CORPORATE MOBILITY IN BELGIË EN EUROPA Ju r a Fa l c o n is Luc D e B ro e Marieke W y c k a e r t (eds.) Met bijdragen van Hans D e W ulf Kristof M a r e sc e a u Eric D e B ie Filip Je n n é Axel H a e l t e r m a n Steven P eeters WE intersentia A ntw erpen - Cam bridge
INHOUD Editoriaal... v DEEL I. VENNOOTSCHAPSRECHTELIJKE PERSPECTIEVEN V ennootschappen in beweging: hoe diep zijn de Europese binnengrenswateren? M arieke W y c ic a e r t... 3 Afdeling 1. Wat trekt juristen - academici en praktizijnen - er dan precies zo in aan?... 3 Afdeling 2. O f is de huidige wetgevingscom petitie die de rechtspraak van het H of van Justitie onm iskenbaar op gang heeft gebracht, de meest efficiënte m anier van regelgeving?... 7 G rensoverschrijdende zetelverplaatsingen en vrijheid van vestiging voor vennootschappen in de EU: wat kan en wat kan nog niet na de recentste arresten van het H of van Justitie? H ans D e W u le m.m.v. K ristof M a r e s c e a u... 11 Afdeling 1. In leid in g... H 1. A lgem een... U 2. Concepten zetel en zetelverplaatsing... 13 Afdeling 2. Enkele - niet steeds vanzelfsprekende - basisbeginselen inzake vrijheid van v e stig in g... 16 1. H et vestigingsbegrip... 16 2. P rim air en secundair vestigingsrecht: ook voor vennootschappen?... 18 3. De vereiste band met de E U... 20 Afdeling 3. Van Daily M ail tot Vale: de basisarresten over vrijheid van vestiging en zetelverplaatsing... 21 1. Daily Mail: creatures o f national la w... 21 2. Centros en Inspire A rt gaan niet over zetelverplaatsingen... 24 3. Überseering: opgedrongen werkelijke zetelverplaatsingen en plicht tot erk ennin g... 26 4. Cartesio: de bewuste verplaatsing van de werkelijke zetel...28 5. Vale: gelijktijdige verplaatsing van statutaire en werkelijke ze te l 32 In tersen tia VU
Inhoud Afdeling 4. Zekerheden en onduidelijkheden in de huidige stan d van de rechtspraak... 36 Afdeling 5. H anteert het H of van Justitie in insolventierechtelijke en fiscale zaken dezelfde filosofie als in vennootschapsrechtelijke z a k e n? 39 Grensoverschrijdende zetelverplaatsing in het Belgische recht: w aar vertrekken en w aar landen? Eric D e Bie en Filip Jen n é... 47 Afdeling 1. In leid in g... 47 Afdeling 2. Voorwerp van deze b ijd ra g e... 48 Afdeling 3. Algemene uiteenzetting van de regels en principes inzake zetelverplaatsing... 50 1. Europees recht... 50 2. Belgische w etgeving... 51 3. Belgische rechtspraak... 53 4. Tussentijds besluit... 55 Afdeling 4. Toepassing in concreto - Vier te onderscheiden h y p o th e se s 56 1. O nderscheidingscriteria...56 2. H ypothese 1: im m igratie uit incorporatieland zonder naturalisatiew e n s... 57 3. Hypothese 2: im m igratie uit incorporatieland m et naturalisatiewens of uit werkelijke zetelland ongeacht naturalisatiew ens... 59 4. Hypothese 3: em igratie naar incorporatieland zonder n atu ralisatiewens... 60 5. Hypothese 4: em igratie naar incorporatieland m et n atu ralisatiewens of naar werkelijke zetelland ongeacht n atu ralisatiew en s.... 61 6. Vaststelling dat enkel hypotheses 2 en 4 verder onderzoek v e rg e n 61 Afdeling 5. Voorstel van aanpak voor hypotheses 2 en 4... 61 1. U itgangspunten... 61 2. Wettelijk geregelde vennootschapstransacties als inspiratiebron voor de regels van toepassing op de grensoverschrijdende zetelverplaatsing... 62 A. A lgem een... 62 B. De oprichting van een (nieuwe) v en n o o tsch ap...64 C. De (eenvoudige) statutenwijziging van een (bestaande) v en n o o tsch ap... 65 D. De grensoverschrijdende fu sie... 66 E. De (grensoverschrijdende) zetelverplaatsing van een Europese v en n o o tsch a p... 67 F. De (interne) om vorm ing/om zetting van v en n o o tsch a p p en...69 viii In te rsen tia
In h o u d 3. De (interne) om vorm ing/om zetting van v en n o o tsch appen... 73 A. A lgem een... 73 B. Materiële voorw aarden inzake de o m v o rm in g... 74 1. Besluit door het bevoegde vennootschapsorgaan... 74 2. Voldoen aan alle (dwingende) kenm erken van de gekozen re c h tsv o rm... 76 3. Dubbele voorw aarde inzake het n etto -actief... 76 4. Bijzondere aansprakelijkheden van de vennoten... 77 C. Formele voorw aarden inzake de o m v o rm in g...78 1. Staat van activa en passiva... 78 2. Verslag van het b estu u rso rg aan... 78 3. Verslag van de com m issaris/bedrijfsrevisor/externe a c c o u n ta n t... 78 4. Vereiste van een authentieke a k t e... 79 4. Analoge toepassing van de regels inzake om v o rm in g /o m zettin g 79 A. Algemeen - finaliteit van de onderscheiden inhoudelijke en vorm voorschriften inzake de o m v o rm in g... 79 B. Im m igratie m et naturalisatie (hypothese 2 )...80 1. Inhoudelijke v o o rw a a rd e n... 80 2. F orm aliteiten... 82 3. Praktische uitw erking - C hronologie...84 C. Em igratie m et naturalisatie (hypothese 4 )... 90 1. Inhoudelijke v o o rw a a rd e n...90 2. F orm aliteiten... 92 3. Praktische uitw erking - C hronologie... 94 5. Sancties/risico s bij niet-naleving van de (inhoudelijke en procedurele) v o o rsch riften...94 DEEL II. FISCAALRECHTELIJKE PERSPECTIEVEN Een inleiding tot de fiscale problem atiek rond Corporate M obility Luc D e Br o e... 101 Exitbelastingen op em igrerende vennootschappen: een m oeilijk evenw icht na N ational Grid Indus Steven Peeter s... 107 Afdeling 1. In leid in g... 107 Afdeling 2. Toepassingsgebied van de Europese vrijheid van vestiging: vennootschapsrecht versus fiscaal recht... 108 1. Exitbelastingen en de vrijheid van v estig in g... 108 In te rsen tia IX
In h o u d 2. Beperkingen opgelegd door de thuisstaat: vrijheid van vestiging toepasselijk?... HO A. Band tussen fiscale en vennootschapsrechtelijke beperkingen: Daily M ail (1 9 8 8 )... HO B. Vennootschapsrechtelijke belem m eringen: Cartesio (2008)... 111 C. Fiscaalrechtelijke belem m eringen: de Lasteyrie du Saillant, N, National Grid Indus en in b reu k p ro ce d u re s... 112 D. Een verschillende oplossing voor hetzelfde p ro b leem?... 113 Afdeling 3. R echtvaardigingsgronden... 115 1. H andhaving van de verdeling van de heffingsbevoegdheid tussen lid s ta te n... 116 2. Sam enhang van het nationale belastingstelsel... 112 Afdeling 4. S tructuur van een gerechtvaardigde exitbelasting... 118 1. P roportionaliteitstest... 118 2. Enkel geschikt als de belastingbevoegdheid effectief overgaat... 118 3. E xitbelastingstructuur gaat niet verder dan strikt n o o d zakelijk 120 A. Principe - Definitieve vaststelling van de m eerw aarde m aar uitstel van betaling tot op het ogenblik van verw ezenlijking 120 B. N uance - Interest tussen verhuis en verw ezenlijking toegelaten... 122 C. N uance - A dm inistratieve verplichten en zekerheden toegelaten... 122 D. Nuance - K euzerecht... 123 E. Vergelijking m et exitbelastingen geheven op natuurlijke personen... 124 F. Tussenbesluit... 124 Afdeling 5. C oördinatie noodzakelijk?... 125 Afdeling 6. C o n c lu sie... 126 Belgische fiscale regels inzake em igratie en im m igratie van vennootschappen Axel FIa e l t e r m a n... 129 Afdeling 1. In leid in g... 129 Afdeling 2. De basisopties van de w e tg e v in g... 130 Afdeling 3. O utbound zetelverplaatsing... 132 Afdeling 4. Inbound zetelverplaatsingen... 137 Afdeling 5. B eslu it... 141 x Intersentia