Plan van aanpak Regiotafel Vluchtelingen Hart van Brabant 1. Inleiding DIVOSA is vanuit het Ministerie gevraagd om samen met het COA invulling te geven aan een meer kansrijke koppeling vergunninghouders aan gemeenten en naar mogelijkheden te zoeken voor een versnelling van de ondersteuning aan statushouders om zo bij te dragen aan een betere integratie en participatie van de vergunninghouder. Om te schakelen tussen het landelijke niveau en de lokale uitvoeringspraktijk heeft DIVOSA in de 35 arbeidsmarktregio tot eind 2017 een regio coördinator Vluchtelingen aangesteld. Gemeenten worden hiermee op een zo'n goed mogelijke manier ondersteund en gefaciliteerd bij het bespoedigen van de integratie van vergunninghouders en om hen betere kansen op werk en opleiding te bieden. Via voorlichting wordt de kennis hierover gedeeld en kunnen knelpunten op regionaal en landelijk niveau geadresseerd worden en mogelijk weggenomen. De samenwerking op het thema van Vluchtelingen wordt hiermee op het niveau van de arbeidsmarktregio ondersteund. Gemeenten in de regio krijgen een duidelijk aanspreekpunt waar vragen neergelegd kunnen worden over problemen en belemmeringen bij integratie van Vluchtelingen. Met een directe link naar het DIVOSA projectbureau en daarmee naar de samenwerkende partners zoals VNG, SZW, OCW, COA etc kunnen zij experts inschakelen om vragen te beantwoorden die wat lastiger liggen (makelen en schakelen) Best practices kunnen vanuit het landelijke makkelijker op regionaal niveau uitgewisseld worden en vice versa. 2. Opdrachtgever DIVOSA en inhoudelijke verbinding met regio Hart van Brabant Opdrachtgever Divosa formuleert als opdrachtgever voor de regio coördinator de kaders voor de opdracht (zie boven) en monitort de voortgang. Vanuit deze kaders is er ruimte om in de arbeidsmarktregio aan te sluiten bij wat er specifiek leeft en aan ondersteuning van de regio coördinator en Divosa gevraagd wordt. De regio coördinator sluit zich dan ook inhoudelijk aan bij de formele structuur binnen de regio Hart van Brabant. - POHO- Arbeidsparticipatie - Managersoverleg Sociaal Hart van Brabant - Beleidsoverleg Hart van Brabant, themagroep RTV "Regio Tafel Vluchtelingen".. In het afgelopen jaar zijn de beleidsmedewerkers van de regio die direct betrokken zijn bij het vluchtelingenvraagstuk een aantal maal bij elkaar geweest voor kennis uitwisseling. Inmiddels is naar aanleiding van het bovenstaande afgesproken, dat deze groep vanuit beleid Arbeidsparticipatie in ieder geval voor 2017 de "Regio Tafel Vluchtelingen" instellen. Dit als een thema groep Vluchtelingen en onderdeel van het gebruikelijke beleidsoverleg Arbeidsparticipatie voor de regio. De Regio Tafel Vluchtelingen komt maandelijks bij elkaar om gezamenlijk invulling en uitvoering te geven aan het Plan van Aanpak Vluchtelingen voor de regio. Bestuurlijke besluitvorming vindt plaats op voordracht van deze regiotafel en na instemming in het overleg managers Sociaal. 1
Regio coördinator Taken en verantwoordelijkheden: - Opstellen van een regio agenda - Vanuit de regio's commitment en betrokkenheid creëren waarmee gemeenten ondersteund worden om zo snel mogelijk integraal aan de slag te gaan met de groep statushouders - Deelname aan DIVOSA projectbureau - Opleveren voortgangsrapportage vanuit de regio - Aansluiting vinden bij regionale netwerken van ondernemers om stage en werk voor statushouders te zoeken - Vanuit het netwerk van onderwijs om aan een betere instroom voor statushouders in het MBO, HBO of Universitair onderwijs te werken - Vanuit het netwerk van ondersteunende partijen in de regio tot een meer integrale aanpak te komen - In contact met het COA (regievoerder e.a.) tot verbetering van de aansluiting van dienstverlening en samenwerking te komen 3. Regionale situatie Stand van zaken samenwerking arbeidsparticipatie In de arbeidsmarktregio Hart van Brabant zijn er 9 gemeenten, 6 uitvoeringsorganisaties voor de Participatiewet en 3 sociale Werkvoorzieningsbedrijven. De uitvoering van de Participatiewet inclusief aanpak van vluchtelingen vindt plaats in de afzonderlijke gemeenten, waarbij een drietal gemeenten via een samenwerkingsverband met een uitvoeringsorganisatie "Baanbrekers" werken. Er is een regionaal programma arbeidsmarkt waarin gezamenlijk geïnvesteerd wordt in een goed functionerende markt voor werkgevers met thema's als mobiliteit, jeugdwerkloosheidsvrije zone, ondernemersakkoord, regionaal werkbedrijf gericht op plaatsing van arbeid beperkten. De samenwerking op het gebied van werkgeversdienstverlening in de regio is vooral gericht op de baanafspraken, samenwerking in de richting van grote bedrijven en gezamenlijke projecten. In het werkgeversservicepunt Werkhart werken het UWV, gemeenten samen in diverse sectoren en t.a.v. een gezamenlijke marktbewerking. De couleur locale, korte lijnen in het plaatselijke netwerk en directe persoonlijke relaties blijven in deze dienstverlening van groot belang. Bemiddeling en toeleiding van vluchtelingen maken hiervan integraal onderdeel uit. Specifieke samenwerkingsprojecten die de afgelopen tijd zijn ontstaan gericht op vluchtelingen kunnen hier nog een bijdrage aan leveren. De relevante netwerken ten aanzien van scholing ( ROC, ISK) en opvang AMV zijn in de regio rondom Tilburg en Waalwijk wat afwijkend. Stand van zaken integratie en participatie Vluchtelingen in de regio In alle gemeenten binnen de arbeidsmarkt regio is er aandacht en een specifieke aanpak van het vluchtelingenvraagstuk. Tussen het moment van huisvesting en arbeidstoeleiding in het kader van de Participatiewet vindt maatschappelijke begeleiding plaats, is er invulling gegeven aan het participatieverklaringstraject veelal via inzet van SNV Midden Brabant. Daarnaast wordt overal ingezet op een snellere inzet van klantregie om meer grip te krijgen op de keuze van en voortgang van inburgering en daaraan gekoppeld ondersteuning richting scholing of werk. In Tilburg en de gemeenten die Baanbrekers als uitvoeringsorganisatie hebben ( Heusden, Loon op Zand, Waalwijk) wordt de ondersteuning aan vluchtelingen zoveel mogelijk al vanaf de opvang vorm gegeven. Geconstateerd is dat in alle gemeenten vanwege de oplopende instroom van statushouders het aandeel van vluchtelingen die een uitkering ontvangen in het kader van de Participatiewet verhoudingsgewijs fors toeneemt. Om die reden zijn extra investeringen om vluchtelingen sneller al tijdens de opvang in het AZC,, meer integraal vanuit een brede aanpak van wonen, werken/scholing, welzijn in een doorlopende ondersteuningsaanpak noodzakelijk. 2
Stand van zaken opvang asielzoekers en taakstelling Huisvesting statushouders Binnen de arbeidsmarkt regio zijn er 3 AZC locaties: - Gilze en Rijen capaciteit 1200 - Oisterwijk capaciteit 400 - Tilburg capaciteit 400 ( sluiting 1-9-2017) - Er zijn 160 AMV jongeren met status opgevangen in de regio in wooneenheden van Kompaan en de Bocht en er wordt toegewerkt naar een opvangcapaciteit van 100 AMV jongeren zonder status in wooneenheden van het COA. Taakstelling Huisvesting* Regio Hart van Brabant Taakstelling 2016 Taakstelling 2017/ 1 e helft Taakstelling 2 e helft 2017 Alphen-Chaam 23 8 6 Baarle Nassau 14 5 4 Dongen 65 20 15 Gilze en Rijen 67 20 16 Goirle 60 18 14 Heusden 110 33 26 Hilvarenbeek 39 12 9 Loon op Zand 59 18 14 Oisterwijk 66 20 15 Tilburg 536 161 124 76 Waalwijk 119 36 28 Totaal regio HvB 1158 351 171 *bron Opnieuwthuis.nl Taakstelling 1 e helft 2018: prognose 4. Regionaal actieplan Vluchtelingen 2017 Hart van Brabant In de Regio Tafel Vluchtelingen zijn een aantal ambities en mogelijke acties geformuleerd voor invulling van een gezamenlijk Plan van aanpak voor de regio Ambities: Gezamenlijk aanpak voor ondersteuning aan vluchtelingen in integratie en participatie in de lokale samenleving en de arbeidsmarkt te verbeteren: - Informatie uitwisseling en leren van elkaar - Streven naar een (enigszins) uniforme aanpak, waarbij de wens is uitgesproken om mogelijkheden na te gaan gebruik te maken van elkaars voorzieningen - Diverse trajecten monitoren, successen met elkaar delen en mogelijk van elkaars aanbod gebruik maken - Gezamenlijk knelpunten adresseren en met elkaar te werken aan verbeteringen Deelopdracht 1. Regionale samenwerking in het realiseren van de gezamenlijke huisvestingsopdracht. In de regio realiseren de individuele gemeenten bijna allen de vanuit het Rijk opgelegde taakstelling voor huisvesting van statushouders. Deze taakstelling echter staat wel onder druk; Er is onvoldoende sociale woningbouw beschikbaar, er zijn geen/onvoldoende mogelijkheden voor huisvesting van alleenstaanden of juist voor gezinnen. De wens is hierin de samenwerkingsmogelijkheden met elkaar te verkennen. 3
- Regionaal onderzoek POHO - RO in maart 2017 Naar aanleiding van de afspraken in de (sub) regio met betrekking tot realisatie van de huisvestingsopgave is bestuurlijk besloten in het POHO- Ruimtelijke Ordening een onderzoek te doen naar de beschikbare woonruimte voor doelgroepen ( statushouders) en voor de komende jaren een inschatting te maken voor de vraag naar deze woningen. De uitslag van dit onderzoek wordt met enige vertraging in 2017 opgeleverd. De aanpak als vervolg op dit onderzoek is belegd in de reguliere werkwijze van de regio en valt buiten de scoop van dit plan, Actie Uitruil van huisvesting grote gezinnen/alleenstaande jongeren e.d. Met behoud van ieders verantwoordelijkheid om de taakstelling te realiseren wordt nagegaan of binnen een gezamenlijke verantwoordelijkheid samengewerkt kan worden via uitruil in de tijd en via onderlinge uitwisseling van gekoppelde statushouders ( gezinnen, alleenstaanden, onzelfstandige huisvesting, tijdelijke voorzieningen e.d.) 1. Samenwerkingsafspraken Taakstelling In overleg met de betrokken huisvestingsambtenaren in de regio worden er samenwerkingsafspraken uitgewerkt ten aanzien van mogelijke uitruil van koppelingen Deelopdracht 2. Regionale invulling van de samenwerking met het COA In 2016 is de gemeente Tilburg gestart met een samenwerking met het COA rond de opvanglocatie Jozefzorg. Zij hebben hier in de vorm van een pilot invulling gegeven aan extra voorzieningen tijdens de opvang, inzet van vrijwilligers/buddies, statushouders die vrijwilligerswerk aangeboden krijgen en samenwerking in de keten van betrokken organisaties. Met het casemanagement van het COA zijn afspraken gemaakt over gegevensoverdracht ( TVC systeem) en een warme overdracht naar de klantmanager van de gemeente, zodat er zo weinig mogelijk informatie verloren gaat. Mogelijkheden om deze afspraken met het COA voor de regio Hart van Brabant toe te passen worden onderzocht en met elkaar wordt gekeken hoe hier verder invulling aan gegeven kan worden. 1 Regionale invulling intentieverklaring van Tilburg: opvang in de regio = huisvesting in de regio (binnen de taakstelling) 2 Regionale afspraken over inzet van voorzieningen in de opvang voorafgaand aan huisvesting in de regio afgestemd met dienstverlenging van het COA 3 Regionale afspraken over gegevensoverdracht van het COA naar gemeenten en het interne vervolgproces binnen gemeenten Deelopdracht 3. Regionale samenwerking t.a.v. inburgering In alle gemeenten is er op een bepaalde wijze vorm gegeven aan maatschappelijke begeleiding na huisvesting van de statushouder, het participatieverklaringstraject en de verdere inburgering. Er zijn overeenkomsten in het traject en de aanbieder (SNV) maar ook verschillen. Hierover zijn in de Regio Tafel Vluchtelingen een tweetal vragen geformuleerd. Acties en resultaten - Vroegtijdige integratie en participatie ( TOP plan Tilburg/HOB Baanbrekers) regionaal oppakken Sommige gemeenten geven aan dat het extra programma, zoals dat momenteel in Tilburg wordt ingekocht of ingezet via het HOB traject van Baanbrekers wellicht iets kan toevoegen aan de aanpak, zoals deze in hun gemeente is vorm gegeven. De vraag is of en op welke wijze andere gemeenten gebruik zouden kunnen maken van deze Tilburgse voorziening..het gaat hierbij om aanvullende ondersteuning als maatwerk voor de participatie van statushouders. De ondersteuning tijdens de opvang maakt onderdeel uit van deelopdracht 3. 4
1.. Overzicht hoe gemeenten in de regio invulling geven aan het participatieproces 2. Overzicht van witte vlekken en een voorstel om deze witte vlekken al/niet op te vullen ( inclusief klantregie) - Regie op inburgering Vanuit de evaluatie van de Wet Inburgering komt de roep om meer regie naar gemeenten te krijgen om hiermee betere resultaten op deelname en (de snelheid) van het behalen van het diploma gerealiseerd kunnen worden. Binnen de huidige kaders is de wens uitgesproken om met elkaar meer zicht te krijgen op: (de kwaliteit) van het aanbod. Onderdeel hiervan is het stimuleren van duale inburgering: taalonderwijs op de werkvloer faciliteren/ aandacht voor cultuuraspecten op de werkvloer. 1. Inventarisatie van actieve inburgeringsbedrijven in de regio 2. Pakket van eisen voor goede inburgering om hiermee te kunnen sturen op kwaliteit en regie te voeren op aanbod. (inhoud, avondaanbod, plaatsgebonden aanbod, intensiteit, dualiteit van het aanbod voor een goede advisering aan de vluchteling) 3. Samenwerkingsafspraken met aanbieders inburgering over kwaliteit en monitoring 4. Inrichten proces advisering statushouder over keuze inburgering vanaf opvang AZC aansluitend op de voorinburgering en monitoring van de voortgang (inzetten van klantregie) Deelopdracht 4. Regie op het onderwijs aanbod voor vluchtelingen In de regio gezamenlijk optrekken om meer regie op onderwijsaanbod specifiek voor Vluchtelingen te krijgen. Wat kunnen we doen om de doorlopende leerlijn van jongeren van het ISK naar entree opleiding, MBO, HBO en eventueel de Universiteit te faciliteren. De gemeente Tilburg is een convenant met het UAF aangegaan en heeft subsidie verleend aan het TiU voor de start van een pre bachelor en subsidie voor verlenging van de entreeopleiding ter voorbereiding op het MBO. Acties - Regionale inventarisatie van doorlopende leerlijnen voor vluchtelingen en mogelijkheden om hier allen gebruik van te maken. Knelpunten inventariseren die hierin regionaal spelen. De inventarisatie moet verbetervoorstellen opleveren voor de knelpunten. Regionale faciliteiten vanuit het Leerwerkloket voor aanbod vervolgonderwijs en invulling van de juiste leerroute Vaststellen waar en hoe diploma vergelijking plaats vindt (door wie vind dit wanneer plaats: COA, ISK, MBO enz.) en waar en hoe eerder verworven competenties EVC's vastgesteld kunnen worden. 1. Ontwikkelen van een routekaart voor mogelijkheden van studie/opleiding voor statushouders met de doorlopende leerlijn ( incl. diplomawaardering, toegang en randvoorwaarden). Regio Tilburg + regio Waalwijk 2. Inventarisatie van knelpunten van een doorlopende leerlijn met verbetervoorstellen voor de regio. 3.Duidelijkheid over de rol en positie van het Leerwerkloket voor de regio specifiek voor statushouders 4.Verkenning van de regionale afstemming op het lokale beleid m.b.t. studeren met behoud van uitkering Deelopdracht 5. Regie op de arbeidsmarkt voor Vluchtelingen Regionaal melden zich werkgevers, die aangeven vanuit hun maatschappelijke betrokkenheid te willen investeren in Vluchtelingen. Er zijn in de regio op diverse plaatsen dan ook specifieke trajecten en initiatieven ontstaan om Vluchtelingen in contact te brengen met werkgever en tot afspraken te komen over stages, werkervaringsplaatsen of concrete banen voor vluchtelingen. Hierbij wordt veelal aangesloten bij het bestaande samenwerkingsnetwerk van werkgeversdienstverlening ( Werkgevers servicepunt Werkhart, Baanbrekers en andere lokale contacten). Vanuit het perspectief van de Vluchtelingen kan uitwisseling, samenwerking in werkgeversdienstverlening gericht op specifieke projecten voor vluchtelingen van meerwaarde zijn. Hieraan is uitdrukkelijk de inzet van stages, werkervaring, leer/werktrajecten gekoppeld. Daarnaast ligt de vraag op tafel om na te gaan of en hoe inzet van de Competence Card, zoals deze in de Pilot 5
van Tilburg ontwikkeld is ingezet kan worden in samenhang met trajecten van SNV ( leerbaarheid, wensberoep, kwaliteiten, ONA) Acties - Uitwisseling en samenwerking op het gebied van werkgeversdienstverlenging via aansluiting bij bestaande netwerken en met specifieke projecten voor vluchtelingen ( HOB, BORT e.a.) inclusief inzet van stages, werkervaringsplaatsen, leer/werkplaatsen - Inzet van de competence Card in samenhang met trajecten/middelen SNV bezien in relatie tot bestaande mogelijkheden van Competencys - Bezien of er hiaten zijn in het aanbod met een focus op een maatwerk aanpak voor vluchtelingen binnen de bestaande aanpak 1. Overzicht van de regionale werkwijze m.b.t. specifieke arbeidsmarkt initiatieven voor statushouders en de aanhaking, borging hiervan bij werkgeversdienstverlening in de regio. 2. inventarisatie knelpunten en witte vlekken voor toetreding op de arbeidsmarkt voor vluchtelingen - Verbetervoorstel voor taalproblemen bij behalen certificeringen ( chauffeursdiploma e.a.) - Gezamenlijk regionaal aanbod realiseren voor overbrugging cultuurverschillen tussen werknemers en werkgevers - workshops voor werkgevers over het aannemen van statushouders - workshops Nederlandse werknemersvaardigheden voor statushouders Deelopdracht 6. Investeringen in AMV'ers ( 18-/18+) Jonge vluchtelingen vormen een kwetsbare groep in onze samenleving, die mogelijk meer aandacht en zorg nodig heeft -in het proces van integratie en participatie-, dan we nu als ondersteunende partijen met elkaar organiseren. Met name de overgang van 18- naar 18+ is een cruciaal moment, dat jongeren uit beeld raken en buiten de boot dreigen te vallen. Kompaan ende Bocht de regionale uitvoerder van de opvang speelt hierin een belangrijke rol. Om een zoveel mogelijk sluitende aanpak te realiseren, waarbij zoveel mogelijk jongeren werk, studie, integratie/re-integratie activiteiten en/of ondersteuning met hun zorgvragen hebben zullen we regionale uitwisseling en afstemming zoeken Actie - Informatie uitwisseling over aanpak van het jongerenvraagstuk (AMBV/ex AMV) en regionale netwerk in kaart brengen. Knelpunten benoemen en zo mogelijk van verbetervoorstellen voorzien - Verbinding maken met de regionale aanpak in het kader van de jeugdwerkloosheidsvrije zone (midpoint) 1. Het ketenproces van opvang en integratie/participatie voor AMV jongeren en ex AMV jongeren voor de regio is uitgewerkt inclusief aansluiting bij de aanpak van "Jeugdwerkloosheidsvrije zone". 2. Witte vlekken zijn geïnventariseerd en van aanbevelingen voorzien. Deelopdracht 7 Borging specifieke werkwijze in de regionale samenwerking: Dit Plan van aanpak levert naast verkenning van elkaar's werkwijze, uitwisseling van informatie onderdelen van een gezamenlijke aanpak op voor statushouders. Telkens zal als onderdeel van een voorstel voor een regionale aanpak de borging van de werkwijze, samenwerking meegenomen worden. Op een of meerdere onderdelen zal worden gestreefd naar een concreet project voor de regio. Op basis van de opbrengst eind 2017 wordt met elkaar de afweging gemaakt of er voldoende regionale inhoud beschikbaar is om de mogelijkheden van een gezamenlijke aanvraag voor een Europese subsidie te doen. Actie - Borging van een gezamenlijke regionale werkwijze is onderdeel van elk voorstel, waarna de mogelijkheden voor een gezamenlijke aanvraag voor Europese subsidie wordt afgewogen 6
Resultaat Er ligt eind 2017 een afweging of er op basis van de gezamenlijke aanpak er mogelijkheden zijn om een gezamenlijke subsidie aanvraag in Europa te doen. In de bijlage "regionaal actieplan vluchtelingen HvB" wordt een verdere taakverdeling en planning uitgewerkt. Proces en globale planning wat wie wanneer - plan van aanpak aanpassen/ aanvullen, concretiseren in te behalen resultaten RTV/ regio coördinator mei - taken verdelen en plannen Concept inbrengen Divosa Terugkoppeling Divosa Maart/ mei Afstemmen en accordering P.v.A. managers overleg Sociaal April/mei Accordering Plan van Aanpak POHO -AP mei Uitvoering en monitoring Regio coördinator koppelt terug Per kwartaal t/m dec 2017 naar Divosa en in de regio Borging van resultaten Regio coördinator 4 e kwartaal 2017 Evaluatie en oplevering Regio coördinator naar Divosa Jan 2018 7