RAPPORT VAN BEVINDINGEN Onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bij obs De Zeester Plaats : Beverwijk BRIN-nummer : 27ML Onderzoeksnummer : 123125 Datum schoolbezoek : 14 juli 2011 Rapport vastgesteld te Leeuwarden op 16 november 2011
Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 11 pagina 3 van 11
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 14 juli 2011 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op obs De Zeester naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 22 juni 2010 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en het onderwijsleerproces op obs De Zeester. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 13 september 2010. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. Om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie nu een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd. In dit onderzoek wordt tevens nagegaan of de school aan enkele wettelijke vereisten voldoet. Toezichthistorie De Zeerster is opgericht 2002 en heeft een complexe historie. Er zijn in de afgelopen jaren veel wisselingen geweest binnen de directie en het team. De school staat in een Vinexwijk en in het verleden werden alle leerlingen aangenomen wat heeft geleid tot een onevenwichtige leerlingenpopulatie. De inspectie bezocht obs De Zeester in 2007 met een periodiek kwaliteitsonderzoek. De school is toen als zwak beoordeeld. Onderdelen van het onderwijsleerproces en de kwaliteitszorg zijn toen als onvoldoende beoordeeld. In 2009 heeft de inspectie tijdens een kwaliteitsonderzoek geconstateerd dat de school weliswaar hard gewerkt had en op onderdelen vooruitgang had geboekt, maar dat de eindopbrengsten nog onvoldoende waren. Ook waren onderdelen van het onderwijsleerproces, de leerlingenzorg en de kwaliteitszorg onvoldoende. De school is toen wederom als zwak beoordeeld. In 2010 heeft de inspectie bij een tussentijds kwaliteitonderzoek vastgesteld dat er dat schooljaar een goede verbeterslag was ingezet die zich echter nog niet had vertaald in voldoende eind-en tussenresultaten. Ook waren toen enkele indicatoren met betrekking tot het aanbod aan alle leerlingen tot en met groep 8 en de zorg nog onvoldoende. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die betrekking hebben op zelfevaluatieactiviteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten het plan van aanpak 2010-2011 en de ontwikkelingsperspectieven van de leerlingen van groep 8. pagina 5 van 11
Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1-2, 3A, 3B, 4B, 5B, 6A, 6B, 7A, 7B en 8. Gesprekken met de directie en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, didactisch handelen, afstemming, zorg en begeleiding en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 11
2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 5 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. pagina 7 van 11
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Kwaliteitsaspect 10 Voorwaarden voor kwaliteitszorg 10.2 De schoolontwikkeling is verbonden met de visie op onderwijs, zoals geformuleerd in het schoolplan. pagina 8 van 11
Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie van het onderwijs beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op obs De Zeester als zwak omdat de eindresultaten van de school onvoldoende zijn. De directie en het team hebben zich in de periode van het geïntensiveerd toezicht ingezet om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Dit heeft geleid tot een voldoende beoordeling van het onderwijsleerproces en de tussenresultaten van de school. Het is van groot belang dat de school goed inzet op de ontwikkeling van het opbrengstgericht werken in de midden- en bovenbouw. Toelichting Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. Opbrengsten De leerresultaten aan het eind van de schoolperiode zijn als onvoldoende beoordeeld: in 2009, 2010 en 2011 liggen de resultaten onder de ondergrenzen die de inspectie stelt. De tussentijdse opbrengsten zijn als voldoende beoordeeld omdat de resultaten voor technisch lezen in groep 3 en 4 en rekenen en wiskunde in groep 4 en 6 tenminste op het verwachte niveau liggen. Begrijpend lezen in groep 6 is onvoldoende. Een aantal leerlingen volgt een aangepaste leerroute waaraan een ontwikkelingsperspectief is gekoppeld. Deze leerlijnen en het ontwikkelingsperspectief voldoen aan de criteria die de inspectie daarvoor hanteert. Aanbod en onderwijsleerproces Het leerstofaanbod voor de basisvaardigheden voldoet aan de kerndoelen en de leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde in de verschillende leerjaren sluiten in voldoende mate op elkaar aan. Hoewel het didactisch handelen op schoolniveau van voldoende kwaliteit is, constateert de inspectie nog aanmerkelijke verschillen tussen de leraren. Ditzelfde geldt voor de taakgerichte werksfeer en de actieve betrokkenheid van de leerlingen. In de meeste groepen wordt er gestructureerd les gegeven en is er sprake van doelmatig klassenmanagement. In een enkele groep behoeft het klassenmanagement nog aandacht. De leraren slagen er voldoende in om in te spelen op de verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen zowel bij de instructie als bij de verwerking van de leerstof. In alle groepen wordt er gewerkt met groepsorganisatieplannen waarbij op basis van een analyse van de toetsen de leerinhouden, de instructie en de leertijd planmatig worden afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Het werken met deze groepsplannen is in ontwikkeling op de school, zoals blijkt uit de onderlinge kwaliteitsverschillen. Zorg en begeleiding pagina 9 van 11
De school heeft een sluitend systeem van toetsen en procedures om de ontwikkeling en de resultaten van de leerlingen te volgen. Evenals vorig jaar geldt dat de zorg voor de leerlingen die met kortdurende begeleiding weer op het niveau van de groep gebracht kunnen worden, in het gedrang is geraakt. In de meeste groepsplannen is onvoldoende diepgaand geanalyseerd wat de mogelijke leerachterstanden zijn. Ook zijn de leerlingen die een E scoorden bij een toets in een aantal groepsplannen nog ingedeeld bij leerlingen die C of D scoorden op dezelfde toets. Door de onvoldoende analyse komt de oorzaak van de achterblijvende ontwikkeling niet goed in beeld. Het is hierdoor niet duidelijk of de doelen die gesteld worden voor deze zorgleerlingen specifiek genoeg zijn en of de zorg die zij geboden krijgen adequaat is. Naast de groepsplannen maakt de school voor een aantal leerlingen individuele handelingsplannen en deze plannen zijn voldoende van kwaliteit. Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is in zijn geheel als voldoende beoordeeld. De school heeft de leerlingpopulatie beschreven in het nieuwe schoolplan en houdt rekening met de kenmerken van de schoolbevolking bij de inrichting van het onderwijs. Jaarlijks worden de resultaten van de leerlingen geëvalueerd. Die evaluatie is gebaseerd o.a. op de eigen doelen voor de leeropbrengsten. Daarnaast evalueert de school ook jaarlijks het onderwijsleerproces. Op grond van beide evaluaties werkt de school systematisch en cyclisch aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Zo maakt de school jaarlijks een plan van aanpak. Dit plan wordt uitgewerkt in specifieke plannen van aanpak, waarvan het plan voor technisch lezen en het plan ter verbetering van de leerresultaten in groep 8 voorbeelden zijn. De leraren, ouders en leerlingen worden daar waar mogelijk bij de onderwijskundige ontwikkelingen betrokken. Zo worden er eens per twee jaar enquêtes gehouden onder de leraren, de ouders en de leerlingen. pagina 10 van 11
3 Toezichtarrangement Kwaliteit De kwaliteit van het onderwijs is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan de obs De Zeester een aangepast arrangement zwak toe. De school valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de onderwijskwaliteit in mei 2012 weer van voldoende niveau is. Hieraan voorafgaand voert de inspectie een afsluitend onderzoek naar de kwaliteitsverbetering (okv) uit om na te gaan of de tekortkomingen zijn opgeheven. Met het bevoegd en de directie is afgesproken dat in januari 2012 de leerresultaten van de school worden bekeken en besproken en in april 2012 vindt er opnieuw een onderzoek naar kwaliteitsverbetering plaats. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: Een passage waarin wordt beschreven wat de resultaten zijn van de veranderingsdoelen. Een passage waarin de zorg voor de rugzakleerlingen wordt beschreven. Het adres van de klachtencommissie. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. pagina 11 van 11