ONTWERPEN: Russische gespreksvaardigheid

ONTWERPEN: Russische gespreksvaardigheid Naam: Judith den Boer Studentnummer: 5962927 Schoolvak: Russisch Ontwerpen: Gespreksvaardigheid Doelgroep: VWO 4/5 Sleuteltermen: gespreksvaardigheid Russisch, chunks Bibliografische referentie: den Boer, J. (2010) Gespreksvaardigheid Russisch. Amsterdam: Instituut voor de Lerarenopleiding UvA. Vakdidacticus: O. Karmanova Mentor: O. Karmanova Tweede beoordelaar: Andre Koffeman Team: Juno Uitgevoerd in klas VWO+ 5 van het SG Schravenlant, te Schiedam. 2009/2010 Toestemming: ja

GESPREKSVAARDIGHEID Russisch Probleemdiagnose BESCHRIJVING VERKLARING HYPOTHESE De leerlingen van klas 5 VWO + van Scholengemeenschap Schravenlant in Schiedam hebben moeite met het produceren van vlot lopende zinnen. Er zijn 7 leerlingen die twee keer in de week een lesuur van 45 minuten hebben. De leerlingen hebben vanaf klas 2 twee uur in de week les gehad. Het probleem is dat de leerlingen te veel naar woorden moeten zoeken en veel grammaticale fouten maken. Vorig jaar is er te weinig tijd en aandacht besteed om met de spreekoefeningen te oefenen. Er was daarom geen mogelijkheid tot automatiseren. Hun woordenschat is te klein. Ze beschikken niet over een aantal vaste zinsconstructies van waaruit ze zelf creatieve i zinnen kunnen produceren. Hun grammaticale kennis is zeer beperkt en ook daar geldt voor dat er weinig is ingeslepen. Als ik de leerlingen chunks en fillers aanbied én ze bewust maak van het gemak van het gebruik daarvan (het zogenaamde leren leren ) zullen de leerlingen meer taalhandelingen kunnen produceren. Als de leerlingen vaker naar soortgelijke dialogen luisteren, als die ze moeten uitvoeren, pikken de leerlingen beter bepaalde zinsconstructies op en kunnen ze deze makkelijker reproduceren. Als ik de leerlingen compensatiestrategieën leer zullen de leerlingen zich zekerder voelen en makkelijker taal kunnen produceren. Beschrijving van de beginsituatie De leerlingen kunnen op dit moment geen vlot lopende zinnen maken. Ze hebben vorig jaar zeer sporadisch geoefend en zijn veel vergeten. Ze kunnen geen gesprekje voeren of blijven hangen bij 1 enkele taalhandeling of chunk. Als ze iets in de winkel of in een restaurant willen bestellen kennen ze de zin: Я хочу купить... Maar de constructie Дайте мне пожалуйста of Принесите пожалуйста kennen ze niet (meer). Zelfs simpele vragen als hoe oud ben je? waar woon je en vragende voornaamwoorden kennen de leerlingen op dit moment niet. 2

Bij de methode Pasport v Rossiju horen spreekkaartjes 1, waarmee de leerlingen dialoogjes kunnen voeren en de taalhandelingen automatiseren. Een probleem is dat de leerlingen de spreekkaartjes het liefst letterlijk vertalen. Dan komen ze in de problemen omdat ze een bepaald woord niet kennen. Ze kunnen niet parafraseren of iets op een net iets andere manier zeggen. Dan blokkeren ze. Bijvoorbeeld bij het kaartje dat over de bioscoop gaat is een van de opdrachten vraag of er nog andere films draaien. De leerlingen weten dan niet wat de letterlijke betekenis van draaien is en vallen vervolgens stil. Ze struikelen over een woord en hebben niet de capaciteit om zo n zin te veranderen in bijvoorbeeld: Zijn er nog andere films?. Ze hebben dus geen varianten tot hun beschikking. Deze varianten kun je met behulp van chunks maken. Bovendien zijn de spreekkaartjes niet heel erg aansprekend. Steeds met deze kaartjes werken wordt op den duur saai. Ze zijn niet erg afwisselend. Leuker zou zijn als ze een echte menukaart in handen zouden hebben, of een uitgaanskalender. Uit gesprekken met de leerlingen en een enquête 2 die ik heb afgenomen blijkt dat de leerlingen niet goed weten waar ze moeten beginnen en hoe een zin goed wordt opgebouwd. Een aantal gaf aan dat ze geen idee hebben welke naamval ze nodig hebben en de meeste leerlingen geven als belangrijkste knelpunt aan dat hun woordenschat te klein is. Bovendien geven ze allemaal aan dat ze vorig jaar te weinig tijd hebben gehad om te oefenen. Er is te weinig aandacht besteed aan spreekvaardigheid. De leerlingen hebben kortom te weinig geoefend, hebben geen weet van compensatiestrategieën, en ze weten niet dát en hóe ze chunks kunnen gebruiken. Onderzoeksvraag: Op welke manier kan ik er voor zorgen dat de leerlingen chunks en fillers toepassen om hun taalproductie te bevorderen? Deelvragen: Op welke manier leer ik ze de chunks? Met wat voor soort oefeningen en werkvormen bied ik de chunks aan? 1 De spreekkaartjes werken als volgt: Aan de ene kant staan de Nederlandse teksten die spreker A moet vertalen in het Russisch. Aan de andere kant staan in het Russisch de reacties van spreker B én de juiste Russische tekstjes van spreker A. 2 Zie bijlage. 3

Op welke manier maak ik ze bewust van het gebruik van chunks? Op welke manier zorg ik ervoor dat ze die chunks ook grammaticaal correct gebruiken? Welke compensatiestrategieën leer ik de leerlingen en hoe? Hoe zorg ik ervoor dat ze die chunks ook later in de lessen weer zullen gebruiken? Leidt het gebruik van luisteroefeningen (met daarin verwerkt een aantal van zulke chunks) tot het sneller oppikken en het beklijven van chunks? Hypothese tot verbetering van de resultaten Ik wil graag de spreekvaardigheid van de leerlingen verbeteren door hun chunks aan te bieden. Met behulp van chunks kunnen de leerlingen relatief makkelijker taal produceren. De kennis van chunks geeft ze houvast en meer zekerheid om zich in een bepaalde situatie te kunnen redden. Ik wil ze leren dat je op meerdere manieren hetzelfde kan zeggen. Ik wil ze een hulpmiddel aanreiken om als ze niet op een woord kunnen komen, dat ze een alternatief kunnen bedenken. Daarvoor moet ik ze in de eerste plaats bewust maken van varianten. De bedoeling van mijn ontwerp is dat de leerlingen niet 1 zinsconstructie kennen, maar 3 om ongeveer hetzelfde te zeggen. Bijvoorbeeld: Я интересуюсь, Мне интересно, Я люблю. Ik wil ze leren varianten te gebruiken met behulp van chunks of vaste zinsconstructies die ze zelf kunnen aanvullen. Chunks zijn ongeanalyseerde taalfragmenten van meer dan 1 woord. Westhoff geeft aan dat chunks 50 % vormen van taaluitingen van moedertaalsprekers. 3 Hij zegt ook dat een verzameling chunks een belangrijke mogelijkheid vormt om in een betrekkelijk vroeg stadium van taalverwerving al aardig wat betekenis te produceren met relatief weinig fouten, bij minimale belasting van het werkgeheugen. [ ] Het oefenen met chunks monteren moet leiden tot een grotere vaardigheid in het zo wendbaar mogelijk gebruiken van zulke fragmenten. Een groot probleem dat ik heb geconstateerd en dat ook de leerlingen aangaven is het gebrek aan woordenschat. In dit ontwerp is er helaas geen tijd voor het uitbouwen van de woordenschat. Ik werk dus zo veel mogelijk met de woordenschat die ze al hebben. Ik beperk me dus tot het aanleren van chunks. De oplossing voor het probleem bestaat uit een aantal onderdelen: 3 Zie Westhoff, p 19. (Blackboard) 4

Motiverende gespreksonderwerpen aanbieden. Aansprekend materiaal aanbieden dat zo veel mogelijk authentiek 4 is. Ik laat de leerlingen dialoogjes voeren in veel voorkomende situaties, zoals in het restaurant, in de bioscoop. Omdat spreekvaardigheid nauw verbonden is met luistervaardigheid 5 lijkt het me zinvol om naast spreekvaardigheid ook luistervaardigheid aan te bieden die met het onderwerp te maken heeft. Dus alvorens te gaan oefenen met de dialogen, gaan de leerlingen eerst luisteren naar soortgelijke gesprekjes. Hieruit kunnen ze dan de nodige taalhandelingen oppikken. Door een grote hoeveelheid aan input zorg je ervoor dat ook de output vergroot. 6 (Слушать и услышать, В.С. Ермаченко) Door de leerlingen ieder een eigen rol te geven heeft iedere leerling zijn eigen verantwoordelijkheid 7 Leerlingen krijgen niet alleen de rol van gesprekspartner maar ook die van observant. Uit onderzoek is gebleken dat juist diegene die observeert de meeste leeropbrengst krijgt. 8 Door de leerlingen compensatiestrategieën 9 te leren gebruiken (bijvoorbeeld door te vragen om iets te herhalen, of door ze te leren te vragen Hoe zeg je dit in het Russisch? ) valt de dialoog niet stil. Onderzoeksplan Om mijn onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden heb ik een aantal metingen nodig. De variabelen die bij mijn onderzoeksvraag behoren zijn: Aantal chunks en fillers die leerlingen gebruiken Aantal keer dat een leerling een compensatiestrategie toepast Woordenschat Grammatica Meetinstrument Voor de beginsituatie zal ik de leerlingen observeren. 4 Brown (2007), p. 331 en Dornyei, Tien geboden voor motivatie. 5 Brown (2007), p. 331 6 Zie Schijf van vijf voor het vreemde talenonderwijs, Westhoff. 7 Marzano, p. 98 8 Dit geldt echter alleen voor de sterkere leerling. De zwakkere leerling heeft er niet meer baat bij als hij observeert. Marzano, p. 98 9 Sheils, p. 140 en Westhoff, p. 5, N. Poulisse en J. de Vries. 5

Ik zal met de camera of dictafoon vastleggen hoe de leerlingen de dialogen uit gaan voeren. Hiermee kan ik meten hoe ze presteren voor mijn lessenserie en aan het eind van mijn lessenserie. Specifiek zal ik het aantal vaste zinsconstructies ofwel chunks tellen en het aantal keer dat ze compensatiestrategieën toepassen. Het ontwerp is een succes geworden als de leerlingen tenminste een aantal keer een compensatiestrategie hebben toegepast en wanneer ze kunnen variëren in chunks. Aan het eind van de lessenserie wil ik ook evalueren welke werkvormen voor welke leerling het beste heeft gewerkt, zodat ik dat later ook kan toepassen in mijn lessen. Naast mijn eigen expertise om de lessen te evalueren en de leerlingen te observeren, maak ik gebruik van de expertise van mijn vakdidacticus die aangeboden heeft mede observant te zijn in 1 van de lessen. Tijdsplanning uitvoer ontwerp Datum Doen Opmerkingen 09 09 09 Ik observeer de klas terwijl ze met de spreekkaartjes van hoofdstuk 10 bezig zijn. Docent probeert uit te vinden waar de interesses van de ll liggen om daaraan de lessenserie te verbinden. 11 09 09 Huiswerk voor de leerlingen: voorbereiden H 13 en 14 13 09 09 Resultaten observatie analyseren en verwerken in ontwerphypothese. DEADLINE definitiefase 20 09 09 t/m 22 09 09 Onderzoeksplan uitwerken: welke metingen ga ik verrichten. 29 09 09 Ontwerpplan, onderzoeksplan afmaken. DEADLINE ONTWERPPLAN 03 10 09 t/m 05 10 09 Lesmateriaal maken. Leerlingenmateriaal maken (planning en doelstellingen voor de leerlingen) Leerlingen observeren en vastleggen. Theorie verwerken in ontwerpverslag en ook in lesmateriaal (information gap, authenticiteit) 6

19 10 09 t/m 25 10 09 Herfstvakantie 27 10 09 DEADLINE ONTWERPPLAN, LESSEN, ONDERZOEKSPLAN 30 10 09 Uitvoer 1 e les Camera meenemen+lege bandjes!! 06 11 09 Uitvoer 2 e les Camera meenemen 20 11 09 Uitvoer 3 e les Camera meenemen 27 11 09 Uitvoer 4 e les Camera meenemen 29 11 09 t/m 01 12 09 06 12 09 t/m 08 12 09 21 12 09 t/m 03 01 10 Lessen analyseren en verwerken in het ontwerpverslag Alle meetgegevens verwerken en analyseren. Leeropbrengsten voor mijzelf in kaart brengen en verwerken in verslag Kerstvakantie 05 01 10 INLEVEREN VERSLAG ONTWERPPLAN In mijn hypothese heb ik 3 punten genoemd waarmee ik het probleem van de leerlingen wil gaan oplossen. Het eerste punt is het gebruik van chunks en fillers. Chunks en fillers; formulaic speech. Uit onderzoek dat de Noorse Hasselgren heeft uitgevoerd op een aantal scholen blijkt dat het gebruik van formulaic speech (chunks) en small words (fillers) leidt tot betere resultaten. More fluent learners used formulaic expressions more frequently to get their talk started, keep going, orient their talk to the listener, appeal for understanding and indicate interest, 7

pleasure and enjoyment. 10 Klaarblijkelijk heeft het gebruik van chunks een goede invloed op de fluency van sprekers en tevens bevordert het de succeservaring die sprekers hierdoor voelen. In mijn lessenserie wil ik dat de leerlingen een aantal specifieke gesprekssituaties onder de knie krijgen. Het gaat om een gesprekje in het restaurant, in de bioscoop en in het museum. De vragen die de leerlingen moeten stellen en de antwoorden die ze geven komen in alle drie de situaties in min of meer gelijke vorm voor. Het gaat dan om vragen als: Kan ik bestellen, Waar is de wc?, In welke zaal is?, Hoeveel kost dit? De te gebruiken chunks die ik de leerlingen wil aanleren: 1. De weg vragen/om informatie vragen Iemand aanspreken Скажите, пожалуйста/ Помогите, пожалуйста/ Вы не скажете мне.../извините, пожалуйста Hoe kom ik in? Как дойти до... Links, rechts, rechtdoor, ver, dichtbij Идите... Waar is? Где здесь...? 2. Theater, bioscoop Heeft u kaartjes voor..? Я хотел бы... У вас есть билеты в / на...? (Track, 13.10) Om hoe laat?/wanneer Во сколько/в котором часу/когда начинается/кончается? Hoe lang duurt? Как долго идёт...? Geef mij kaartjes, alstublieft (Дайте) мне (aantal) билет/ a/ ов Laten we naar gaan. Пойдёмте на (фильм) Welke film draait er? Какой фильм идёт? Waar gaat de film over? О чём этот фильм? 10 Luoma, p. 90 8

De film gaat over Он о... 3. Het museum (Hermitage) / De winkel (souvenirwinkel in de Hermitage) Hoeveel kost? Сколько стоит/стоят? Wat krijgt u van mij? Сколько с меня? Geef mij alstublieft Мне пожалуйста/ Дайте, пожалуйста Kunt u mij laten zien? Покажите, пожалуйста... Heeft u.? У вас есть...? 4. Het restaurant Zegt u het maar. Слушаю вас. (Track 8.8) Uit het menu kiezen Я хочу Я буду... Я бы хотела... Мне, пожалуйста... (track 8,7) Voorkeur uitspreken Мне (больше) нравится... Я люблю... (track 7.11 en 7.12 van Ermachenkova) Om de rekening vragen. (track 8.9) (Принесите) счёт, пожалуйста Luistervaardigheid Om deze chunks sneller in te slijpen en te automatiseren zal ik gebruik maken van luisteropdrachten, waarin soortgelijke gesprekssituaties in voorkomen. Brown 11 zegt bijvoorbeeld: the two skills [luisteren en spreken] can reinforce each other. Skills in producing language are often initiated through comprehension. 11 Brown, p. 331. 9

Ik zal een aantal luisteroefingen in de klas doen van de methode Слушать и услышать van В.С. Ермаченкова en een aantal bijpassende tracks van de cd van de methode Pasport v Rossiju. Grammatica Door de leerlingen grammaticaoefeningen te laten doen oefenen ze de benodigde chunks en krijgen de leerlingen tijd ze in te slijpen. Het inslijpen gebeurt ook door het onderstrepen van de chunks die ik ze aanbied door middel van korte stukjes tekst. Bij 1 tekst onderstrepen ze de bruikbare zinnetjes die ze nodig hebben, bij een andere tekst kunnen ze kiezen tussen een aantal varianten die ze in de tekst toevoegen. (Zie de opdrachten in het leerlingenmateriaal) Compensatiestrategieën. In haar proefschrift over compensatiestrategieën in L2 onderscheidt Nanda Poulisse drie soorten strategieën. De Avoidance of Reduction strategy houdt in dat de spreker iets niet kan zeggen en geen alternatieven kan bedenken; hij begint over iets anders. Bij de Interactional strategie laat de spreker het communicatie probleem oplossen door de luisteraar; als laatste strategie noemt Poulisse 12 het zoeken naar alternatieve manieren om de boodschap over te brengen. Op de laatste compensatiestrategie wil ik me richten. Poulisse 13 noemt een aantal manieren om alternatieven of varianten te maken van hetgeen de spreker wil zeggen. Een spreker kan bijvoorbeeld een aantal eigenschappen noemen van het begrip of woord dat hij niet kent. Ook kan hij het woord vervangen door een woord dat qua betekenis dicht bij het onbekende woord ligt noemen. Hij kan dan aangeven waarin dat vervangende woord verschilt van het onbekende woord. Bijvoorbeeld een schoen, maar dan tot aan je knie ( = laars) De spreker kan natuurlijk deze twee strategieën ook nog combineren. De spreker kan ook antoniemen noemen, of een aantal voorbeelden van een groter begrip. (Hij noemt een aantal dieren als hij het woord voor dier niet kent.) In het uiterste geval kan de spreker zelf woorden verzinnen of een Nederlands woord gebruiken. Dit laatste kan toevalligerwijs soms goed uitpakken, bijvoorbeeld met een woord als штраф. Deze methode zal ik de leerlingen vanzelfsprekend niet aanleren. Ik wil de leerlingen zoveel mogelijk varianten leren die ze in meerdere situaties kunnen gebruiken. Bij iedere situatie is er dus sprake van overlapping van de chunks die ik ze leer. Hiermee wil ik voorkomen dat de leerlingen de spreekvaardigheid opdrachten letterlijk gaan 12 Poulisse, p. 57. 13 Poulisse, p. 58 64. Poulisse verwijst ook naar de taxonomie van Tarone (1977) en Foerch en Kasper (1980). 10

vertalen. Om deze strategieën aan te leren zal ik in mijn lesplannen tijd vrij maken voor de bewustwording van de mogelijkheid om te variëren en om alternatieven te bedenken. Chunks die nodig zijn om deze strategieën toe te passen: Повторите, пожалуйста? Как сказать по русский?/как это по русски? Lesmateriaal Zie bijlage. Praktische eisen Aantal leerlingen: 7 Lesrooster: de lessen deel ik in op elke vrijdag het 7 e uur van de periode 30 oktober tot 27 november. (Als er iets mis gaat stel ik de les een week uit; dat is geen probleem) Aantal lesuren: 4 x 45 minuten Aangezien de leerlingen in het tweede trimester een cijfer moeten krijgen voor spreekvaardigheid wil ik dit ontwerp laten meetellen voor de helft van dat cijfer. Daarom moeten er beoordelingscriteria 14 worden vastgelegd en uitgedeeld aan de leerlingen. MDA lesplannen Les 1 Datum: 30 10 09 Beginsituatie: Week: 44 Klas: 5 Les: 16 Vak: Russisch Materialen/media/hulp: Onderwerp: Spreekvaardigheid MUSEUM Dit is de eerste les voor het ontwerp. In de afgelopen weken is er al veel Mapjes met leerlingenmateriaal Spreekvaardigheid opdrachten museum 14 Zie bijlage. 11

geoefend met spreekvaardigheid, maar met andere onderwerpen. HUISWERK voor volgende les Leren chunks die we de volgende les nodig hebben. Zie bijlage bruikbare zinnetjes (bioscoop/theater). Bijbehorende lesmateriaal (geplastificeerde prijslijst, plattegrond, entreekaartjes) Camera + leeg bandje Observatieformulier Can do statementsformulier Doel docent: 1. De docent geeft heldere instructies voor de oefeningen. 2. De docent maakt de ll bewust van compensatiestrategieën. 3. Docent geeft aan dat planning zeer strak is en dat medewerking is vereist. Doel leerlingen: 1. Aan het eind van de les zijn de leerlingen bewust van de compensatiestrategieën die je kunt toepassen bij het spreken in een vreemde taal. 2. Aan het eind van de les hebben de leerlingen een aantal chunks geleerd en kunnen die vrij toepassen in een dialoog. 3. Aan het eind van de les kunnen de leerlingen ticket bestellen in het museum, een souvenir kopen in de winkel en de weg vragen naar het museum, een zaal of wc. T I J D O I V T R Docent 5 O Docent legt uit wat de bedoeling is van de lessenserie is. Geeft aan dat de laatste les hun kunde wordt getest en voor de helft meetelt als het cijfer voor spreekvaardigheid.(pta) can do statementsformulier van het ERK (A2 niveau) voor spreekvdh uitdelen en leerlingen doelen laten stellen. Leerlingenactiviteit/werkvorm/ LEERACTIVITEIT Leerlingen luisteren/klassikaal Bekijken can do statements, kruisen aan welke statements ze al kunnen en geven aan wat ze willen leren: stellen doelen. Aan het eind van de serie geven de ll aan welke statements ze erbij hebben geleerd. Doelen gehaald? Als de leerlingen voor zichzelf kunnen bedenken welke van de statements ze nog moeten leren. Domei n ii 5 I Docent probeert bewustwording over compensatiestrategieën te creëren. Docent geeft aan welke strategieën je kunt Leerlingen bedenken wat ze doen als ze niet op een woord kunnen komen/ in groepjes van 3/4. Ll luisteren naar elkars bevindingen Als ll bedenkt wat ze doet bij het spreken in andere taal. 12

toepassen en geeft voorbeelden. 5 V Docent geeft opdracht compensatiestrategieën (zie bijlage leerlingenmateriaal) waarin een aantal Russische woorden staan die de leerlingen moeten kunnen omschrijven in andere woorden, in het Russisch. Legt uit wat chunks zijn en het gemak van het gebruik daarvan. Laat voorbeelden zien. (bijvoorbeeld Добрый день) Geeft tekst met chunks. (В магазине, в супермаркете) Zie bijlage leerlingenmateriaal. en noteren voorbeelden Leerlingen gaan oefenen met het omschrijven van aantal woorden die ze niet kennen in het Russisch / in tweetallen. De ll leren hier de compensatiestrategieën toe te passen. Leerlingen onderstrepen chunks in de tekst В магазине. En vullen de oefening (bij tekst в супермаркете) in. Leerlingen leren op die manier de chunks te herkennen en onthouden. 5 T Docent deelt mapjes met het materiaal (grammatica en museumopdracht) uit. Ook krijgen de leerlingen de lijst met chunks van les 1. Leerlingen maken grammatica oefeningen. Ll halen oude kennis op en kunnen de chunks inslijpen. 1 0 V /T Docent geeft opdracht museum. (Chunks op bord ppp 15 ) Leerlingen doen in tweetallen een dialoog met behulp van gegeven opdracht. Telkens 1 leerlinge speelt de rol van observant. Zij krijgt een observatieformulier waarop ze kan aangeven of ll een chunk gebruikt en een compensatiestrategie. Na 3 minuten worden de rollen van A en B verwisseld en ruilen ze van 15 In een powerpointpresentatie. Het betreft de chunks die ik ook op papier uitdeel die staan in de bijlage bij elke les. 13

opdracht (er zijn 3 opdrachten) 5 R Docent evalueert de les Observant geeft aan wat haar bevindingen zijn. Les 2 Datum: 06 11 09 Beginsituatie: Week: 45 Klas: 5 Les: 18 Vak: Russisch Materialen/media/hulp: Onderwerp: Spreekvaardigheid BIOSCOOP/ THEATER Vorige les is geoefend met compensatiestrategieën en is een dialoog gedaan over het museum. HUISWERK voor volgende les Leren chunks die bij volgende les horen (Restaurant). Zie bijlage bruikbare zinnetjes les 3. Doel docent: Docent begeleidt en geeft feedback op de dialoogjes. Doel leerlingen: Opdracht bioscoop theater Bijbehorende lesmateriaal (geplastificeerde prijslijst,) CD Jermachenkova Camera + leeg bandje Observatieformulier 1. Aan het eind van de les kunnen de leerlingen chunks toepassen die nodig zijn bij het bestellen van kaartjes voor in de bioscoop of het theater. 2. Aan het eind van de les kunnen de leerlingen comp.strategieen toepassen. T I J D O I V T R Docent 3 O Docent herhaalt in t kort compensatiestrategieën. Geeft instructies voor de les. Leerlingenactiviteit/w erkvorm/ LEERACTIVITEIT Ll luisteren Doelen gehaald? Do mein iii 5 I Docent deelt tekst В театральной кассе uit. Docent zegt dat de leerlingen de zinnetjes moet onderstrepen die ze nodig hebben. (chunks) Input. Leerlingen onderstrepen chunks in de tekst В театральной кассе De leerlingen zullen de chunks beter Als de leerlingen de juiste zinnetjes uit de tekst hebben gehaald. D 14

4 Docent deelt tekst Звонок в театр uit. onthouden door deze verschillende opdrachten. Maken opdracht 2 Vullen de gaten opdracht in. Als leerlingen de opdracht juist hebben uitgevoerd in korte tijd. 5 Docent deelt tekst В кино uit Lezen de tekst В кино en zoeken alternatieven voor de gegeven zinnetjes (zie opdracht 3. De ll passen hier hun nieuwe kennis toe. Als leerlingen goede alternatieven hebben bedacht. (Ze kunnen deze uit de andere dialogen halen bijv.) 5 Docent geeft bijbehorende grammatica oefeningen. Leerlingen doen oefeningen en slijpen tegelijkertijd de chunks in. Als de leerlingen grammatica correct hebben ingevuld. 1 Docent geeft daarna op bord (ppp) 16 de chunks die nodig zijn. Ook krijgen de leerlingen de chunks uitgedeeld van les 2. 7 V Docent laat dialoogjes van cd Jermachenkova horen waarin oa de chunk Мне пожалуйста...voorkomt. Slushat i uslyshat, V.S. Ermachenkova H. 13 КИНО И ТЕАТР, track 13.10 Leerlingen luisteren en doen bijbehorende opdracht (8) De ll kruisen aan welke van de 2 chunks ze hebben gehoord. Als leerlingen de opdrachtjes goed hebben uitgevoerd en de chunks hebben genoteerd die ze hebben gehoord. A 9 V /T Docent geeft opdracht over de bioscoop en het theater. Leerlingen voeren de dialogen uit. Ze passen hier de opgedane kennis toe. Een andere leerlinge (dan de vorige keer) is Als leerlingen verschillende chunks gebruikt en correct grammatica gebruik. B 16 Powerpoint presentatie. 15

observant en vult observatieformulier in. 3 R Docent evalueert de les Observant geeft aan wat haar bevindingen zijn. Les 3 Datum: 13 11 09 Beginsituatie: Week: 46 Klas: 5 Les: 20 Vak: Russisch Materialen/media/hulp: Onderwerp: Spreekvaardigheid RESTAURANT Vorige les is geoefend met compensatiestrategieën en is een dialoog gedaan over het theater en de bioscoop. HUISWERK voor volgende les Leren alle chunks die bij we tot nu toe gehad hebben. (Zie bijlage bruikbare zinnetjes) Opdracht restaurant Bijbehorende lesmateriaal (geplastificeerde prijslijst) CD Jermachenkova Camera + leeg bandje Observatieformulier Doel docent: De docent controleert of de dialogen naar behoren verlopen en geeft feedback. Doel leerlingen: 1. Aan het eind van de les kunnen de leerlingen chunks toepassen die nodig zijn in een restaurant. 2. Aan het eind van de les kunnen de leerlingen comp.strategieen toepassen. T I J D O I V T R Docent 2 O Docent bespreekt wat ze deze les gaan doen. Deelt materiaal uit. Leerlingenactiviteit/werkvorm / LEERACTIVITEIT Ll luisteren Doelen gehaald? Domein iv 5 V T Docent deelt tekst В ресторане uit. Geeft opdracht. Leerlingen lezen tekst door en onderstrepen chunks. Leerlingen kunnen hierdoor Als ll de juiste chunks hebben gevonden. D 16

de chunks beter onthouden. 5 V T Docent geeft bijbehorende grammatica oefening. Geeft extra uitleg over tweede naamval (Бутылка вина etc) Leerlingen doen grammaticaoefening. Hiermee kunnen ze de chunks met de juiste grammatica inslijpen. Als de ll de opdracht goed hebben kunnen maken. Als de antwoorden grammaticaal correct zijn. 7 V T Docent laat bijbehorende luisteroefeningen horen waarin chunks worden gebruikt die in een restaurant van toepassing zijn. (Opdracht 2 en 3 zie bijlage les 3) Ll doen luisteroefeningen. Ze luisteren naar een dialoog in het restaurant en kiezen steeds welk van de twee chunks ze gehoord hebben. Als de ll de juiste chunks hebben aangekruisd. A Slushat i uslyshat, V.S. Ermachenkova Hoofdstuk 8 Делаем покупки, track 8.7 en 8.8 5 V/ T Docent deelt opdracht 4 uit (zie bijlage les 3) Leerlingen lezen en luisteren mee en vullen vervolgens de opdracht in die erbij hoort. Als leerlingen de juiste grammaticale uitgangen invullen. 9 V T Docent begeleidt dialoogjes. Chunks op bord (ppp) Leerlingen voeren de dialogen uit. Een andere leerlinge (dan de vorige keer) is observant en vult observatieformulier in. Als ll zonder al te veel grammaticale fouten en met variatie de dialogen uitvoeren. B 5 R Docent evalueert de les Observant geeft aan wat haar bevindingen zijn. Als observant duidelijk kan aangeven waar knelpunten liggen en wat goed ging. Les 4 Datum: Week: Klas: Les: Vak: Onderwerp: 17

20 11 09 47 5 22 Russisch Spreekvaardigheid Alle onderwerpen Beginsituatie: Materialen/media/hulp: Vorige les is geoefend met compensatiestrategieën en is een dialoog gedaan over het restaurant. HUISWERK voor volgende les (reguliere huiswerk) Opdrachten restaurant, museum, bioscoop Bijbehorende lesmateriaal (geplastificeerde prijslijst) CD Jermachenkova Camera + leeg bandje Observatieformulier can do statementsformulier Olja Karmanova als 2 e expert Doel docent: Docent evalueert afgelopen lessenserie. Vraagt leerlingen wat ze van het materiaal vonden, welke opdrachten het nuttigst waren. Doel leerlingen: Aan het eind van de les kunnen de leerlingen zich redden in alle geoefende situaties. Ze hebben genoeg kennis om te varieren. Ze hebben voor een cijfer de dialogen uitgevoerd. T I J D O I V T R Docent 3 O Introduceert les en Olja Karmanova. Geeft aan dat t om een cijfer gaat dat meetelt voor spreekvdh. Docent geeft aan dat hoe meer de ll kunnen varieren met de geleerde chunks dat meer punten oplevert. Leerlingenactiviteit/werkvorm/ LEERACTIVITEIT Ll luisteren Doelen gehaald? Domein v 3 I Docent vraagt welke compensatiestrategieën zijn toegepast in afgelopen lessenserie. Ll noemen strategieën en benoemen wat dat hen heeft opgeleverd. Als ll kunnen aangeven wanneer ze de strategieën hebben kunnen toepassen. 5 I V T Docent geeft ll vrije opdracht.: Probeer uit te leggen in het Russisch en met gebruik van compensatiestrategieën waar de film of boek over ging die je las laatst gezien/gelezen hebt. Leerlingen proberen in tweetallen aan elkaar uit te leggen waar film/boek over ging. Als ze een woord niet weten moeten ze proberen compensatiestrategieën toe te Als leerlingen kunnen vertellen waar de film/boek over ging en als ze niet op een 18

Docent geeft voorbeeld zinnetje: В этой книге говорится о +6 Фильм о +6 Docent loopt rond en geeft feedback waar nodig. passen. woord kunnen komen dat ze de geleerde strategie proberen toe te passen. 1 5 V /T Docent leidt dialogen vult observatieformulier in. Ll voeren in tweetallen dialogen uit. Hier passen ze de geleerde chunks en grammatica toe. Telkens is een ll observant. 5 R Docent vergelijkt haar uitkomsten met die van observant. 5 R Docent peilt meningen van leerlingen over het lesmateriaal, de werkvormen, welke opdrachten het nuttigst waren, etc. Leerlingen can do statements voor spreekvaardigheid laten invullen. Ll geven aan welke opdrachten leuk waren, wat beter kan. EVALUATIE Evaluatie les 0. De nulmeting. In een les voorafgaand aan de lessenserie heb ik gemeten hoe de spreekvaardigheid van de leerlingen er op dat moment uit zag. Ik heb de les ongeveer zo opgezet als de lessenserie zelf. Dat wil zeggen dat ik de leerlingen de opdracht heb gegeven iets te kopen in een souvenirwinkel, in een supermarkt en een kaartje te kopen in een bioscoop. Op het bord heb ik de opdrachten in het Nederlands neergezet, met een aantal kleine aanwijzingen erbij in het Russisch. (Dit had ik er in de loop van de les bij gezet, omdat ze anders helemaal vast liepen) (Zie het eerste filmpje in de VPF 2) 19

De opdracht was behoorlijk vrij. Het belangrijkste was voor mij om te zien welke zinsconstructies ze wel konden welke niet. De leerlingen bleken vooral te blijven hangen in een paar constructies die ze wel kenden. Bijvoorbeeld als ze vroegen naar een bepaald product bleven ze steken bij: Я хочу.... Ook kenden ze slechts 2 begroetingen en 1 afscheidszin. Grammaticaal maakten ze veel fouten. In een zin als Сколько стоит... Antwoordden de leerlingen veelal met een foute uitgang van het woord Рубль en hadden ze veel moeite met de getallen. Het was dus duidelijk dat ze veel baat zouden hebben bij het leren van een aantal nieuwe zinsconstructies die een zinnetje als Я хочу.. zou kunnen vervangen. Evaluatie les 1. Aan het begin van de les heb ik aan de leerlingen mapjes uitgedeeld met daarin al het lesmateriaal voor deze les. Elke les heb ik de mapjes aangevuld met nieuw materiaal voor de desbetreffende les. De mapjes heb ik school bewaard. De leerlingen kregen voor hun huiswerk een blaadje met de chunks mee, die ze voor elke les moesten leren. Voor elke komende les wisten ze dus al wat ze te wachten stond. In les 1 hebben de leerlingen geoefend met compensatiestrategieën. Het bleek dat de leerlingen in principe wel wisten wat dat zijn en hoe je die kunt toepassen. Zaak was alleen om ze er meer bewust van te maken en dat ze ze ook daadwerkelijk zouden gebruiken in hun gesprekjes aan het eind van de les. Dit laatste is slechts ten dele gelukt. Een aantal leerlingen deden een poging om de strategieën toe te passen, anderen vielen toch stil als ze niet op een woord konden komen. Tijdens het oefenen van de opdracht (het beschrijven van een aantal woordjes in het Russisch) bleek dat dit toch moeilijker is dan gedacht. Het grootste probleem is eigenlijk een gebrek aan woordenschat. In het Nederlands weten ze precies iets te omschrijven, maar in het Russisch stuiten ze op een groot gat in hun kennis. Nadat ik had uitgelegd wat chunks zijn moesten de leerlingen in een tekstje een aantal chunks onderstrepen. Daarbij zei ik dat ze korte zinnetjes moesten vinden die handig zijn om te onthouden als je in een winkel bent. De meeste leerlingen hadden de juiste chunks eruit gehaald. Slechts 1 leerling begreep niet wat precies de bedoeling was. Het laatste onderdeel van de les was het eigenlijke oefenen met de dialoogjes. De dialoogjes waren geleid, met als gevolg dat ze redelijk goed verliepen. De leerling observant die bij een aantal gesprekjes een observatieformulier invulde vond het erg moeilijk om haar medeleerlingen te beoordelen. Qua grammaticale kennis hebben deze leerlingen een achterstand en dus heeft ze de grammaticale fouten niet opgemerkt. 20

Over het algemeen verliep deze les naar wens. Het probleem was dat ik een beetje in tijdnood kwam. Dat had tot gevolg dat ik snel door de onderdelen heen ben gegaan en dat er mijns inziens te weinig tijd over was voor het daadwerkelijk uitvoeren van de dialoogjes. Evaluatie les 2. In de tweede les was het leerdoel het kunnen bestellen van kaartjes in de bioscoop of theater. In deze les hebben we ook aandacht besteed aan luistervaardigheid. De luistervaardigheidoefeningen hadden slechts tot doel het inprenten van de chunks die je kunt gebruiken. De oefeningen waren dan ook behoorlijk makkelijk. In deze les kwam naar verhouding behoorlijk wat grammatica aan bod. Ik heb er hier meer aandacht aan besteed dan in de andere lessen. Het ging voornamelijk om welke naamval komt na getallen en na de zinsconstructie kaartjes voor vandaag/morgen/vrijdag/ op de eerste rij/op het balkon. Evaluatie les 3. De derde les ging over het restaurant. De lesopzet verschilde niet zoveel van de vorige lessen. Ik hoefde aan het begin van de les daarom niet zo veel uit te leggen. Ik zette ze aan het werk met de opdrachten en heb ze vervolgens klassikaal nagekeken. Ik merkte wel dat de leerlingen er niet zo veel zin meer in hadden. De opdrachten waren bijna gelijk aan de vorige lessen. Weer moesten ze in een stukje tekst een paar chunks onderstrepen, een luisteroefening maken en een grammatica oefening. Omdat ik bang was weer in tijdnood te komen heb ik de grammaticaopdracht niet gedaan. Het voordeel is dat ze precies wisten wat er van ze verwacht werd, nadeel was dat de motivatie niet meer zo groot was als in de vorige lessen. Verder verliep de les naar wens. De feitelijke spreekopdracht zat iets ingewikkelder in elkaar, aangezien het gesprek met 3 personen gevoerd moest worden. Na een heldere instructie verliepen de gesprekken goed. Evaluatie les 4. De laatste les was in zijn geheel bedoeld om het geleerde te toetsen. De leerlingen kregen ook een cijfer voor hun dialoogje. Als tweede expert was deze les mijn vakdidactica van het ILO Olja Karmanova aanwezig. Ik had met haar afgesproken dat zij de dialoogjes zou voeren met de leerlingen en dat ik de observatieformulieren zou invullen. Dit, omdat ik het voor mezelf een nuttig leermoment leek. Ik had nog nooit eerder spreekvaardigheid beoordeeld en dit zou voor mij een oefening zijn, die ik later zelf nodig zal hebben in de toekomst. De leerlingen konden een kaartje trekken waarop hun onderwerp stond. Ze wisten dus van te voren niet welk onderwerp ze zouden krijgen, maar het materiaal was precies hetzelfde. Er waren dus geen onverwachte opdrachten voor ze. Elke leerling heeft uiteindelijk twee dialoogjes gevoerd. Voor mij was het de eerste keer dat ik een toets voor gespreksvaardigheid moest beoordelen. In de praktijk bleek dit heel lastig. Je moet in korte tijd op veel verschillende onderdelen letten. (Zie het observatieformulier dat ik gebruikt heb) Op sommige momenten wist ik niet welk cijfer ik moest 21

omcirkelen. De enige houvast die ik had was het onderling vergelijken van de leerlingen. Ik ben bang dat dit niet een heel objectieve beoordeling heeft opgeleverd. Een probleem dat de leerlingen ondervonden was dat ze soms niet begrepen wat Olja zei. Een aantal leerlingen viel hierdoor soms stil. Andere leerlingen trokken zich er niets van aan en volgden de opdracht. Een ander probleem waar ik niet over na had gedacht was wat de rest van de leerlingen moest doen op het moment dat wij bezig waren met 1 leerling. De enige oplossing op dat moment was dat ik ze vroeg om rustig hun dialoogjes voor te bereiden. Omdat het voor een cijfer was deden ze wat ik van ze vroeg. Aan het eind van de les hebben ze nogmaals de can do statements ingevuld van het ERK taalportfolio. De doelen die ze aan het begin van de lessenserie hadden gesteld hadden ze inderdaad gehaald. Dit was goed voor de succeservaring van de leerlingen. Onvoorziene opbrengst was dat de motivatie voor Russisch met deze lessenserie sterk verhoogd was. De leerlingen gaven aan dat ze de lessen heel leuk hadden gevonden en dat het ook erg nuttig was. Eindelijk hadden ze iets echts geleerd. Helaas waren ze de les erna weer een stuk minder gemotiveerd. Het werken met het normale lesboek vinden de leerlingen uiterst demotiverend. Daarom probeer ik zoveel mogelijk lesmateriaal te maken naast het lesboek. Verbeterpunten Zoals ik al heb aangeven was een verbeterpunt vooral de tijdsindeling. De lessen duren helaas maar 45 minuten, waarvan 5 minuten verloren gaan aan het uitdelen van het materiaal, het opzetten van het luisterfragment (wat soms misgaat) en het instrueren wie met wie samenwerkt bij de dialogen. Heel belangrijk is dus het in de gaten houden van de tijd. In principe hebben de leerlingen te weinig tijd besteed aan het oefenen van de feitelijke dialogen. Een ander verbeterpunt is dat de leerlingen niet echt zijn toegekomen om de compensatiestrategieën toe te passen. De meeste dialogen waren te geleid, er zat te weinig ruimte in voor een eigen inbreng waarbij ze gedwongen zouden worden de strategieën toe te passen. Alleen bij een aantal onderdelen van de dialogen was dat nodig. Slechts een paar leerlingen wisten zich daaruit te redden. De leerling die de beste prestaties leverde tijdens de toets had duidelijk de chunks goed uit het hoofd geleerd, maar maakte regelmatig fouten met de grammatica. Misschien had ik voor de toets andere dialoogjes moeten maken, met meer open opdrachten. Dan had ik kunnen zien of ze zich konden redden met compensatiestrategieën. Anderzijds denk ik dat dat voor het moment te hoog gegrepen was. Bovendien was het voornaamste leerdoel van deze lessenserie het automatiseren van een aantal bruikbare chunks. De leeropbrengst voor de leerling observant is niet helemaal duidelijk geworden. Ik heb er niet aan gedacht op welke manier ik dat zou kunnen meten. Ik kan dus eigenlijk geen conclusie trekken of het observeren van je medeleerlingen een grotere leeropbrengst heeft opgeleverd of niet. 22

Een belangrijk punt waarop ik de lessen zou willen verbeteren is dat ik geen tijd heb ingepland om de dialogen die ze gevoerd hebben, na te kunnen bespreken, of voor de klas te laten doen. Eigenlijk zou ik daarvoor nog een les in kunnen lassen, alvorens de leerlingen de dialoog doen voor een toets(cijfer). Ik heb tijdens de les zelf wel rond kunnen lopen en kunnen kijken of de dialogen goed verliepen, maar heb geen tijd gehad de leerlingen de juiste feedback te geven. Leerdoelen gehaald? Een van de belangrijkste leerdoelen was meer variatie aanbrengen in hun taalgebruik. Bij de meeste leerlingen is dit wel gebeurd. Lastig was het precies tellen van het aantal chunks dat de leerlingen gebruiken. Ik kon tijdens de lessen niet bij elk duo tegelijk ter plaatse zijn, dus ik kon niet echt waarnemen wie welke chunks gebruikte. Tijdens de toets is wel gebleken dat de leerdoelen voor de leerlingen duidelijk waren. De leerlingen hadden de beschikking over meerdere verschillende chunks. De verschillende chunks die ze (uit hun hoofd) hebben geleerd hebben ertoe bijgedragen dat ze niet meer blijven hangen bij een zinnetje als Я хочу.... Ze hebben nu zeker 4 varianten daarop tot hun beschikking. Dit was het belangrijkste leerdoel en dat is gehaald. Conclusie Mijn hypotheses luidden: Als ik de leerlingen chunks en fillers aanbied én ze bewust maak van het gemak van het gebruik daarvan (het zogenaamde leren leren ) zullen de leerlingen meer taalhandelingen kunnen produceren. Als de leerlingen vaker naar soortgelijke dialogen luisteren, als die ze moeten uitvoeren, pikken de leerlingen beter bepaalde zinsconstructies op en kunnen ze deze makkelijker reproduceren. Als ik de leerlingen compensatiestrategieën leer zullen de leerlingen zich zekerder voelen en makkelijker taal kunnen produceren. Wat betreft de eerste hypothese kan ik stellen dat mijn hypothese klopte. Het belangrijkste leerdoel is gehaald. De leerlingen hebben meer taalhandelingen geproduceerd, dan tijdens de les waarin ik de nulmeting heb verricht. Echter, dit is wel sterk afhankelijk of de leerlingen hun huiswerk gedaan hebben en daadwerkelijk de chunks hebben geleerd. De leerling die dit het beste had gedaan scoorde dan ook het hoogst, ondanks veel grammaticale fouten. Ik had ook aangegeven dat bij de toets vooral naar de soepelheid van het gesprek zou worden gekeken en niet zozeer naar de grammatica. De leerlingen weten nu ook in het vervolg, dat het gebruik van chunks een goed middel kan zijn om hun spreekvaardigheid soepeler te laten verlopen. Ik zal dan ook in het vervolg soortgelijke opdrachten maken en daarbij de nadruk leggen op het leren van chunks. Onderwerpen als het 23

omschrijven van het uiterlijk of naar de dokter gaan zullen in het tweede trimester aan bod komen bij spreekvaardigheidlessen. Het tweede punt is moeilijk meetbaar. Ik kan niet onomstotelijk bewijzen dat het meerdere keren luisteren naar specifieke chunks in dialoogverband of in losse zinnen leidt tot het beter onthouden en automatiseren van de chunks. Uit onderzoek van anderen is gebleken dat luistervaardigheid wel degelijk helpt bij spreekvaardigheid. Ik sluit me aan bij hun (bijv Brown) conclusies. Helaas is het resultaat van de compensatiestrategieën niet heel erg hoog. Zoals in het voorgaande al opgemerkt is, bleken de leerlingen nog erg veel moeite te hebben met het toepassen van de strategieën. Dit komt enerzijds door een groot gebrek aan woordenschat. (Het omschrijven van een onbekend woord lukt daarom dus ook niet) Anderzijds is er slechts in les 1 expliciet aandacht aan besteed. Misschien had ik er elke les bij stil moeten staan en extra mee oefenen. Als ik dat had gedaan was ik nog meer in tijdnood gekomen, dus dit idee is binnen 4 lessen niet realiseerbaar. Uit de enquête komt naar voren dat leerlingen zich niet per se zekerder voelen met de kennis van de compensatiestrategieen. Ik denk dat de leerlingen wel een behoorlijk groot succesgevoel hebben ervaren. De can do statements zijn na de lessenserie verder ingevuld en de leerlingen konden weer een aantal items erbij aankruisen. De resultaten van hun inspanningen zijn dan ook voor hun zichtbaar. Ik heb dezelfde lessenserie ook uitgevoerd in klas 6, VWO+. (2 leerlingen) Het niveauverschil tussen klas 5 en 6 is ( wbt spreekvaardigheid) niet groot. Ook zij hebben er veel baat bij gehad. Voor hun was het de eerste keer dat ze spreekvaardigheid aan de hand van chunks leerden. Voor veel leerlingen is het een uitkomst, om hapklare zinnen ter beschikking te hebben. Veel leerlingen weten niet hoe ze goed een zin kunnen opbouwen of waar ze moeten beginnen. Een chunk is een goede aanzet voor het maken van langere zinnen. Eigen leerproces Een van de belangrijkste dingen die ik heb geleerd, is hoe belangrijk het is motiverend les te geven. Het afwijken van de gebruikelijke lesmethode en authentiek materiaal zorgt er duidelijk voor dat leerlingen meer zin hebben te leren. In het vervolg zal ik dan ook vaker lesmateriaal maken gelijkend op het materiaal van het ontwerp. Ik heb zelf nooit op deze manier (door middel van chunks) Russisch geleerd. Ik denk dat het een goede methode is en zal in het vervolg de spreekvaardigheidlessen op de zelfde manier inrichten. Ik weet nu op welke manier ik een zelfde soort lessenserie zou kunnen maken voor luistervaardigheid, of voor het vergroten van de woordenschat en grammaticakennis. Het zelf maken van materiaal is ook voor jezelf als docent motiverend. Bovendien kun je zelf bepalen wat de leerdoelen zijn en welk materiaal je daarvoor wilt gebruiken. 24

Uitkomsten enquêtes Ik heb twee enquêtes afgenomen. Voor de lessenserie heb een enquête afgenomen over hoe de leerlingen zelf denken over wat moeilijk is aan gespreksvaardigheid Russisch en wat ze belangrijk vinden. De tweede enquête ging specifiek over de lessenserie, wat ze leuk vonden en nuttig, en waar er verbeterpunten zaten. Enquête 1. Uitkomsten: De enquête is afgenomen op 9 september 2009. Dit is ruim voor ik met de lessenserie begon. Er zijn 7 respondenten. Aantal keer dat leerling aangaf het 1. Helemaal mee eens, 2. Een beetje mee eens, 3. Een beetje mee oneens, 4. Sterk mee oneens te zijn met de stellingen. 1 2 3 4 1. Je bent goed in spreekvaardigheid of je bent het niet. Daar kun je weinig of niets aan veranderen. 1 1 1 4 2. Ik vind dat we afgelopen jaar te weinig tijd besteed hebben 3 3 1 0 aan spreekvaardigheid 3. Ik weet wat ik kan doen als ik niet op een woord kan komen. 1 3 3 0 4. De spreekkaartjes die we in de les gebruiken zijn leuk en afwisselend. 0 5 2 0 5. De spreekaartjes zijn leerzaam en nuttig. 1 3 2 1 6. Spreekvaardigheid is voor mij een erg belangrijk middel om Russisch te leren. 7. Ik vind het vooral belangrijk dat ik grammaticaal correct Russisch spreek en let daar ook speciaal op, ook als dit ten koste gaat van het tempo. 8. Ik weet niet goed wat ik kan doen om beter te worden in spreekvaardigheid. 9. Ik let erg op mijn uitspraak bij het oefenen met spreekvaardigheid. 10. Ik vind het belangrijk dat ik in een vlot tempo een gesprekje kan voeren in het Russisch, ondanks grammaticale fouten die ik wel ik wel eens maak. 6 0 0 1 1 2 2 2 0 2 4 1 0 2 5 0 4 1 1 1 25

11. Het voeren van dialoogjes met medeleerlingen is een goede manier om spreekvaardigheid te oefenen. 6 0 0 1 12. De onderwerpen van de spreekkaartjes vind ik interessant. 0 3 3 1 Conclusie: De leerlingen zijn in het algemeen positief over het feit dat je wel degelijk iets kunt doen aan je vaardi 1. Maak een top 3 van de onderdelen die jij het belangrijkst vindt bij spreekvaardigheid. Zet een cijfer (van 1 3) voor de volgende uitspraken: Vlotheid Correct grammatica gebruik Snel op woorden kunnen komen Mijn uitspraak Dat de ander mij begrijpt. Uitslag: 6 van de 7 respondenten hebben op 1 staan: dat de ander mij begrijpt. 1 respondent heft dit op de 2 e plaats gezet. Opvallend is dat 4 van de 7 respondenten de uitspraak op plaats 2 staan. Blijkbaar vinden ze dat toch ook heel belangrijk, hoewel ik er in de lessen bijna geen aandacht aan besteed (in het algemeen). Grammatica wordt slechts 2 keer genoemd op plaats 3 en 2. Grammatica wordt blijkbaar niet als heel belangrijk beschouwd, evenals vlotheid. Daarbij geven 2 respondenten het een 3 e plaats. Het snel op woorden kunnen komen wordt door 4 respondenten op de 3 e plaats gezet en door een respondent op de 2 e plaats. Concluderend kan ik zeggen dat blijkbaar leerlingen een ander doel voor ogen hebben dan docenten. Docenten waarderen vlotheid waarschijnlijk veel hoger dan uitspraak bijvoorbeeld. 2. Wat zijn de knelpunten die je tegenkomt bij spreekvaardigheid? Noem minstens drie punten. (Denk aan gebrek aan woordenschat, het gaat te langzaam, omdat ) Uitslag: weet niet hoe ik een zin goed opbouw Ik weet niet waar ik moet beginnen uitspraak weinig taalkennis (woordenschat) ik vind zinsopbouw moeilijk 26

te weinig kennis van grammatica, waardoor zin maken lastig wordt geen idee welke naamval bij welke tijd meer de basiswoorden en basiskennis want die ontbreekt een beetje (veel) vervoeging en meervoud is moeilijk gebrek aan woordenschat, geen goede uitspraak, en het gaat te langzaam 3. Welke adviezen zou jij geven aan iemand die moeite heeft met spreekvaardigheid? Geef minstens drie adviezen: Enkele van de adviezen luidden: met andere leerlingen oefenen nog meer oefenen op leuke manier woordenschat vergroten gesprekjes met anderen voeren Russische liedjes luisteren/ filmpjes kijken opzoeken woordenboek Oefenen, oefenen en nog eens oefenen Enquête 2 De enquête is afgenomen op 9 december 2009. Er waren 7 respondenten. In deze enquête wil ik je vragen een beoordeling te geven over de afgelopen lessenserie spreekvaardigheid. Vraag 1. Welk cijfer (1 10) zou je geven voor de afgelopen lessenserie in het algemeen?. Vraag 2. Welk cijfer (1 10) zou je willen geven voor de volgende afzonderlijke onderdelen? 1. Instructie van de docent 2. Werkvormen 3. Lesmateriaal 1. De leestekstjes waar je chunks uit moest halen 2. De luisteroefeningen.. 27

3. De invuloefeningen 4. De grammatica oefeningen 5. De opdrachten die bij de dialoogjes hoorden.. Vraag 3. 1. Wat vond je van de onderwerpen (museum, theater, bioscoop, restaurant) Vraag 4. Wat vond je van het niveau? Omcirkel het passende antwoord. Te hoog/hoog/precies goed/beetje te makkelijk/veel te makkelijk Vraag 5 In welke mate vond je deze lessen motiverend? Omcirkel het passende antwoord. Heel erg motiverend/best wel motiverend/een beetje motiverend/niet zo motiverend/helemaal niet motiverend. Vraag 6 Geef in een cijfer (1 10) aan in hoeverre je de lessenserie als leerzaam en nuttig beschouwt.. Vraag 7 7.1 Vond je het oefenen met compensatiestrategieën nuttig? Omcirkel het passende antwoord. Heel erg nuttig/nuttig/een beetje nuttig/niet nuttig. 7.2 Voelde je je zekerder bij de toets doordat we geoefend hebben met de compensatiestrategieën? Omcirkel het passende antwoord. Heel zeker/best zeker/niet zo zeker/helemaal niet zeker. Vraag 8 Zou je nog verbeterpunten kunnen bedenken? 28

Uitslag enquête NB Cijfers zijn gemiddelden van de 7 respondenten. Open antwoorden staan letterlijk opgenomen. Vraag 1 7,6 Vraag 2.1 6,8 Vraag 2.2 6,9 Vraag 2.3.1 7,1 Vraag 2.3.2 7,2 Vraag 2.3.3 6,8 Vraag 2.3.4 6,4 Vraag 2.3.5 7,7 Vraag 3 de bioscoop was t leukst als we naar Rusland gaan is het wel handig leuke en nuttige onderwerpen De andere antwoorden waren van de strekking leuk, iets echt geleerd 29

Vraag 4 Het aantal keer dat geantwoord is. te hoog 0 hoog 1 precies goed 4 beetje te makkelijk 2 veel te makkelijk 0 Vraag 5 heel erg motiverend 1 best wel motiverend 5 een beetje motiverend 1 niet zo motiverend 0 helemaal niet motiverend 0 Vraag 6 Het gemiddelde cijfer van de respondenten 7,7 Vraag 7.1 Het aantal keer dat geantwoord is op elk antwoord. heel erg nuttig 2 nuttig 5 een beetje nuttig 0 niet nuttig. 0 Vraag 7.2 heel zeker 0 best zeker 1 30

niet zo zeker 6 helemaal niet zeker 0 Vraag 8 Bij de vraag of er nog verbeterpunten waren, zijn geen opmerkingen gekomen. Conclusie voortkomend uit de tweede enquête. In het algemeen kun je concluderen dat de lessenserie in zijn geheel goed is beoordeeld. Ook uit gesprekken met de leerlingen direct na de laatste les bleek dat de leerlingen het leuk en nuttig hadden gevonden. Het werken met spreekvaardigheidoefeningen uit het lesboek is niet zo motiverend en leerzaam. De leerlingen gaven aan dat met echt materiaal werken leuk was en dat ze het gevoel hadden dat ze veel geleerd hebben in korte tijd. Docentenhandleiding In deze lessenserie zul je de leerlingen aan de hand van chunks een gesprekje leren te voeren in een winkel (souvenirwinkel) een museum, het theater, bioscoop en het restaurant. Het is belangrijk dat je van te voren goed uitlegt wat chunks zijn en dat het doel van deze lessenserie is dat de leerlingen zo veel mogelijk varianten leren voor een zelfde soort zinsconstructie. De meeste leerlingen blijven haken bij Я хочу (купить...). In deze lessenserie zorg je ervoor dat leerlingen verschillende versies krijgen aangereikt om hun taalgebruik uit te breiden. 31

Voor elke les volgen hieronder een aantal aanwijzingen. Zorg voor mapjes waarin al het materiaal opgeborgen kan worden. Zorg voor aparte bladen met alleen de chunks, zodat de leerlingen die thuis kunnen leren. Plastificeer bijvoorbeeld de menukaart, de agenda van de bioscoop, de entreebewijzen van het museum en de bioscoop om het materiaal zo authentiek mogelijk te laten lijken. (Zie de lesplannen voor details over de lesindeling) Les 1 Leg uit wat chunks zijn Geef duidelijk het lesdoel aan van de 4 lessen. Laat de leerlingen zelf doelen stellen door cando statements in te laten vullen. Een aantal van deze statements kunnen dan erbij worden aangekruist na het einde van de lessenserie. Laat ze naar die nieuw te leren statements kijken. Geef aan of er een cijfer wordt gegeven Zorg dat er aan het eind van de les tijd over is om klassikaal het dialoogje te laten opvoeren en om feedback te geven. Vraag de leerlingen te bedenken welke compensatiestrategieën ze kunnen gebruiken. Laat de leerlingen oefenen met het omschrijven van de woorden die zijn gegeven.(in het Russisch) Zorg er voor dat de leerlingen elkaars versie niet kunnen zien. Laat de leerlingen uit het stukje tekst chunks halen. Je kunt erbij zeggen dat je op zoek bent naar korte zinnetjes die handig zijn te onthouden als je in een winkel bent. Geef als het nodig nog extra aanwijzingen bij de grammatica oefeningen. Zorg voor extra ruimte om, nadat de leerlingen zelf met de dialoogjes hebben geoefend rhet klassikaal te bespreken en feedback te geven. Les 2 Herhaal nog een keer wat chunks zijn en hoe je de compensatiestrategieën kunt toepassen. Zorg ervoor dat de geluidsfragmenten goed zijn ingesteld. Geef ook aan dat het luisteren naar deze fragmenten tot doel heeft het herhalen en inslijpen van de te gebruiken chunks. Het is niet een echte luisteroefening zoals gebruikelijk. Het opzoeken van chunks uit een leestekst en het invullen van grammatica oefeningen zijn nu wel bekend voor de leerlingen. Dit zou geen problemen moeten opleveren. Les 3 Geef het oefenen van de feitelijke dialogen genoeg de tijd. Geef ook een heldere instructie. Dit is een oefening die met 3 personen wordt gedaan. Het vergt een beetje extra moeite om bij te houden welke spreker aan de beurt is. (Doe desnoods 3 of 4 zinnetjes voor met een paar leerlingen, zodat de bedoeling duidelijk is) Geef aan dat de volgende les zal worden beoordeeld hoe hun dialoogjes verlopen. Les 4 32

In de laatste les evalueer je wat de leerlingen geleerd hebben. De leerlingen voeren een aantal (2) van de dialoogjes uit (klassikaal). Je kunt de leerlingen (blind) laten trekken uit een aantal kaartjes waarop het uit te voeren onderwerp staat. Laat ze aan het eind van de les de can do statements invullen. Vraag de leerlingen wat ze geleerd hebben. Maak gebruik van het leerlingen observatiefomulier om een cijfer te bepalen. Bijlage Leerlingenmateriaal LES 1 33

Compensatiestrategieën Als je niet precies weet hoe je iets moet zeggen in het Russisch kun je dat op verschillende manieren oplossen. Je maakt dan gebruik van compensatiestrategieën. Hieronder volgen en aantal strategieën die je kunt toepassen: Vragen om herhaling (Повторите, пожалуйста /скажите, пожалуйста, ещё раз) Tijd rekken Handen en voeten + vragen hoe iets heet in het Russisch (Как это по русски? Как это называется порусски...) Het onbekende woord omschrijven (je kunt erop zitten=stoel) Het tegenovergestelde zeggen (dus bv niet wit, maar ) Voorbeelden noemen OPDRACHT TOEPASSEN VAN COMPENSATIESTRATEGIEEN Versie A 34

Probeer de volgende woorden in het Russisch te omschrijven. Je buurvrouw moet het woord raden. Zaterdag Bioscoop Nieuw Versie B Probeer de volgende woorden in het Russisch te omschrijven. Je buurvrouw moet het woord raden. Morgen Kunstenaar Lelijk BRUIKBARE ZINNETJES (chunks) bij de DIALOGEN LES 1 De weg vragen/om informatie vragen/in de winkel 35

Iemand aanspreken Kunt u me helpen? Zegt u aub.. Excuseer Ik begrijp u niet Hoe kom ik in? Waar is? Ga naar (links, rechts, rechtdoor) Скажите, пожалуйста Помогите, пожалуйста/ Вы можете помочь? Вы не скажете мне... Извините, пожалуйста. Я не понял(а)/ Я не понимаю Как дойти до...+2 Где здесь...? Идите... (налево, направо, прямо) Hoeveel kost? Сколько стоит/стоят + 1? Wat krijgt u van mij? Ik krijg van u. roebel. Geef mij alstublieft Сколько с меня? С вас... рублей Мне, пожалуйста Дайте, пожалуйста. Будьте, добры... Kunt u mij laten zien? Покажите, пожалуйста, +4 Heeft u.? Graag gedaan Geen dank. У вас есть... +1? С удовольствием/ пожалуйста Не за что. В магазине Здравствуйте. Добрый день. Скажите пожалуйста, какие у вас есть сувениры? Книжки, футболки, открытки, магниты, шкатулки, кукли. Что такое шкатулки? 36

Это маленькая коробочка, для цепочек и серёжек. А, у вас есть матрёшки? Конечно, есть. Будьте добры, покажите мне эту матрёшку. Вот, пожалуйста. Сколько она стоит? 1200 рублей. Хорошо, я её беру. OPDRACHT: Onderstreep in het tekstje hierboven de (stukjes van) zinnen die je zou kunnen gebruiken in elk soort winkel. Pas vervolgens de juiste zin toe in het volgende stukje tekst. В супермаркете Ольга:...молоко и сыр. Продавец: Какой сыр? Ольга: Какие? 37

Продавец: Швейцарский, голландскии, российский. Ольга:...сто граммов голландского сыра. Продавец: Хорошо. Ольга:..? Продавец...150 рублей. Ольга: 200 рублей. Продавец:. KIES UIT DE VOLGENDE ZINNETJES: c вас / у вас есть / вы хотите /вот ваша сдача / мне пожалуйста / дайте пожалуйста / сколько с меня? / вот, пожалуйста LES 2 Theater, bioscoop Ik wil graag. Heeft u kaartjes voor..? Я хотел бы...+4 У вас есть билеты в / на. +4 38

(datum/tijd/plaats/evenement )? Om hoe laat?/ Wanneer begint/eindigt? Hoe lang duurt? Geef mij kaartjes, alstublieft Laten we naar gaan. Welke film draait er? Welke voorstellingen zijn er? Waar gaat de film/voorstelling over? Wat is dat voor film /voorstelling? De film gaat over Het is een (comedy) Во сколько/в котором часу/ когда начинается/кончается? Как долго идёт...? (Дайте) мне (aantal) билет/ a/ ов (Na 2, 3, 4 krijg je 2 e naamval enkelvoud, билета; Na 5 10 krijg je 2 e naamval meervoud билетов) Пойдёмте на (фильм) Какой фильм идёт? Какие у вас есть спектакли? О чём этот фильм/спектакль? Что это за фильм/ спектакль? Он о...+6 Это (комедия) Opdracht 1 Lees onderstaande tekst en onderstreep de stukjes van de zin die handig zijn als je kaartjes wilt bestellen in het theater. 39

Opdracht 2 Lees onderstaande dialoog en vul de gaten in. Maak gebruik van de woorden hieronder. будьте добры 40

во сколько/ какие у вас есть/ на 8 часов на балкон/ есть ещё билеты/ ЗВОНОК В ТЕАТР Художественный театр. Здравствуйте, скажите, пожалуйста..спектакли? Дядя Ваня, Чайка, Евгений Онегин. Какие числа вас интересуют? Сегодня и завтра. Спектакли дневные или вечерние? Вечерние. Сегодня вечером Чайка....начинается спекталь? В 8 часов..? Есть, только на 1ый ряд больше билетов нет....два билета... Вот ваши билеты. 500 рублей, пожалуйста. В Кино Заказать билеты Девушка, скажите пожалуйста, какие фильмы идут сегодня вечером? Вор, Ночной дозор и Брат. А, Брат, что это за фильм? 41

Это боевик. О чём он? Он о молодом человеке который попал в криминальную жизнь в Санкт Петербурге. Его брат наёмный убийца, а он тоже хочет зарабатывать большие деньги и начал работать для брата. Ну, хорошо. Будьте добры, два билета на Брат. Во сколько начинается сеанс? В дватцать часов. Можно билеты в середине зала? Можно. 12 й ряд годится? Годится. Вот ваши билеты. Сколько с меня? 400 рублей. OPDRACHT 3 Geef een Russisch alternatief van de volgende zinnetjes (kijk in de lijst met chunks) : Какие фильмы идут?.. Будьте добры, два билета на Брат... Во сколько начинается сеанс?.. LES 2 Theater en bioscoop Luisteropdracht 1 Geef telkens aan welke van de twee zinnen je hoort. 42

Uit: Slushat i uslyshat, V.S. Ermachenkova Hoofdstuk 13 КИНО И ТЕАТР, track 13.10 LES 3 43

Het restaurant Zegt u het maar. Wat wilt u eten/ drinken? En ( voor) u? (andere gast) Ober! Ogenblikje Mag ik de menukaart? Слушаю вас. Что вы будете/ хотите пить/ съесть? А вам что? Официант(ка)/ Девушка! Минуточку! Можно посмотреть меню/ принесите меню! Uit het menu kiezen Я хочу +4 Я буду...+4 Я бы хотел(а)...+4 Мне, пожалуйста...+4 Дайте/Принесите, пожалуйста...+4 Voorkeur uitspreken Мне (больше) нравится...+1 Я люблю...+4 Eet smakelijk! Om de rekening vragen Приятного аппетита! (Принесите) счёт, пожалуйста 44

Opdracht 1 : Onderstreep de zinnetjes die handig zijn om te onthouden als je in een restaurant gaat eten in Rusland. 45

LES 3 HET RESTAURANT Luisteropdracht bij track 8.8 Слушать и услышать, Jermachenkova OPDRACHT 2 Luister goed naar de tekst. Luister eerst naar de inleiding: Erik is uit Amerika gekomen. Hij loopt over de Nevski prospekt in Sint Petersburg en gaat een cafe binnen. De ober helpt hem met de menukaart. Omcirkel telkens welke van de twee zinnen je hoort: Официант: Вы будете обедать? Эрик: 1 Да, я хотел бы съесть какой нибудь овощной салат и жареное мясо. 2 Да, я хочу овощной салат. Официант : У нас есть салаты из помидоров и огурцов, зелёный салат с капустой, есть салат картофельный и салат мясной. 1 Что вы хотите? 2 Что вы бы хотели? Эрик: 1 Мне пожалуйста, зелёный салат с капустой. 2 Будьте добры, зелёный салат с капустой. Официант: Хорошо. Салат и жареное мясо. 1 Вам мясо с картофелем или с рисом? 2 Вы хотите мясо с картофелем или с рисом? Эрик: Конечно с картофелем. Официант: 1 Что вы будете пить? 2 Что вы хотите пить? Эрик: 1 Мне пожалуйста, бутылку пива. 2 Я хотел бы бутылку пива. Официант: Вам каое пиво? Немецкое или русское? Эрик: Русское конечно. Официант: Тогда рекомендою пиво Балтика 7. Эрик: 1 А кофе, вы не хотите пить? 2 А кофе, вы будете пить? 1 Да, будьте добры, Каппучино без сахара. 2 Мне пожалуйста, Каппучино без сахара. 46

LES 3 HET RESTAURANT OPDRACHT 3: GEEF TELKENS AAN WELKE VAN DE TWEE ZINNEN JE HOORT. Uit: Slushat i uslyshat, V.S. Ermachenkova Hoofdstuk 8 Делаем покупки, track 8.7 47

Uit: Slushat i uslyshat, V.S. Ermachenkova Hoofdstuk 7 Купить или не покупать? Track 7.13 OPDRACHT 4: Lees en luister de bovenstaande dialogen mee. Vul de juiste naamval in bij de volgende zinnen: Я люблю... (кофе) и...(мороженое) Мне больше нравится...(красная икра) Он любит...(белое вино) Я хочу каппучино с...(сахар) Ему нравится...(столичный салат) 48

DE SPREEKOPDRACHTEN BIJ ELKE LES SPREEKOPDRACHT LES 1.1 HET MUSEUM: de HERMITAGE DE WEG VRAGEN A: De toerist Jullie staan voor de markt (рынок) 1. Spreek een voetganger aan. 2. Vraag hoe je bij het museum komt. 3. Herhaal wat de passant zei. 4. Bedank de passant 49

SPREEKOPDRACHT LES 1.1 HET MUSEUM: de HERMITAGE DE WEG VRAGEN B: Een passant Jullie staan voor de markt (рынок) 1. Begroet de toerist 2. Leg uit (u gaat naar rechts en de tweede straat naar rechts) 3. Zeg graag gedaan. 50

SPREEKOPDRACHT LES 1.2 HET MUSEUM: de HERMITAGE A: De toerist 1. Begroet de caissière. 2. Vraag hoeveel de kaartjes kosten. 3. Zeg dat je student bent. Vraag of er korting is (скидка) 4. Vraag tot hoe laat het museum geopend is. 5. Vraag om een kaartje.(voor studenten) 6. Vraag waar de wc is. 7. Bedank de caissière. 51

SPREEKOPDRACHT LES 1.2 HET MUSEUM: de HERMITAGE B: De caissière 1. Begroet de toerist 2. Zeg hoeveel de kaartjes kosten. 3. Zeg dat er voor studenten speciale kaartjes zijn. 4. Zeg dat het museum om 19.00 uur sluit. 5. Geef het kaartje. 6. Zeg dat de wc op de eerste etage is, in het restaurant. 52

LES 1.3 HET MUSEUM: de HERMITAGE, DE SOUVERNIRWINKEL Магазин в Эрмитаже : Сувениры EEN SOUVENIR KOPEN A: De toerist 1. Groet de verkoopster 2. Vraag de verkoopster welke souvenirs er zijn. 3. Vraag een souvenir te laten zien. 4. Kies een souvenir. Vraag hoeveel het kost. 5. Reken af. 53

Шкатулка 650 рублей Постер The red dancer, Kees van Dongen 200 рублей Яйцо 350 рублей ДВД 250 рублей Баллерина Сумка 300 рублей 250 рублей 54

LES 1.3 HET MUSEUM: de HERMITAGE, DE SOUVERNIRWINKEL Магазин в Эрмитаже : Сувениры EEN SOUVENIR KOPEN B: De verkoopster 1. Groet de toerist. 2. Vertel welke souvenirs er zijn (постер, шкатулка, двд, яйцо, баллерина, сумка) 3. Laat de souvenirs zien (foldertje) 4. Zeg hoeveel het kost. 5. Bedank de toerist. 55

сегодня Гарри Поттер и Принц-полукровка, приключения 19.00 Большой зал Миссия Дарвина, 3D 17.00 Малый зал Мужская работа, драма 23.00 Большой зал Как стать принцессой, комедия 15.00 Малый зал Тест на любовь, комедия 22.00 Большой зал Девять, анимационный фильм 20.00 Малый зал ЦЕНЫ понедельник четверг пятница суббота воскресенье время сеанса обычные VIP обычные VIP обычные VIP 15:00 18:00 170 210 170 210 290 330 18:00 23:00 260 300 290 330 290 330 56

с 23:00 240 280 290 330 290 330 SPREEKOPDRACHT LES 2 De bioscoop A: Bezoeker. Je wilt met een vriendin naar de bioscoop. Je gaat alvast naar de bios en vraagt bij de kassa om informatie. A begint: 1. Begroet de caissière. 2. Vraag welke films er vanavond draaien. 3. Vraag welke komedies er draaien? 4. Vraag hoe laat de film begint. 5. Vraag om twee kaartjes en vraag hoeveel ze kosten. 6. Zeg dat je de gewone kaartjes wil. 7. Bedank de caissière en groet haar. 57

SPREEKOPDRACHT LES 2 De bioscoop B : De caissière Je verkoopt de kaartjes, je vertelt hoeveel ze kosten en welke films er draaien. 1. Begroet de bezoeker. 2. Geef antwoord op de vraag. 3. Noem de twee comedy (комедия) films. Zeg dat Как стать принцессой alleen s middags draait. 4. Zeg hoe laat de film begint (Тест на любовь ) en in welke zaal hij is. 5. Vraag welke plaatsen ze willen hebben (gewone (обычные) of VIP plaatsen) 6. Zeg hoeveel het kost en geef de kaartjes. 7. Groet terug. 58

SPREEKOPDRACHT HET THEATER Je wilt ergens volgende week naar het theater. Je belt de informatielijn en vraagt welke voorstellingen er zijn en of er nog kaartjes zijn. A. De beller. 1. Groet de persoon aan de andere kant van de lijn. 2. Vraag welke voorstellingen er zijn volgende week. 3. Vraag waar Евгений Онегин over gaat. 4. Vraag of er nog kaarten zijn voor vrijdag? 5. Bestel 2 kaartjes op het balkon. 6. Bedank de info mevrouw. 59

SPREEKOPDRACHT HET THEATER B. De informatielijn 1. Groet de beller. 2. Евгений Онегин, Слишком женатый таксист, Дядя Ваня. 3. Zeg dat het over de liefde gaat. 4. Zeg dat er alleen nog kaarten zijn voor zaterdag. 5. Vraag om de naam van de klant en geef het (reserverings)nummer 39523. 6. Graag gedaan. 60

SPREEKOPDRACHT Les 3 HET RESTAURANT Ресторан Москва A: Een gast (met een vriend(in) B) A begint, en vervolgens hou je de volgorde aan van de cijfers die zijn gegeven in het schema 1 Begroet de ober. 4 Vraag of er een vrij tafeltje is. 6 Vraag om de menukaart. 9 Zeg dat je van soep houdt. Vraag je vriendin wat zij lekker vind. 11 Roep de ober erbij. Bestel 3 dingen uit het menu. 16 Noem een drankje 21 Zeg dat je toch liever iets anders wilt drinken (kies een ander drankje) NA HET ETEN: 25 Zeg dat de rekening niet klopt. Zeg dat je geen (bier) hebt besteld. 61

SPREEKOPDRACHT Les 3 Het restaurant Ресторан Москва B: De vriend(in) A begint, en vervolgens hou je de volgorde aan van de cijfers die zijn gegeven in het schema 2 Begroet de ober 8 Vraag aan je vriendin wat zij lekker vindt 10 Ik hou meer van pelmeni 12 Zeg wat je wilt hebben (noem 3 dingen uit de lijst) 14 Noem 3 andere dingen 17 Vraag of er wijn is. 19 Kies een wijn. NA HET ETEN: 23 Vraag om de rekening 26 Neem afscheid van de ober 62

SPREEKOPDRACHT Les 3 Het restaurant Ресторан Москва C: De ober A begint, en vervolgens hou je de volgorde aan van de cijfers die zijn gegeven in het schema. 3 Begroet de gasten. 5 Natuurlijk (wijs de gasten hun tafeltje). 7 Geef hun de menukaart (alstublieft). 13 Neem de bestelling op. Zeg dat tegen B dat je dat niet hebt. 15 Vraag wat de gasten willen drinken. 18 Zeg dat er een rode en een witte wijn is. 20 Herhaal de keuze van B 22 Dus u wilt liever? Zeg dat je alles zo komt brengen. NA HET ETEN: 24 Breng de rekening 26 Zeg dat het je spijt en dat je alles in orde maakt. 63

GRAMMATICA OEFENINGEN LES 1 De weg vragen /winkel/museum Vul de juiste vorm van рубль in. Это стоит 22... Марковки стоят 48... Билеты стоят 420... Сколько с меня? 151.. Vul de juiste naamval in: Как дойти до...?(станция метро) Туалет находится на...(первый этаж) Как дойти до..?(музей) 64

GRAMMATICA OEFENINGEN LES 2 De bioscoop/theater Vul de juiste naamval in. Я больше всего люблю... (опера) Дайте, пожалуйста, два...... (билет) Я хочу идти на...(поп концерт) Мне больше нравится...(классическая музыка) У вас есть билеты на...? (пятница) Мне пожалуйста 5 (пять)...(билет) У вас есть билеты на...?(опера) На сегодня...(билет) нет. Есть места на...(балкон). 65