Geluidsbeleving bewoners Dommer van Poldersveldtweg

Geluidsbeleving bewoners Dommer van Poldersveldtweg Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek mei 2003

Inhoudsopgave Inleiding 3. Achtergrond en doel 3.2 Opdracht en vraagstelling 3.3 Opzet onderzoek 4.4 Opzet rapportage 4 2 Bewoners over hun woning en hun buurt 5 2. Aantal personen en woonjaar 5 2.2 Oordeel over de buurt 5 3 Geluidsbeleving 7 3. Geluidshinder 7 3.2 Aard en plek overlast 9 3.3 Tijden en frequentie overlast 9 3.4 Gezondheidsklachten 4 Geluidsschermen 3 4. Oordeel geluidsschermen 3 4.2 Opmerkingen 4 5 Samenvatting 7

Inleiding Inleiding. Achtergrond en doel In 996 hebben basisschool de Muze en het Asielzoekerscentrum (AZC) zich gevestigd op het Limosterrein in Nijmegen-Oost, dat enkele jaren daarvoor door de gemeente Nijmegen was gekocht van het Rijk. In oktober 999 kwam daar de buitenschoolse opvang van Kinderopvang Nijmegen (KION) bij. Al snel kwamen er klachten van omwonenden over geluid afkomstig van de speelplaats van de basisschool, die gelegen was aan de kant van de Dommer van Poldersveldtweg. Het geluid van spelende kinderen op speelplaatsen van een school valt strikt genomen niet onder een of andere wettelijke normstelling. Daarom zijn betrokkenen in onderling overleg naar een oplossing gaan zoeken. In 2000 werd een samenwerkingsovereenkomst opgesteld tussen belanghebbenden en betrokkenen (bewoners, school, KION, bewonersgroepen, gemeente). Hierin werd besloten de speelplaats te verplaatsen om de geluidsoverlast terug te brengen met gemiddeld 0 db(a). Om die reden is in 2002 eerst de speelplaats van de school verplaatst in zuidelijke richting, dat wil zeggen van de voorkant van de school naar de zijkant. Na verplaatsing is wederom de geluidssituatie in kaart gebracht. Deze is vastgelegd in het rapport Speelplaats Basisschool de Muze van januari 2003. De conclusie uit dit rapport is dat de doelstelling van de samenwerkingsovereenkomst niet geheel gerealiseerd is. Vervolgens is naar aanvullende oplossingen gezocht om de doelstelling van de samenwerkingsovereenkomst te realiseren. Op dit moment wordt het plaatsen van een geluidsscherm op de grens van het Limosterrein en de aanliggende tuinen als een goede oplossing beschouwd om de geluidsoverlast te beperken. Intussen blijven bewoners klagen over geluid als gevolg van het gebruik van het Limosterrein. Meer informatie over omvang en aard van de overlast wordt nodig geacht. Omdat geluid door ieder wellicht op een andere manier wordt ervaren is besloten om naast de geluidsberekeningen ook een onderzoek te houden naar de geluidsbeleving onder bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg. Het doel van het belevingsonderzoek is bij te dragen aan een beter beeld van het akoestische leefklimaat van bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg in relatie tot het gebruik van het Limosterrein..2 Opdracht en vraagstelling Begin 2003 heeft het Projectbureau van de Directie Grondgebied (DGG) de afdeling Onderzoek en Statistiek opdracht gegeven het onderzoek naar de geluidsbeleving onder bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg uit te voeren. Bij de voorbereiding hiervan zijn vertegenwoordigers van bewonersgroepen en een externe procesbegeleider betrokken geweest. Belangrijke vraagstellingen in het onderzoek zijn: Hoe waardeert men in het algemeen de eigen woning en de eigen buurt? Heeft men overlast van geluid afkomstig van de speelplaats van basisschool de Muze en zo ja, in welke mate heeft men hiervan last? Wat is de aard van deze overlast? Hoe vaak en op welke tijden ondervindt men hiervan overlast? 3

Heeft men gezondheidsklachten als gevolg van deze overlast en zo ja, welke? Wat vindt men van het plaatsen van geluidsschermen in de eigen buurt om de overlast te verminderen?.3 Opzet onderzoek De gegevens van het onderzoek zijn verzameld via een enquête die huis aan huis is afgegeven op 42 adressen gelegen aan de even kant in de Dommer van Poldersveldtweg tussen de Postweg en de poort van de Muze / van t Santstraat. Het onderzoek is tot dit gedeelte van de straat beperkt omdat de woningen die hier gelegen zijn in principe de meeste overlast kunnen ervaren van de speelplaats van de basisschool op het Limosterrein. De enquête is afgegeven met een introductiebrief waarin het doel van het onderzoek is uiteengezet en meegedeeld is dat de enquête binnen enkele dagen zou worden opgehaald. In de brief is tevens gevraagd om het antwoord op de vragen zo veel mogelijk te laten gelden voor alle personen die wonen op het adres. Op 4 van de 42 adressen heeft men meegedaan aan het onderzoek (respons 98%). Op één adres was niemand bereikbaar, nadat verschillende pogingen binnen ruim een week waren gedaan om de enquête af te geven. De enquêtes zijn medio april 2003 afgegeven en opgehaald. Omdat nagenoeg de hele onderzoekspopulatie heeft meegedaan, geven de resultaten van het onderzoek een zeer betrouwbaar beeld van de geluidsbeleving van bewoners aan de even kant in de Dommer van Poldersveldtweg vanaf de Postweg tot aan de van t Santstraat..4 Opzet rapportage De rapportage bestaat in totaal uit vijf hoofdstukken en is als volgt opgebouwd. In hoofdstuk 2 komen enkele algemene kenmerken van de bewoners (bijvoorbeeld aantal personen op adres) en hun oordeel over de woning en de buurt aan bod. Hoofdstuk 3 is het kernhoofdstuk van de rapportage en gaat over de geluidsbeleving in de buurt. Bijvoorbeeld: Van welke bronnen heeft men overlast? In welke mate is dat het geval in relatie tot de speelplaats van basisschool de Muze? Waarvan heeft men precies hinder? Op welke tijden heeft men voornamelijk overlast? Om hoeveel en welke woningen gaat het precies? Hebben bewoners gezondheidsklachten als gevolg van de overlast en zo ja, welke? In hoofdstuk 4 komt de mening van de bewoners over het plaatsen van een geluidsscherm in de buurt aan de orde. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk aandacht besteed aan de opmerkingen die de bewoners mochten maken aan het eind van de enquête. Omdat het hier een kleinschalig onderzoek betreft (een relatief beperkt aantal bewoners in een gedeelte van een straat is ondervraagd) worden de resultaten niet alleen in percentages maar ook in absolute aantallen vermeld. Wanneer in de rapportage gesproken wordt over de Dommer van Poldersveldtweg, straat of weg, wordt hiermee bedoeld het gedeelte van de Dommer van Poldersveldtweg dat is onderzocht. Een samenvatting van de belangrijkste bevindingen staat in hoofdstuk 5 opgenomen. 4

Bewoners over hun woning en hun buurt 2 Bewoners over hun woning en hun buurt 2. Aantal personen en woonjaar Om een idee te krijgen om hoeveel bewoners het in totaal gaat die wonen in het gedeelte van de Dommer van Poldersveldtweg dat is onderzocht, is in de enquête gevraagd hoeveel personen op het adres wonen. Daarnaast is ook geïnformeerd hoeveel personen er overdag (tussen 09.00 uur en 8.00 uur) thuis zijn. Dit is gedaan om een indruk te krijgen hoeveel personen er gemiddeld overdag thuis zijn, omdat er van is uitgegaan dat mogelijke overlast van de speelplaats voornamelijk overdag zal plaatsvinden. Uit de antwoorden komt naar voren dat er op de 4 adressen in totaal 96 personen wonen, van wie ongeveer de helft (47 personen) doorgaans overdag thuis is. De gemiddelde woningbezetting bedraagt dus 2,34. Overdag is deze bezetting,5, hetgeen betekent dat er gemiddeld overdag zeker één persoon thuis is. Op ruim tweederde van de ondervraagde adressen (28 adressen) woonde men al in de straat voor de komst van basisschool de Muze en het Asielzoekerscentrum, dus voor 996. Op ongeveer een kwart van de adressen ( adressen) is men er daarna komen wonen. Op twee adressen wordt gezegd dat men ongeveer gelijktijdig met de komst van de Muze de woning heeft betrokken. 2.2 Oordeel over de buurt Via een aantal uitspraken in de enquête is nagegaan wat men vindt van de buurt (en ook van de woning) waarin men woont. Hierdoor ontstaat een beter beeld van de kwaliteit van de leefomgeving zoals deze door de betrokkenen wordt ervaren. Bewoners kunnen zich immers aan een of enkele aspecten in de buurt in min of meerdere mate ergeren, maar dat hoeft nog niet te betekenen dat men in het algemeen een slecht oordeel heeft over de buurt. De bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg hebben over het algemeen een gunstig oordeel over hun buurt. Circa 90% vindt dat je het goed getroffen hebt als je in de buurt woont óf is van mening dat de mensen graag in de buurt blijven wonen. Dat is meer dan gemiddeld in de stad, want gemiddeld is ongeveer driekwart (75%) van de Nijmegenaren het met deze uitspraken eens (Stadspeiling 200). Wanneer wordt gevraagd of de buurt een rustige buurt is, wordt het beeld wat anders. Het aantal bewoners dat het met deze uitspraak eens is, wordt dan aanmerkelijk minder. Daarnaast geeft men op bijna de helft (49%) van de ondervraagde adressen te kennen dat de woning geen goede geluidsisolatie heeft (tabel 2.). tabel 2. Oordeel over buurt en woning in percentage en absolute aantallen eens oneens noch eens noch oneens geen mening Als je in deze buurt woont, heb je 88% (36) - 2% (5) - het goed getroffen De mensen in deze buurt blijven hier graag wonen 90% (37) 2% () 5% (2) 2% () De buurt waar ik woon is een 46% (9) 32% (3) 22% (9) - rustige buurt om te wonen Mijn / onze woning heeft een goede geluidsisolatie 22% (9) 49% (20) 7% (7) 2% (5) 5

Naast enkele uitspraken die over de buurt en de woning aan de bewoners zijn voorgelegd, is ook gevraagd een oordeel te geven over de woning en de woonomgeving in de vorm van een rapportcijfer. Gelet op de cijfers die zijn gegeven, zijn de ondervraagden behoorlijk tevreden over hun woning en hun woonomgeving, want gemiddeld geven zij een 7,5 voor hun woning en een 7,3 voor hun woonomgeving. Deze waarderingen wijken overigens vrijwel niet af van het oordeel dat Nijmegenaren geven over hun woning en hun woonomgeving (Stadspeiling, 200). figuur 2. Gemiddeld rapportcijfer voor woning en woonomgeving van bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg en in Nijmegen rapportcijfer w oonomgeving Nijmegen 200 rapportcijfer w oonomgeving DvP 7,3 7,3 rapportcijfer w oning Nijmegen 200 7,6 rapporcijfer w oning DvP 7,5 6 7 8 6

Geluidsbeleving 3 Geluidsbeleving 3. Geluidshinder Het akoestische leefklimaat in een buurt kan door verschillende (lawaai)bronnen worden beïnvloed. De mate waarin men hinder ondervindt kan bovendien van bron tot bron verschillen. Om een goed beeld te krijgen van de geluidsbeleving van de bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg is derhalve van verschillende bronnen nagegaan in hoeverre men hiervan geluidshinder ondervindt. In de vragenlijst waren vijf bronnen opgenomen met de vraag van iedere bron aan te geven in hoeverre men hiervan hinder van geluid ervaart. De resultaten hiervan staan in tabel 3. opgenomen. Uit een nadere analyse van de hindergegevens komt naar voren dat er op 95% van de adressen op z n minst een beetje hinder wordt ondervonden van een of meer lawaaibronnen. tabel 3. Mate waarin hinder van geluid wordt ervaren van verschillende bronnen in de buurt (in percentage en absolute aantallen) helemaal een beetje aardig wat ernstige zeer geen hinder hinder hinder hinder ernstige hinder wegverkeer 7% (7) 42% (7) 34% (4) 7% (3) - buren 58% (24) 32% (3) 0% (4) - - winkels/bedrijven 76% (3) 9% (8) 5% (2) - - speelplaats basisschool de Muze 32% (3) 27% () 5% (6) 7% (3) 9% (8) AZC 45% (9) 33% (3) 8% (7) 2% () 2% () Uit de Bevolkingsmonitor Milieu 2000 (een onderzoek naar milieubeleving en milieugedrag onder Nijmegenaren dat om de vier jaar wordt gehouden) blijkt dat men op ongeveer 39% van de adressen in de stad hinder heeft van één of meer lawaaibronnen. De Bevolkingsmonitor Milieu is echter niet helemaal vergelijkbaar met het onderzoek in de Dommer van Poldersveldtweg: in de Dommer van Poldersveldtweg is gemeten dicht in de buurt van een lawaaibron, waarvan de locatie van tevoren al bekend was. In de Bevolkingsmonitor Milieu is meer gespreid gemeten, dus ook op plaatsen waar er minder of geen lawaaibronnen zijn. Bovendien wordt in de Bevolkingsmonitor Milieu gevraagd of men hinder heeft van geluid in de buurt en zo ja, dan kan men zelf aangeven van welke bron of bronnen men hinder ondervindt. In de enquête van de Dommer van Poldersveldtweg zijn de lawaaibronnen daarentegen voorgelegd. Niettemin zijn er aanwijzingen dat de ervaren geluidshinder in de Dommer van Poldersveldtweg naar verhouding groter is dan (gemiddeld) in de stad. Voor een goede interpretatie zou de geluidsoverlast in de Dommer van Poldersveldtweg eigenlijk vergeleken moeten worden met de geluidsoverlast in een andere buurt met een vergelijkbare situatie (voorheen rustig, nu op verschillende momenten van de dag geluidsoverlast vanaf een speelplaats). Een Nijmeegse buurt waarmee de situatie vergeleken kan worden ontbreekt echter op dit moment. 7

In tabel 3. is o.a. te zien dat er op 83% van de adressen een beetje of in ergere mate hinder wordt ondervonden van het wegverkeer. Op ruim tweederde van de adressen (68%) is dat het geval in relatie tot de speelplaats van basisschool de Muze. Tevens komt uit tabel 3. naar voren dat ernstige tot zeer ernstige hinder naar verhouding het meest ervaren wordt van de speelplaats van basisschool de Muze. Een beetje of aardig wat hinder is er relatief veel van het wegverkeer (op ongeveer driekwart van de adressen heeft men hier een beetje of aardig wat hinder van). Op zo n 40% van de adressen heeft men een beetje of aardig wat geluidshinder van de buren en op iets meer dan de helft van de adressen wordt een beetje of in ergere mate hinder ondervonden van het AZC. Relatief gering is de ervaren geluidshinder die samenhangt met de winkels in de buurt (winkelend publiek, laden en lossen). In figuur 3. is beter te zien hoe de ervaren geluidshinder van de verschillende bronnen zich tot elkaar verhoudt. In de figuur zijn de ernstige en de zeer ernstige hinder samengevoegd. fig. 3. Mate waarin hinder van geluid wordt ervaren door verschillende bronnen in de buurt (absolute aantallen) w inkels buren speelplaats de Muze w egverkeer AZC 0 0 20 30 40 (zeer) ernstig aardig w at n beetje gn hinder Bronnen waarvan men naar verhouding (zeer) ernstige of aardig wat hinder ondervindt zijn de speelplaats van basisschool de Muze en het wegverkeer. Van deze bronnen is derhalve nagegaan in welke woningen / op welke adressen deze hinder met name wordt ervaren. De (zeer) ernstige hinder van de speelplaats de Muze wordt begrijpelijkerwijs met name ondervonden door bewoners op adressen die dicht bij de school zijn gesitueerd (ongeveer het midden van de weg). De bewoners op deze adressen woonden bijna allemaal al in de Dommer van Poldersveldtweg voor de komst van de Muze/het AZC op het Limosterrein. De gemiddelde woningbezetting op deze adressen (2,45) is ongeveer hetzelfde als in de straat (2,35). Maar de gemiddelde bezetting overdag in deze woningen bedraagt,55, hetgeen iets meer is dan de gemiddelde bezetting overdag in de straat (,5). Bewoners op adressen die verder van de speelplaats liggen (boven en onder aan de weg) hebben veel minder hinder van geluid dat afkomstig is vanaf de speelplaats. Van het wegverkeer wordt met name aardig wat hinder ondervonden in woningen die meer liggen vanaf het midden van de straat tot aan de Postweg. Deze hinder hangt 8

Geluidsbeleving waarschijnlijk samen met het verkeer dat vanuit de Postweg de Dommer van Poldersveldtweg inrijdt richting van t Santstraat, Tooropstraat of Hengstdalseweg. Bewoners op adressen in de Dommer van Poldersveldtweg die meer aan de kant van de van t Santstraat liggen zeggen minder last te hebben van het wegverkeer. 3.2 Aard en plek overlast Omdat het akoestische leefklimaat in relatie tot het gebruik van het Limosterrein centraal staat in het onderzoek, is alleen aan degenen die een beetje of in ergere mate hinder ondervinden van de speelplaats van basisschool de Muze of van het AZC gevraagd aan te geven waar de hinder precies uit bestaat. Men mocht op deze vraag meer dan één antwoord geven. Uit de antwoorden is af te leiden dat het vooral gaat om het overdreven schreeuwen, gillen, fluiten of gekrijs vanaf de speelplaats of lawaai in het algemeen (8 keer genoemd). Op sommige adrssen wordt de hinder vanaf de speelplaats ook omschreven als een kaatsend zwembadgeluid (7 keer genoemd). Op een paar andere adressen wordt verder gezegd dat er overlast is van het geluid van scooters/brommers of hangjongeren op de speelplaats (3 keer genoemd). Met betrekking tot de overlast van het AZC gaat het om geluid/muziek afkomstig van het AZC in de zomermaanden (5 keer genoemd) of om lawaai van de noodtrappen bij het AZC (2 keer genoemd). Bij degenen die een beetje of in ergere mate geluidshinder ondervinden van de speelplaats van de Muze of van het AZC is tevens geïnformeerd vanuit welke plek in of bij de woning deze hinder wordt ondervonden. Op deze vraag kon men meer dan één antwoord geven. Uit de antwoorden blijkt dat de achtertuin relatief vaak wordt genoemd als plek buiten de woning vanwaar men hinder ondervindt (25 keer genoemd). Binnen de woning is vooral de (achter)slaapkamer de plek waar hinder wordt ondervonden (5 keer genoemd). Ook de keuken (6 keer) en achterkamer/woonkamer (6 keer) worden genoemd, maar in mindere mate. 3.3 Tijden en frequentie overlast Het oordeel over de geluidsoverlast in een buurt hangt voor een belangrijk deel samen met de tijdstippen waarop de overlast plaatsvindt en de frequentie van de overlast. Langdurige overlast in de avonduren zal bijvoorbeeld ernstiger worden gevonden dan overlast die maar enkele minuten overdag duurt. In de enquête is derhalve aan degenen die een beetje of in ergere mate geluidshinder ondervinden van de speelplaats van de Muze of van het AZC gevraagd wanneer men voornamelijk op de dag overlast heeft en hoe vaak men hiervan last heeft. Van de adressen waar men zegt overlast te hebben van de speelplaats van de Muze (28 in totaal) geeft de helft aan dat zij deze overlast (bijna) de hele dag door heeft. Op bijna evenveel adressen wordt kenbaar gemaakt dat de overlast voornamelijk overdag is (tussen 09.00 uur-5.00 uur). Wat betreft de frequentie van de overlast geeft ruim de helft van de adressen die overlast hebben aan dat zij deze overlast dagelijks ervaart. In fig. 3.2 en fig. 3.3 is in absolute aantallen te zien op hoeveel adressen op welke tijdstippen van de dag voornamelijk overlast wordt ervaren van de speelplaats van de Muze en hoe vaak deze groep hiervan last heeft. 9

fig. 3.2 Op welke tijdstippen van de dag heeft men voornamelijk geluidsoverlast van speelplaats de Muze? (absolute aantallen) de hele dag 4 overdag 9.00-5.00 uur 2 niets ingevuld w eekends 0 5 0 5 20 25 30 fig. 3.3 Hoe vaak heeft men geluidsoverlast van speelplaats de Muze? (absolute aantallen) bijna dagelijks 6 een enkele keer per w eek 8 enkele keren per w eek niets ingevuld bij mooi w eer 2 0 5 0 5 20 25 30 Van de adressen waar gezegd wordt dat men hinder heeft van het AZC (22 in totaal) maakt meer dan de helft kenbaar dat zij deze hinder bijna de hele dag door heeft. Op enkele adressen heeft men voornamelijk overdag (9.00-5.00 uur) last. En waar het gaat om de frequentie van de overlast, laat ongeveer de helft die hinder heeft van het AZC weten dat zij deze overlast bijna dagelijks ervaart. In fig. 3.4 en fig. 3.5 is in absolute aantallen te zien op hoeveel adressen op welke tijdstippen van de dag voornamelijk overlast wordt ervaren van het AZC en hoe vaak deze groep hiervan last heeft. fig. 3.4 Op welke tijdstippen van de dag heeft men voornamelijk geluidsoverlast van het AZC? (absolute aantallen) de hele dag 4 overdag 9.00-5.00 uur 6 s avonds (na 8.00 uur) 2 0 5 0 5 20 25 30 0

Geluidsbeleving fig. 3.5 Hoe vaak heeft men geluidsoverlast van het AZC? (absolute aantallen) bijna dagelijks 2 een enkele keer per w eek enkele keren per w eek 4 5 bij mooi w eer 0 5 0 5 20 25 30 3.4 Gezondheidsklachten De kwaliteit van het buitenmilieu is van groot belang voor de volksgezondheid. Stankoverlast kan bijvoorbeeld leiden tot ademhalingsstoornissen of misselijkheid. En als gevolg van voortdurende blootstelling aan geluidshinder kunnen bijvoorbeeld gezondheidsklachten ontstaan zoals gehoorproblemen, hoofdpijn, slapeloosheid, depressiviteit, concentratieproblemen en nervositeit. De relatie tussen (buiten)milieu en gezondheid is niet eenvoudig en vaak zijn effecten en oorzaken moeilijk aan te geven. Toch zijn er aanwijzingen dat de gezondheidstoestand van burgers ook beïnvloed wordt door factoren in de (woon)omgeving. In de enquête is aan degenen die geluidshinder ondervinden van de speelplaats van de Muze of van het AZC gevraagd of zij als gevolg hiervan gezondheidsklachten hebben en zo ja, welke dan de belangrijkste klachten zijn. Op deze vraag mochten zij meer dan één antwoord geven. Op acht adressen geeft men te kennen dat men gezondheidsklachten heeft als gevolg van geluidshinder van de speelplaats van de Muze of van het AZC. Tot deze acht behoren er zes waar ernstige tot zeer ernstige hinder wordt ondervonden van de speelplaats van de Muze.

Op 29% van de adressen met geluidshinder van de speelplaats van de Muze zegt men gezondheidsklachten te hebben. Dat is aanmerkelijk meer dan het percentage dat voor de stad in het algemeen geldt met betrekking tot gezondheidsklachten als gevolg van geluidsoverlast. Want in Nijmegen zegt men op ongeveer 7% van de adressen waar geluidsoverlast wordt ervaren dat men gezondheidsklachten heeft (Bevolkingsmonitor Milieu 2000). 2 In fig. 3.6 is in absolute zin te zien welke gezondheidsklachten op de acht adressen worden genoemd als gevolg van geluidsoverlast van de speelplaats van de Muze of van het AZC. De gezondheidsklachten zijn hier niet per bron (speelplaats Muze of AZC) uitgesplitst omdat de vraag voor beide bronnen is gesteld. Maar gezien de ernst van de overlast die men ten aanzien van de twee bronnen aangeeft in de enquête, mag er van worden uitgegaan dat de klachten meer betrekking hebben op de speelplaats van de Muze dan op het AZC. Omdat er meer dan één gezondheidsklacht genoemd mocht worden is het totaal aantal klachten (7) groter dan het aantal adressen waar men zegt gezondheidsklachten te hebben. Ergernis/chagrijnig en concentratieproblemen zijn klachten die naar verhouding het meest worden genoemd. fig. 3.6 Gezondheidsklachten als gevolg van geluidsoverlast van speelplaats de Muze of van het AZC (absolute aantallen) ergernis/chagrijnig concentratieproblemen slapeloosheid darmklachten stress moe/gaar nervositeit maagklachten depressiviteit hoofdpijn/migraine 2 4 4 0 2 3 4 5 2 De Bevolkingsmonitor Milieu is echter niet helemaal vergelijkbaar met het onderzoek in de Dommer van Poldersveldtweg: in de Dommer van Poldersveldtweg is gemeten dicht in de buurt van een lawaaibron, waarvan de locatie van tevoren al bekend was. In de Bevolkingsmonitor Milieu is meer gespreid gemeten, dus ook op plaatsen waar er minder of geen lawaaibronnen zijn. Bovendien wordt in de Bevolkingsmonitor Milieu gevraagd of men gezondheidsklachten heeft als gevolg van de hinder en zo ja, dan kan men deze zelf aangeven. In de enquête van de Dommer van Poldersveldtweg zijn de gezondheidsklachten daarentegen voorgelegd. Niettemin zijn er aanwijzingen dat er als gevolg van geluidshinder naar verhouding meer gezondheidsklachten zijn in de Dommer van Poldersveldtweg dan (gemiddeld) in de stad. 2

Geluidsschermen 4 Geluidsschermen 4. Oordeel geluidsschermen Een mogelijkheid om geluidshinder te beperken in een woongebied is het plaatsen van geluidsschermen. Het plaatsen van geluidsschermen kan echter bezwaren oproepen omdat deze geluidsschermen in de ogen van bewoners karakteristieke elementen in de woonomgeving kunnen aantasten. In veel situaties zal het oordeel van bewoners over geluidsschermen afhangen van de vorm, grootte en kleur ervan en van de plek waar deze komen te staan. Kortom van de vraag of de geluidsschermen passen in het beeld van de woonomgeving. Een van de weinige oplossingen om de geluidshinder in de Dommer van Poldersveldtweg terug te dringen is het plaatsen van geluidsschermen. In het bestemmingsplan voor het gebied is ook de mogelijkheid voor het plaatsen ervan vastgelegd. Het plaatsen van deze schermen op de grens van het Limosterrein en de achtertuinen van de woningen is een reële mogelijkheid. In de enquête is vooruitlopend hierop gevraagd wat de bewoners er van vinden als er geluidsschermen in de buurt worden geplaatst. Op deze open vraag, die aan iedereen is gesteld, zijn er veel antwoorden gegeven en opmerkingen gemaakt. In fig. 4. is in absolute zin te zien welke antwoorden zoal zijn gegeven. Op twee adressen is er bij de vraag niets ingevuld. Uit de figuur komt naar voren dat er op nogal wat adressen wordt gevonden dat het plaatsen van geluidsschermen onnodig of weggegooid geld is. Daarentegen zijn er veel adressen waar men het een goed idee vindt of waar men het oordeel wil laten afhangen van de uitvoering (hoogte, vorm, kleur, etc.) of de plek waar de geluidsschermen komen te staan. Daarbij wordt nogal eens opgemerkt dat het zicht op het groen vanuit de huizen gezien niet ontnomen mag worden. 3

fig. 4. Oordeel over het plaatsen van geluidsschermen in de buurt (absolute aantallen) onnodig/w eggegooid geld afh. van uitvoering/plek goed idee als het maar helpt niets ingevuld goed idee, mits overleg liever andere oplossing w eet niet geen bezw aar onnodig, maar gn bezw aar AZC is het probleem 2 2 2 4 7 9 0 2 4 6 8 0 2 Nagegaan is of de mening over plaatsing van geluidsschermen samenhangt met de mate waarin geluidshinder wordt ervaren. Zoals te verwachten was is men vooral op adressen waar men (zeer) ernstige hinder ondervindt van de speelplaats van de Muze voorstander van het plaatsen van geluidsschermen. 4.2 Opmerkingen Aan het einde van de enquête is gevraagd of men nog opmerkingen heeft naar aanleiding van de vragenlijst. Op ruim tweederde (68%) van de adressen heeft men bij deze vraag iets opgeschreven, waarbij verschillende zaken zijn genoemd. Op sommige adressen is meer dan een opmerking gemaakt. Op dertien adressen geeft men te kennen geen opmerkingen te hebben. De opmerkingen die gemaakt zijn, staan in figuur 4.2 opgenomen. Hierin is te zien dat er nogal wat adressen zijn waar men vindt dat de klachten overdreven zijn of waar men zegt dat men nauwelijks hinder heeft. Daarentegen is er een ongeveer even grote groep die vindt dat er allang maatregelen getroffen hadden moeten worden of een opmerking maakt over de hinder in relatie tot het Limosterrein. 4

Geluidsschermen fig. 4.2 Opmerkingen bewoners naar aanleiding van vragenlijst (in absolute aantallen) geen opmerkingen klachten overdreven/nauw elijks hinder maatregelen (allang) nodig aanpak AZC (in overleg) opgesloten gevoel door Muze vragen soms vaag last van vrachtverkeer gezamenlijk speelkw artier beter serieuze benadering gemeente is goed school in buurt is voordeel hoort bij stadsleven hinder is w isselend geluidsgroep vertegenw. niet iedereen Muze zou tijdelijk zijn asociale w eggebruikers recent veel verhuizingen vroeger veel rustiger eerdere afspraken nakomen binnen geen last 2 3 5 9 3 0 2 4 6 8 0 2 4 Op de vraag of men een keer wil meedoen aan een bijeenkomst om in het algemeen te praten over mogelijke oplossingen voor de geluidshinder in de buurt geeft men op vijftien adressen (37%) te kennen dat men hieraan wil meedoen. Op de andere adressen (63% oftewel 26 adressen) heeft men hier geen belangstelling voor. 5

Samenvatting 5 Samenvatting Achtergrond en vraagstelling Na de komst van basisschool de Muze en het AZC in 996 op het Limosterrein kwamen er al snel klachten van omwonenden over geluid afkomstig van de speelplaats van de basisschool. In 200 werd de speelplaats verplaatst van de voorkant naar de zijkant van de school, maar de gewenste geluidsreductie bleef uit. Intussen bleven enkele bewoners klagen over geluid als gevolg van het gebruik van het Limosterrein. Om een beter beeld te krijgen van het akoestische leefklimaat in de Dommer van Poldersveldtweg is besloten om naast de geluidsberekeningen ook een geluidsbelevingsonderzoek te doen onder bewoners. Begin 2003 heeft het Projectbureau van de Directie Grondgebied de afdeling Onderzoek en Statistiek opdracht gegeven het belevingsonderzoek uit te voeren. Centrale vraagstellingen in het belevingsonderzoek zijn: Hoe waardeert men de eigen woning en de eigen buurt? Heeft men overlast van geluid van de speelplaats van basisschool de Muze, en zo ja in welke mate heeft men hiervan last? Wat is de aard van deze overlast? Hoe vaak en op welke tijden heeft men overlast? Heeft men gezondheidsklachten als gevolg van deze overlast en zo ja, welke? Wat vindt men van het plaatsen van geluidsschermen? Opzet De gegevens over de geluidsbeleving van de bewoners zijn verzameld via een schriftelijke enquête. Deze enquête is huis aan huis afgegeven op 42 adressen, gelegen aan de even kant van de Dommer van Poldersveldtweg tussen de Postweg en de van t Santstraat. Het gaat hier om woningen waar men in principe de meeste geluidsoverlast kan ondervinden van speelplaats de Muze. De enquêtes zijn medio april 2003 afgegeven en opgehaald. Op 4 van de 42 adressen heeft men meegedaan (respons 98%). Omdat bijna de hele onderzoekspopulatie heeft meegedaan, zijn de resultaten van het onderzoek zeer betrouwbaar. Oordeel over eigen buurt en woning Bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg hebben over het algemeen een gunstig oordeel over hun buurt. Ongeveer 90% vindt dat je het goed getroffen hebt als je in de buurt woont of is van mening dat mensen in de buurt er graag blijven wonen. Wanneer echter gevraagd wordt of de buurt een rustige buurt is om te wonen, reageert men veel minder enthousiast. Nauwelijks de helft (46%) van de bewoners vindt namelijk dat de buurt een rustige buurt is om te wonen. Het rapportcijfer dat men geeft voor de woonomgeving (7,3) is al met al redelijk gunstig en wijkt niet af van de waardering die de Nijmegenaar hiervoor gemiddeld geeft. Op ongeveer de helft van de ondervraagde adressen in de Dommer van Poldersveldtweg wordt gezegd dat de woning geen goede geluidsisolatie heeft. Toch 7

krijgt de woning een redelijk gunstige waardering (7,5), bijna even gunstig als de Nijmegenaar hiervoor gemiddeld geeft (7,6). Geluidsbeleving Hoewel het oordeel over de woonomgeving over het algemeen redelijk gunstig is, hebben de bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg toch wat klachten over een aantal lawaaibronnen in hun omgeving. Op nogal wat adressen (83%) heeft men een beetje of in ergere mate hinder van het wegverkeer. Op ruim tweederde van de adressen (68%) geldt dat in relatie tot de speelplaats van de Muze. Op iets meer dan de helft van de adressen (55%) wordt een beetje of in ergere mate hinder ondervonden van het AZC. Van de buren ondervindt men op ongeveer 40% van de adressen een beetje of aardig wat hinder. Ernstige of zeer ernstige hinder heeft men naar verhouding het meest van de speelplaats van de Muze (26% van de adressen). In absolute zin gaat het hier om adressen, die voornamelijk in de buurt van de school liggen. Op adressen die verder van de school liggen (boven en onder aan de weg) heeft men veel minder of helemaal geen last van de speelplaats. Hoewel de gegevens niet helemaal vergelijkbaar zijn, zijn er aanwijzingen dat de ervaren geluidshinder op de onderzochte adressen in de Dommer van Poldersveldtweg groter is dan gemiddeld in de stad. Aard hinder en frequentie overlast Op adressen waar men een beetje of in ergere mate geluidshinder ondervindt van de speelplaats van de Muze (28 adressen) is aan de bewoners gevraagd waar de hinder precies uit bestaat. Men mocht hierop meer dan één antwoord geven. Volgens de antwoorden gaat het vooral om het overdreven schreeuwen, gillen, fluiten of gekrijs vanaf de speelplaats (8 keer genoemd). Op sommige adressen wordt aangegeven dat de hinder bestaat uit een kaatsend zwembadgeluid (7 keer genoemd) en op enkele wordt gewezen op geluid/muziek afkomstig van het AZC vooral in de zomermaanden (5 keer genoemd) of op het geluid van scooters/brommers of hangjongeren (3 keer genoemd). Buiten de woning is het vooral de achtertuin waar men de hinder ervaart. Binnen de woning is dat vooral de (achter)slaapkamer. Zowel van adressen waar men enigszins of in ergere mate geluidsoverlast ervaart van de speelplaats van de Muze (28 adressen) als van adressen waar men enigszins of in ergere mate geluidsoverlast ervaart van het AZC (22 adressen) is nagegaan op welke tijdstippen van de dag men deze overlast ondervindt en hoe vaak men overlast heeft. Van de adressen waar men enigszins of in ergere mate geluidshinder ondervindt van de speelplaats van de Muze zegt de helft (4 adressen) dat zij deze overlast (bijna) de hele dag heeft. Op bijna evenveel adressen (2 adressen) zegt men deze overlast voornamelijk overdag (tussen 09.00 uur en 5.00 uur) te hebben. Op de vraag hoe vaak men de overlast ervaart, wordt op meer dan de helft gezegd (6 adressen) dat dit bijna dagelijks is. Van de adressen waar men enigszins of in ergere mate geluidshinder ondervindt van het AZC zegt meer dan de helft (4 adressen) dat zij deze hinder de hele dag heeft. Op de vraag hoe vaak men overlast heeft, laat men op iets meer dan de helft (2 adressen) doorschemeren dat dit bijna dagelijks is. 8

Samenvatting Gezondheidsklachten Voortdurende blootstelling aan geluidshinder kan leiden tot gezondheidsklachten, bijvoorbeeld gehoorproblemen, hoofdpijn, slapeloosheid, concentratieproblemen, depressiviteit, etc. Daarom is aan degenen die enigszins of in ergere mate geluidshinder ondervinden van de speelplaats van de Muze of van het AZC gevraagd of zij als gevolg hiervan gezondheidsklachten hebben en zo ja, welke. Goed en wel wordt op acht adressen kenbaar gemaakt dat men gezondheidsklachten heeft als gevolg van deze hinder. Tot deze groep behoren zes adressen waar men zegt ernstige of zeer ernstige geluidshinder te hebben van de speelplaats van de Muze. Klachten die men naar verhouding vooral heeft zijn ergernis/chagrijnig en concentratieproblemen. Slapeloosheid wordt ook genoemd, maar in mindere mate. Geluidsschermen Het plaatsen van geluidsschermen tussen de achtertuinen van de woningen en het Limosterrein is een oplossing die de geluidshinder vanaf de speelplaats van de Muze kan beperken of terugdringen. Het plaatsen hiervan kan echter bij bewoners op bezwaren stuiten wanneer de schermen niet passen in het beeld van de woonomgeving. Bij de bewoners is derhalve geïnformeerd hoe zij denken over het plaatsen van geluidsschermen in hun buurt. De mening onder de bewoners in de Dommer van Poldersveldtweg hierover is nogal wisselend. Op een aantal adressen ( adressen) vindt men dat het plaatsen van geluidsschermen onnodig of weggegooid geld is. Daarentegen zijn er veel adressen (24 adressen) waar men het een goed idee vindt, het oordeel nog wil laten afhangen van de uitvoering, geen bezwaar heeft of aangeeft dat het goed is als het maar helpt. Als er een bijeenkomst wordt gehouden om in het algemeen te praten over mogelijke oplossingen voor de geluidshinder in de buurt, wordt op vijftien adressen gezegd dat men hieraan wil meedoen. Conclusies onderzoek geluidsbeleving Dommer van Poldersveldtweg Klachten over geluid zijn wisselend: op nogal wat adressen zijn er klachten, maar er zijn ook adressen waar men geen klachten heeft of waar men vindt dat de klachten overdreven zijn. Er zijn evenwel aanwijzingen dat de klachten in de Dommer van Poldersveldtweg meer zijn dan gemiddeld in de stad. Ondanks de geluidsoverlast heeft men gemiddeld een vrij positief oordeel over de buurt: op een overgrote meerderheid van de adressen wordt gezegd dat men graag in de buurt woont of dat mensen er graag blijven wonen. Op adressen heeft men (zeer) ernstige hinder van geluid van de speelplaats van basisschool De Muze en op 8 adressen heeft men gezondheidsklachten als gevolg van deze hinder. Absoluut en relatief gezien is dit een zaak die aandacht verdient. Uit de mening over het plaatsen van geluidsschermen in de buurt, mag worden afgeleid dat hiervoor draagvlak bestaat, mits bewoners bij de uitvoering worden betrokken. 9