Martine van Schaik m.vanschaik@hsmarnix.nl
Leerkrachten van 9 basisscholen en drie begeleiders vanuit Marnix en Saxion
Deelnemers aan het project Deelnemers scholen regio Deventer: Deventer: De kleine planeet Twello: De oase Bathmen: Dorpsschool Laren (Gld): De Branink Apeldoorn: Rietendakschool Deelnemers scholen regio Utrecht: Utrecht: De blauwe aventurijn Utrecht: De brug Nijkerk: Oranje Nassauschool Barneveld: De fontein Docent/begeleiders pabo APO Saxion Hogeschool en Marnix Academie Utrecht
Wetenschappelijke aanleiding voor het onderzoek Handelingsverlegenheid van leerkrachten... Leerkrachten weten niet zo goed hoe ze W&T kunnen onderwijzen (Van Aalderen-Smeets & Walma van der Molen, 2013) Leerkrachten zien ook niet het verband met gecijferdheid (SLO, 2010; Van Keulen, 2012)
Doelstellingen van het project 1. Leraren zijn effectiever: optimale aansluiting tussen aanbod en interesse van de leerlingen bij activiteiten die wetenschap en techniek verbinden met meten en meetkunde 2. Meer duidelijkheid over manieren waarop handelingsverlegenheid bij leraren kan afnemen 3. Opvallende toename van kennis en vaardigheden bij leerlingen gelet op wetenschap en techniek en getalbegrip
Condities 1. activiteiten worden aangereikt. Daarnaast didactische vaardigheden bevorderen gelet op het aanbieden en begeleiden van activiteiten die zowel wetenschap en techniek als vaardigheid in meten en meetkunde via tweewekelijkse begeleidingsgesprekken. 2. activiteiten worden aangereikt. Daarnaast didactische vaardigheden bevorderen gelet op het aanbieden en begeleiden van activiteiten via vijf Lesson study bijeenkomsten. 3. activiteiten worden aangereikt 4. geen begeleiding en geen activiteiten in schooljaar 2013-2014.
Lessenserie: 12 activiteiten voor meten en meetkunde Meten Meetkunde 1. Limonade schenken 2. Rijst schatten 3. Stenen wegen 4. Schoenen meten (met stroken) 5. Grote getallen (schatten) 6. Tijd meten 1. Plattegrond aflezen 2. Plattegrond construeren 3. Toren bouwen 4. Bouwen op een bouwplaat 5. Spiegel 6. Tuimeltoren Wetenschap en Techniek is in de activiteiten vervlochten, door in te gaan op het onderzoeken van 4 van de 5 systemen van Van Keulen (2010).
Hypothesen 1. De leerkrachten van conditie 1, 2 en 3 zullen beter presteren dan die van de controleconditie bij Houding tegenover W&T Pedagogische kwaliteit in de klas Kwaliteit van onderwijs in de kleine groep Type denkvragen 2. De leerlingen van conditie 1, 2 en 3 zullen beter presteren dan die van de controleconditie bij Rekenvaardigheid Motivatie Prestatie bij Meten en Wegen Denkniveau bij waaromvragen van Weegtaak
Uitkomsten van de Citotoets rekenen 90 80 70 84 76 75 78 78 74 80 60 50 40 30 20 10 0 66 64 64 64 63 conditie 1 conditie 2 conditie 3 conditie 4 meting 1 meting 2 meting 3
Procesmetingen De videoregistraties scoren gelet op denkvragen en deze categoriseren: conditie 1, 3 scholen met 6 procesmetingen per school conditie 2, 2 scholen met 6 procesmetingen per school conditie 3, 2 scholen met 4 procesmetingen per school
Uitkomsten bij de leerkrachten Na afloop van de interventie is bij de leerkrachten van de experimentele condities vergeleken met de controleconditie het volgende aangetoond. Ze: maken meer gebruik van momenten om Taal en redeneren bij kinderen uit te lokken bieden meer activiteiten in de klas laten uitgebreider rekenactiviteiten aan bod komen stellen minder vaak denkvragen die om voorspelling vragen en vaker denkvragen die voorkennis oproepen doen meer aan W&T activiteiten vinden zichzelf efficiënter geworden gelet op W&T
Uitkomsten bij de leerlingen Alle leerlingen, ongeacht conditie, zijn vooruit gegaan bij: Rekenen Motivatie, minder taakvermijdend en sociaal afhankelijk Kennis van Meten en wegen Denkniveau bij Waaromvragen bij Weegtaak
Denkvragen Hypothese: er is een ontwikkeling zichtbaar in de aard van de denkvragen. Deze is onafhankelijk van de aard van de activiteit maar afhankelijk van de begeleidingsconditie. Voor en nametingen van alle condities: de transcripten scoren gelet op denkvragen en categoriseren Procesmetingen: de videoregistraties scoren gelet op denkvragen en categoriseren: conditie 1, 3 scholen met 6 procesmetingen per school conditie 2, 2 scholen met 6 procesmetingen per school conditie 3, 2 scholen met 4 procesmetingen per school
Wat zijn goede denkvragen? Er zijn drie categorieën: 1. VOORSPELLEN UITLOKKEN 2. VOORKENNIS AANSPREKEN 3. WAAROMVRAGEN Timing van vragen tijdens probleem oplossen Bron: Furtak et al. 2012
Denkvragen stellen: opvallende toename vragen over voorkennis en waarom in experimentele conditie (2) in nameting vergeleken met controlegroep 70 60 50 40 30 20 10 0 conditie 1 conditie 2 conditie 3 conditie 4 voorspellen voor voorspellen na voorkennis voor voorkennis na waaromvragen voor waaromvragen na
Conclusies De leerkrachten zijn zonder uitzondering enthousiaster geworden in het bevorderen van W&T. Soms waren ze verrast bij in hun ogen saaie activiteiten over het animo van de kinderen bij dergelijke taken. De deelnemende leerkrachten zijn zonder uitzondering in het nieuwe schooljaar weer met de activiteiten bezig. Uit de DAT (Walma van der Molen, 2011) blijkt dat de leerkrachten meer vertrouwen zijn gaan hebben in hun professionele kennis over W&T. De veranderingen bij de leerkrachten zijn groter dan die bij de leerlingen.
Discussie: bijdrage van de drie condities Effect van persoonlijke begeleiding en Lesson study ontloopt elkaar weinig met uitzondering van aard van denkvragen. Lesson study vraagt meer tijdsinvestering dan is ingezet. Voorafgaand aan Lesson study moeten de leerkrachten al bekend zijn met elkaars onderwijsstijl om effectief naar aanleiding van plannen en reflectie bij videobeelden suggesties te kunnen geven Van professionaliseringstraject voorafgaand aan activiteiten wordt veel verwacht!
Vragen en reacties??? Martine van Schaik m.vanschaik@hsmarnix.nl
Achtergronden De rol van de omgeving benutten tijdens de begeleidingsgesprekken (individueel) of tijdens Lesson study (leerkrachten onder elkaar) Opvangen van variatie in ontluikende vaardigheden in kleine groepen (gebruik maken van ervaringen met de taken) De koppeling van natuurlijke interesse voor wetenschap en techniek aan meten en meetkunde via activiteiten die dit uitlokken: veel doen met materiaal en daardoor ontdekken, experimenteren en oefenen.
Voor- en nametingen 1 en 2 1. Observatie in de klas: Early Childhood Education Rating Scales (ECERS-R) en ECERS- CE 2. Gegevens van vier leerlingen (D/E score, 2 jongens en 2 meisjes): IQ: Raven CPM Reken- en taalvaardigheid: Citotoets Rekenen en Taal 3. Meet- en weegopdrachten: aantal correcte antwoorden en uitdrukking van denkniveau (Van der Aalsvoort, Slot & van Keulen, 2014) 4. Motivatie van de leerling volgens de leerkracht (Van der Aalsvoort et al., 2013) 5. Houding bij wetenschap en techniek van de leerkracht (Walma van der Molen, 2011) 6. Videoregistratie van standaardactiviteit met de vier leerlingen en de leerkracht: Aard van verbale uitingen van de leerkracht en de leerlingen Type denkvragen van de leerkracht
Van der Aalsvoort, Slot en van Keulen (2014) Instrument Meten en Wegen Meten Wegen