RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE Basisschool Calvijn Plaats : Ederveen BRIN nummer : 07KV C1 Onderzoeksnummer : 264541 Datum onderzoek : 6 januari 2014 Datum vaststelling : 13 maart 2014
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 CONCLUSIE........................................... 11 BIJLAGE 1 OORDELEN................................... 12 Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
1 INLEIDING Op 6 januari 2014 heeft de inspectie basisschool Calvijn onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013/14 en 2014/15 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie - Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat - Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst. Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd. Vve-locatiebezoek, waarbij: documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de groepen 1 en 2; Pagina 5 van 14
gesprekken met de directie, ouders, beleidsmedewerker, leerkrachten, de intern begeleider/teamleider, de vve-coördinator en een vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 14
2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de volgende aspecten deels op orde is: condities (A), ouders (B), kwaliteit van de uitvoering van vve (C), ontwikkeling, begeleiding en zorg (extern D2), kwaliteitszorg (E) en doorgaande Lijn (F). Daarnaast is op het volgende aspect verbetering nodig: ontwikkeling, begeleiding en zorg (intern D1). Totaalbeeld De Calvijnschool is een reformatorische school in Ederveen. Vanwege haar identiteit heeft de school een regionale functie. De school maakt de laatste jaren een groei door en kampt als gevolg daarvan met ruimtegebrek. Er zijn vier kleutergroepen en de school is net gestart met een aanvangsgroep. De school heeft veel zorgleerlingen, met name op het gebied van de spraak-/ taalontwikkeling en heeft dit aantal de laatste jaren zien toenemen. Er wordt veel geïnvesteerd in een passend aanbod voor deze leerlingen. Verreweg het grootste deel van de kinderen bezoekt geen voorschool. De Calvijnschool heeft hiervoor zelf een aanbod ontwikkeld en werkt al jaren met voorleesochtenden. Twee- en driejarigen kunnen hier één keer in de maand naar toe, samen met hun ouder(s). De ochtenden worden goed bezocht en al deze kinderen stromen door naar groep 1 van de Calvijnschool. De voorleesochtenden worden begeleid door een leerkracht van de school. Zij spreekt met de ouders over diverse onderwerpen die betrekking hebben op de ontwikkeling en opvoeding van hun kinderen en zij heeft een voorbeeldfunctie voor ouders. Gedurende deze ochtenden spelen de kinderen met elkaar en met het op hun afgestemde speelgoed. Met de intern begeleider/teamleider van de onderbouw is er een nauw contact waardoor er een goede afstemming en overdracht naar de vroegschool is. Vanuit de behoefte om de voorleesochtenden kwalitatief verder te ontwikkelen wordt binnenkort (de werkwijze van) een erkend gezinsprogramma voor kinderen van twee tot vier jaar ingevoerd, met gerichte opdrachten voor ouders om thuis uit te voeren met hun kinderen. De school beschikt over een prentenboekenbibliotheek waar kinderen van nul tot zes jaar boeken kunnen lenen. Pagina 7 van 14
Toelichting Condities De kinderen uit groep 1 zijn verdeeld over twee groepen. Voor één van de groepen is gekozen voor een kleiner aantal leerlingen. In deze groep zitten alle zorgleerlingen en er is op vier dagdelen een klassenassistente. In de andere groep 1 en in beide groepen 2 is op minder dagdelen ondersteuning van een klassenassistente en krijgen de zorgleerlingen regelmatig extra aandacht in de kleine kring. De leerkrachten werken niet met een erkend vve-programma, maar hebben een eigen thematisch programma ontwikkeld. De leerkrachten hebben scholing gevolgd om dit programma te kunnen ontwikkelen en uitvoeren. Gezien de problematiek op de school heeft het accent van de scholing gelegen op de spraak-/taalontwikkeling. Ouders De ouders met wie de inspectie gesproken heeft, zijn tevreden over de Calvijnschool. Zij voelen zich betrokken bij de vroegschool en vinden dat er voldoende activiteiten voor ouders georganiseerd worden. Zij zijn positief over het initiatief dat de school genomen heeft om voorleesochtenden te organiseren voor twee- en driejarigen. Voor ouders zijn er diverse mogelijkheden om informatie over vve te krijgen. Er zijn informatiebijeenkomsten, koffieochtenden en inloopmomenten. Tevens krijgen zij maandelijks een nieuwsbrief mee met informatie over de thema s en met tips om thuis activiteiten met hun kleuters te doen. Het is niet voldoende inzichtelijk of de ouders thuis daadwerkelijk met de activiteiten aan de slag gaan. Indicator B4 is een ontwikkelpunt. Kwaliteit van de uitvoering van vve De vroegschool werkt met een eigen thematisch programma. De leerlijnen en tussendoelen zijn goed uitgewerkt voor de taal- reken- en motorische ontwikkeling. Ze staan in relatie met de thema s en er wordt gedifferentieerd naar ontwikkelingsniveau. De school werkt vanuit de visie dat het stimuleren van de taalontwikkeling de basis is voor de ontwikkeling van de sociaal emotionele competenties. Voor de sociaal emotionele ontwikkeling gebruikt de school signaleringslijsten. Het stimuleren van de sociaal emotionele ontwikkeling is verankerd in de leerlijnen voor de taalontwikkeling. Pagina 8 van 14
Tijdens de observaties is zichtbaar dat de leerkrachten respectvol handelen naar kinderen. Zij bieden structuur, hanteren duidelijke regels en bieden positieve ondersteuning aan de kinderen. Er is sprake van rust en een positief pedagogisch klimaat. De inrichting van de lokalen vraagt nog om reflectie: de speelleeromgeving zou uitdagender en interessanter kunnen zijn door gebruik te maken van echte materialen die de spelmogelijkheden van de kinderen kunnen verdiepen en verbreden (indicator C2.5). Het educatief handelen kenmerkt zich door een responsieve houding van de leerkrachten. Ook zijn zij in de omgang gericht op de taalontwikkeling van de kleuters. De leerkrachten zijn vaardig in het stellen van open vragen en stimuleren de kinderen in het gebruik van taal. Tijdens de spel- en werkmomenten hebben de leerkrachten een actieve rol en zijn zij gericht op het begeleiden en ondersteunen van de kinderen. Ontwikkeling, begeleiding en zorg De leerkrachten volgen de ontwikkelingen van de kleuters met observaties en toetsen. De leerkrachten beschikken over voldoende informatie en gegevens van de leerlingen. De vertaling van deze informatie naar een planmatige begeleiding voor de hele groep en individuele kinderen vraagt echter om verfijning. Door het ontbreken van een dergelijke uitwerking is evaluatie van de aangeboden zorg niet goed mogelijk en kan niet worden nagegaan in hoeverre de interventies tot gewenste resultaten leiden (indicatoren D1.2, D1.3 en D1.4). De school heeft dit verbeterpunt geconstateerd en de intern begeleider heeft hiervoor een plan van aanpak ontwikkeld dat binnenkort zal worden ingevoerd. Het perspectief op verbetering van deze indicatoren is daarmee gunstig. De contacten met de externe zorg zijn voldoende gewaarborgd. Binnen de school zijn een logopediste en een ergotherapeut werkzaam. Naast het maandelijkse zorgoverleg (intern) is er een multidisciplinair team voor de complexere zorgvragen. Kwaliteitszorg De intern begeleider/teamleider is verantwoordelijk voor de kwaliteitszorg vve. De bewaking van de kwaliteit van vve is herkenbaar in het reguliere kwaliteitszorgproces. Binnen de overlegstructuur komen de onderdelen van vve aan bod en worden afspraken gemaakt, geëvalueerd en bijgesteld. Overigens is bij de start in groep 1 meestal niet bekend of kinderen een vveindicatie hebben (via het consultatiebureau), omdat de meeste kinderen niet naar een voorschool zijn geweest. Pagina 9 van 14
Er is geen informatie beschikbaar van de voorschool. Zij hebben geen vveprogramma gevolgd en er komen dus ook geen vve-resultaten mee vanuit de voorschool. Doorgaande lijn De Calvijnschool heeft geen samenwerking met een voorschool. Het grootste deel van de kinderen in groep 1 heeft de voorleesochtenden bezocht. De begeleider van de voorleesochtenden zorgt voor een overdracht naar de basisschool. Voor de enkele kleuters die wel naar een voorschool geweest zijn onderhoudt de intern begeleider/teamleider de contacten. Zij zorgt er voor dat een warme overdracht plaats vindt. Omdat er geen samenwerking is met een voorschool kunnen indicatoren F2, F4, F5, F6 en F7 niet worden beoordeeld. Opbrengsten Er zijn nog geen gemeentelijke afspraken over het meten van de resultaten. Indicatoren G1 en G2 kunnen dan ook niet beoordeeld worden Pagina 10 van 14
3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de Calvijnschool grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat deze vve-locatie op de meeste aspecten slechts een enkele tekortkoming kent. Het onderzoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van afspraken. Pagina 11 van 14
BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Basisschool Calvijn Condities 1 2 3 4 A3 Pedagogisch medewerker - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold Ouders 1 2 3 4 B1 B2 B3 B4 B5 B6 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma Pagina 12 van 14
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4 C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg Pagina 13 van 14
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4 D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4 E1 E2 E3 E4 E5 E6 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve gekeken Doorgaande lijn 1 2 3 4 F1 F3 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Opbrengsten van vve 1 2 3 4 G3 Verlengde kleuterperiode Pagina 14 van 14