Inhoud Computervaardigheden Hoofdstuk Statistiek en Grafieken Statististiek - Sorteren en tellen COUNTIF, COUNTA, IF - Controles en Robuustheid - Gemiddelde, afwijking, mediaan en kwartielen AVERAGE, STDDEV, MEDIAN, MIN, MAX, QUARTILE - Frequentiedistributie FREQUENCY ( array formule!! ) Grafieken - Histogram en Box-plot Basisvaardigheden - Maak Zip-file Survival guide Essentieel - Groeperen en comprimeren (Zip) van een verschillende bestanden - Definities van functies opzoeken via de HELP functie - Geneste functie-oproepen (meerdere functies binnen 1 cel) - Variërende celinhoud afhankelijk van een conditie (a.h.v. IF) - Sorteren - Tellen a.h.v. een enkelvoudig criterium (COUNTIF, COUNTA) - Gemiddelde en standaardafwijking van een reeks getallen - Histogram aanmaken (meerdere datareeksen) - Datareeks voor functie opstellen en visualiseren Belangrijk - Interne controles in een rekenblad inbouwen - Min, max, mediaan, 1ste en 3de kwartiel van een reeks getallen - Box-plot aanmaken Nuttig - Tellen a.h.v. een meervoudig criterium (IF, COUNTIF) - ARRAY formules, o.a. om frequentiedistributie te bepalen 1 datum soort spanwijdte gewicht 11/nov/9 baardvleermuis 19 3 15/nov/95 baardvleermuis 19 /nov/ grootoorvleermuis Importeer "observaties1.txt" (via web-site) Bewaar als "vleermuis.xls" Sorteer achtereenvolgens op datum - soort / soort - datum /... - Selecteer alle data + Menu: Data/Sort - Kies gewenste kolommen + My Data Range Has Header Row Los op door slim te sorteren: - Hoeveel observaties zijn er? - Hoeveel soorten zijn er? - In welke jaren zijn er observaties? Sorteren 3 Tellen (Enkelvoudig Criterium) Maak een nieuw blad: "Tellingen" Maak een kolom "soort": vul de vier soortnamen in Maak een kolom "aantal" - gebruik functie "COUNTIF" om te tellen - zoek op via "Help" Bouw voldoende interne controles in je rekenblad Controles baardvleermuis 7 3 franjestaart 13 =COUNTIF(observaties1!B$:B$7;A) grootoorvleermuis 7 Bereken resultaat via verschillende methodes - subtotalen en totalen - Resultaat verschillend? Foutmelding Test de Controles - Maak bewust fouten. Komt er een foutmelding? 5 Statistiek en Grafieken 1
Controle Maak een nieuwe rij: "TOTAAL" met som van aantallen Gebruik IF: controleer of TOTAAL gelijk is aan - Wat als we nieuwe observaties toevoegen? Gebruik COUNTA: tel aantal niet lege cellen - IF? COUNTA? zie help Test de controles: verander de namen van enkele vleermuissoorten =IF(B=; "OK"; "FOUT") baardvleermuis 7 3 franjestaart 13 =IF(B=COUNTA(observaties1!B$:B$7); grootoorvleermuis 7 OK"; "FOUT") TOTAAL OK Voeg extra rij toe aan observaties - 9/nov/ franjestaart 5 7 Wat moet je allemaal aanpassen? Robuustheid Gebruik namen als je verwacht dat formules zullen veranderen 7 Robuustheid via Namen Aantal observaties per soort Histogram Selecteer observaties1!b$:b$ Geef deze cellen een naam soorten" - Menu: Insert/Name/Define... Vervang "observaties1!b$:b$" door soorten in je formules. 7 5 =COUNTIF(soorten;A) baardvleermuis 7 3 franjestaart 13 =IF(B=COUNTA(soorten); "OK"; "FOUT") grootoorvleermuis 7 TOTAAL OK 3 baardvleermuis franjestaart grootoorvleermuis watervleermuis aantal 9 Selecteer kolommen met data, incl. kolomtitels Start "Create Chart Wizard" - Menu: Insert/Chart Selecteer gewenste type - Probeer Press and Hold Maak Histogram (1/3) Manipuleer data Maak Histogram (/3) Manipuleer 1 rij data 11 Statistiek en Grafieken
Maak Histogram (3/) Tellen (dubbel criterium) Fijnregeling uitzicht grafiek Definieer uitvoer "As new sheet:" 199 1993 199 1995 199 1997 199 1999 1 3 baardvle 1 1 1 1 1 3 3 3 3 franjesta 1 watervle 1 3 5 9 11 grootoo 1 1 3 3 3 Hoe produceer je zo'n tabel? - In observaties: maak aparte kolom "soortenjaar" - Vul kolom met unie van jaar en soort - COUNTIF om te tellen - Details?? stapsgewijs op volgend blad 13 1 Stapsgewijs Maak Histogram (1/) Ga naar blad "observaties1" E1 = kolomtitel "soortenjaar" E = unie kolom soort en datum - YEAR(A) - TEXT(YEAR(A);"")) - CONCATENATE(B; TEXT(YEAR(A);"")) - Zie help voor uitleg Doe Fill Down voor resterende cellen in kolom Definieer naam "SoortEnJaar voor E:Exxx Maak nieuw blad - "TellingSoortPerJaar" B1: vul in 199 - Menu: Edit/Fill/Series - Series in: Rows; Type: Linear Step value: 1; Stop value: Vul soorten in in A:A5 A =COUNTIF(soortEnJaar; CONCATENATE(A;B1)) Zet $ en Fill Down/Fill Right Controle via subtotalen!! Selecteer A:N5 Stap3: Opties >> Titles Start Chart wizard - Category (X) Axis: "Jaar" - Chart type: Colum - Value (Y) Axis: "Aantal" - Chart subtype: Clustered Stap: As new sheet in Column - naam naar keuze Stap >> Series Dubbelklik grijze - zie je vleermuissoorten? achtergrond - Category (X) Axis Labels - Format Plot Area: =TellingenSoortPerJaar!$B$1 Patterns/Area/None :$N$1 15 1 1 Maak Histogram (/) Karakterisering van Observaties 199 1993 199 1995 199 1997 199 1999 1 3 baardvle 1 1 1 1 1 3 3 3 3 franjesta 1 watervle 1 3 5 9 11 grootoo 1 1 3 3 3 Aantal baardvleermuis franjestaart grootoorvleermuis watervleermuis Hoe vat je die observaties samen? - voor elke soort: gemiddelde (AVERAGE) en afwijking (STDEV) baardvleermuis en grootoorvleermuis zijn hetzelfde! - vervang aantal baardvleermuizen in door i.p.v. gemiddelde en standaardafwijking zijn gevoelig voor extremen! 199 1993 199 1995 199 1997 199 1999 1 3 Jaar 17 1 Statistiek en Grafieken 3
Mediaan/Kwartiel Mediaan - Sorteer waarnemingen - Middelste observatie van n observaties n is oneven: op positie (n+1)/ n is even: gemiddelde van posities (n/) en (n+)/ Kwartiel - 1rste kwartiel: observatie op 1/ - 3de kwartiel: observatie op 3/ Minimum/Maximum Functies: MIN, MAX, MEDIAN, QUARTILE Berekenen van Karakteristieken =QUARTILE($B:$N;1) =MIN($B:$N) =QUARTILE($B:$N;3) E F... 1 karakteristieken q1 min med max q3 15 baardvleermuis 1 1 3 1 franjestaart 17 grootoorvleermuis 3 1 watervleermuis 3 19 =MEDIAN($B5:$N5) =MAX($B5:$N5) 19 Box-plot (1/) 1 Box-plot (/) selecteer karakteristieken - incl. kolomtitels - normaal A13:F17 Start "Create Chart" Wizard Step 1: Chart Type - Line Chart / Line with Markers Step : Data Range - Series in Columns Step : Series - Verifieer 5 series (min, q1, med, q3, max) Step: Select As Sheet in - Naam naar keuze Dubbelklik 1 lijn: Format Data Series: Options: - Drop lines: off - High-Low Lines: on - Up-Down bars: on Voor elke lijn: dubbelklik: Format Data Series: - Patterns: Line: none - Marker: Custom (keuze) black no color size: (keuze) pts Aantal per jaar q1 min med max q3 baardvleermuis franjestaart grootoorvleermuis watervleermuis Soort 1 Frequentiedistributie (1/) Frequentiedistributie (/) Maak nieuw blad "Frequenties" Bereken minimum en maximum spanwijdte - minimum = 1; maximum = Maak verticale kolom: getallen tussen 1 en - vul een cel met 1 - Menu: Edit/Fill/Series... - Series in "Columns" / Type "Linear" / Step Value "1" / Stop Value "" Definieer "spanwijdtes" - alle observaties voor spanwijdte Selecteer cellen naast serie Berekeken frequentie van observaties - in interval ]x, x+1] - =FREQUENCY(spanwijdteAlle;A1:A11) - ARRAY formule Druk op ctrl + shift + enter Maak kolomtitels spanbreedte & frequentie 3 Statistiek en Grafieken
Frequentiedistributie (histogram) Maak zip-bestand aantal 35 3 5 15 frequentiespreiding spanbreedte Exporteer de frequentiedistributie - "comma delimited" bestand - Naam: <studentennummer.csv> Bewaar het rekenblad Creëer via bestuursomgeving (windows) een.zip bestand - Naam: <studentennummer.zip> - Dit is een gecomprimeerd bestand! Zo moet je je examen afgeven 5 1 19 1 3 5 7 interval (in cm) 5 Conclusie Statistiek - Sorteren tellen, controles en robuustheid - Gemiddelde, afwijking, mediaan en kwartielen - Frequentiedistributie Grafieken - Histogram, box-plot Basisvaardigheden - Maak zip-file Huiswerk - frequentiedistributie voor gewicht + histogram - frequentiedistributie *per soort* voor spanwijdte + box plot 7 Statistiek en Grafieken 5