&RPPLVVL H$OJHPHH Q%HVWXXU &RPPLVVL HHO]LMQ &RPPLVVLH *HGHSXWHHUGH EHODV WPHW EHKDQGHOLQJ G.L.C.M. de Kok YHUJDGHULQ QU DJHQG DQU J36 12 november 1999 WEB-108 0LGGHOEXUJ 21 september 1999 2QGHUZHUS QU 994293/72 Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland BESLUIT $D QGH3URYLQFLDO H6WDWH QYD Q=HHODQG 6DPHQYDWWLQJ Voorgesteld wordt in te stemmen met de organisatorische vormgeving van (een deel van) de uitvoering van het provinciaal beleid op het terrein van het cultureel erfgoed door de instelling van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland en hiertoe vanaf 2000 structureel een extra bijdrage beschikbaar te stellen van ƒ 350.000,-- ten laste van de budgettaire ruimte. 1. Inleiding In Zeeland zijn veel burgers, particuliere organisaties en overheden actief bezig met de instandhouding en de ontsluiting van het cultureel erfgoed. Op zich is dit positief maar tegelijkertijd constateren we dat er in de huidige situatie onvoldoende sprake is van integraal benaderen, aanpakken van problemen en benutten van de mogelijkheden op dit terrein. Er is sprake van 1. te versnipperd inzetten van de beschikbare provinciale middelen; 2. te grote kwetsbaarheid van met name die organisaties met zogenaamde eenmansposten; 3. ontbreken van voldoende afstemming tussen de betrokken organisaties; 4. onduidelijke en verschillende rechtsposities van de bij de diverse instellingen werkzame personen; 5. onvoldoende en onduidelijke scheiding tussen de provinciale beleidsverantwoordelijkheid en de taken van het particulier initiatief. Ons college heeft zich ten doel gesteld een nieuwe situatie te creëren die niet alleen een integrale oplossing biedt voor de hierboven genoemde problemen en knelpunten, maar ook een meerwaarde heeft ten opzichte van de bestaande situatie. Deze meerwaarde kan ontstaan door samenvoeging van die organisaties op het terrein van het cultureel erfgoed waarvan de werkzaamheden voldoende overeenkomsten vertonen om tot één aanpak te komen. Het betreffen hier met name de op provinciaal niveau werkende organisaties met een steunfunctie(-achtig) karakter. Reeds in de nota "Boven het maaiveld" hebben wij een en ander geconstateerd en aangegeven dat voorbereidingen zullen worden getroffen
tot het oprichten en inrichten van het provinciaal steunpunt cultureel erfgoed. In het beleidsprogramma Over de drempel is hierover aangegeven dat dit steunpunt in de periode 1999-2003 zal worden gerealiseerd. Genoemde voorbereidingen zijn inmiddels zo ver gevorderd dat er een voldoende basis ligt voor de instelling van de (provinciale) Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. Door het instellen van deze stichting wordt meer inhoudelijke synergie bereikt, winnen de afzonderlijke producten aan kwaliteit en zullen in de toekomst meer gezamenlijke activiteiten worden ontwikkeld. 2. De Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland 1. Afbakening De Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland wordt gevormd door samenvoeging van a. de Stichting Monumentenwacht Zeeland; b. het Provinciaal Archeologisch Centrum Zeeland (PACZ); c. het Bureau Provinciaal Museumconsulent; d. de consulent regionale geschiedbeoefening (en niet de Stichting Regionale Geschiedbeoefening Zeeland). Wij willen hieraan de "bevordering en ondersteuning Zeeuwse streektaal" toevoegen. Hierna zullen wij dat nader motiveren. ad. a) monumentenwacht In het door uw staten op 13 november 1998 behandelde voorstel "Uitbreiding formatie stichting monumentenwacht Zeeland" (WEB-650) is aangegeven dat deze stichting op administratief-, financieel-, en managementterrein wordt ondersteund vanuit het provinciaal apparaat. In dit voorstel werd aangegeven dat wij de verhoudingen tussen provincie en stichting willen normaliseren en tot ontvlechting willen overgaan. ad. b) archeologisch centrum Op 9 februari 1996 hebben uw staten besloten een eigen beleid te gaan voeren op het terrein van de archeologie (II-163). Hiertoe zijn onder meer een eigen provinciaal archeoloog en een assistent van de provinciaal archeoloog aangesteld. In afwachting van de concretisering van de Stichting Cultureel Erfgoed zijn beiden ondergebracht bij de provincie. Hier wordt ook zorggedragen voor ondersteuning op administratief-, financieel- en managementterrein. Inmiddels is het PACZ opgericht en vervult dit centrum een belangrijke ondersteunende en adviserende rol op het terrein van het archeologisch erfgoed in Zeeland. Tevens exploiteert het centrum het Provinciaal Bodemdepot. ad. c) bureau museumconsulent Het bestuur van de Zeeuwse Museumstichting heeft besloten met ingang van 1998 de taken van de Provinciaal Museumconsulent af te stoten, omdat deze niet behoren tot de kerntaken van het museum. Onderbrengen van dit bureau in de nieuwe Stichting betekent het terugdringen van de kwetsbaarheid en tegelijkertijd kan voor de beide betrokken medewerkers in rechtspositioneel opzicht een verantwoorde oplossing worden gevonden. De beleidsinhoudelijke en financiële aansturing is momenteel in handen van een begeleidingscommissie, terwijl de formele (rechtspositionele) verantwoordelijkheid noodgedwongen nog berust bij het bestuur van de 2
Zeeuwse Museumstichting. ad. d) regionale geschiedbeoefening Sinds 1994, eerst gedeeltelijk en vanaf 1998 volledig, is de consulent regionale geschiedbeoefening in Zeeland actief. Vanaf het begin is de aanhaking, de aansturing en het dienstverband van de consulent onvoldoende transparant geweest. Met de komst van de Stichting Cultureel Erfgoed kan hierin verbetering worden gebracht en neemt tegelijkertijd de kwetsbaarheid van deze eenmanspost af. Vooruitlopend op de oprichting van de Stichting is de consulent in provinciale dienst genomen. 2. Bevordering en ondersteuning Zeeuwse streektaal De aandacht voor dialecten is de laatste jaren sterk toegenomen. Wij zijn hierop al nader ingegaan in de cultuurnota "Boven het maaiveld. Een van de huidige activiteiten is het onderzoek naar de mogelijkheid het Zeeuws als streektaal volgens het betreffende Europese handvest te erkennen. Indien het Zeeuws inderdaad erkend wordt brengt dit verplichtingen met zich mee in de sfeer van voorlichting, educatie en andere culturele activiteiten. Wij zijn dan ook van mening dat aan de stichting een consulent Streektalen dient te worden toegevoegd die belast wordt met de bevordering en ondersteuning van de Zeeuwse streektaal. Deze consulent (0,5 fte.) kan activiteiten initiëren, coördineren, ondersteunen en stimuleren. Dit geldt ook voor reeds bestaande activiteiten, zoals die plaatsvinden in het kader van de woordenboeken der Zeeuwse en Vlaamse dialecten, de Stichting School en dialect, als ook allerlei particuliere initiatieven. De met deze nieuwe functie gepaard gaande kosten worden opgenomen in de begroting van de Stichting. 3. Erfgoedhuis Zeeland Op termijn dient het gebouw, waarin de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland zal worden gehuisvest, uit te groeien tot het Erfgoedhuis Zeeland. Daarin zou ook kunnen worden ondergebracht het Steunpunt monumentenzorg. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg (RDMZ) heeft plannen om in iedere provincie steunpunten monumentenzorg op te richten. Het rijk heeft taken op het terrein van de monumentenzorg gedecentraliseerd naar de provincie en de gemeenten, maar met name de kleinere gemeenten hebben grote moeite deze taken naar behoren uit te voeren. Met de oprichting van provinciale steunpunten wordt beoogd een kwaliteitsimpuls te geven door een help-desk functie voor gemeenten in te stellen. Het steunpunt is een uitvoerend, dienstverlenend, adviserend, coördinerend, faciliterend orgaan en neemt geen verantwoordelijkheden (zoals beleidsvoorbereiding) van de overheden over. Het ligt in de bedoeling dat dit steunpunt volledig door de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland zal worden gefaciliteerd. Zodra er voldoende garanties en financiën van het rijk zijn c.q. met het rijk hierover een overeenkomst kan worden afgesloten, zullen wij uw staten hierover nader informeren. Ook de diverse in Zeeland actieve particuliere organisaties op het terrein van het cultureel erfgoed (zoals de Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek, de Bond Heemschut en het Gilde van Vrijwillige Molenaars) zouden huisvesting in dit Erfgoedhuis kunnen vinden en tegen betaling faciliteiten kunnen verkrijgen op het gebied van vergaderruimtes, ondersteuning, verslaglegging etc. Dit vergt echter nader overleg met de besturen van de betrokken organisaties. De ver- 3
wachting is dat de meerkosten beperkt kunnen blijven. Indien nodig willen wij hier in het kader van de begroting voor 2001 nader op terug komen. Voor de goede orde merken wij op dat wij prioriteit geven aan de (huisvesting van de) Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. 3. Uitgangspunten inrichting Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland De Stichting Monumentenwacht Zeeland zal worden omgevormd (zie punt 4) tot de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland. Wij gaan er hierbij vanuit dat de nieuwe Stichting per 1 januari 2001 volledig operationeel zal zijn. Bij de nadere concretisering van de Stichting gelden de volgende uitgangspunten 1. een duurzame organisatiestructuur die toegangelijk en herkenbaar is; 2. de structuur dient zodanig te zijn dat sprake is van korte lijnen (horizontale structuur); 3. de Stichting moet flexibel kunnen opereren op basis van concrete vragen; 4. een eenhoofdige directie; 5. een strikte functiescheiding tussen de provinciale beleidsverantwoordelijkheid en het particulier initiatief (ongewenste vermenging van taken); 6. zo mogelijk centrale huisvesting; 4. Organisatie van de nieuwe Stichting 1. Personeel/sociaal kader Het personeel van de nieuwe Stichting zal bestaan uit a) personeelsleden die thans nog werkzaam zijn voor de onder punt 2, a tot en met d genoemde organisaties; b) een aantal provinciale medewerk(st)ers; c) een aantal nieuw aan te trekken personeelsleden zoals de consulent streektaal. De personeelsleden genoemd onder de punten a en b hebben - met uitzondering van twee medewerkers die via het Administratief Dienstencentrum Zeeland (ADZ) werkzaam zijn bij het PACZ - allen de ambtelijke status. Wij zijn van mening dat ook in de nieuwe situatie, zowel uit rechtspositioneel als uit financieel oogpunt, deze status dient te worden gewaarborgd. Deze waarborg kan worden gegeven door voor de statuten van de nieuwe organisatie gebruik te maken van de huidige statuten van de Stichting Monumentenwacht Zeeland. In de praktijk zal, afgezien van de benodigde formele relatie met de provincie, sprake zijn van nieuwe statuten. In deze statuten zal overigens de (bestaande) relatie met de Federatie Monumentenwacht Nederland worden bestendigd. In dit verband zullen wij de statuten ook voorleggen aan deze Federatie. De statuten zullen te zijner tijd aan uw staten ter kennisneming worden toegezonden. Gelet op het feit dat de provincie initiator is van de instelling van de Stichting Cultureel Erfgoed en het hier mede gaat om provinciaal personeel, ligt het naar ons oordeel in de rede in het provinciaal Sociaal Statuut Zeeland een personele paragraaf op te nemen ten behoeve van het personeel genoemd onder a en b alsmede de twee "ADZ-medewerkers". 4
In deze paragraaf zullen met name garanties worden opgenomen in de rechtspositionele sfeer, zoals een terugkeergarantie, en een bepaling waardoor de plaatsingsprocedure van het sociaal statuut naar analogie kan worden gevolgd. Genoemd Sociaal Statuut wordt, ter verlenging van de werkingsduur, aan uw staten voorgelegd in december 1999. 2. Organisatie- en bestuursstructuur Op basis van genoemde uitgangspunten zal concrete invulling worden gegeven aan de toekomstige organisatie. Wij willen hierbij de besturen van de betreffende organisaties betrekken door het instellen van een bestuurlijk overleg. In dit overleg zal onder meer het toekomstig bestuursmodel (inclusief het formeren van een nieuw bestuur) onderwerp van bespreking zijn. Zowel de uiteindelijke organisatiestructuur als het bestuursmodel zullen te zijner tijd aan uw staten worden voorgelegd. 3. Relatie met "oude" besturen De herkenbaarheid van de verschillende taakvelden voor de doelgroepen is een belangrijk uitgangspunt van de nieuwe Stichting. Het bestuur van de Stichting Regionale Geschiedbeoefening heeft reeds aangegeven als zelfstandige stichting te willen blijven bestaan, omdat hij van mening is dat er taken overblijven die het beste binnen het huidige stichtingsverband uitgevoerd kunnen worden. Met de Stichting Regionale Geschiedbeoefening wordt overleg gevoerd over een nadere taak- en budgetverdeling. Daarnaast is het van belang dat met organisaties op het terrein van het cultureel erfgoed, zoals de Zeeuwse Museumvereniging, tot goede werkafspraken wordt gekomen. Uiteindelijk zal ook hierover een definitief voorstel aan uw staten worden voorgelegd. 4. Huisvesting Voor de huisvesting van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland hebben wij vooralsnog het gebouw de Burg (de huidige huisvesting van de afdeling POI van het provinciaal apparaat) gereserveerd. Dit gebouw komt echter pas eind 2000 beschikbaar en zal dan nog moeten worden aangepast. Momenteel wordt gezocht naar tijdelijke huisvesting. Wij zullen uw staten in 2000 een uitgewerkt voorstel overleggen aangaande de definitieve huisvesting van de stichting en de daartoe eenmalig te investeren bedragen. 5. Financiën 1. Structurele kosten De nieuwe stichting zal met ingang van 2001 ten behoeve van de exploitatie jaarlijks een instandhoudingssubsidie van de provincie ontvangen. Wij ramen deze subsidie op ƒ 1.536.600,--. De begroting 2001 van de Stichting zal te zijner tijd aan uw Staten worden voorgelegd. Voornoemd bedrag bestaat uit a) een samenvoeging van de bestaande provinciale budgetten voor de vier organisaties (in 1999 in het totaal ƒ 1.186.600,--); b) een extra structureel bedrag van ƒ 350.000,--. ad. a) het bedrag van ƒ 1.186.600,-- kan lager uitvallen naar aanleiding van het te voeren overleg over de toekomstige rol van de Stichting Regionale Geschiedbeoefening Zeeland en de daarbij eventueel behorende provinciale subsidie; 5
bij de behandeling van de cultuurnota "Boven het maaiveld" is besloten incidentele middelen beschikbaar te stellen voor de tijdelijke uitbreiding van het dienstverband (van 0,5 naar 1,0 fte.) van de consulent regionale geschiedbeoefening tot 2001. Het al dan niet structureel uitbreiden van het dienstverband naar 1,0 fte. en de dan daarbij benodigde structurele dekking, zullen wij betrekken bij de opstelling van de provinciale begroting 2001. ad. b) Dit bedrag zal onder meer worden aangewend voor de salaris- en overheadkosten van een directeur, een deeltijd-consulent streektalen (inclusief activiteitenbudget) en een aantal kleinere personeelsuitbreidingen. De concrete invulling van dit bedrag zal geschieden in het kader van de begroting 2001 van de nieuwe stichting. 2. Incidentele kosten In de aanloop naar de definitieve totstandkoming van de stichting Cultureel Erfgoed per 2001 zal een aantal kosten moeten worden gemaakt zoals notariskosten statuten, kosten werving en selectie nieuw personeel, drukken van briefpapier, aanpassing gebouw De Burg, verhuizing, promotie, logo, meubilair, automatiseringsapparatuur etc. Omdat wij momenteel volop bezig zijn met het opvragen van offertes en het maken van kostencalculaties kunnen wij op dit moment nog geen indicatie geven van de hoogte van deze incidentele (aanloop)kosten. De dekking van deze incidentele kosten zullen wij betrekken bij onze besluitvorming over de ontwerp-begroting 2001 tijdens de voorjaarsconferentie 2000. 3. Overgangsjaar 2000 Teneinde er voor te kunnen zorgen dat de nieuwe Stichting daadwerkelijk per 1 januari 2001 operationeel wordt, zullen er vanaf het jaar 2000 reeds kosten moeten worden gemaakt ten behoeve van de totstandkoming hiervan. Het gaat hierbij onder meer om de salarislasten van de directeur a.i. en de consulent streektaal en kosten tijdelijke huisvesting. Daarnaast is een budget noodzakelijk ten behoeve van het project geschiedschrijving Zeeland periode 1945-1960. Voor deel I (verschijningsdatum november 1999) hiervan is reeds een bedrag van ƒ 35.000,-- beschikbaar gesteld. Voor de delen II en III is een provinciale bijdrage van in het totaal ƒ 60.000,-- benodigd. Door dit bedrag reeds nu beschikbaar te stellen wordt de toekomstige begroting van de Stichting daarmee niet belast. Gezien het vorenstaande stellen wij uw Staten voor het hiervoor (onder punt 1) genoemde extra bedrag van ƒ 350.000,-- reeds met ingang van 2000 beschikbaar te stellen. Resumerend stellen wij uw staten voor in te stemmen met dit voorstel en hiertoe het besluit te nemen dat hierna in ontwerp volgt. GEDEPUTEERDE STATEN VAN ZEELAND, ING. J.I. HENNEKEIJ, wnd. voorzitter, MR. J.A. LANDER, griffier, Ontwerp-besluit De Staten van de Provincie Zeeland, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten van Zeeland van 21 september 1999, nr. 994293/72; 6
b e s l u i t e n I. In te stemmen met de voorgestelde instelling van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland; II. III. IV. In te stemmen met het aanstellen van een consulent streektalen; Vanaf 2000 structureel een extra bijdrage beschikbaar te stellen van ƒ 350.000,-- ten laste van de budgettaire ruimte; Uit het onder III genoemde budget ƒ 60.000,-- ter beschikking te stellen ten behoeve van het project geschiedschrijving Zeeland 1945-1960, delen II en III; 7