LES: Vier op een rij 2 DOEL oefenen van keersommen; inzicht ontwikkelen in welke verschillende keersommen dezelfde uitkomst hebben; het patroon herkennen van keersommen in de tabel. BENODIGDHEDEN Per leerling werkblad Vier op een rij (zie p. 5) kleurpotloden, potlood en gum AFBEELDING SPELLETJE 1
1. Les deel 1: Sommen kiezen bij een uitkomst De kinderen hebben een potlood en gum op hun tafeltje. U deelt het onderstaande werkblad uit aan de kinderen en zegt dat u met hen het spel Vier op een rij gaat spelen. U laat een kind vertellen hoe het spel werkt. U geeft steeds een uitkomst, de kinderen kruisen één som door die daar bij hoort. Wie vier sommen onder elkaar, naast elkaar of schuin op een rij doorgekruist heeft, steekt zijn hand op en roept Vier op een rij. U geeft de volgende uitkomsten: 16, 42, 12, 18, 35, 6, 24, 36, 15, 32, 10, 28, 9. Werkblad Vier op een rij Een kind dat als eerste vier sommen op een rij heeft, heeft gewonnen. U gaat met bovengenoemde uitkomsten door tot er ook een tweede en derde kind(eren) vier sommen op een rij heeft. Dan legt u het spel stil. 2
Op het (digitale) schoolbord staat hetzelfde werkblad als de kinderen hebben. Stel de volgende vragen aan de winnaar: - Kon je snel een som vinden? Hoe deed je dat? Waar keek je naar? - Welke som(men) heb je gevonden bij de uitkomsten? U werkt mee op het digibord. - Waren er ook andere mogelijkheden? U bespreekt een andere vier op een rij. U speelt nogmaals met de klas Vier op een rij op het onderste veld met de volgende uitkomsten: 64, 4, 24, 63, 60, 12, 72, 6, 56, 30, 48, 50, 40. Als er een paar winnaars zijn, legt u het spel stil. U geeft een paar kinderen een beurt om te vertellen hoe ze vier op een rij hebben gemaakt. Zorg dat aan bod komt: - Zijn er verschillende manieren van vier op een rij? (horizontaal, verticaal en diagonaal) - Hoe bedenk je een som bij een uitkomst? - Zijn er meerdere sommen mogelijk bij een uitkomst? Hoe vind je die? Maak de kinderen er van bewust dat er bij een uitkomst verschillende sommen mogelijk zijn. 2. Speelsessie 1 Dan zegt u dat de kinderen het spel Vier op een rij mogen spelen op de computer (alleen of in tweetallen). Laat de kinderen zien hoe ze naar de spelletjeswebsite kunnen gaan, door op het digibord of op een computer naar de website te gaan. De leerlingen kunnen eerst op het voorbeeldfilmpje klikken om een filmpje te bekijken waarin wordt uitgelegd hoe het spelletje werkt. Als ze op het plaatje bij het spelletje klikken, kunnen ze het spelletje gaan spelen. Zorg dat de kinderen eerst het voorbeeldfilmpje bekijken: laat het klassikaal zien of individueel. Laat de kinderen 10 minuten het spelletje spelen, alleen of in tweetallen. Afhankelijk van het aantal beschikbare computers spelen de kinderen allemaal tegelijk of om beurten. U hervat de les met de deel 2 als alle kinderen het spelletje hebben gespeeld. 3. Les deel 2 In dit deel wordt het spelletje klassikaal nabesproken. Doel is om de structuur van het veld met keersommen onder de aandacht te brengen. Het is de bedoeling dat u de kinderen deze de getalstructuur zelf laat ontdekken, door de volgende vragen te stellen: - Hoe wist je welke som er bij een getal hoorde? Waren er meer mogelijkheden? Welke som koos je dan? Waarom die? - Kon je het antwoord snel vinden? Hoe deed je dat? - Wat zijn makkelijke getallen om een som bij te zoeken? En wat zijn moeilijke? Waar staan de sommen die erbij horen? 3
- Welke sommen staan naast elkaar? En welke staan onder elkaar? - Als het getal 80 is, waar ga je dan de som zoeken? (rechtsonder) En als het getal 3 is? (linksboven) - Hoeveel mogelijkheden zijn er bij het getal 36?' (3: 4x9, 9x4, 6x6) 'En bij het getal 40?' (4: 4x10, 10x4, 5x8, 8x5) - Waar staan de omkeersommen op het veld? (spiegellijn van linksboven naar rechtsonder) Sluit de les af door te vragen het aantal behaalde punten. Wie is tot nu toe de kampioen? 4. Speelsessie 2 Laat de kinderen hierna nog 10 minuten spelen met het spelletje. Dit kan meteen na deel 2 van de les of op een later moment. 4
Werkblad Vier op een rij (Spel Vier op een rij 2 ) 1x1 1x2 1x3 1x4 1x5 1x6 1x7 1x8 1x9 1x10 2x1 2x2 2x3 2x4 2x5 2x6 2x7 2x8 2x9 2x10 3x1 3x2 3x3 3x4 3x5 3x6 3x7 3x8 3x9 3x10 4x1 4x2 4x3 4x4 4x5 4x6 4x7 4x8 4x9 4x10 5x1 5x2 5x3 5x4 5x5 5x6 5x7 5x8 5x9 5x10 6x1 6x2 6x3 6x4 6x5 6x6 6x7 6x8 6x9 6x10 7x1 7x2 7x3 7x4 7x5 7x6 7x7 7x8 7x9 7x10 8x1 8x2 8x3 8x4 8x5 8x6 8x7 8x8 8x9 8x10 9x1 9x2 9x3 9x4 9x5 9x6 9x7 9x8 9x9 9x10 10x1 10x2 10x3 10x4 10x5 10x6 10x7 10x8 10x9 10x10 1x1 1x2 1x3 1x4 1x5 1x6 1x7 1x8 1x9 1x10 2x1 2x2 2x3 2x4 2x5 2x6 2x7 2x8 2x9 2x10 3x1 3x2 3x3 3x4 3x5 3x6 3x7 3x8 3x9 3x10 4x1 4x2 4x3 4x4 4x5 4x6 4x7 4x8 4x9 4x10 5x1 5x2 5x3 5x4 5x5 5x6 5x7 5x8 5x9 5x10 6x1 6x2 6x3 6x4 6x5 6x6 6x7 6x8 6x9 6x10 7x1 7x2 7x3 7x4 7x5 7x6 7x7 7x8 7x9 7x10 8x1 8x2 8x3 8x4 8x5 8x6 8x7 8x8 8x9 8x10 9x1 9x2 9x3 9x4 9x5 9x6 9x7 9x8 9x9 9x10 10x1 10x2 10x3 10x4 10x5 10x6 10x7 10x8 10x9 10x10