Datum 02 oktober 2014 Nummer 2014-10-07 Datum commissievergadering 14 oktober 2014 Datum raadvergadering 28 oktober 2014 OPLEGGER Registratienummer 2014-25954 / 14Z.006080 Onderwerp Vaststellen Verordening winkeltijden Midden-Delfland 2014 Portefeuillehouder Hans Horlings Uiterste behandeldatum 28 oktober 2014 (+reden) Eerdere besluitvorming Geldende winkeltijdenverordening van 2007 Samenvatting De Winkeltijdenwet is veranderd. De wet regelt dat winkels op werkdagen open mogen zijn van 06.00 uur tot 22.00 uur. Dat mag niet worden ingeperkt. De gemeenteraad mag wel de openingstijden verruimen. Bijvoorbeeld de zondagsopenstelling. De keuze die u maakt, ook als die leidt tot een ongewijzigde situatie, heeft tot gevolg dat u de geldende winkeltijdenverordening moet wijzigen. Vandaar dat wij u voorstellen een nieuwe winkeltijdenverordening vast te stellen en de oude in te trekken. Te nemen besluit Op dit moment geldt dat in Midden-Delfland de winkels op zondag gesloten zijn. Moet dat zo blijven of biedt u onze ondernemers en onze inwoners een ruimere mogelijkheid? Onder het oude regime was er een rijksvrijstelling voor bijzondere winkels, zodat die op zondag open konden zijn. Bijvoorbeeld snackbars, ijsverkopers, (bloemen)winkels bij begraafplaatsen en winkels in verzorgingstehuizen. Deze rijksvrijstelling is voor een deel vervallen. De wetgever laat de regeling voor die bijzondere winkels aan u over. Handhaaft u het tot nu toe geldende regime voor die bijzondere winkels? De huidige verordening kent een ontheffingsstelsel voor bijzondere gevallen. Wilt u dat behouden? De Verordening winkeltijden Midden-Delfland 2014 vast te stellen, overeenkomstig bijlage 3 van het raadsvoorstel Bijlagen 1 tot en met 3: ontwerpverordeningen in diverse varianten 4 uitkomsten onderzoek ondernemers en inwoners 5 de nu geldende verordening Advies commissie De fracties VVD, Mijn Partij en PvdA opteren voor variant 2 Fracties OGP en CDA spreken geen voorkeur uit, doch neigen naar variant 3. Voor de argumentatie wordt verwezen naar het verslag van de vergadering. De commissie begeleidt dit voorstel als een bespreekpunt door naar de raadsvergadering. *2014-25954*
Raadsbesluit o Akkoord / o Niet akkoord opmerking: Arjan de Vos griffier Arnoud Rodenburg burgemeester 2
Inleiding De Winkeltijdenwet is veranderd. De wet regelt dat winkels op werkdagen open mogen zijn van 06.00 uur tot 22.00 uur. Dat mag niet worden ingeperkt. De gemeenteraad mag wel de openingstijden verruimen. Bijvoorbeeld de zondagsopenstelling. De keuze die u maakt, ook als die leidt tot een ongewijzigde situatie, heeft tot gevolg dat u de geldende winkeltijdenverordening moet wijzigen. Vandaar dat wij u voorstellen een nieuwe winkeltijdenverordening vast te stellen en de oude in te trekken. NB: daar waar in dit voorstel gesproken wordt over zondagen wordt bedoeld zon- en feestdagen. Beoogd effect Huidige situatie Op dit moment geldt dat in Midden-Delfland de winkels op zondag gesloten zijn. Onder het oude regime was er een rijksvrijstelling voor bijzondere winkels. Deze konden dus ook in onze gemeente - op zondag open zijn. Voorbeelden van dit soort bedrijven: snackbars, ijsverkopers, (bloemen)winkels bij begraafplaatsen en winkels in verzorgingstehuizen. De nu geldende verordening van onze gemeente kent: a. een zogenaamde zon- en feestdagenregeling voor winkels (art 4); b. een ontheffingstelsel voor zon- en feestdagen voor afzonderlijke situaties voor winkels en standplaatsen (art 5); c. een ontheffingsmogelijkheid op werkdagen open te zijn tussen 22.00 uur en 06.00 uur voor winkels en standplaatsen (art 7) d. een toerisme-bepaling voor winkels (art 8). Ons college heeft bij die verordening bevoegdheid gekregen dat stelsel te hanteren. Tot nu toe heeft het college spaarzaam gebruik gemaakt om de artikelen 4 en 5 toe te passen. Wij hebben bijvoorbeeld eens toegestaan dat op de zondag direct voorafgaande aan eerste kerstdag en de zondag direct voorafgaande aan oud-en-nieuw, de winkels open mochten zijn. Van de bevoegdheid om in een jaar twaalf zondagen aan te wijzen waarop alle winkels open mogen zijn, hebben wij geen gebruik gemaakt. De artikelen 7 en 8 zijn evenmin door ons toegepast. Te maken keuzes door de gemeenteraad Door de wetswijziging moet u een aantal keuzes maken die u in een verordening kunt vastleggen. De gewijzigde Winkeltijdenwet zegt, dat winkels op maandag tot en met zaterdag open mogen zijn van 06.00 uur tot 22.00 uur. U mag dat niet inperken. De gemeenteraad mag wel de keuze maken of in Midden-Delfland een verruiming toegestaan is. De rijksvrijstelling, die het bijzondere winkels (snackbar, winkel in bejaardenoord en ziekenhuis etc.) toestond ook op andere tijden open te zijn, is voor een deel vervallen. 1 U kunt bepalen of dat regime voor die bijzondere winkels in onze gemeente blijft gelden of geheel of gedeeltelijk niet meer. Wilt u dat het college een mogelijkheid blijft behouden om ontheffingen te verlenen? De keuzes die u maakt, legt u vervolgens vast in de nieuwe verordening. Varianten verordeningen Aan de keuzes die u heeft, liggen niet alleen zakelijke aspecten ten grondslag, maar spelen ook persoonlijke c.q. principiële argumenten een rol. Uit respect voor ieders opvatting willen wij het aan de leden van de gemeenteraad overlaten om een voor onze gemeente passend besluit te nemen. Als college doen wij daarom geen afgekaderd voorstel. Wij hebben drie varianten ontwerpverordeningen (bijlagen 1 tot en met 3) gemaakt en bij dit voorstel gevoegd. U kunt zelf op het besluitvormingsmoment aangeven conform welke bijlage de verordening wordt vastgesteld. 1 De regeling voor apotheken en winkels in ziekenhuizen, verpleegtehuizen, stations, luchthavens, benzinestations en wegrestaurants blijft voorbehouden aan het Rijk. 3
Eerste variant In de eerste variant (bijlage 1 van dit raadsvoorstel) hebben wij de huidige feitelijke situatie weergeven. Op zondagen zijn de winkels en standplaatsen in beginsel dicht. Alleen de bijzondere winkels en bedrijven mogen wel op zondag open, zoals voorheen onder de rijksregeling. U delegeert ons de bevoegdheid om algemene vrijstelling te verlenen van het verbod om op zon- en feestdagen open te zijn gedurende voor maximaal twee dagen per jaar. Die bevoegdheid zullen wij zo nu en dan gebruiken voor bijzondere gevallen, zoals bijvoorbeeld de wens om op zondag direct voorafgaande aan de eerste kerstdag open te mogen zijn. Tweede variant In de tweede variant (bijlage 2) geeft u de ondernemers en onze bewoners de mogelijkheid om zelf te kiezen om wel of niet op zondag de winkel open te hebben respectievelijk te gaan winkelen. Deze variant regelt, dat de winkels en standplaatsen op zondag open mogen zijn. Ook in deze variant is er weer een regeling voor bijzondere winkels, zoals voorheen. Voor zover dan nog nodig geeft u het college in deze variant individuele ontheffingsmogelijkheden. U moet in deze variant nog aangeven op welke tijden de winkels op zondag open mogen zijn. Bijvoorbeeld zoals op elke werkdag van 06.00 tot 22.00 uur, van 10.00 uur tot 20.00 uur, of van 12.00 uur tot 18.00 uur. Zo zijn er meer tijdvakken voor de zon- en feestdagen te noemen. U bent daar vrij in. Wij hebben in deze variant ingevuld de tijden van 12.00 uur tot 18.00 uur. Derde variant In de derde variant (bijlage 3) bepaalt u, dat de winkels twaalf zondagen per jaar open mogen zijn en wij bepalen in de uitvoering welke zondagen dat zijn. Ook in deze variant is er weer een regeling voor bijzondere winkels, zoals voorheen. Voor zover dan nog nodig geeft u het college in deze variant individuele ontheffingsmogelijkheden. Ook in deze variant moet u nog aangeven op welke tijden de winkels op zondag open mogen zijn. Wij hebben ook in deze variant ingevuld de tijden van 12.00 uur tot 18.00 uur. Meer varianten Wij realiseren ons dat er nog meer varianten mogelijk zijn. Bij voorbeeld op zondagen wel open maar op feestdagen niet. Of alleen bepaalde branches op zon- en feestdagen open. Of tijdens een bepaald seizoen op zon- een feestdagen open. Wij hebben ons beperkt door u drie uiteenlopende varianten voor te leggen op grond waarvan u met elkaar in debat kunt gaan en tot keuzes kunt komen. Als tijdens de commissiebehandeling blijkt dat er nog meer varianten uitgewerkt moeten worden, zijn wij daartoe uiteraard bereid. De drie varianten samenvattend weergegeven Variant 1: Huidige feitelijke situatie. Zon- en feestdagen dicht. College kan in bijzondere gevallen 2 zondagen per jaar aanwijzen. Variant 2 Verruiming. Ondernemer/burger kiest zelf om open te zijn of te gaan winkelen. Alle zon- en feestdagen open op nader bepaalde tijden. Variant 3 Beperkte verruiming. Gemeente kiest twaalf zon- en feestdagen op nader bepaalde tijden. Hierna zijn argumenten en kanttekeningen opgesomd die u bij het maken van uw keuze in ieder geval dient af te wegen. 4
Argumenten 1. Argumenten zondagopenstelling. a. Zondagopenstelling was al twaalf keer jaar mogelijk als het college daartoe besloten had. b. De gemeente heeft eind 2013 ondernemers per brief over de zondagopening geraadpleegd. De mening van inwoners hebben wij begin 2014 via het Midden- Delfland-panel gepeild. In bijlage 5 vindt de uitkomsten van het onderzoek. Samenvattend geeft het onderzoek het volgende beeld: Ondernemersraadpleging Twee supermarktondernemers hebben behoefte om tijdens zon- en feestdagen open te zijn. Eén ondernemer wil alleen in december open zijn tijdens zon- en feestdagen. Een aantal kleine ondernemers overweegt om op zondag open te zijn als ook andere winkels open zijn. De gewenste openingstijden liggen tussen 10 en 18 uur. Bijna de helft van de panelleden heeft gereageerd. De conclusie kan worden getrokken dat er ruime belangstelling is voor het onderwerp. Burgerpanel Meer dan de helft van panelleden verwacht op zon- en feestdagen te zullen winkelen in Midden-Delfland. Een groot deel van het panel geeft aan nu al elders te winkelen op zon- en feestdagen, wanneer zij onverwachts iets moeten kopen of op andere dagen geen tijd hebben. Als ondernemers hun winkels openen op zon- en feestdagen, stuit dit niet op bezwaren van het merendeel van de panelleden. De meesten verwachten geen overlast te zullen ondervinden. Iets meer dan de helft van de panelleden staat neutraal tegenover de zondagbeleving ten opzichte van de openstelling van winkels op zon- en feestdagen. c. Door de vrijstelling bij onze buurgemeenten kan de concurrentie voor onze lokale winkeliers toenemen. De zorg voor het behoud van de winkels in onze vitale dorpskernen maakt het noodzakelijk om onze winkeliers ook deze mogelijkheid te bieden. De vrijstelling geeft hen de kans de concurrentieslag aan te gaan. Dat kan positieve effecten hebben op de werkgelegenheid en ten minste de kans op verlies van werkgelegenheid verkleinen. d. Er zijn ons geen negatieve signalen bekend van werknemers als het gaat om de zondagopenstelling. e. Winkeliers die ondermeer de passerende recreant als klant hebben, bieden wij meer kansen zich te ontplooien. f. In geval van een zondagopenstelling biedt onze gemeente de recreant nog meer dan nu het geval is. g. Het gaat niet alleen om de zittende ondernemer, maar ook om ondernemers die een zondagopenstelling kritisch afwegen bij hun keuze om zich in onze gemeente te vestigen. h. In onze gemeente wonen inwoners die graag op zondag inkopen willen doen. i. Zowel voor de reguliere opstelling (werkdagen van 06.00 uur tot 22.00 uur) als voor een verruimde openstelling geldt dat er geen plicht is om een winkel open te hebben. 2. Argumenten openstelling bijzondere winkels. Wij kennen geen zakelijke argumenten om de regeling, zoals die gold onder de rijksregeling voor bijzondere winkels, op gemeentelijk niveau nu in te perken. Niet voor niets is er sprake van bijzondere winkels, waarvoor een bijzonder stelsel moet gelden. 3. Argumenten ontheffingstelsel. Er zijn altijd bijzondere situaties die om maatwerk vragen. 5
Kanttekeningen 1. Kanttekening zondagopenstelling. a. Een deel van onze inwoners is om principiële redenen tegen de openstelling van winkels op zondag. b. Als (grote) ondernemers op zondag de winkel openen, kunnen sommige ondernemers die geen behoefte hebben aan zondagopenstelling, zich gedwongen voelen de winkel toch te openen. c. Winkels die open zijn hebben een verkeersaantrekkende werking (kopers, bevoorraders). Nu is er op zondag verkeersrust in onze winkelkernen. d. Bij raadpleging van websites bleek het volgende. De reguliere kerkdiensten van alle kerken in Midden-Delfland vinden plaats op zondag om 10.00 uur. Om 12.00 uur zijn de diensten afgelopen. Financiën Het vaststellen van de verordening, in welke variant dan ook, leidt niet tot financiële consequenties. Communicatie Het vaststellen van de verordening wordt op de gebruikelijke wijze gepubliceerd. Vervolgstappen - Reactie college op commissiebehandeling Nadere toelichting Tijdens de behandeling van het raadsvoorstel in de commissie en daarna heeft het college enkele mogelijke misverstanden bespeurd, die wij graag langs deze wijze weg willen wegnemen. Nu geldende verordening De nu geldende verordening van 2007 kan niet zonder wijziging in stand worden gelaten. De vrijstellingen voor bijzondere winkels die golden op grond van een rijksregeling, moeten worden overgeheveld naar een gemeentelijke verordening. De rijksregeling is namelijk vervallen. Verschil vrijstelling en ontheffing In de varianten van de nieuwe verordening die wij u hebben aangeboden, wordt in artikel 2 gesproken van een algemene vrijstelling en in artikel 3 van een individuele ontheffing. Dit zijn twee op zichzelf staande stelsels. Als het college in de modellen 1 en 3, of de gemeenteraad in de model 2, op grond van artikel 2 een algemene vrijstelling vaststelt, geldt die voor alle winkels. Er behoeft dan ook niet een aanvraag per winkel te worden ingediend. Een ontheffing als bedoeld in artikel 3, geldt per bedrijf en is bedoeld voor bijzondere omstandigheden. Een ontheffing moet door de ondernemer worden aangevraagd. De ontheffing omzeilt de vrijstelling niet Uitdrukkelijk is het niet zo, dat via het stelsel van ontheffingen de algemene vrijstelling kan worden omzeilt. Voorbeeld: als het college volgens model 3 twaalf zondagen per jaar mag aanwijzen waarop de winkels open mogen zijn, dat kan via het stelsel van ontheffingen daar niet extra algemene dagen aan toegevoegd worden om uiteindelijk toch alle zondagen open te kunnen zijn. De ontheffing is voor individuele bijzondere gevallen en zo zal het college dat stelsel ook toepassen. Voorstel college na commissiebehandeling De commissie heeft een verdeeld advies aan de gemeenteraad uitgebracht. Mijn Partij, de VVD en de PvdA hebben voorkeur uitgesproken voor model 2. De ter vergadering ingebrachte argumentatie van CDA en OGP sluiten naar het oordeel van het college het meest aan bij model 3.Temeer omdat dit model het meeste aansluit bij de twaalf zondagen uit nu geldende verordening van 2007. Daardoor lijkt een meerderheid te bestaan voor model 3. Daarom is in het ontwerpraadsbesluit bijlage 3 ingevuld. 6