Agendapunt 14 2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (1) Afdeling: Beleid en Projecten Leiderdorp, 14 november 2006 Onderwerp: Herziening hondenbeleid Aan de raad. Beslispunten 1. Instemmen met de bijgevoegde beleidsnota Hond & Gemak, poep hoort in de bak ; 2. Instemmen met een verhoging van de hondenbelasting met 27 %; 3. Instemmen met uitbreiding van de formatie Medewerker handhaving en toezicht (BOA) met 0,5 Fte 1 Inleiding De startnotitie voor de herziening van het hondenbeleid (bijlage I) is begin 2006 in een gezamenlijke vergadering van raadscommissie 1 en 2 besproken. Zij hebben kennis genomen van de inhoud van de notitie en de uitkomsten van de evaluatie van de proef met hondenpoepbakken in de Oranjewijk. We hebben, bij de behandeling van de startnotitie, een aantal vragen aan de commissieleden voorgelegd. Tijdens de beantwoording van deze vragen bleek dat de commissie het er over eens is dat hondenpoep in Leiderdorp door de burgers als een probleem ervaren wordt. Voor het oplossen van dit probleem zijn communicatie (met hondenbezitters), handhaving en aanleg van voorzieningen zoals depodogs belangrijk. Een grote meerderheid van de commissieleden gaf ook aan dat de hondenbelasting ingezet mag worden voor de financiering van de aanpak van het hondenpoepprobleem. Zij ginghierbij uit van het principe dat de vervuiler betaalt. De commissie gaf aan dit beleid, na verdere uitwerking, graag terug te zien komen voor verdere behandeling. Aan het hondenbeleid is in de lijn van de antwoorden van de raadscommissie door ons invulling gegeven. Dit heeft geresulteerd in de beleidsnotitie Hond & Gemak, poep hoort in de bak, zoals die nu voor u ligt.
2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (2) 1.1 Concreet probleem De toenemende overlast van hondenpoep op trottoir en rondom speelplaatsen en -veldjes is te omschrijven als het grootste probleem rond het hondenbeleid voor de burgers van Leiderdorp. 1.2 Beoogd effect Het herzien van het hondenbeleid moet er toe leiden dat de overlast van honden tot een aanvaardbaar niveau (afname van het aantal klachten met 75%) beperkt wordt. De beleidsnota geeft aan hoe we in vijf stappen de bijstelling van het hondenpoepbeleid kunnen realiseren. De stappen zijn: 1. Regelgeving 2. Communicatie 3. Handhaving 4. Inrichting openbare ruimte 5. Beheer openbare ruimte In het kort komt de herziening van het beleid neer op het vereenvoudigen van de regels door het instellen van de opruimplicht voor de gehele bebouwde kom (dus ook de goot en het bosplantsoen). Het college wijst een beperkt aantal locaties aan waar de opruimplicht niet geldt. De bestaande losloopgebieden worden geactualiseerd en voor delen van De Houtkamp en De Bloemerd wordt een tijdelijke aanlijnplicht geregeld. Daarnaast wordt het aantal depodogs uitgebreid, zodat de gehele bebouwde kom van deze poepafvalbakken voorzien kan worden. De handhaving van het beleid wordt aangescherpt, zodat de kans dat slecht gedrag bestraft wordt, verhoogd wordt. Om de burgers op de hoogte te brengen van al deze wijzigingen zal dit gepaard gaan met een duidelijke startcampagne. Daarna zullen we door middel van kleine communicatie-uitingen regelmatig het beleid onder de aandacht blijven brengen. Uitgebreidere informatie is te vinden in de bijgevoegde beleidsnota Hond & Gemak, poep hoort in de bak (bijlage II). 2 Argumenten 1.1. Burgers zetten hondenpoep hoog op de lijst met ergernissen Een derde van alle Leiderdorpers ondervindt overlast door hondenpoep. In de buurten Doeskwartier, Buitenhof en Oranjewijk ligt dit aantal nog hoger. Dit blijkt uit de buurtmonitor die in het voorjaar van 2004 is uitgevoerd. Onder het motto Uw buurt, ook best belang-
2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (3) rijk. Geef vorm aan uw buurt is een enquête verspreidt onder 5.000 bewoners. Op de enquête is een respons gekomen van 35%. De ruim1.700 reacties zijn voldoende om de gemeente een goed beeld te geven van wat bewoners belangrijk vinden als het gaat om thema s als schoon, heel, veiligheid, leefbaarheid, voorzieningenniveau en de betrokkenheid bij de buurt (zie ook bijlage IV van de beleidsnota). De laatste jaren is het aantal klachten over hondenpoep sterk toegenomen. Tot 2002 was de hoeveelheid brieven die de gemeente ontving over hondenpoep stabiel. De gemeente ontving per jaar twee tot vier brieven over dit onderwerp. In 2003 is het aantal brieven verdubbeld. Ook in 2004 is het aantal brieven weer verdubbeld. In 2005 is het aantal brieven (incl. e-mail) ten opzichte van 2004 gestegen tot 13 (zie ook bijlage V van de beleidsnota). Het aantal telefoongesprekken is niet exact bijgehouden, maar ook hier is een vergelijkbare stijging waargenomen. 1.2. De hondenbezitter is verantwoordelijkheid voor het opruimen van de poep van zijn hond Dat vindt de hondenbezitter zelf ook. Dit blijkt uit een enquête die de Hondenbescherming eind 2005 onder haar 15.000 leden heeft gehouden. De bijna 1000 leden die de enquête hebben teruggestuurd vinden dat overlast van hondenpoep in de eerste plaats de hondenbezitter zijn verantwoordelijkheid moet nemen en de poep moet opruimen. Maar daarbij zetten ze wel de kanttekening dat de gemeenten zorg moeten dragen voor voldoende en goede opruimfaciliteiten (zie ook bijlage VI van de beleidsnota). 1.3. Positieve evaluatie maakt uitbreiding aantal depodogs mogelijk De plaatsing van depodogs zorgt voor een afname van de ondervonden overlast door omwonenden. Dit blijkt uit de notitie Evaluatie Proef Depodogs Oranjewijk (bijlage I van de beleidsnota) waarin resultaten van de bewonersenquête zijn verwerkt door het Buurtoverleg Oranjewijk, in samenwerking met de gemeente en het Buurtwerk SCW Leiderdorp. Van de respondenten geeft 50 % aan tevreden te zijn over de proef en 67 % vindt dat er meer depodogs in Leiderdorp geplaatst moeten worden. 1.4 Afschaffen hond-in-goot beleid verschaft duidelijkheid Steeds meer gemeenten schaffen het hond-in-de-goot beleid af. Na Den Haag heeft nu ook Amsterdam hiervoor gekozen. Het hond-in-de-goot beleid neemt de overlast onvoldoende weg en heeft nogal wat nadelen. Ten eerste moet dit gedrag honden aangeleerd worden. Ten tweede levert het in drukke straten gevaarlijk situaties op voor de hond en zijn
2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (4) baasje. Ten derde kan, als auto s langs de goot geparkeerd zijn, de goot niet schoongemaakt worden en kunnen mensen bij het uitstappen in de poep trappen. Tot slot is de goot niet altijd duidelijk afgebakend door een hoogte verschil tussen stoep en straat (bijv. bij woonerven), waardoor er een verwarrende situatie ontstaat. 1.5 Regelmatige communicatie over de inhoud en het realiseren van goede voorzieningen zorgen voor blijvende gedragsverandering Voorlichting kan slechts effect hebben wanneer de ontvanger begrip heeft voor de strekking van het bericht. Weten waarom men zich aan bepaalde regels moet houden is hierbij van belang. Voorlichting leidt slechts tot een verandering van attitude wanneer de afweging van voor- en nadelen wordt beïnvloed. Een gedragsverandering treedt op wanneer er mogelijkheden zijn om een veranderde intentie in gedrag om te zetten. Mensen die nieuw gedrag vertonen moeten merken dat dit nieuwe gedrag de verwachte voordelen heeft (positieve feedback). Door het ontbreken van goede voorzieningen kan het gedrag van de hondenbezitter worden belemmerd waardoor dit in tweede instantie alsnog niet leidt tot het gewenste gedrag. 1.6 Goed beheer noodzakelijk Het is van belang dat de voorzieningen goed schoon gehouden worden. Als het beheer ontoereikend is daalt ook de motivatie van hond en hondenbezitter om van deze faciliteiten gebruik te maken. Net als een mens gaat een hond niet graag naar een vies toilet. 2.1 Financiering via verhoging van de hondenbelasting Het uitbreiden van de opruimplicht, het plaatsen van depodogs en het vergroten van de handhaving kost geld. Binnen de huidige begroting is geen ruimte om deze investering in zijn geheel op te vangen. Door de hondenbelasting te verhogen kan structureel geld gegenereerd worden voor de realisatie van het hondenbeleid. Het nieuwe beleid kost structureel 34.886,20 en kan deels betaald worden uit de opbrengsten van de afvalstoffen en deels gedekt worden met een verhoging van de hondenbelasting met 27 %. 3.1 Nieuw beleid vraagt om extra handhaving Zeker in de beginperiode moet iedereen nog wennen aan de nieuwe regels. Om te voorkomen dat een kleine groep het verpest voor de bereidwillige hondenbezitters zal de pakkans voldoende groot moeten zijn. Slechts 25 % van de hondenbezitters zal direct de
2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (5) nieuwe regels toepassen, 50 % doet dit na enige overreding en de overige 25% moet met sancties worden overgehaald. 3.2 Zonder structurele formatie-uitbreiding van de handhaving is dit beleid gedoemd te mislukken Voor de handhaving van het nieuwe beleid is het noodzakelijk de gemeentelijke handhaving uit te breiden met een extra 0,5 fte. De huidige formatie van de BOA biedt nu al zeer weinig ruimte voor handhaving van het hondenbeleid, laat staan dat er tijd is voor extra handhaving. 3.3 Handhaving moet flexibel zijn Handhaving kan pas effectief zijn, als er gecontroleerd wordt op tijdstippen en locaties waar de meeste honden worden uitgelaten. Dit vraagt om een flexibele inzet van de handhavers. Verder zal er ingespeeld moeten worden op nieuwe informatie over probleemplekken om controletijden of locaties hierop aan te kunnen passen. Zo wordt voorkomen dat hondenbezitters andere routes gaan kiezen en het probleem zich verplaatst. Ook zorgt flexibiliteit voor een grotere preventieve werking doordat de subjectieve pakkans groter wordt. 3 Kanttekeningen Meer klachten betekend niet automatisch meer overlast De bewoners van Leiderdorp maken de laatste vijf jaar veel meer kenbaar aan de gemeente dat ze overlast ondervinden, maar dit zou ook kunnen komen doordat met de komst van internet en e-mailverkeer de drempel om de klacht kenbaar te maken kleiner is geworden. Of doordat burgers mondiger zijn geworden. Of doordat de overlast ook daadwerkelijk is toegenomen. Het oplossen van het gehele probleem is een utopie De ervaring leert dat honden op vaste plaatsen worden uitgelaten waardoor de poep zich concentreert op bepaalde locaties. Zeker als het plaatsen betreft waar veel kinderen spelen, is het waarschijnlijk dat ondanks objectieve afname van de hoeveelheid hondenpoep, de subjectieve overlast gelijk blijft. Immers, elke drol is er dan één teveel. Deze verklaring wordt ondersteund door resultaten in andere gemeenten, zoals Den Haag en Leiden.
2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (6) 4 Draagvlak 4.1 Intern Het bijstellen van het hondenbeleid valt onder het project Hondenplezier uit het uitvoeringsprogramma van het groenstructuurplan. Dit plan vormt een van de basisuitgangspunten voor het gemeentelijk (groen)beleid. Zowel bij de afdeling Gemeentewerken als Gemeentewinkel staat men positief tegenover de herziening van het beleid. Wel geven beide afdelingen aan dat er voldoende capaciteit beschikbaar zal moeten zijn om de beheer- en handhavingstaken uit te kunnen voeren. Deze taken zijn cruciaal voor het succes van het hondenbeleid. 4.2 Extern Uit de wijk- en buurtmonitor blijkt dat tenminste 1/3 van de Leiderdorpers veel overlast van hondenpoep ondervindt. Daarnaast ontvangt de gemeente steeds vaker verzoeken van burgers voor het plaatsen van depodogs bij hen in de buurt. We kunnen dus stellen dat er groot draagvlak onder de burgers is. 5 Kosten, baten en dekking 5.1 Kosten De eenmalige kosten voor o.a. de startcampagne en de folder over het nieuwe beleid worden geraamd op 7.769,-. De jaarlijkse kosten voor o.a. het onderhoud en de afschrijving van de inrichting van de openbare ruimte worden geraamd op 34.886,20. Meer informatie over de kosten kunt u vinden in bijlage VII de van de bijgevoegde beleidsnota. 5.2 Baten Met de komst van de bestuurlijke boetes moet het in de toekomst mogelijk worden voor gemeenten om de inkomsten uit boetes aan te wenden voor financiering van het eigen beleid. Vooralsnog kost (in dit geval) hondenbeleid en vooral de handhaving ervan slechts geld terwijl opbrengsten van eventuele boetes naar Justitie vloeien. Op basis van de beschikbare gegevens wordt het niet waarschijnlijk geacht dat de handhaving kostendekkend wordt bij invoering van de bestuurlijke boete in 2008.
2006 VOORSTELLEN Nr. 214 (7) 5.3 Dekking Iedere houder van een hond is verplicht hondenbelasting te betalen aan de gemeente. De gemeente Leiderdorp int jaarlijks 97.716,- aan hondenbelasting. Dit geld vloeit terug in de algemene middelen en is voor 2007 volledig ingezet om de begroting rond te krijgen. In de begroting is vooralsnog geen rekening gehouden met structurele uitgaven aan hondenbeleid. Binnen de opbrengsten uit de afvalstoffen is voldoende ruimte gevonden om de jaarlijkse beheerkosten voor de depodogs, ad 11.375,- hieruit te kunnen dekken. Om de resterende jaarlijkse kosten ad 23.511,20 te kunnen dekken is een verhoging van de hondenbelasting noodzakelijk. Op basis van de geraamde kosten en het aantal honden in Leiderdorp is een verhoging van 27 % gewenst. De eenmalige kosten kunnen betaald worden uit de voorziening Groenstructuren. Hondenplezier is een van de projecten uit het uitvoeringsprogramma van het groenstructuurplan. Daarom is het ook opgenomen in de meerjarenplanning van het groenstructuurplan. Meer informatie over de kostendekking kunt u vinden in bijlage VIII de van de bijgevoegde beleidsnota. Het College van burgemeester en wethouders van Leiderdorp, de burgemeester, de secretaris, M. Zonnevylle A.H. Schouten Bijlage I Startnotitie Herziening Hondenbeleid, dd 31-01-06 II Beleidsnota Hond & Gemak, poep hoort in de bak, dd 7-11-06