de volgende vragen: Welke belangen hebben de gemeenten? Welke taken willen de 21 gemeenten overdragen aan RUD en onder welke voorwaarden? Welke belangen heeft de provincie? Welke taken wil de provincie overdragen aan RUD en onder welke voorwaarden? Welke belangen hebben anderen (waterschappen, justitie) en burgers/bedrijven? Welke vormen van de RUD die voldoen aan Brabants bont willen de verschillende partijen onderzocht hebben in een businesscase? Welke randvoorwaarden, kanttekeningen en uitgangspunten dienen volgens de verschillende partijen meegenomen te worden bij het opstellen van de businesscase? De bestuurlijke stuurgroep beslist over de aanbevelingen uit de strategische verkenning en over de vervolgstappen. 4.2 Wie / wat / wanneer De milieuwethouders in de regio Brabant NO hebben besloten tot het inzetten van de strategische verkenning en tot oprichting van een bestuurlijke stuurgroep. De ambtelijke projectgroep RUD-5 werkt het traject verder uit tot een principevoorstel tot samenwerking en een concept opdracht voor het vervolg. De planning is er op gericht eind oktober a.s. concepten gereed te hebben. De bestuurlijke stuurgroep beslist over het principevoorstel tot deelname aan samenwerking. Dit voorstel zal, na voorbespreking met de portefeuillehouders uit de regio, ter besluitvorming worden voorgelegd aan de colleges van BenW, aan GS en aan de waterschappen. Met de provincie zal tevens overleg worden gevoerd in het kader van de provinciale rol van regievoerder. De bestuurlijke stuurgroep geeft opdracht voor de verdere uitwerking van de business case. Op basis van de uitkomst van de business case zal een voorstel worden ontwikkeld voor definitieve besluitvorming over de deelname aan de RUD door de gemeenten, de provincie en eventueel de waterschappen.in het kader van deze besluitvorming kan een rol voor gemeenteraden aan de orde zijn. Daarvan is sprake in de volgende gevallen: besluitvormend indien de uitwerking leidt tot budgettaire consequenties voor de gemeentebegrotingen; besluitvormend indien de uitwerking leidt tot oprichting of wijziging van gemeenschappelijke regeling door gemeenteraden;
raadplegend (uiten van wensen en bedenkingen) indien de uitwerking leidt tot oprichting of wijziging van gemeenschappelijke regeling door colleges. Indien een beslissing of raadpleging door de gemeenteraden niet aan de orde is, zullen de gemeenraden worden geïnformeerd. Definitieve besluitvorming wordt in de loop van 2011 verwacht. Wij hopen u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Burgemeester en wethouders van Cuijk, P.M. van de Koolwijk, secretaris. P.Mengde, burgemeester.