Kwaliteit en beleid: een spel Frans Meijers Steunpuntendag 2017 Regionale VO-HO netwerken Utrecht 30 maart 2017
VO-HO netwerken Doel: a. realiseren van inspirerend en uitdagend (21 ste eeuws) onderwijs, door b. buiten de school samen te leren en te ontwikkelen qua curriculum, professionaliteit en aansluiting vo-ho Twee onderwerpen: a. wat is 21 ste eeuws onderwijs? b. transfer van netwerken naar/binnen scholen
21st Century Skills: twee dimensies Wendbaarheid: leren te leren/meta-cognities Weerbaarheid: vermogen eigen identiteit te articuleren in veranderende omstandigheden Basis: vermogen tot zelfreflectie
Welke leeromgeving bevordert zelfreflectie (en daarmee wend- en weerbaarheid)? Praktijksturing: levensechte ervaringen centraal Dialoog: over persoonlijke zin en maatschappelijke betekenis van ervaringen
De situatie anno 2017 Onderwijs is nog steeds vooral theorie-gestuurd Dialoog ontbreekt 73% tegen 24 % over 3 % met (Bron: Harlaar-Oostveen, M. & Meijers, F. (2014). Zijn stagebegeleidingsgesprekken in het hbo reflectief en dialogisch? Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 32(3), 245-256).
Waarom ontbreekt dialoog? Onderwijs in de 20 ste eeuw: reproductief leren centraal (= reproduceren van niet ter discussie staande kennis Taken docent: kennisoverdracht toetsing diagnose leerproblemen gerichte feedback (grote autonomie) Taken management: controle en beheersing (top down)
Innovatiepraktijk in onderwijs (op basis van analyse15 HPBO projecten inzake studieloopbaanbegeleiding) Start: geld boven de markt Reactie CvB: stafafdeling schrijft subsidievoorstel Gevolg: toekenning subsidie voor 3 jaren (T1) Reactie CvB (3 maanden later): instelling (hoge)schoolbrede projectgroep Gevolg (1 jaar later): een verwaterd plan dat vooral een visie representeert Reactie CvB (3 maanden later): acceptatie visie en aanwijzing pilotproject(en)
Innovatiepraktijk in onderwijs (2) Gevolg (2 tot 12 maanden later): defensieve opstelling betroffen afdelingen ( nog meer werk ), aanwijzing van kartrekkers (veelal enthousiaste docenten), een verdere verwatering van innovatieve ideeën, en tenslotte stilstand Visitatie subsidieverstrekker (na 2-2,5 jaar): stilstand is niet-acceptabel, verwatering innovatieve voornemens evenmin Reactie CvB (na 1 maand): alle hens aan dek! Nogmaals uitleg van de oorspronkelijke visie aan de afdelingsmanagers en eis dat deze verantwoordelijkheid nemen
Innovatiepraktijk in onderwijs (3) Gevolg (onmiddellijk): de kartrekkers worden onder druk gezet Gevolg (onmiddellijk): kartrekkers worden wanhopig (omdat ze zich in de steek gelaten voelen); de innovatiekar komt moeizaam en traag weer op gang. Alle inspanningen gericht op snelle successen Na 3 jaar: eindrapportage Speciale commissie voor rapportage (die positief moet zijn) Inhoud: we zijn net lekker op gang en geef ons extra 3 jaar zodat we onze oorspronkelijke beloftes kunnen waarmaken
Oorzaak: ontbrekende dialoog tussen CvB/directies en teams CvB vooral georiënteerd op a. buitenwereld (strategische problemen) b. (over)leven gehele school c. top down communicatie Teams vooral georiënteerd op a. eigen team (organisatorische problemen) b. (over)leven in en met eigen team c. bottum up communicatie
Synergie Innovaties kunnen alleen gerealiseerd worden als de (tegenstrijdige) belangen in evenwicht worden gebracht door middel van een gezamenlijke taal, die continu verder ontwikkeld moet worden om MET elkaar en niet OVER elkaar te praten. Bron: onderzoeken van Matthieu Weggeman en Lyle Yorks
Strategisch beleid Voorwaarde voor het ontstaan van een gezamenlijke taal is dat het CvB/de directie: a. strategisch beleid ontwikkelt (wat is het probleem?; waarom is het ons probleem?, in welke richting zoeken we de oplossing?), b. dat onderbouwd wordt met een meerjarig investeringsplan, en vervolgens c. docenten en teammanagers ruimte (tijd en geld) geeft om binnen de kaders van het strategische beleid operationele plannen (tactisch beleid) te ontwikkelen. d. het CvB/de directie moet zich dus onthouden van tactisch beleid.
Tactisch beleid Voorwaarde voor het ontstaan van een gezamenlijke taal is dat de docententeams: a. actief SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden) geformuleerde plannen ontwikkelen (binnen de kaders van het strategische beleid) b. deze plannen uitvoeren en jaarlijks evalueren en bijstellen, en c. het CvB/de directie informeren over de voortgang van het strategisch beleid.
Het startpunt: dialoog discussie = gelijk hebben en krijgen dialoog = eerst praten over onzekerheid, daarna praten over oplossingen
Netwerken VO-HO: conclusie Om werkelijk innovatief te zijn zullen de Netwerken VO- HO méér aandacht moeten schenken aan de professionalisering van docenten en managers wat betreft hun functioneren in het beleidsspel.
Voor nuancering en detaillering www.frans-meijers.nl