ING Investment Office Publicatiedatum: 5 juli 2017, 21.05 uur Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Fondsen CO 2-berekening voor de fondsen in onze portefeuille Klimaatontwrichting heeft een grote invloed op het milieu en op de samenleving. ING toetst daarom de bedrijven in onze duurzame beleggingsportefeuille op de mate van CO 2- uitstoot. De strategie Duurzaam fondsen heeft een CO 2-uitstoot die 15% lager is dan die van de benchmark, de wereldindex. In deze publicatie leest u meer over waarom we de CO 2-uitstoot meten en hoe we dat doen. In januari hebben we voor de bedrijven in de beleggingsstrategie Duurzaam select berekend hoeveel broeikasgassen zij uitstoten om hun activiteiten en producten te produceren. De resultaten hiervan kunt u lezen in CO 2 in de portefeuille. Begin januari konden wij u echter nog geen inzicht geven in de CO 2-voetafdruk van de fondsen strategie Duurzaam. De onderliggende bedrijven, waarin de fondsen belegd waren, waren toen nog niet bij ons bekend. Dat is nu anders. Van de twaalf aandelenfondsen in de portefeuille, hebben we nu de onderliggende bedrijven. Dit zijn er in totaal 565. In dit artikel geven wij u graag inzicht in de berekening van de CO 2-voetafdruk van de aandelenbeleggingen in de strategie Duurzaam Fondsen. Inzicht Allereerst zetten wij uiteen hoe CO 2-uitstoot is te meten. Daarna hoe de uitstoot gekoppeld wordt aan een bedrijf, en hoe u dit kunt interpreteren. Daarna vertellen wij u wat dit voor de portefeuille betekent en wat de meest opvallende zaken zijn in deze berekening. Peter Tros, Analisten duurzaam beleggen bij ING Investment Office
CO 2 is er in diverse soorten Hoe meet je CO 2? Bij het meten van CO 2 kijken we niet alleen naar CO 2, maar ook naar andere broeikasgassen die invloed hebben op de opwarming van de aarde. Hierbij kunt u denken aan methaan en stikstof. Internationale afspraken over de uitstoot van deze gassen zijn vastgelegd in het GreenHouseGas Protocol. Als wij het in deze tekst hebben over CO 2, bedoelen we dan ook alle relevante broeikasgassen. We onderscheiden drie soorten CO 2-emissies: - Scope 1: alle emissies die een bedrijf zelf veroorzaakt. Bijvoorbeeld de CO 2 die vrijkomt bij het verbranden van aardgas voor het verwarmen van het kantoor. - Scope 2: alle indirecte emissies. Emissies die samenhangen met de productie van energie die het bedrijf inkoopt. Bijvoorbeeld de CO 2 van de elektriciteitsproductie voor de verlichting in het kantoor. - Scope 3: alle indirecte emissies die buiten scope 2 vallen, maar die wel in de activiteitenketen van het bedrijf gebeuren - zowel opwaarts als neerwaarts in de keten. Bij een automobielbedrijf kunt u denken aan het energieverbruik door de leveranciers (opwaarts), maar ook aan het benzineverbruik door de automobilist (neerwaarts). Meer dan 59 procent van de bedrijven in de MSCI-wereldindex een breed samengestelde aandelenindex rapporteert over zijn CO 2-uitstoot. Deze rapportage is meestal wel beperkt tot scope 1 en scope 2. Het verkrijgen van scope 3-data is heel tijdrovend en gecompliceerd. Daarom hebben tot nu toe nog maar weinig bedrijven deze data gepubliceerd. De hoeveelheid CO 2 -uitstoot en het type uitstoot hangen samen met de sector waarbinnen een bedrijf actief is. Binnen scope 1 hebben de nutsbedrijven het grootste aandeel, maar binnen scope 2 is dit de vastgoedsector. Voor scope 3 is het moeilijker om aan te geven welke sector de meeste uitstoot heeft, maar u kunt zich voorstellen dat de automobielsector zeer hoog scoort. Het autogebruik van de consument valt namelijk in scope 3 van de autofabrikant. Een belangrijke partij bij het in kaart brengen van de CO 2-uitstoot van bedrijven is het CDP. Het CDP is een internationale non-profitorganisatie, opgericht door financiële instellingen, die bedrijven stimuleert om CO 2-data te publiceren om zo bepaalde risico s inzichtelijk te maken. CO 2 in de portefeuille juli 2017 2
Inzicht in de neveneffecten De berekening van de CO 2-voetafdruk Wij geven u als belegger graag inzicht in de neveneffecten van de activiteiten van de bedrijven in de portefeuille van de strategie Duurzaam. Hiertoe hebben wij hun CO 2-voetafdruk vergeleken met de uitstoot van de bedrijven in de benchmark, de MSCI-wereldindex. Bij deze vergelijking meten we het totaal van de emissies van scope 1 en scope 2. Niet alle bedrijven rapporteren hun emissies. Als zij dat niet doen, schatten wij hun emissies op basis van hun activiteiten. De CO 2-data die het Investment Office rapporteert, krijgen we van onze duurzame dataleverancier Sustainalytics. Deze CO 2-data zetten we af tegen de marktwaarde van het bedrijf. Dit helpt ons om de CO 2-data beter te vergelijken. Unilever Graag leggen wij onze werkwijze uit aan de hand van een voorbeeld, namelijk Unilever. Dit bedrijf heeft over 2015 een uitstoot gerapporteerd van: 873.507 ton CO 2 binnen scope 1. Dit gaat om gas en olie die Unilever verbruikt voor kantoren, winkels en productie. 1.530.669 ton CO 2 binnen scope 2. Dit betreft ingekochte elektriciteit. 2.404.176 ton CO 2 totaal voor scope 1 en 2. Unilever rapporteert als een van de weinige bedrijven wel over scope 3. Maar vanwege beperkte data van andere bedrijven, en mogelijke dubbeltelling (wat voor heet ene bedrijf scope 2 is, is voor het andere mogelijk scope 1), nemen we deze niet mee. Het bedrijf heeft een marktwaarde van 116.682 miljoen (per 31-12-2016). Een miljoen belegd in Unilever staat daarmee gelijk aan een uitstoot van 20,6 ton CO 2. (2.404.176/116.682). U kunt de impact van uw portefeuille vergelijken De voor- en nadelen van de CO 2-berekening Met deze methode krijgt u inzicht in de impact van uw beleggingen op de uitstoot van CO 2 en daarmee de impact op het milieu. U kunt uw portefeuille hierdoor eenvoudig vergelijken met andere portefeuilles of een benchmark. Een nadeel is dat door het koppelen van de CO 2-voetafdruk van een bedrijf aan de marktwaarde van een bedrijf, koersveranderingen van het aandeel invloed hebben op de CO 2-impact van een portefeuille. Daarnaast leggen we de verantwoordelijkheid van de impact van een bedrijf bij de aandeelhouder neer, en niet bij een obligatiehouder of een andere financieel belanghebbende. Er zijn meer aspecten van belang De CO 2-voetafdruk geeft inzicht in de impact van het bedrijf op het milieu. Het is alleen niet zo dat door te kiezen voor bedrijven met een lage CO 2-voetafdruk u de milieu-impact van uw beleggingen per definitie verkleint. Om een beter beeld te krijgen van de impact van de CO 2-voetafdruk zijn de volgende aspecten van belang: De voetafdruk geeft inzicht in de CO 2-uitstoot van het bedrijf in het verleden. Het is dus ook goed om te kijken naar hoe de CO 2-uitstoot zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Mijnbouw- en energiebedrijven verbruiken op jaarbasis niet alleen grondstoffen, maar hebben grondstoffenreserves op hun balans staan. Deze grondstoffenreserves bevatten in sommige gevallen CO 2. Dit kun je dus zien als een vorm van potentiële CO 2-uitstoot Wat doet een bedrijf om CO 2- risico s te managen? Heeft het bijvoorbeeld doelstellingen om zijn uitstoot te verkleinen? Wat voor producten produceert het bedrijf? Bedrijven die producten maken die helpen om CO 2 te verminderen (bijvoorbeeld, windmolens, isolatiemateriaal) worden niet gecompenseerd voor deze producten. Wel kunnen deze bedrijven profiteren van mogelijke wetgeving voor CO 2- reductie doordat ze meer gaan verkopen. Wat is de invloed van het bedrijf in de activiteitenketen, ofwel de scope 3-uitstoot van een bedrijf? Zo stoten gebruikers van lichtere auto s minder CO 2 uit dan zwaardere auto s. Een bedrijf kan hier op sturen. CO 2 in de portefeuille juli 2017 3
15% lagere impact op broeikasgassen De beleggingsportefeuille en CO 2 De benchmark van de beleggingsstrategie Duurzaam is de MSCI-wereldindex van OECD-landen, een index met de ruim 1.600 grootste bedrijven uit ontwikkelde markten. Deze index heeft een CO 2-voetafdruk van 144,8 ton CO 2 per miljoen euro geïnvesteerd vermogen. De fondsenstrategie Duurzaam heeft een CO 2- voetafdruk van 123,2 ton CO 2 per miljoen euro. Een CO 2-voetafdruk die dus 15% lager ligt dan de benchmark. Voor het bepalen van de voetafdruk hebben we alleen gekeken naar de beleggingsfondsen in aandelen. De obligatiefondsen in de portefeuille hebben we in onze berekening niet meegenomen. We zijn van mening dat er een directere verbinding is tussen de aandeelhouder en een bedrijf, dan tussen een obligatiehouder en een bedrijf. Daarnaast bestaat er een kans op dubbeltelling. Diagram: vergelijking van CO2-uitstoot (in tonnen per jaar) Drie sectoren hebben de meeste impact Een gemiddeld Nederlands gezin stoot met het gebruik van gas, elektriciteit en transport ongeveer 8 ton CO 2 uit per jaar (bron, milieu centraal). Een grotere auto met 20.000 kilometer per jaar ongeveer 2,5 ton. Bomen en planten nemen juist CO 2 op. In vijftig jaar neemt een gemiddelde boom een ton aan CO 2 op. In de tabel hieronder ziet u hoe de CO 2-voetafdruk van de bedrijven in de verschillende sectoren zich tot elkaar en tot de benchmark verhouden. Van de sectoren in de benchmark, de MSCI-wereldindex, hebben drie sectoren in hun totaliteit de meeste impact op de uitstoot van broeikasgassen: nutsbedrijven, basismaterialen en energie (donkergrijs). Binnen de fondsenstrategie Duurzaam (oranje) is deze verdeling anders. Basismaterialen vormen de grootste sector, gevolgd door nutsbedrijven en industriële waarden. Grafiek 1: CO 2 voetafdruk sectoren (in ton CO 2 per miljoen euro belegd vermogen) Nutsbedrijven Telecommunicatie Vastgoed Basismaterialen Informatie technologie Industriële waarden Gezondheidszorg Financiële waarden Energie Dagelijkse consumenten goederen Luxe consumentengoederen - 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 MSCI wereld index Strategie Duurzaam Bron: ING Investment Office, bedrijfsdata van 2015 CO 2 in de portefeuille juli 2017 4
De industriële sector is sterk vertegenwoordigd 15% lagere CO 2-voetafdruk dan de MSCIwereldindex We zoeken bedrijven die oplossingen bieden voor duurzame vraagstukken Deze andere verdeling komt vooral tot stand doordat we binnen de strategie Duurzaam naar bedrijven zoeken die oplossingen bieden voor problemen die duurzame ontwikkeling hinderen. Zo beleggen we binnen de nutssector in bedrijven met een focus op hernieuwbare energie, of water. Binnen de sector industriële waarden sluiten we bedrijven uit die meer broeikasgassen uitstoten dan gemiddeld. Per saldo beleggen we substantieel meer in deze sector, dan in andere sectoren. Dit omdat veel van deze bedrijven oplossingen bieden voor duurzame vraagstukken. U kunt hierbij denken aan Vestas, een windturbineproducent. De sector basismaterialen is ook sterk vertegenwoordigd in de strategie Duurzaam. In deze sector is twee keer zoveel belegd (8%) als in de wereld benchmark. Ook daar zoeken de fondsmanagers bedrijven met grote toegevoegde waarde voor een verdere verduurzaming. U kunt hierbij denken aan DSM of Umicore. Umicore is een Belgisch bedrijf dat zich richt op katalysatoren en autobatterijen, maar ook op het recyclen van bijvoorbeeld mobieltjes. Duurzame screening zorgt voor lagere CO 2-voetafdruk In totaal scoort onze fondsenstrategie vijftien procent beter dan de MSCI-wereldindex voor wat betreft de CO 2-voetafdruk. Bedrijven met een sterk duurzaamheidsprofiel kennen over het algemeen een relatief lagere CO 2-uitstoot. Ook beleggen wij in bedrijven die zich richten op duurzame energie of het tegengaan van klimaatverandering. Deze bedrijven stoten relatief minder CO 2 uit dan andere bedrijven in dezelfde sector en vaak zijn zij gericht op milieuvriendelijke oplossingen. Duurzaam beleggen in ontwikkeling De economie en de financiële markten veranderen continu. Informatie over de duurzaamheid van bedrijven maar specifiek over CO 2 geeft ons als belegger weer meer kennis. Hiermee kunnen we beter inspelen op belangrijke ontwikkelingen. Daarnaast willen we met duurzaam beleggen deze markten niet alleen volgen, maar we willen deze ook beïnvloeden en verduurzamen. Met de informatie in deze publicatie geven wij ook u als belegger weer extra kennis om hier een rol in te spelen. Meer weten? Kijk op ING.NL/beursnieuws duurzaam Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Peter Tros en uitgebracht door ING Bank N.V. op 5 juli 2017, 15.09 uur. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. ING Bank N.V., noch enig andere rechtspersoon of onderdeel dat tot de ING Groep N.V. behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van de bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de in deze beleggingsaanbeveling gestelde feiten en verstrekte opinies. Door te klikken op deze link kunt u zien welke maatregelen ING neemt om belangenverstrengeling met betrekking tot aanbevelingen te voorkomen en te vermijden. Beleggen brengt risico s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. U kunt uw gehele inleg kwijtraken. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten. CO 2 in de portefeuille juli 2017 5