Samenvatting Sharon 09-04-17 H7 Arbeidstijden, arbeidsomstandigheden, vakantie en verlof Inleiding Werknemers worden op een aantal manieren beschermd. Hieronder een overzicht van de regelingen/wetten: - Arbeidsomstandighedenwet/Arbowet Deze wet geeft de werkgever een zorgplicht. Hij moet dus de veiligheid op de werkvloer bewaken en bevorderen. Deze wet geld voor iedereen dus ook voor stagiaires en oproepkrachten. Een arbobeleid bestaat uit doelvoorschriften bijvoorbeeld: het geluidsniveau mag op de arbeidsplaats niet hoger zijn dan 85 decibel. Werkgevers bespreken samen met de werknemers hoe ze invulling gaan geven aan de voorschriften, deze afspraken komen vast te liggen in de Arbo catalogus. Deze catalogus wordt beoordeelt door de inspectie SZW. Bij het opstellen van een Arbo catalogus moet de werkgever zich houden aan de volgende verplichtingen: Instemming van de ondernemingsraad(in kleinere bedrijven aan de personeelsvertegenwoordiging) Preventiemedewerker(bij 25 of minder personeelsleden mag de werkgever deze taak zelf vervullen) Hij houdt zich bezig met de dagelijkse veiligheid op de werkvloer. Bedrijfshulpverlening Risico-inventarisatie(RI&E) In kaart brengen van de veiligheidsrisico s. Toegang tot een Arbo deskundige Bedrijfsarts of Arbo dienst Voorlichting aan de werknemers ONTHOUDT: De inspectie SZW houdt toezicht op de Arbo wetgeving. ONTHOUDT: De Arbo wet /arbeidsomstandighedenwet biedt een kader van doelvoorschriften en een aantal wettelijke verplichtingen.
- Arbeidstijdenwet Deze wet regelt o.a.: Arbeidstijden(hoeveel er gewerkt mag worden): Zo mag er per dagdienst max. 12 uur gewerkt worden en per week max. 60 uur. LET OP: dit betekent niet dat je elke dag en week een jaar lang het max. aantal uren mag draaien. Zo mag je per 4 weken gemiddeld 55 uur per week of per 16 weken gemiddeld 48 uur per week werken, dit mag dus niet overschreden worden. ONTHOUDT: Voor sommige branches gelden uitzonderingen wat betreft de arbeidstijdenwet. Op welke tijden er gewerkt mag worden(denk aan zondagrust) Pauzes Bij 5,5 uur of langer heb je recht op een half uur pauze of 2x een kwartier. Bij 10 en langer heb je recht op 45 min. pauze, deze kan ook opgesplitst worden. ONTHOUDT: De wet geeft geen regels over doorbetalen pauzes, hierover kunnen werkgevers zelf beslissen. Dagelijkse rust Per werkdag moet er 11 uur rust zijn(11 mag als de aard van het werk het verlangt of de bedrijfsomstandigheden dit vragen ingekort worden naar 8 uur). Wekelijkse rust En per 5 daagse werkweek moet er 36 uur rust zijn. Als een werknemer in een periode van 14 dagen 72 uur aaneen niet werkt mag de werkweek langer worden gemaakt. Consignatie(is oproepdienst) Nachtdiensten De arbeidstijdenwet geldt voor iedereen dus ook stagiaires en oproepkrachten. Als de werkgever deze regels overtreedt dan loopt hij het risico om een boete te krijgen of zelfs strafrechtelijk vervolgt te worden. ONTHOUDT: Een werknemer kan anoniem een melding maken bij de inspectie SZW. De SZW houdt ook zelf steekproeven. Arbeidstijden voor jongeren Jongeren onder de 16 jaar mogen geen betaalt werk verrichten maar onder bepaalde voorwaarden is betaald werk verrichten vanaf je 13 e al mogelijk. o Jongeren vanaf 13-14 jaar(licht werk): Op schooldagen mogen ze maximaal 2 uur werken. Zij mogen de volgende werkzaamheden doen:
Oppassen bij familie en kennissen Autowassen Rondbrengen van folders en huis- aan-huisbladen Helpen op een kinderboerderij Helpen in het huishouden ONTHOUDT: Het gaat hier om werk onder begeleiding van een ander. ONTHOUDT: Productiearbeid in een fabriek is op deze leeftijd verboden. o Jongeren vanaf 15 jaar(licht werk): Zij mogen op schooldagen maximaal 2 uur werken en op vrije dagen maximaal 8 uur. ONTHOUDT: Productiearbeid in een fabriek is op deze leeftijd verboden. o Jongeren vanaf 16 jaar: Jongeren vanaf deze leeftijd mogen zelfstandig een arbeidscontract sluiten. Zij mogen allerlei soorten werk uitvoeren behalve werkzaamheden die schadelijk voor de gezondheid zijn. Voor jongeren van 16-17 geldt een andere versie van de arbeidstijdenwet: Per dienst = max. 9 uur Per week = max. 40-45 uur Dagelijkse rust = 12 uur Wekelijkse rust = 36 uur Zondag werken = zaterdag vrij Net als bij 18+, op zondag wordt alleen gewerkt als: Dit uit de aard van het werk voortvloeit. Bedrijfsomstandigheden dit noodzakelijk maken. ONTHOUDT: Voor zondagdiensten moeten ouders/verzorgers wel toestemming geven. Pauzes: Bij 4,5 uur werk = er recht op 30 minuten pauze. Leerplichtwet Elk kind in Nederland is van de eerste dag van de maand na zijn vijfde jaar leerplichtig. Dit duurt tot zijn 16 e jaar, daarna is hij tot zijn 18 kwalificatie plichtig. Een leerplichtig kind dat 2 dagen ongeoorloofd afwezig is wordt door school gemeld aan de leerplichtambtenaar. Ongeoorloofd afwezig bij een kind vanaf 12 jaar:
Als ouders en het kind niet meewerken dan kan de leerplichtambtenaar een proces verbaal opmaken. - Ondernemingsraad WOR De Wet op de Ondernemingsraden(WOR) regelt de inspraak van werknemers. Zo verplicht deze wet een ondernemer/bedrijf om bij 50 werknemers of meer een ondernemingsraad in te stellen. De ondernemersraad bestaat uit 3 tot 25 gekozen vertegenwoordigers van het personeel. De taak van de ondernemersraad is: Behartigen van de gemeenschappelijke belangen van de werknemers Overleg voeren met de ondernemer over het bedrijfsbeleid(het algemene bedrijfsbeleid moet minstens 2x per jaar worden besproken in een overlegvergadering. Ook moet er een vergadering zijn als de ondernemersraad of ondernemer daarnaar verzoekt.) ONTHOUDT: De WOR geldt ook voor overheidsinstellingen. ONTHOUDT: De ondernemer/werkgever is verplicht om een vergaderruimte en tijd beschikbaar te stellen. Ook moet hij de leden van de ondernemersraad verlof geven voor scholing.) Rechten van de ondernemersraad: Informatierecht Recht op het verkrijgen van informatie Adviesrecht(financieel-economische zaken) De ondernemer mag niet zomaar besluiten nemen, hij moet de ondernemersraad om advies vragen. Betreft bijv. zaken als: fusie, investering, reorganisatie etc. Instemmingsrecht(sociaal beleid) De ondernemer kan zijn besluit niet uitvoeren zonder instemming van de ondernemersraad. Betreft bijv. zaken als: pensioenregeling, arbeidsvoorwaarden, Arbo beleid etc.
Voor kleine bedrijven Bij bedrijven waar er 10-50 werknemers zijn kan de ondernemer een personeelsvertegenwoordiging instellen. Als de meerderheid van de werknemers hierom vraagt is de ondernemer zelfs verplicht om er een in te stellen. Een personeelsvertegenwoordiging bestaat uit minimaal 3 personeelsleden. ONTHOUDT: Een personeelsvertegenwoordiging heeft beperkte bevoegdheden. ONTHOUDT: Een ondernemer met 10-50 werknemers en die geen personeelsvertegenwoordiging heeft is verplicht om minstens 2x per jaar een personeelsvergadering te houden samen met alle werknemers. LET OP: De WOR stelt geen eisen aan ondernemers die minder als 10 werknemers hebben. - Wet Arbeid en Zorg Deze wet biedt een aantal verlof regelingen. De wet is dus bedoeld om werk en zorg beter te kunnen combineren. Zwangerschaps- en bevallingsverlof art. 3.1 WARZO o Minstens 16 verlof o Recht op uitkering 100% van loon o Ook verlengde verlof geeft recht op 100% loon o Verlof mag verspreid opgenomen worden Kraamverlof art. 4.2 WARZO o Recht op 2 dagen betaalt verlof als partner bevalt o Kan tot 4 weken na de bevalling worden opgenomen o Recht op 3 dagen aansluitend verlof(niet betaalt) Adoptie- en pleegouderverlof art. 3.1 WARZO o 4 weken adoptieverlof o Recht op 100% loon uitkering Ouderschapsverlof art. 6.1 WARZO o Kinderen tot 8 jaar o Per kind o Onbetaald verlof tenzij de cao anders regelt Calamiteitenverlof art. 4.1 WARZO o Opgenomen verlof aftrekbaar van vakantiedagen (werknemer behoudt wel altijd het recht op het wettelijke minimum aantal vakantiedagen) Zorgverlof art. 5.1 WARZO o Werknemers met een zieke partner, kind of familielid o Max. 2 weken zorgverlof o Recht op 70% loondoorbetaling(werkgever kan verlof alleen weigeren bij zwaar wegende bedrijfsbelangen) o Bij langdurig zorgverlof bedraagt het verlof 6x de werkweek oftewel 6x het aantal uren die je per week werkt op jaarbasis. Bij langdurig zorgverlof heb je geen recht op loon.
- Vakantie en loopbaanonderbreking art. 7:634 Vakantie Berekening vakantiedagen: 4x aantal werkdagen per week. De werknemer kan zelf niet bepalen wanneer hij vakantie neemt dat bepaalt officieel de werkgever. ONTHOUDT: Ook langdurige zieke bouwen vakantiedagen op. Opsparen en afkopen van vakantiedagen Als je veel vakantiedagen van afgelopen jaren heb opgespaard dan mag de werkgever deze afkopen maar het wettelijk minimum aantal moet overblijven tenzij het gaat om het einde van het dienstverband. Vakantiedagen van vorig jaar In sommige bedrijven geldt dat overgebleven vakantiedagen in het nieuwe jaar vervallen. Deze regeling is in strijd met BW en dus niet geldig: Wettelijke vakantiedagen die aan het einde van het jaar overblijven gelden dan nog een half jaar en bovenwettelijke vakantiedagen vervallen pas na 5 jaar. ONTHOUDT: Het wettelijke vervaltermijn geldt niet als de werknemer redelijkerwijs zijn vakantiedagen niet kon opnemen. Vakantietoeslag Een werknemer heeft tijdens zijn vakantie recht op loondoorbetaling en recht op 8% vakantietoeslag.