Thema: De watersnoodramp. Handleiding en opgaven niveau A1. Opgave 1: Samen

Transcriptie

1 Handleiding en opgaven niveau A1 Thema: De watersnoodramp Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A1 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan (zie pagina 7) Aandachtspunt - Op grond van wat u weet over de leerlingen en op basis van de stof die in de rekenmethode aan bod geweest is, bepaalt u bij stap 2 van het Stappenplan welke manieren of aanpakken u aan de orde stelt. Opgave 1: Samen Voorkennis ophalen over het onderwerp Introduceer het onderwerp van deze les: De watersnoodramp. Met enkele vragen haalt u voorkennis op over het onderwerp van deze week. Deze week is het 60 jaar geleden dat de watersnoodramp er was. Wat was de watersnoodramp? Wie kan daar iets over vertellen? Laat vervolgens eventueel het Nieuwsbegripfilmpje zien, dat hoort bij dit onderwerp. Zie (week 6, 2013, niveau A, digibordfilmpje). Als u geen abonnement heeft op Nieuwsbegrip kunt u overwegen een ander filmpje op te zoeken over dit onderwerp. Stel eventueel nog een aantal vragen over het Nieuwsbegripfilmpje: Er is een monument voor de watersnoodramp van Waar staat dat? (in Ouwerkerk) Dijken en duinen aan de kust moeten nog steviger gemaakt worden. Waarom? (omdat de zee(spiegel) stijgt) Rivieren kunnen overstromen. Wat kun je daartegen doen? (stukken land waar geen steden of dorpen zijn, kunnen onder water worden gezet) Stappenplan Nieuwsrekenen s(b)o Laat het Werkblad Stappenplan op het digibord zien. Vertel nog een keer wat het doel van het Stappenplan is en wat de pictogrammen betekenen. De pictogrammen staan voor de drie stappen die je moet nemen om tot een oplossing van een rekenvraag van Nieuwsrekenen te komen: Stap 1: Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag Stap 2: Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Stap 3: Ik beantwoord de rekenvraag Stap 1: Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag U laat het opgavenblad op het bord zien (zorg ervoor dat de rekenvragen nog even bedekt zijn en dat alleen de tekst te zien is) 1

2 terwijl het papieren Opgavenblad en het Werkblad Stappenplan worden uitgedeeld. Laat de leerlingen op het Werkblad Stappenplan hun naam invullen en een kruisje zetten bij Samen. Ook op het Opgavenblad moeten ze hun naam zetten. Tekst lezen U leest de tekst en het schema voor terwijl de leerlingen met u meelezen. Tijdens het lezen geeft u hardop denkend aan wat u te binnen schiet. U zegt bijvoorbeeld dat de tekst uitlegt hoe het kwam dat zo weinig mensen wisten hoe gevaarlijk het zou worden. En dat dat dus te maken had met hoe en hoe vaak het nieuws in die tijd bij de mensen kwam. Leg uit dat er in die tijd geen internet was, nauwelijks televisie, weinig telefoons (en al helemaal geen mobiele telefoons), alleen af en toe nieuws op de radio en een krant natuurlijk. Tekst arceren Geef iedere leerling een markeerstift. De bedoeling is nu om de tekst nog eens goed door te nemen en om dan vooral te letten op de woorden die met rekenen te maken hebben. U zegt dat het altijd goed is om met de getallen te beginnen. In het stukje tekst staan de getallen: 31, 1, 22:00, 60, 24:00, 08:00, 18:00, 02:00 en 03:00. Deze arceert u. Kijk samen met de leerlingen nog eens goed naar de getallen. Achter de 31 en de 1 staat januari en februari. Dat zijn dus data. Die maanden arceer ik. Achter 22:00 staat uur, dat gaat dus om tijd. Ook door die : ertussen, dacht ik al dat het over tijd zou kunnen gaan. Ook achter 24:00, 08:00, 18:00, 02:00 en 03:00 staat uur en ook hier staat er steeds een : tussen. Ook dit zijn kloktijden. Dus al die keren uur arceer ik. En tussen de 24:00 uur en 08:00 uur staat van en tot, dat geeft een tijdsperiode aan. Dat arceer ik dus in zijn geheel. Achter 60 staat jaar geleden. Dat gaat dus over tijd. Dat arceer ik. En Verder staat er twee keer in de tekst eerst, voor het eerst om precies te zijn, en ook eerste, voor het woord dijken. Die woorden hebben met getallen, met rekenen te maken. Met het getal 1 natuurlijk. En er staat ook een keer laatst, dat moet dus ook gearceerd worden. In de tekst staat ook nog het woord weinig. Dat woord heeft met hoeveelheid te maken, dus dat arceer ik. En ook het woord erachter: mensen. Zijn er verder nog woorden? Ja, ik zie zaterdag en zondag staan. Die moet ik ook arceren. En nacht en s nachts ook. En voor de 02:00 uur staat rond, dat betekent hetzelfde als ongeveer. Het kan wat vroeger of wat later dan 02:00 uur zijn geweest. En voor de 03:00 uur staat vanaf, en ook dat is een rekenbegrip. Nadat u de tekst besproken heeft, vertelt u hardop denkend dat u nu het verhaaltje begrepen heeft. U kunt nu een kruisje zetten op het Werkblad Stappenplan bij het verhaaltje. De leerlingen doen dat ook. 2

3 Na het bespreken van de tekst kunnen de leerlingen misschien zelf een paar rekenvragen bedenken. Deze hoeven niet uitgerekend te worden. Eventueel schrijft u een paar leuke vragen op het bord. De eerste rekenvraag Op het bord laat u opgave 1 zien en u leest deze voor: Hoe lang was er in die nacht geen radio-uitzending? Ze willen dus weten hoeveel uur er in de nacht van 31 januari op 1 februari geen radiouitzending was. We snappen nu de rekenvraag en zetten dus een kruisje op het Werkblad Stappenplan bij de rekenvraag. Stap 2: Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Wijs op het pictogram: Nu ga ik bedenken hoe ik deze rekenvraag kan oplossen. Leg uit dat er vaak meer manieren zijn om tot een oplossing te komen. In het stukje tekst staat daar volgens mij iets over. Ja, lees maar: Maar s nachts van 24:00 uur tot 08:00 uur was er geen radio-uitzending. Nou, dan moet ik dus aangeven hoeveel tijd er zit tussen 24:00 uur en 08:00 uur. 24:00 uur is hetzelfde als 12 uur in de nacht. Maar je kunt het ook schrijven als 00:00 uur. En van 00:00 uur naar 08:00 uur, dat is dus wat we moeten uitrekenen. Noteer de denkstappen hardopdenkend op het bord bij stap 2 van het Werkblad Stappenplan. De leerlingen tekenen of noteren hun eigen oplossingsmanier op het Werkblad Stappenplan bij Stap 2. Stap 3: Ik beantwoord de rekenvraag Wijs op het derde pictogram. Het beantwoorden van de rekenvraag is nu eigenlijk niet zo moeilijk meer. Het gaat om het verschil tussen 00:00 uur en 08:00 uur. Schrijf nu het antwoord op het bord op het Opgavenblad. Doe dat in de context van het verhaal: 8 uur. Vertel de leerlingen dat het antwoord op een Nieuwsrekenopgave nooit alleen een getal kan zijn. Daarna schrijven de leerlingen het antwoord bij opgave 1 op het Opgavenblad. 3

4 Opgave 2: Proberen Stap 1: Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag De leerlingen pakken hun Opgavenblad en u deelt een nieuw Werkblad Stappenplan uit. Laat de leerlingen hun naam invullen en een kruisje zetten bij Proberen. Vraag de leerlingen wat ze moeten doen bij Stap 1. Laat de leerlingen samen de tekst en het schema nog eens lezen. Ze kruisen bij Stap 1 aan dat ze het verhaaltje hebben begrepen. Vervolgens doen ze hetzelfde met de rekenvraag, dus opgave 2. Vraag aan de tweetallen hoe het gegaan is. Hebben ze de nieuwe rekenvraag goed begrepen? Stap 2: Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Attendeer de leerlingen op Stap 2. Wijs hen erop dat er verschillende manieren zijn om de rekenvraag aan te pakken. Laat de leerlingen volgens de werkvorm denken-delen-uitwisselen in tweetallen bedenken hoe zij de rekenvraag zouden oplossen. Ze bedenken dan eerst individueel een aanpak (denken). Ze noteren of tekenen hun aanpak bij Stap 2 op het Werkblad Stappenplan. Ze vertellen hun aanpak vervolgens aan elkaar. En eventueel passen ze hun eigen aanpak aan (delen). Inventariseer welke aanpakken de tweetallen gevonden hebben (uitwisselen). Benadruk dat er verschillende manieren kunnen zijn en dat deze allemaal goed kunnen zijn. Maar soms is de ene manier handiger of sneller dan de andere manier. Vraag tot slot hoe het ging: wat was makkelijk, wat was moeilijk? Waar hadden ze nog hulp bij nodig? Stap 3: Ik beantwoord de rekenvraag Kijk met de leerlingen naar Stap 3. Laat de tweetallen hun antwoord opschrijven bij Stap 3 van het Werkblad Stappenplan. Bespreek de antwoorden en let erop dat de antwoorden vertaald zijn naar de context: 1 uur (lang). Vertel de leerlingen dat het antwoord op een Nieuwsrekenopgave nooit alleen een getal kan zijn. Hierna schrijven de leerlingen het antwoord op het Opgavenblad bij opgave 2. Vraag tot slot hoe het ging: wat was makkelijk, wat was moeilijk? Waar hadden de leerlingen nog hulp bij nodig? Breng daarbij ook in wat u zelf heeft gezien en opgemerkt tijdens het rondlopen langs de tweetallen. 4

5 Opgave 3: Zelf De leerlingen pakken hun Opgavenblad en krijgen een nieuw Werkblad Stappenplan. Laat de leerlingen hun naam invullen en een kruisje zetten bij Zelf. De leerlingen werken zelfstandig (individueel of in tweetallen) aan de nieuwe rekenvraag opgave 3 bij de context De watersnoodramp. Loop samen met de leerlingen nog even de stappen van het Stappenplan door aan de hand van het Werkblad Stappenplan. Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag met opgave 3. Terwijl de leerlingen aan het werk zijn loopt u rond. Ter afronding van de les inventariseert u de aanpakken en antwoorden van de leerlingen en bespreekt die nog even kort. Let erop dat de antwoorden vertaald zijn naar de context: 4 uur. Evalueer ook de manier van (samen)werken en het zelfstandig werken met het Werkblad Stappenplan: - Hoe vond je het om op deze manier (samen) te rekenen? - Wat vond je makkelijk gaan? - Wat vond je moeilijk? - Waar heb je nog hulp bij nodig? - Wat heb je geleerd vandaag? - Wat hebben we geleerd voor de volgende les? 5

6 OPGAVENBLAD A1 NAAM: De watersnoodramp van 60 jaar geleden De watersnoodramp De watersnoodramp gebeurde in de nacht van zaterdag 31 januari op zondag 1 februari. Er was die nacht een enorme storm. De storm was om 22:00 uur in Zeeland het hevigst. Maar weinig mensen wisten hoe gevaarlijk het die nacht zou worden. 60 jaar geleden konden mensen het laatste nieuws alleen via de radio horen. Maar s nachts van 24:00 uur tot 08:00 uur was er geen radio-uitzending. In het weerbericht van 18:00 uur op zaterdag werd pas voor het eerst verteld van een zware storm boven de Noordzee. Rond 02:00 uur kwam het water voor het eerst over de dijken heen. Vanaf 03:00 uur braken de eerste dijken. Bron: Hoe lang was er in die nacht geen radio-uitzending? Eerst spoelde het water over de dijken. Hoe lang duurde het toen nog voordat de dijken braken? Hoeveel uur na de eerste melding in het weerbericht was de zware storm op zijn hardst in Zeeland? 6

7 WERKBLAD STAPPENPLAN NAAM: SAMEN PROBEREN ZELF Stap 1 Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag het verhaaltje het schema de rekenvraag Stap 2 Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Stap 3 Ik beantwoord de rekenvraag 7