Raadsvoorstel Gemeente IJsselstein agendapunt Aan de raad van de gemeente IJsselstein Zaaknummer Programma Commissie Portefeuillehouder: Informatie bij E-mail/tel.nr. Evaluatiedatum 448405 Onderwijs, sport en cultuur Samenleving mw. M.J.T.G. van Beukering-Huijbregts M.J. van Zon m.v.zon@ijsselstein.nl/1673 Datum: 23 mei 2017 Blad 1 van 7 Onderwerp Aanvraag nieuwe school door stichting Monton Samenvatting De Stichting Monton heeft op 19 januari 2017 een aanvraag ingediend voor plaatsing van een nieuwe basisschool Het Kasteel op het Plan van Scholen 2018-2020. De gewenste datum van ingang bekostiging van de school is 1 augustus 2019. Op grond van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) dient de gemeenteraad uiterlijk voor 1 augustus voorafgaande aan het jaar van stichting te besluiten of de aanvrager in aanmerking komt voor het Plan van Scholen. Het is de rol van de gemeenteraad om te toetsen of met de aanvraag wordt voldaan aan de wettelijke eisen. Deze procedure is vastgelegd in de WPO. De toetsing van de aanvragen kent praktisch geen beleidsvrijheid voor de gemeente. Indien de aanvraag voldoet wordt de school op het Plan van geplaatst en vervolgens wordt het Plan ter goedkeuring aan de minister gezonden. De minister beslist of de school voor rijksbekostiging in aanmerking komt. Bij een positief besluit door de minister heeft de gemeente zorgplicht voor de huisvesting en kan de school hiervoor een aanvraag doen bij de gemeente. In zijn algemeenheid is de conclusie dat er geen gronden zijn om de aanvraag af te wijzen. Voorgesteld wordt om de school op het Plan van Scholen te plaatsen. Toelichting 1. Inleiding Stichting Monton is een stichting voor neutraal bijzonder basisonderwijs. De stichting heeft 11 scholen die zijn gelegen in midden Nederland. Het onderwijskundig principe dat de stichting hanteert is montessori onderwijs. De stichting heeft geen andere scholen in IJsselstein. De Stichting Monton heeft een aanvraag ingediend bij de gemeente voor plaatsing van een nieuwe basisschool Het Kasteel op het Plan van Scholen 2018-2020. De gewenste datum van ingang van de bekostiging van de school is 1 augustus 2019. Aanvankelijk ging de aanvraag uit van aanvang bekostiging per 1 augustus 2018. Plaatsing op het Plan van Scholen is noodzakelijk voor een school om in aanmerking te komen voor rijksbekostiging van personele en materiële kosten. De school komt hiervoor alleen in aanmerkingen indien de gemeente de school op het Plan van Scholen plaatst en hierover positief wordt besloten door de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Het Plan van Scholen bestrijkt drie achtereenvolgende schooljaren die volgen op het jaar van vaststelling en vermeldt in elk geval welke scholen bij de aanvang van het eerste schooljaar van de planperiode voor bekostiging in aanmerking komen. Indien de gemeente een school niet plaatst op het Plan van Scholen kan de aanvrager in beroep bij het rijk. Op grond van de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) dient de gemeenteraad uiterlijk vóór 1 augustus voorafgaande aan het jaar van stichting een Plan van Scholen vast te stellen. Binnen twee weken na vaststelling moet het Plan van Scholen ter goedkeuring aan de Minister van Onderwijs,
Raadsvoorstel Blad: 2 van 7 Cultuur en Wetenschappen (OCW) worden gezonden. De Minister beslist vóór 1 januari of de school voldoet aan de wettelijke stichtingscriteria en in aanmerking komt voor bekostiging (artikel 79 van de WPO). 2. Overwegingen bii toetsen van de aanvraag Het verzoek tot opnemen op het Plan van Scholen betreft de te stichten basisschool Het Kasteel. Deze naam is een voorlopige werktitel en willekeurig gekozen, zo is door het schoolbestuur aangegeven. De opgegeven richting van de school is algemeen bijzonder. Dit is een door het rijk erkende richting. De gevraagde datum van aanvang der bekostiging is 1 augustus 2019. Aanvankelijk was de aanvraag van bekostiging op 1 augustus 2018. Met het oog op de huisvesting heeft het schoolbestuur dit in overleg met de gemeente op een jaar later gesteld. Op dit moment is er in de gemeente geen andere school op algemeen bijzondere grondslag. Dit is essentieel voor de beoordeling van het verzoek. Dat er sprake is van een zich op de richting algemeen bijzonder onderscheidende stichting en school blijkt uit de aangeleverde documenten. De stichting Monton stelt zich ten doel het geven van onderwijs op algemeen bijzondere grondslag met als onderwijskundig principe het montessori onderwijs. De procedure en beoordeling van een aanvraag voor plaatsing op een Plan van nieuwe scholen ligt vast in de WPO. De toetsing van de aanvragen kent praktisch geen beleidsvrijheid voor de gemeente. Als de ingediende aanvraag voldoet aan de eisen zoals geformuleerd in de WPO moet de gemeente besluiten om de aanvraag op te nemen. De rol van de gemeente is om na te gaan of: a. De procedure juist is gevolgd; b. De prognose van het aantal leerlingen correct is uitgevoerd; c. De stichtingsnorm binnen vijfjaar wordt gehaald en gedurende 15 jaar lang wordt behouden. a. Is in dit geval de juiste procedure is gevolgd? De aanvrager heeft de juiste procedure gevolgd. De aanvraag is tijdig vóór 1 februari ingediend. De toegezegde aanvullende informatie is tijdig voor 1 april ontvangen (stichtingsprognoses). In de aanvraag is aangegeven waar de school gesticht wordt, welke denominatie (richting) de nog te stichten school heeft en welk voedingsgebied de school kent. Ook zijn stichtingsprognoses toegevoegd die voldoen aan de hiervoor geldende criteria. b. Is in dit geval de prognose correct uitgevoerd? De prognoses zijn correct uitgevoerd. Om goedkeuring van het ministerie te verkrijgen is een onderbouwde leerlingenprognose een voorwaarde. Stichting Monton heeft een stichtingsprognose laten opstellen voor de nieuwe school. Deze prognose is opgesteld door VBS (Verenigde Bijzondere Scholen) met behulp van het zogenaamde VSWO-prognosemodel. Dit model voldoet aan de eisen die door de VNG in overleg met de landelijke besturenorganisaties en het ministerie van OCenW is opgesteld conform de vereisten van artikel 75 van de WPO. De stichtingsprognose maakt voor het verwachte belangstelling percentage voor de school gebruik van een referentie gemeente. Dit mag in dit geval conform de WPO aangezien in IJsselstein geen andere school aanwezig is op algemeen byzondere grondslag. Wanneer er binnen de gemeente van toekomstige vestiging van de te stichten school geen andere school van dezelfde denominatie aanwezig is, dient het schoolbestuur de aanvraag te onderbouwen met een prognose op basis van het belangstellingspercentage van een 'vergelijkbare' gemeente. In de Wet op het primair onderwijs wordt de term 'vergelijkbare' gemeente niet nader ingevuld. Uit onder meer de Memorie van toelichting bij de wet in blijkt dat de volgende aspecten bij het vaststellen van de 'vergelijkbare' gemeente van belang zijn, te weten: de leerlingdichtheid, het aantal inwoners en de regionale ligging. Ook de bevolkingssamenstelling kan een rol spelen. Het gaat om:
Raadsvoorstel Blad: 3 van 7 o De gemeente moet ongeveer een zelfde omvang hebben qua inwoneraantal, o De leerlingdichtheid moet vergelijkbaar zijn. o Overeenstemming in regionale functie en positie van gemeente Als referentiegemeente is gekozen voor de gemeente Diemen. Het inwoneraantal van de gemeente Diemen is 26.840 tegenover IJsselstein 34.101. De komende jaren groeit Diemen van 26.000 naar ongeveer 35.000 inwoners. De leerlingdichtheid geeft het aantal 4-11 jarigen per km2 aan. Voor Diemen is dit 174 voor IJsselstein is dit 165. Beide gemeenten vallen in dezelfde categorie wat betreft verstedelijking; de categorie met een adressendichtheid van 1500 tot 2500 adressen per km2. De regionale functie van Diemen wijkt niet veel af van IJsselstein. Beide gemeenten vervullen geen centrum functie in de regio, beide gemeenten zijn in de nabijheid van grotere gemeenten. Er zijn geen gronden om de gemeente Diemen niet als vergelijkingsgemeente voor IJsselstein aan te merken. Op grond van de vergelijking van beide gemeenten qua aantal inwoners, leerlingdichtheid, oppervlakte en stedelijkheid kan de gemeente kan geconcludeerd worden dat de gemeenten vergelijkbaar zijn op de elementen die in dit kader relevant zijn. Aangezien in de gemeente IJsselstein nog geen school van de Algemeen Bijzondere richting aanwezig is, mag het belangstellingspercentage voor het algemeen bijzonder basisonderwijs in de gemeente Diemen daarom toegepast worden in de stichtinsprognoses. Dat belangstellingspercentage bedroeg per teldatum 1 oktober 2016 17,2%. c. Wordt de stichtingsnorm wordt binnen vijf jaar behaald? Op basis van de prognoses haalt de nieuwe school binnen 5 jaar de stichtingsnorm. De stichtingsnorm voor IJsselstein bedraagt 287 leerlingen. Aangetoond moet worden dat de school binnen 5 jaar en ook de daaropvolgende 15 jaar aan de stichtingsnorm voldoet. Formeel moet op grond van artikel 78 WPO worden nagegaan of er binnen een redelijke afstand van de nieuw te stichten school leegstand is bij scholen van dezelfde richting. Hier is in dit geval geen sprake van, omdat er in de gemeente nog geen algemeen bijzondere school aanwezig is. Uit de prognose blijkt dat een te stichten algemeen bijzondere basisschool voldoende potentieel genereert voor de stichting en instandhouding van een levensvatbare basisschool op algemeen bijzondere grondslag. Voor een aantal peildata geeft de leerlingenprognose het volgende beeld te zien: Jaar 2018 2019 2020 2025 2030 2038 AB school Kasteel leerlingen 546 522 501 433 419 422 Uit dit overzicht blijkt dat de school aan de norm voldoet. In zijn algemeenheid is de conclusie dat er geen gronden zijn om de aanvraag af te wijzen. Voorgesteld wordt om de school op het Plan van Scholen te plaatsen. 3. Gevolgen huisvesting Het plaatsen op het Plan van Scholen, het stichten van scholen, betekent dat het ministerie het schoolbestuur de financiële middelen verstrekt voor personeel en exploitatie. Bij een positief besluit door de minister heeft de gemeente zorgplicht voor de huisvesting en kan de school hiervoor een aanvraag doen bij de gemeente. Deze procedure staat los van de procedure voor het stichten van scholen. Voor het stichten van een school moet via een theoretisch prognosemodel worden aangetoond dat er voldoende leerlingen zijn van een bepaalde denominatie. Voor het verkrijgen van huisvesting van scholen moet aangetoond worden dat deze leerlingen er ook daadwerkelijk zijn.
Raadsvoorstel Blad: 4 van 7 Een aanvraag voor huisvesting wordt beoordeeld op basis van verordening voorzieningen huisvesting onderwijs van de gemeente conform de geldende procedures. Aanvragen dienen voor 1 februari gedaan te worden voor het daaropvolgend kalenderjaar. Toegekende aanvragen worden op het Programma voor het volgend jaar geplaatst. De formele zorgplicht voor huisvesting door de gemeente ontstaat als de nieuwe school een goedkeuring heeft van het ministerie van OC&W. Dit is in dit geval uiterlijk 1 januari 2018. In formele zin kan het schoolbestuur dus pas in 2018 een huisvestingsaanvraag doen voor 2019. Om deze reden heeft het schoolbestuur de aanvang van bekostiging gesteld op 1 augustus 2019. Een nieuwe school zal zijn bestaansrecht nog moeten bewijzen en ook niet meteen bij de start een groot aantal leerlingen hebben. Het ligt voor de hand om zeker in eerste instantie uit te gaan van (mede) gebruik van een bestaande locatie of tijdelijke huisvesting. Welke locatie dit wordt moet nog bepaald worden. Het uitgangspunt is om optimaal gebruik maken van bestaande huisvesting. Ook in huisvesting van de nieuwe school op de langere termijn kan naar verwachting worden voorzien door te herschikken en gebruik te maken van bestaande locaties. Uiteindelijk zal de nieuwe school leiden tot actualisatie en herijking van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) en mogelijk de hierbij behorende samenwerkingsovereenkomst. De vraag is of het nieuwe schoolbestuur in de toekomst bereid is om de samenwerkingsovereenkomst in het kader van het IHP te ondertekenen. Wat willen we bereiken? Een correcte beoordeling van de aanvraag door stichting Monton voor plaatsing op het Plan van Scholen van basisschool Het Kasteel. Waarom willen we dit? 1. Argumenten De gemeente is op grond van de WPO verplicht om aanvragen voor nieuwe scholen te toetsen aan de criteria van de Wet en deze al dan niet te plaatsen op het Plan van Scholen. Er zijn in dit geval geen gronden om de gevraagde school niet op het Plan van Scholen te plaatsen. 2. Alternatieven Besluiten om de school niet op het Plan van Scholen te plaatsen. Het schoolbestuur kan hier tegen in beroep bij het rijk. 3. Kanttekeningen De vigerende wet en regelgeving maakt het mogelijk dat een schoolbestuur in deze situatie op basis van prognoses en een vergelijkingsgemeente een aanvraag als deze kan doen. Deze aanvraag is niet gebaseerd op gebaseerd op werkelijke belangstelling en lokale behoefte aan het onderwijs dat men wil uitvoeren. Op basis van het theoretisch model wordt uit gegaan van een belangstellingspercentage van 17 % voor algemeen bijzonder onderwijs. De voormalige Jenaplanschool, de laatste school op algemeen bijzondere grondslag, had in 2014 een belangstellingspercentage van 3%. Er zijn dus vraagtekens te zetten of de nieuwe school in de praktijk levensvatbaar is. Zeker ook gezien het krimpscenario waarin IJsselstein zich bevind ten aanzien van primair onderwijs.
Raadsvoorstel Blad: 5 van 7 Wat gaat het kosten? Het stichten van scholen betekent dat het ministerie het schoolbestuur de financiële middelen verstrekt voor personeel en exploitatie. De gemeente is verantwoordelijk voor de huisvesting. Op dit moment is de invulling en de kosten van huisvesting van de nieuwe school nog niet bekend. Hier zijn nog geen keuzes in gemaakt. Het college zal hiervoor t.z.t. een voorstel aan uw raad voorleggen. Wat gaan we daarvoor doen? Binnen twee weken na vaststelling door de gemeenteraad wordt het Plan van Scholen ter goedkeuring aan de minister toegezonden (artikel 79, lid 2 WPO). De minister beslist vóór 1 januari over de goedkeuring van het Plan en stuurt binnen twee weken daarna een afschrift van de beslissing aan de gemeenteraad. Indien de minister niet vóór 1 januari beslist, wordt het Plan geacht te zijn goedgekeurd. Indien de minister beslist dat de school verwijderd moet worden van het Plan, dan deelt hij deze beslissing binnen twee weken mee aan de indiener van het verzoek en de gemeenteraad. Duurzaamheid Dit voorstel heeft geen directe gevolgen, en biedt geen directe aanknopingspunten op het gebied van duurzaamheid. Communicatie en participatie van het voortraject Met het schoolbestuur is na ontvangst van de aanvraag overleg gevoerd over de aanvraag. Communicatie besluit en eventueel vervolg participatietraject Het raadsbesluit tot vaststelling van het Plan van Scholen wordt binnen twee weken na vaststelling naar de minister opgestuurd en naar de aanvrager van de nieuwe school. Voorstel 1. Basisschool Het Kasteel" van stichting Monton op nemen op het Plan van Scholen 2018-2020 met als aanvangsdatum bekostiging 1 augustus 2019. 2. het college op dragen om het raadsbesluit binnen twee weken aan de aanvrager en minister bekend te maken. Hoogachtend, BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN IJSSELSTEIN, de secretaris, de burgemeester, J. Pol mr. P.J.M. van Domburg
Raadsvoorstel Blad: 6 van 7 Overzicht bijlagen: 1. Aanvraag van Monton voor opname in Plan van Scholen van Het kasteel 2. Brief van Monton wijziging aanvraag 3. Stichtingsprognoses Het Kasteel
Raadsbesluit blad : 7 van 7 De raad van de gemeente IJsselstein; Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 16 mei 2017, zaaknummer 448405 BESLUIT: 1. Basisschool Het Kasteel van stichting Monton op te nemen op het Plan van Scholen 2018-2020 met als aanvangsdatum bekostiging 1 augustus 2019. 2. het college op te dragen om het raadsbesluit binnen twee weken aan verzoeker en minister bekend te maken. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente IJsselstein, gehouden op 2 mei 2017 de griffier, de voorzitter, Wl. van Domburg