RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE. Peuterspeelzaal De Kleine Prins

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE Peuterspeelzaal De Kleine Prins Plaats : Almere LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 14 maart 2016 Datum vaststelling : 25 mei 2016

2 Pagina 2 van 17

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE REACTIE VAN BESTUUR EN/OF HOUDER BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 17

4 Pagina 4 van 17

5 1 INLEIDING Op 14 maart 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal De Kleine Prins onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in en de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op: De voorwaarden voor vve De ouders De kwaliteit van de educatie - Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat - Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van vve Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst. Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd. Vve-locatiebezoek, waarbij: documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd; een groepsbezoek in de peutergroep is uitgevoerd; gesprekken met de teamleiding, pedagogisch medewerkers, ouders en een vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd. Pagina 5 van 17

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 17

7 2 BEVINDINGEN Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal De Kleine Prins deels op orde is. Er zijn verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten: ouders, ontwikkeling, begeleiding en zorg (interne zorg) en kwaliteitszorg. Eén indicator is aangemerkt als een voorbeeld voor anderen. Totaalbeeld Peuterspeelzaal De Kleine Prins is na de harmonisatie per 1 augustus 2015 één van de 4 peuterspeelzalen van KDV Kiekeboe. Voorheen was De Kleine Prins een peuterspeelzaal van Welzijnsorganisatie De Schoor. De periode vanaf de vorige monitor in 2014 heeft in het teken gestaan van de overgang naar een nieuwe houder. In dit proces is de peuterspeelzaal per 1 augustus 2015 ook verhuisd. Waar de speelzaal voorheen een zelfstandige locatie was, is zij nu gehuisvest in basisschool De Kameleon. In de gesprekken met zowel de pedagogisch medewerkers als de vertegenwoordigers van de houder komt naar voren dat de veranderingen ingrijpend zijn en een leerproces van beide kanten vraagt. Dit kost tijd en energie. Positief is dat de veranderingen in de context niet hebben geleid tot een afname van de kwaliteit. Wel is de ontwikkeling op een aantal punten gestagneerd. Daardoor zijn verbeterpunten uit de vorige monitor zoals de ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep nog niet op orde. Op een aantal punten is het echter wel gelukt tot verbetering te komen. Zo is de Nederlandse taalvaardigheid van de pedagogisch medewerkers nu op niveau en is er voor het aanbod een doelgerichte planning met daarin een dekkend aanbod van activiteiten voor taalontwikkeling. Een positieve ontwikkeling is de samenwerking met basisschool De Kameleon. De teams werken sinds augustus 2015 samen aan het uitvoeren van een ontwikkelplan. De voor- en vroegschool hebben in dit kader samen ouderbeleid ontwikkeld en ook de doorgaande lijn is op een aantal onderdelen uitgewerkt. Tijdens de vorige monitor was het ouderbeleid van De Kleine Prins een voorbeeld voor anderen waar het gaat om het stimuleren van ouders om thuis met hun kinderen activiteiten te doen. Deze werkwijze is voortgezet en het oordeel goed is daardoor nog steeds van toepassing. Toelichting Condities De peuterspeelzaal beschikt over een GGD-rapport (december 2015). De oordelen voor de voorschoolse educatie zijn daarin positief beoordeeld. De onderwijsinspectie neemt deze oordelen over. Pagina 7 van 17

8 Ouders Sinds de vorige monitor is het ouderbeleid van De Kleine Prins verder ontwikkeld. Na de verhuizing naar het gebouw van De Kameleon hebben de beide teams samen een analyse gemaakt van de kenmerken van de ouderpopulatie en doelen voor gezamenlijk ouderbeleid geformuleerd. Het verbeterpunt (B1) naar aanleiding van de vorige monitor is nu op orde. In de vorige monitor is de werkwijze van De Kleine Prins gericht op het stimuleren van ouders om thuis activiteiten met hun kinderen te doen een voorbeeld voor anderen genoemd. De speelzaal heeft haar werkwijze voortgezet en daardoor is dit nog steeds een sterk punt. Ze heeft een groot aantal tweetalige ouders die bijna allemaal meedoen met programma s om thuis de ontwikkeling van hun kind te stimuleren. In aanvulling daarop zijn er activiteiten tijdens de inloop en de afsluiting van de dagdelen, waarbij de pedagogisch medewerkers laten zien op welke manier de ouders de ontwikkeling van hun kind kunnen stimuleren. Kwaliteit van de uitvoering van vve De kwaliteit van het aanbod, het pedagogisch klimaat en het educatief handelen is op De Kleine Prins op orde. De peuterspeelzaal werkt met een integraal vve-programma. Sinds de vorige monitor zijn de pedagogisch medewerkers geschoold in het werken met de SLOdoelen voor jonge kinderen. In de planning (per thema, week, dagdeel) wordt een relatie gelegd tussen doelen en activiteiten en is te zien dat het voldoende dekkend is voor alle facetten van de taalontwikkeling. Indicator C1.2 en C1.3 zijn daardoor nu op orde. Het lokaal van De Kleine Prins is licht en verzorgd ingericht, met diverse hoeken die het spelen en de ontwikkeling van de kinderen uitlokken. De pedagogisch medewerkers gaan respectvol met de kinderen om. Ze zorgen er voor dat het gewenste gedrag duidelijk is en bevestigen dit. De peuters worden gestimuleerd dingen zelf te doen en er is ruimte voor eigen keuzes. In het educatief handelen zorgen de pedagogisch medewerkers ervoor dat alle kinderen bezig zijn. Ze zijn beschikbaar en gaan in op wat het kind zegt of doet. Ze stemmen hun benadering af op verschillen in ontwikkeling en bieden activiteiten aan om kinderen een stapje verder te helpen. Ook zijn zij in de omgang gericht op taalontwikkeling van de peuters. Op De Kleine Prins werken medewerkers met zeer lange en relatief korte ervaring. Ze ervaren hiervan een meerwaarde: de jonge pedagogisch medewerker kan leren van de ervaring van de collega s en biedt een frisse blik. Pagina 8 van 17

9 Ontwikkeling, begeleiding en zorg In de monitor in 2014 is dit onderdeel als voldoende beoordeeld als het gaat om de externe zorg en als onvoldoende voor de interne zorg en begeleiding. Dit is onveranderd gebleven. Het volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen (indicator D1.1) vraagt een aanvulling omdat geen sprake is van minimaal drie observatiemomenten met een gestructureerd instrument voor alle kinderen. De Peuterestafette (ontwikkeld als overdrachtsinstrument van voor- naar vroegschool) voorziet in twee observatiemomenten aan de hand van de SLOdoelen voor de brede ontwikkeling. Daarnaast observeren de pedagogisch medewerkers de kinderen, maar ze doen dit alleen voor de zorgkinderen met een gestructureerd instrument. Als het gaat om de begeleiding van individuele kinderen met specifieke ondersteuningsbehoeften, is nog geen sprake van doelgerichte en planmatige begeleiding waarvan het effect ook wordt geëvalueerd. De indicatoren D1.2, D1.3 en D1.4 blijven daardoor verbeterpunten. In aansluiting op de scholing rond de SLO-doelen is het handelingsgericht begeleiden van kinderen die intensieve begeleiding nodig hebben een punt dat de leidsters willen ontwikkelen samen met de hbo-coach. De coaching is de afgelopen periode echter vooral gericht geweest op de veranderingen in de context. In de komende maanden willen de pedagogisch medewerkers dit punt weer oppakken. Kwaliteitszorg Na de harmonisatie is sprake van het opnieuw inrichten van een kwaliteitszorgcyclus afgestemd met de basisschool. In dat kader heeft een eerste observatie aan de hand van de kijkwijzer vve Almere plaatsgevonden. Door een externe organisatie is een onderzoek op de locatie uitgevoerd als startmeting voor de situatie na de harmonisatie. De uitslag daarvan is nog niet bekend. Verbeterpunten zullen worden meegenomen in het ontwikkelplan Dit plan is samen met de basisschool voor de periode opgesteld en vormt de basis voor de verbetering van vve. Op een aantal onderdelen van de kwaliteitszorg is doorontwikkeling nodig. Er is nog geen sprake van een systematische cyclische evaluatie van zowel de kwaliteit (indicator E2) als de resultaten (E3) van vve. Op dit punt kan de voorschool de kwaliteitszorg verbeteren, onder andere door het formuleren van kwaliteitseisen en streefdoelen als ijkpunten voor evaluatie. Ook de borging van de kwaliteit (E5) is nog niet op orde, het borgingsdocument doorgaande lijn is nog in ontwikkeling. Het gemeentelijk beleid zoals vastgesteld in het Kwaliteitskader vve 2016 geeft aan dat 2016 een overgangsjaar is en dat de locaties eind 2016 moeten voldoen aan de kwaliteitseisen. Pagina 9 van 17

10 Doorgaande lijn Met bassischool de Kameleon is een samenwerking tot stand gekomen. De pedagogisch medewerkers werken op het uitvoerend niveau samen met de leerkrachten van de onderbouw. Er is dagelijks informeel contact en regelmatig overleg rond praktische zaken en de voorbereiding van de thema s. De peuterspeelzaal volgt het protocol voor de overgang van voorschool naar vroegschool zoals dat in Almere is afgesproken. De Peuterestafette wordt daarin gebruikt als uniform overdrachtsinstrument. Voor de vve-kinderen is sprake van een warme overdracht. Op beleidsniveau participeert de leidinggevende van de voorschool samen met de schoolleider in een management-developmenttraject. In dit kader is een borgingsdocument doorgaande lijn in ontwikkeling. Dit moet nog vervolgd worden. Daarnaast moet de realisatie van de doorgaande lijn in de praktijk verder vorm krijgen als het gaat om de doorstroom van kinderen van de voorschool naar de vroegschool (F2), het pedagogisch klimaat en het educatief handelen (F5) en de interne begeleiding en zorg (F7). Deze indicatoren zijn verbeterpunten. Pagina 10 van 17

11 3 CONCLUSIE De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal De Kleine Prins gedeeltelijk op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op een aantal aspecten tekortkomingen kent. Het onderzoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van afspraken. Pagina 11 van 17

12 Pagina 12 van 17

13 4 REACTIE VAN BESTUUR EN/OF HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op peuterspeelzaal De Kleine Prins. Daarnaast heeft de inspectie de voorschool gevraagd de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de voorschool. Hieronder geeft de houder haar reactie: Pagina 13 van 17

14 Pagina 14 van 17

15 BIJLAGE 1 OORDELEN In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere vooren/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Condities A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting") Voldoende vve-tijd A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool Kwaliteit pedagogisch medewerkers A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan Ouders B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 Gericht vve-ouderbeleid Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd Intake Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool Informeren over de ontwikkeling van hun kind Rekening houden met thuistaal Pagina 15 van 17

16 Kwaliteit van de uitvoering van vve Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal vve-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is respectvol C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/ leerkrachten is goed op elkaar afgestemd C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen Ontwikkeling, begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep Pagina 16 van 17

17 Ontwikkeling, begeleiding en zorg D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voorresp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool E1 E2 E3 E4 E5 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vveverbetermaatregelen De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vveeducatie Doorgaande lijn F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd Pagina 17 van 17