WLO 2015: Nederland in 2050 waar wonen en werken we? Jan Ritsema van Eck Joost van Gemeren Peter Zwaneveld Olav-Jan van Gerwen

Programma De scope van de WLO-scenario s De regionale scenario s Uitgangspunten Resultaten Conclusies Vragen en discussie

Wat is de WLO? Integrale toekomstverkenning van economie en leefomgeving in 2030 en 2050 Wat komt er op ons af? Welke opgaven spelen voor het beleid? Een verkenning, geen voorspelling Opvolger vorige WLO uit 2006 Twee toekomstscenario s en aanvullende verkenningen Toepassingen WLO o.a.: achtergrond voor formuleren beleidsvisie/-doelen toetsing/evaluatie van nieuwe beleidsvoorstellen (b.v. MKBA) Houdbaarheidsdatum: 2021 3 19 mei 2016

Insteek en toepassing WLO De scenario s gaan uit van rustige bandbreedtes om huidige trends De scenario s gaan uit van bestaand beleid geen nieuwe plannen, met enkele noodzakelijke uitzonderingen Dergelijke omgevingsscenario s brengen de opgaven voor beleid in kaart Het zijn niet de meest waarschijnlijke, of enig denkbare toekomstbeelden (géén voorspelling!) Daarnaast: verkenningen nodig van mogelijke, minder waarschijnlijke ontwikkelingen 4 19 mei 2016

Modulaire opbouw 5 19 mei 2016

De basis: demografie 6 19 mei 2016

De basis: macro-economie 7 19 mei 2016

Sleutelvraag Regionale ontwikkeling: zet de concentratie in de (Rand)stad door? 8 19 mei 2016

Bouwstenen van de scenario s (voorbeeld 1) Trek naar de stad en agglomeratievoordelen... 9 19 mei 2016

Bouwstenen van de scenario s (voorbeeld 2) Natuurlijke aanwas 10 19 mei 2016

Bouwstenen van de scenario s (voorbeeld 3) Gevolgen technologische ontwikkeling 11 19 mei 2016

12 19 mei 2016

Referentiescenario s Hoog: voortdurende concentratie bij hoge nationale groei De recente trek naar de stad zet zich voort De stedelijke economie ontwikkelt zich sterk, mede door agglomeratievoordelen en groei zakelijke dienstverlening Relatief veel geboorten en immigranten: die komen vooral in de Randstad Jongeren trekken naar de stad en blijven daar ook na gezinsvorming Veel mogelijkheden voor bouw in de stad 13 19 mei 2016

Referentiescenario s Laag: afzwakkende concentratie bij lage nationale groei De recente trek naar de stad blijkt een tijdelijk fenomeen Relatief weinig geboorten en immigranten, en dan vooral in de (Rand)stad Relatief weinig jongeren die naar de stad trekken voor studie en werk Door beperkte nieuwbouw is het belang van de bestaande woningvoorraad groter Alleen de zorg groeit als sector nog: die is verspreid over het land 14 19 mei 2016

Bevolkingsontwikkeling vooral in stedelijke regio s 15 19 mei 2016

Ingezoomd op Overijssel 16 19 mei 2016

Huishoudensverdunning doet ertoe 17 19 mei 2016

Banen ontwikkelen zich in pas met bevolking 19 19 mei 2016

Vergrijzing LAAG 21 19 mei 2016

Onzekerheidsverkenning 1: Hoog Spreiding LAAG Bevolkingsgroei Huishoudensgroei Banengroei 23 19 mei 2016

Onzekerheidsverkenning 2: Laag Concentratie LAAG Bevolkingsgroei Huishoudensgroei Banengroei 24 19 mei 2016

Een palet van ruimtelijke ontwikkelingen 25 19 mei 2016

Aan de slag - bijsluiter Gebruik BEIDE referentiescenario s Aanvullende onzekerheidsverkenningen (indien nodig) (Nog) niet geschikt voor alle mogelijke thema s Pas op met beleidsmaatregelen die in de scenario s zijn opgenomen WLO: houdbaar tot 2021 26 19 mei 2016

Samenvatting en conclusies Randstad groeit komende tijd het hardst qua inwoners en banen, maar dit kan na 2030 omkeren. Groei is in veel gebieden (w.o. Overijssel) niet meer zeker: adaptief plannen, zeker bij tijdshorizon tot 2050 en verder. Krimp, mogelijk fors, in sommige regio s (bv Twente) Huishoudensverdunning doet ertoe, o.a. voor de woningvraag. De groei van huishoudens is daardoor meer gelijkmatig gespreid over het land. Vergrijzing is niet iets van enkele regio s maar treedt overal sterk op. Ophoging AOW-leeftijd dempt het effect op de potentiële beroepsbevolking. 27 19 mei 2016

Vragen en discussie Meer informatie op: www.wlo2015.nl Cahier Executive summaries in tekst en op film Achtergronddocument met meer detail Data per COROP-gebied Andere modules